Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Munateli Kwikala Namuzañalu Chikupu

Munateli Kwikala Namuzañalu Chikupu

Munateli Kwikala Namuzañalu Chikupu

“Wakakooleka munjila yeyi, . . . wakamona kuwaha.”—YOSH. 1:8.

MUKWAKULA NENUDI?

Solomoni wadiña nachihandilu chamuchidinyi?

Chumanyi chaletesheli Pawulu yekala namuzañalu waweni?

Munateli kwikala ñahi namuzañalu walala chikupu?

1, 2. (a) Indi antu amavulu ahoshaña nawudi kutalisha hakwikala namuzañalu? (b) Munateli kwiluka ñahi muntu wukweti muzañalu?

 INDI kwikala namuzañalu kwatalisha mudihi? Neyi mwihula antu ilu lwihu, akuyileja ñakwilu yamboka-mboka. Chakutalilahu, antu amavulu ahoshaña nawu muntu nateli kuzañalala neyi wudi namali, kudi mudimu welukayi nankashi hela kutaña shikola yahewulu. Amakwawu atoñojokaña nawu anateli kwikala namuzañalu neyi anakutiyañana chiwahi nawantaña jawu, amabwambu hela akwawu mwazatilañawu. Muntu wamuzatilaña Nzambi nateli kutoñojoka nindi nateli kuzañalala neyi yekala nachifulu muchipompelu hela nakusoña nyikabu mumudimu windi wakushimwina.

2 Hakwila nawu mwiluka yuma yazañaleshaña muntu, sonekenu majina awantu antesha imwamonaña nenu ekala namuzañalu, imwakomwokaña nawa imwalemesha. Yumanyi yasweja kulemeshawu nankashi? Hiyasamaheta? Atuumbakana? Ñakwilu yanawa malwihu yikumwekesha yuma yidi mumuchima wenu nawa yinateli kuyiluwañesha hela kuyikwasha kufwila yuma yimwafwilaña.—Luka 6:45.

3. (a) Chumanyi chateleli kwilayi Yoshuwa kulonda yuma yimwendeli chiwahi muchihandilu chindi? (b) Yumanyi yitukuhanjekahu?

3 Twatela kwanuka netu Yehova watumonaña nindi tunateli kuzañalala muloña chihandilu chetu chashindamena hakumuzañalesha. Hampinji yamwinkeluwu Yoshuwa mudimu weneni wakwiñija aIsarela Mwituña Dachikaninu, Yehova wamulejeli nindi yatañeña Nshimbi yaMosi ‘mwaana niwufuku’ nikwovwahila yuma yejima yasonekeluwu muNshimbi. Nzambi wamulejeli nindi: “Wakakooleka munjila yeyi, dichi wakamona kuwaha.” (Yosh. 1:7, 8) Nawa muneluki nenu yuma yamwendeleli Yoshuwa chiwahi. Indochi etu? Tunateli kwiluka ñahi netu yuma yitwamonaña netu yinateli kutuzañalesha dichayimonañayi niNzambi? Tusambilenu kutala hadi amayala ayedi ashimunawu muBayibolu.

KOMANA SOLOMONI WADIÑA NAMUZAÑALU?

4. Muloñadi chitukuhoshela netu Solomoni wadiña namuzañalu?

4 Solomoni wazañaleleña nankashi muyuma yayivulu. Muloñadi? Muloña wamwakamineña nikumwovwahila Yehova hadi yaaka yayivulu nawa amukiswilili nankashi. Anukenu mpinji yamwililuwu Solomoni kudi Yehova nawu yalombi, mwanta walombeli maana akulombola nachu antu. Nzambi wamwinkeli maana nimaheta. (Tañenu 1 Anyanta 3:10-14.) Maanindi “abadikili maana awantu ejima akumusela nimaana akuEjipitu ejima.” Mpuhu yaSolomoni yatiyakeni “mwahita nyuza yejima kwi-ndo.” (1 Anya. 4:30, 31) Kutalisha hamaheta adiñayi nawu, watambwileña matani 25 awuru munyisonku. (2 Kushi. 9:13) Welukili mudimu wakutiyañana namatuña acheñi, wakutuña nikuselujola. Eñañi, hela chakwila watwalekeluhu kwikala nañimenu yayiwahi naNzambi, chihandilu chaSolomoni chadiña chamuzañalu.—2 Kushi. 9:22-24.

5. Indi Solomoni wakunkulwili nindidi kutalisha hakwikala waheta kumesu aNzambi?

5 Nsañu yasonekeliyi Solomoni mumukanda waMukwakutañisha yamwekeshaña nawu hahuñumukili nayitoñojoka yakwila nawu antu akweti maheta nimpuhu diwu hohu akweti muzañaluku. Inehi. Wasonekeli nindi: “Neluki dehi kwami nami, hikudi chuma chacheñi chikuyiwahilaku, chiña yowu kuzañalala nakwila yayiwahi hiyachiduwu amomi. Mwalala, antu ejima adyi, Anwi, kunyidimu yejima yakukabakanawu amwenuku kuwaha; hichamukunkulu chakudi Nzambi.” (Mukwa. 3: 12, 13) Nawa welukili nindi kudiluñisha namaheta kwakuwahi neyi muntu yekala nawuselewa waNzambi nikwikala nawubwambu wawuwahi naYena. Solomoni wahosheli hatooka nindi: “Nsañu yinakumi dehi; yuma yejima tunatiyi dehi; mutiyi Nzambi woma, hembaku kuleja kwindi; chuma chatelela muntu chochenichi hohu.”—Mukwa. 12:13.

6. Solomoni wamwekesheli maana amuchidinyi akutukwasha kwiluka muzañalu waweni?

6 Solomoni wendeli naNzambi hadi yaaka yayivulu. Twatañaña nawu: “Wamukeñeli Yehova wendelaña mwomuyidika yatata yindi Davidi.” (1 Anya. 3:3) Eñañi, Solomoni wadiña namuzañalu walala. Chamulejeluwu kudi Nzambi, Solomoni watuñili tembeli yayiwahi yakudifukula kwalala nawa wasonekeli nyikanda yisatu yamuBayibolu. Hela hitukutwesha kwila mweliliyuku, yuma yeliliyi Solomoni hampinji yadiñayi washinshika kudi Nzambi yikutukwasha kudishinshika kulonda twiluki yuma yaletaña muzañalu walala nichitwatela kwikala namuzañalu. Dichi, twatela kwiluka netu nsañu yonenewa yasonekeliyi Solomoni yamonañawu antu makonu nawu diyaletaña muzañalu yidi neyi maheta, maana, kutiyakana mpuhu niñovu hiyuma yamukunkulwayi. Yumiyi yamukunkulwayi hohu, “hikukabila tuhu mpepela.” Komana mweluka nenu antu amavulu akeña maheta afwilaña kudikokela maheta amakwawu? Nawa akamenaña hatuyuma tukwetuwu. Kubombelahu, ifuku dimu akwawu akaswana mahetawu.—Tañenu Mukwakutañisha 2:8-11, 17; 5:10-12.

7, 8. Solomoni wavulumwini ñahi nawa chumanyi chafuminumu?

7 Muneluki cheñi nenu mukuhita kwamafuku Solomoni wahuñumukili. Izu daNzambi dahoshaña nawu: “Cheliliyi Solomoni nakuli dehi, añodi jindi hiyakubalumuna muchima windi hiwukulondela akishi; muchima windi kuya chikupu kudi Yehova Nzambi yindi neyi chiwelili muchima watata yindi Davidi nehi. . . . Solomoni welili chatama kumesu aYehova.”—1 Anya. 11:4-6.

8 Yehova waneñeli nankashi nawa wamulejeli Solomoni nindi: “Chiwuneli mwenimu, chiwunabuli kuhemba chitiyañenu chami niyidika yami yinakulejeli, ami nakakutabula wanta bwe-chi nakawinka kambuñeyi.” (1 Anya. 11:11) Waluwañesheli nankashi. Hela chakwila Solomoni wazatili chiwahi muyuma yayivulu, wamuneñesheli Yehova. Solomoni wakañenyi kushinshika kudi Nzambi. Wejima wetu twatela kudihula netu, ‘Komana inakufwila kuzatisha yuma yinadizili kudi Solomoni kulonda yinkwashi kwikala namuzañalu?’

CHIHANDILU CHAMUZAÑALU

9. Kwesekeja nachamonañawu antu, komana Pawulu wadiña namuzañalu? Lumbululenu.

9 Chihandilu chakapostolu Pawulu chambukili nankashi nachaMwanta Solomoni. Pawulu hadiña nachihandilu chawuhandu hela chakudya nawanyantaku. Ilaña kudi mpinji yafwileñayi nzala, mpwila, mashika niwuvu. (2 Kor. 11:24-27) Chelili yamwiteji Yesu nindi diyi Mesiya, Pawulu hadiña nachifulu cheneni munsakililu yawaYudeyaku. Ilaña amuheleli kudi akulumpi jansakililu yawaYudeya. Amushili mukaleya, amuhumpwili, amweteli natubama nikumwasa malola. Pawulu wahosheli nindi yena niakwawu akwaKristu ayisawili, ayikabishili nikuyituñula. “Tunekali dehi neyi wuzondu wampata yamunu mwishina, hela neyi nswadi hohu, nihanu.”—1 Kor. 4:11-13.

10. Muloñadi chitukuhoshela netu Pawulu kachi wadiña namaheta?

10 Henohu wuchidi mukwenzi nejina daSawulu, kapostolu Pawulu wamweneña neyi yuma yamwendeleleña chiwahi. Wavwalikilili muchisaka chawantu aya mpuhu, amudizishili kudi Gamaleli, ntañishi wakuluka yitembi nawa nkumininaku wasonekeli nindi: “Muyijila yawaYudeya nabadikili akwamuza wami amavulu inabwambukili nawu.” (Ŋal. 1:14) Hamuloña wakuhosha chiwahi chiHeberu nichiGriki, Sawulu amwitejeli kwikala mwenimbu muRoma, dikwila nawu wekalili nakukooleka kweneni nankashi. Neyi wafwilili maheta akwituña, kachi watuumbakeni nankashi nikwikala namali amavulu. Ilaña watondeli chihandilu chamweneñawu antu hadaha niantaña jindi nawu chamukunkulwayi. Muloñadi?

11. Yumanyi yalemesheliyi Pawulu nankashi nawa muloñadi?

11 Pawulu wamukeñeli Yehova nawa wakeñeleña kwikala nawuselewa windi kubadika maheta nikutuumbakana hadi akwawu. Chelukiliyi chalala chikupu, Pawulu watachikili kulemesha ifutu danyiloña, mudimu wakushimwina wawakwaKristu, kuchiñeja kwakuya mwiwulu, yuma yabula kulemeshawu aketuña. Pawulu welukili nindi kudi muloña watela kumanishawu. Satana wasanyikili nindi nateli kubalumuna antu ejima kulonda amufutaleli Nzambi. (Yoba 1:9-11; 2:3-5) Hela chakwila wamweni yihuñu yayivulu, Pawulu watwalekeluhu kushinshika kudi Nzambi nawa wakakeleli kukudifukula kwalala. Iyi diyuma yinakukañanyawu akamatuña.

12. Chumanyi chayileñeleli mushindameni hadi Nzambi?

12 Anenu nawa munateli kumwimbujola Pawulu? Hela chakwila kwikala ashinshika kwakala, ilaña tweluka netu Yehova watukiswilaña chikupu nawa dichuma chatuzañaleshaña nankashi. (Yish. 10:22) Twahetelañamu hayinu mpinji nawa twakahetelamu kumbidi. (Tañenu Maku 10:29, 30.) Dichi, bayi tukuhwelela “maheta abulaña kushakamaku; chiña kusha muchima kudi Nzambi wasweja kutwinka yuma yejima nindi tuluñi nachu.” ‘Twadilumbikilaña chikuku chachiwahi chanyaka yakenza, kulonda twakakwati kuwumi, wowu wumi walala chikupu.’ (1 Tim. 6:17-19) Eñañi, tunakuhweleli chikupu netu chimwahita yaaka nkulakaji hela tuhu makombakaji ayaaka, twakahosha netu, “Natondeli chihandilu chachiwahi chamuzañalu!”

KUKWIKALA MAHETEYI

13. Kufumbanyi kwashimwiniyi Yesu kutalisha hamaheta?

13 Yesu wahosheli kutalisha hamaheta nindi: “Bayi mudilumbikilaña maheta hanu hamasekuku; hamaseki hadi tububu nindala yanoñeshaña, hadi amakombi alokolaña matala nakwiya. Chiña mudilumbikila maheta mwiwulu, mwabula tububu hela ndala yanoñeshaña, mwabula amakombi alokolaña matala nakwiya. Muloña kukwikala maheteyi, diku kuwukusha nimuchima weyi nawa.”—Mat. 6:19-21.

14. Wubanjinyi wekala mukufwila maheta ahamaseki?

14 Maheta amuntu hanu hamaseki abombelamu yuma yayivulu bayi mali hohuku. Yumiyi yinabombelumu yuma yasonekeliyi Solomoni kutalisha hansañu yakutuumbakana kudi antu chidi neyi maheta, kuya mpuhu niñovu. Yesu wahosheli chikuma chadifwanaku nachashimwiniyi Solomoni mumukanda waMukwakutañisha nindi maheta amukaayi atwalekañahu wanyi. Neyi chimunakumona yuma yinakumwekana, maheta ejima akisikaña nawa anateli kujiya neyi mukulabula kwadisu. Nkuluñaña F. Dale Bruner wahosheli hamaheta amuchidiwu nindi: “Antu eluka nawu maheta alelokaña. Muntu watumbakana daHamposu kushika kuchaaka chikwawu akayi. Neyi muntu wudi namaheta chinu chaaka kushika kuchaaka chikwawu makasa munshiñu. . . . [Yesu] wakeña antu. Wayisoñamishili nindi atela kutondolwela chineñi chafumañamu neyi antu anayihukuli yifulu. Yajimañanaña. Yesu hakeñaña atumbanji [twindi] kudineñaku. ‘Hefuku hefuku kaayi kabalumukilaña antu adiña hayifulu yamaneni.’” Hela chakwila antu amavulu etejaña nawu awa mazu alala, antu añahi azatishaña iyi nsañu kulonda ahimpi chihandilu chawu? Indochu enu?

15. Iheta damuchidinyi ditwafwilaña?

15 Anlomboli amakwawu amunsakililu alejaña antu nawu kufwila maheta kwatama nawa ayikaanishaña kuzatisha njila jejima jayiletelaña maheta. Hela chochu, Yesu hakaanishili njila jejimaku. Ilaña walejeleña atumbanji twindi kuhimpa yitoñojoka yawu, nakuyikonkomwena nindi alumbiki ‘maheta ambulaña kukisika mwiwulu.’ Tunakufwila nankashi kwikala nachihandilu chamuzañalu neyi chakeñañayi Yehova. Mazu ahosheliyi Yesu atwanukishaña nawu tunateli kufuukula chuma chitunakukeña. Hela chochu, chuma chidi mumuchima wetu dichitwafwilaña muloña twachilemesha.

16. Kufumbanyi kutwatela kukuhwelela?

16 Neyi tudi namuchima wakumuzañalesha Yehova, twatela kukuhwelela netu wukutwinka yuma yitunakukeña. Wukutwiteja kufwa nzala nimpwila hakapinji kantesha neyi chakabakeniyi kapostolu Pawulu. (1 Kor. 4:11) Hela chochu, twatela kukuhwelela kufumba kwaYesu kwakwila nawu: “Dichi kwakama nenu, Tukudyadi? Tukunwadi? Hela nenu, Tukuvwaladi? Bayi mwakama mwokuku. Muloña yuma yejimiyi diyi yakeñañawu aJentili; Tata yenu wamwiwulu neluki chimunakaankili yuma yejimiyi. Ilaña sambilenu kukeña wanta windi nikuloña kwindi, niyuma yejimiyi akayishilaku.”—Mat. 6:31-33.

IKALENU AHETA KUMESU ANZAMBI

17, 18. (a) Indi muzañalu walala washindamena hachumanyi? (b) Yumanyi yabulaña kuleta muzañalu?

17 Chikuma chacheni dichichi: Hitunateli kwikala namuzañalu hamuloña wamaheta hela chifulu neyi chatoñojokañawu antuku. Cheñi nawa, kwikala nachifulu muchipompelu chawakwaKristu hikunateli kutuletela muzañalu walalaku. Ilaña muzañalu walala washindamena hakwovwahila nihakwikala washinshika kudi Nzambi, watukana nindi: “Antu akuhwelelaña atulama nawu chiña ayimoni kushinshika.” (1 Kor. 4:2) Twatela kuumika hakwila tuhembi kashinshi. Yesu nindi: ‘Muntu wakomika nikunsa diyi wakahanda.’ (Mat. 10:22) Hampinji yakapulwishawu antu ashinshika chakamwekesha nawu adiña nachihandilu chamuzañalu.

18 Neyi mutoñojoka hayuma yitunahanjeki hewulu, mukwiluka nenu kwikala ashinshika kudi Nzambi hikwendelaña hamu nakutuumbakana, kutaña, kwikala namali, hela kuya mpuhuku nawa kashinshi hikashindamena hakubabala kwamuntu, hayuma yelukayi hela hawuswa wukwetiyuku. Hela chakwila tudi namaheta hela tudi atuzweñi tunateli kwikala ashinshika kudi Nzambi. Hakachi kawantu jaNzambi amunkulakaji yakusambila, amakwawu adiña aheta, amakwawu adiña atuzweñi. Pawulu wayifumbili chachiwahi nindi “ilenuña chachiwahi, swejenu kwila nyidimu yayiwahi kulonda mumonaña yakukwasha nachu akwenu, ikalenu nanyichima yakuhana.” Wonsu wawu atuzweñi niasamaheta ateleli ‘kukwata kuwumi wowu wumi walala chikupu.’ (1 Tim. 6:17-19) Dichitwatela kwila nikulelu. Wejima wetu tukweti kukooleka kwokumu nimudimu wumu: Twatela kwikala ashinshika ‘nikusweja kwila nyidimu yayiwahi.’ Neyi twikala ashinshika, tukwikala namuzañalu kumesu aNleñi yetu nikutiya kuwaha hakwiluka netu tunakumuzañalesha.—Yish. 27:11.

19. Chumanyi chimunakufwila kwila kutalisha hansañu yakwikala namuzañalu?

19 Hadaha himukutwesha kumanisha kukala kwejima kumukwetuku ilaña mukwiluka chakuumika naniku kukala. Fwilenu kwikala ashinshika hela chakwila munakumona ikezeñi. Mwakahetelamu. Ilukenu nenu Yehova wakayikiswila hayinu mpinji nihaya nyaka. Bayi mulalamena mazu ayilejeluwu akwaKristu awayishewa kudi Yesu nindi: “Ikalaku washinshika ndo nikukufwa, nakakwinka chibaaba chawumi.” (Chim. 2:10) Eñañi, iwu diwu muzañalu walala!

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mwevulu wudi hefu 6]

Kwesekeja nachamonañawu antu, Sawulu wateleleli kwikala samaheta

[Mwevulu wudi hefu 7]

Pawulu wadiña namuzañalu walala