Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

‘Abantu Tabatalile Abomfwapo Ubukombe Ubusuma Ngo Bu’

‘Abantu Tabatalile Abomfwapo Ubukombe Ubusuma Ngo Bu’

Ilyashi Lya Kale

‘Abantu Tabatalile Abomfwapo Ubukombe Ubusuma Ngo Bu’

BA GEORGE Naish baipwishe ukuti: “Bushe imilando yonse iyi ya nshi?” E lyo babebele ukuti iyi milando e yo bakuulile impungu isho balebomfya mu Nkondo ya Calo iya Kubalilapo. Iyi milando ba George baleipushapo iyalepele amamita 18, yali mu Saskatoon, mu citungu ca Saskatchewan, ku Canada kabili baituulike apo balesungila ifyo balebomfya mu nkondo. Munyinefwe Naish atile: “Natontonkenye ukuti kuti twabomfya iyi milando ukupangilako impungu isha kutwafwa ukulaumfwika pa mulabasa, kabili e fyo amapange yatendeke aya kukwata umulabasa apa kusabankanishisha ifya kwa Lesa.” Ilyo papitile fye umwaka umo, mu 1924, umulabasa wa CHUC walitendeke, wali pa milabasa ya kubalilapo mu Canada iyo balelandapo ifya mapepo.

Icalo ca Canada calilingana ubukulu no Bulaya, kanshi cali icalinga ukulashimikila pa mulabasa. Ba Florence Johnson abalebomba ku mulabasa wali mu Saskatoon batile: “Pa mulandu wa kutila twalebomfya umulabasa pa kushimikila imbila nsuma abantu abengi abaleikala ukutali uko tushali na kufika balyumfwile icine. Apo ifilimba e lyo fyatendeke fye ukupangwa, abantu balekutika fye kuli fyonse ifyo balelanda pa filimba.” Ilyo calefika mu 1926, ninshi Abasambi ba Baibolo (e fyo baleita Inte sha kwa Yehova ilya nshita) balikwata imilabasa mu misumba ine iya mu Canada. *

Bushe finshi fyalecitika pali iyi milabasa? Ilingi line, bamunyinefwe abaishibe ukwimba na baishibe ukulisha ifilimba abali ku ncende ukwabelele imilabasa baleya ku mulabasa mu kwimba. Bamunyina balelanda na malyashi ya Baibolo kabili kwaleba no kulanshanya ifya mu Baibolo. Ba Amy Jones abaleba pa balelanshanya ifya mu Baibolo pa mulabasa batile, “Nga nailondolola ku bo ndefwaya ukushimikilako, bamo baleti, ‘Ndamumfwa pa cilimba.’”

Abasambi ba mu Baibolo aba mu Halifax ku Nova Scotia, baishileko ne nshila iisuma iya kusabankanishishamo imbila nsuma iya kuti abalekutika ku mulabasa baletuma amafoni no kwipusha amepusho bakwete aya mu Baibolo. Munyinefwe umo alandile ukuti: “Ala abantu abaletuma amafoni balifulile ica kuti twalefilwa ukwasuka amafoni yonse ayo baletuma.”

Nga filya abantu mu nshiku sha kwa Paulo baali, te bonse abatemenwe ifyo Abasambi ba Baibolo balesambilisha pa milabasa. (Imil. 17:1-5) Lelo bamo balitemenwe. Ku ca kumwenako, ilyo ba Hector Marshall baumfwile uko Abasambi ba Baibolo pa mulabasa balandile pa citabo citila, Studies in the Scriptures, baliordeleko amavolyumu 6 aya ici citabo. Batile: “Ilyo naordele ifi fitabo, naletontonkanya ukuti fyali no kungafwa ukulasambilisha abaice ifya mapepo pa Sande.” Lelo ilyo bapwishishe ukubelenga volyumu ya kubalilapo iya ici citabo, ba Hector balifumine mwi calici balepepa. Bali abacincila ukubila imbila nsuma kabili batwalilile aba cishinka kuli Yehova mpaka fye na lintu bafwile mu 1998. Pa numa ya lyashi lyali pa mulabasa ilyaleti, “The Kingdom, the Hope of the World” (Ubufumu, E Subilo lya Bantu), umukalamba wa bashilika J. A. MacDonald uwaleikala ku kabanga ka Nova Scotia, aebele munyina umo ubushiku bwakonkelepo ukuti, “Abantu abekala mu Cape Breton Island tabatala abomfwapo ubukombe ubusuma ngo bu baumfwile mailo pa mulabasa.”

Bashimapepo bena balikalipe. Bakatolika bamo mu Halifax balefwaya ukonaula umulabasa uo Abasambi ba Baibolo balebomfya. Pa mulandu wa kuti aba mu buteko baumfwilile ifyo bashimapepo babebele, mu 1928 mu kupumikisha fye babilishe ukuti tabakapeele Abasambi ba Baibolo amalaisensi ayapya aya kuti balebomfya imilabasa. Pa kulangilila ukuti ubuteko bwalibafyengele pali ifi bwacitile, bamunyinefwe na bankashi batendeke ukusabankanya utupepala twaleti Who Owns the Air? Na lyo line, aba buteko balikeene ukupeela Abasambi ba Baibolo amalaisensi ya kuti balebomfya imilabasa.

Bushe ababomfi ba kwa Yehova abali fye abanono mu Canada balibwelele inuma pa mulandu ne fi fyacitike? Ba Isabel Wainwright batile: “Pa kubala, calemoneka kwati abalwani nabacimfya, lelo nalishibe ukuti Yehova nga alefwaya ukuti tutwalilile ukulabomfya imilabasa pa kushimikila, nga tasuminishe aba buteko ukutulesha. Kanshi apo alisuminishe, calolele mu kuti tufwile ukutendeka ukubomfya inshila imbi iisuma iya kusabankanishishamo imbila nsuma ya Bufumu.” Mu nshita ya kulabomfya fye imilabasa pa kushimikila, Abasambi ba Baibolo mu Canada batendeke ukulaya mu kushimikila abantu pa mayanda yabo. Nangu cibe ifyo, ilyo kwali ukubomfya ifilimba pa kushimikila, abantu abengi balyumfwile ‘ubukombe ubwawamisha ubo bashatalile abomfwapo.’—Ilyashi lya kale mu Canada.

[Futunoti]

^ para. 4 Bamunyinefwe mu Canada balelipila na bakwete imilabasa pa kuti balebomfyako ne milabasa yabo pa kushimikila.

[Amashiwi pe bula 32]

“Abantu abaletuma amafoni balifulile ica kuti twalefilwa ukwasuka amafoni yonse ayo baletuma”

[Ifikope pe bula 32]

(1) Umulabasa wa mu Edmonton, ku Alberta (2) Munyinefwe alebombela pali transmitter mu Toronto, ku Ontario (3) Mu mulabasa wa CHUC mu Saskatoon, ku Saskatchewan