Gbenda U Mimi U Zan Ikyura Ken uma
Gbenda U Mimi U Zan Ikyura Ken uma
“Ikyôr ia lagh u sha akaa cii, shi . . . ú er kwagh sha inja kpaa.”—YOS. 1:8.
Ú NA MLUMUN WER NYI?
Solomon yange za ikyura kuma nena?
Paulu yange za ikyura sha mimi nena?
U er nena ve u za ikyura gbem sha wono?
1, 2. (a) Ior kpishi nenge ér ka unô ior nahan a fatyô u kaan ér ve za ikyura? (b) Ú fa mnenge wou sha kwagh u zan ikyura nena?
OR Á lu nena ve a kaa ér nan za ikyura? Aluer u pine ior mpin ne yô, vea na u mbamlumun wue wue. U tesen ikyav yô, ior kpishi hen ér or u nan ze ikyura ken uma yô, ka or u nan lu a inyaregh kpishi, shin nan lu a zegekpenga, shin nan lu sha iantom i tagher tagher, gayô nan fe takerada tsenger tsenger yô. Mbagenev di nenge ér saa or a lu vea tsombor u nan doo doo shin nana lu a azende a dedoo shin nana lu vea mba nan eren tom a ve la doo doo ve, a kaa ér nan za ikyura ye. Alaghga mbacivir Aôndo mbagenev vea hen ér saa or a lu a ityom ken tiônnongo shin nana lu pasen kwagh van a ior ken mimi ve, a tese ér nan ngu zan ikyura ye.
2 Ka unô nahan u hen wer ve za ikyura ken uma? Gbenda môm u ú fa mnenge wou sha ikyaa ne yô, ka u ngeren ati a ior mba u nenge wer ve za ikyura shi kwagh ve a doo u shi u ne ve icivir kpaa la. Ka nyi ior mban cii ve lu a mini? Ior mban ka mbainyarev shin mbaduen atii? Mba tagher tagheree? Mbamlumun mba ú na sha mbampin mban vea pase u mnenge wou sha ikyaa ne, sha ci u kwagh u a gbe u kwagh la, ka un ka i sar u u eren shin lun a mi ye.—Luka 6:45.
3. (a) Yange lu u Yosua una er nyi ve una za ikyura? (b) Ka nyi sé time sha mi hegene?
3 Kwagh u a hembe lun hange hange yô, ka u Yehova a̱ nenge ér se za ikyura, gadia saa una lumun se ve, se zua a uma ye. Shighe u Yehova lu nan Yosua zegetom u hemen Mbaiserael nyôron a ve ken tar u ityendezwa la, a kaa a na ér a ôron Tindi u Mose “tugh man atetan” shi a ver ishima u eren sha akaa a i nger kimi cii. Yehova maa na un ibumun ér: “Ka nahan man ikyôr ia lagh u sha akaa cii, [shin u za ikyura], shi ka nahan man ú er kwagh sha inja kpaa ye.” (Yos. 1:7, 8) Man Yosua yange za ikyura kpishi. Se di ye? Se er nan ve se fa, aluer mnenge wase zua vea u Aôndo sha kwagh u mzeikyura? De se time sha uma u iorov uhar, mba i er kwagh ve ken Bibilo, tsô se zua a mlumun sha mbampin mban.
SOLOMON YANGE ZA IKYURAA?
4. Se fatyô u kaan ser Solomon yange za ikyura sha ci u nyi?
4 Solomon yange za ikyura sha igbenda kpishi. Er nan ve kwagh lu nahana? Kwagh lu nahan sha ci u yange civir Yehova shi cia un anyom kpishi, nahan Yehova ver un doo doo. Umbur wer shighe u Yehova kaa a Solomon ér a sôn un kwagh u a soo la, tor Solomon sôn kwaghfan sha er una hemen ior nav yô. Kwagh ne na yô, Aôndo na un kwaghfan kua inyaregh. (Ôr 1 Utor 3:10-14.) Kwaghfan na “hemba kwaghfan u ior mba sha ityoughkitaregh cii, kua kwaghfan u Igipiti cii kpaa.” Gwa u Solomon samber “ken akuraior a a kase un la cii.” (1 Utor 4:30, 31) Inyaregh nagh yô, zenaria u zuan a mi sha inyom tseegh kpa una hemba Naira biliôn deri môm nyian. (2 Kron. 9:13) Yange fa u eren kwagh a itiar igen shi fa kwaghmaan man kpenga tsema tsema. Shighe u Solomon lu a Yehova kôôsôô la, yange za ikyura kpishi je.—2 Kron. 9:22-24.
5. Ka nyi yange Solomon kav sha kwagh u mba ve ze ikyura sha mimi laa?
5 Kwagh u Solomon nger ken takerada u Orpasenkwagh la tese ér yange nenge ér ka mbainyarev man mbalun tagher tagher tseegh vea fatyô u zan ikyura shi á saan ve iyol ga. A nger ér: “M fa ma kwagh u hemban doon ve ngu ga, saa u ember man u eren akaa a dedoo sha ayange a ve lu uma la cii. Man shi er hanma or nana̱ ya kwagh, nana̱ ma kwagh, i̱ doo nan iyol ken tom u nan ye ican sha mi la cii; kwagh ne ka iyua i Aôndo je.” (Orpa. 3:12, 13) Shi yange kav er mba ve ye ikyar a Aôndo shi á lumun ve la, vea hemba lun a msaanyol u mimi yô. Solomon maa kure ikyaa vough nahan ér: “Ngun ka mkur u kwagh, u i vande ungwan la cii: Cia Aôndo, waan atindi Na ikyo; gadia ngun ka kwagh u ior cii ma ve er je ne.”—Orpa. 12:13.
6. Akaa a Solomon er la wase se u fan kwagh u a lu mzeikyura u mimi nena?
6 Solomon yange civir Aôndo sha mimi anyom anyom. Mkaanem ma Aôndo pase se ér “A lu zan sha akaawan a ter na Davidi.” (1 Utor 3:3) Kwagh ne tese ér Solomon yange za ikyura sha mimi ga he? Er Aôndo lu hemen Solomon yô, a maa tempel u icivirigh sha ci u mcivir u mimi, shi nger ityakerada i Bibilo itiar. Se ver ishima ser se er akaa a Solomon er la jighilii ga, kpa akaa a yange er shighe u lu civir Aôndo sha mimi la, a̱ wase se u gbidyen kwar fan kwagh u a lu mzeikyura u mimi yô, shi a̱ wase se u keren ser se kpa se za ikyura sha mimi. Shi umbur wer jijingi yange mgbegha Solomon nger ér akaa a ior kpishi ve nengen ér saa or a lu a mi, er inyaregh man kwaghfan man itizan man tahav nahan, ve a tese ér nan za ikyura la cii ka agbilinakaa. Ambaakaa ne ka “u zendan ahumbe ityô” tsô. U nenge er mba inyaregh ki doo ve ishima ka ve keren u zuan a mi seer a seer gaa? Shi ashighe kpishi ishima ka i nyian ve sha akaa a ve lu a mi la. Heela tseegh ga, iyange igen inyaregh vev kira kia hingir ki orgen.—Ôr Orpasenkwagh 2:8-11, 17; 5:10-12.
7, 8. Solomon yange kera lu jighjigh ga nena, man lu nyi i due ken kwagh ne?
7 Shi u fa er ken masejime yô, Solomon va de u ungwan imo i Yehova yô. Bibilo kaa ér: “Er Solomon bee iyol yô, kasev nav gema un ishima, a dondo mbaaôndo mbagenev; ishima na lu sha TER, Aôndo na, vough, er ishima i ter na Davidi nahan ga. . . . Solomon er kwagh u a lu u bo sha ishigh ki TER” yô.—1 Utor 11:4-6.
8 Yange ishima doo Yehova ker a Solomon ga, nahan a kaa ér: “Er . . . u we ikyo sha ikyuryan Yam man akaawan a Am, a M we u la ga yô, mimi je, Me tsue tor her a we kera, Me na wanakiriki wou.” (1 Utor 11:11) Vihi sha wono! Er Solomon za ikyura sha igbenda kpishi nahan kpa, shighe kar yô, a er kwagh u vihin Yehova ishima. Solomon yange kera za ikyura ga, sha ci u a de u eren kwagh u a hembe lun hange hange ken uma cii la. Yange kera tile sha mimi ga. Hanmô wase nana pine iyol i nan ér: ‘Me de mer kwagh u uma u Solomon a tesem la a wasem u zan ikyura sha mimi kpa?’
OR U YANGE ZA IKYURA SHA MIMI LA
9. Sha mnenge u tar yô, Paulu yange za ikyuraa? Ta iwanger.
9 Uma u apostoli Paulu yange kaha a u tor Solomon kpishi. Paulu tema sha ikyônough ki torough ki i er sha anyi a nor, shin yaan kwaghyan vea utor ga. Kpa ashighe agen yange a lu ijen shin wuhe u kôr un shin a lu idyelegh. (2 Kor. 11:24-27) Paulu va lumun ér Yesu ka Mesiya yô, kera gba kwagh ken kwaghaôndo u Mbayuda ga. Mbahemenev mba ken kwaghaôndo u Mbayuda la kôr un ihyom. I wuhe un ken gaadi, i gbidye un sha gbo shi i ta un awen kpaa. Paulu kaa wener Mbakristu mbagenev kpa yange i tuhwa ve, i tôv ve a ican shi i wa ve akaa iyol. A nger ér: “Se hingir kwagh u hôngorough sha won, zan zan hegen.”—1 Kor. 4:11-13.
10. Er nan ve i lu inja er Paulu yange venda u zan ikyura?
10 Shighe u apostoli Paulu lu gumor, i yilan un ér Saulu la, ior kpishi nenge ér ngu zan ikyura. Yange i mar un hen tsombor u i nengen ér ngu tagher tagher yô. A hen kwagh sha ikyev i ortesen u duen iti, u i yilan un ér Gamaliel la. Paulu va nger ér: “M za hemen ken kwagh u Mbayuda je m hemba mbakwav wam mbagenev kpishi.” (Gal. 1:14) Saulu yange fa zwa Grika man zwa Heberu tsema tsema, shi lu marnya u tar u Roma, nahan lu a ian i injaa i eren akaa kpishi. Yange una ker u zan ikyura ken tar yô, alaghga ma hemba lun a inyaregh kua icivir. Kpa a gema a tsua u eren kwagh u mbagenev, kua anmgbianev nav mbagenev je kpa, nenge ér ka ityumbulugh yô. Er nan ve yange tsua kwagh nee?
11. Ka nyi yange i hemba gban Paulu kwagha, man lu sha ci u nyi?
11 Yehova yange doo Paulu ishima shi hemba saren un u Yehova a lumun un, a u zuan a inyaregh shi lun tagher tagher sha mnenge u ior la. Er Paulu zua a mfe u mimi yô, nagh ku ipaan ku Yesu la gba un kwagh, kua tom u pasen kwagh u Mbakristu eren la, man ishimaverenkeghen i yemen sha la; kpa akaa ne gba tar kwagh ga. Paulu yange fa kwagh u Satan ôr sha uumace la. Satan yange sue ér una gema uumace cii asema hen Aôndo kera, vea de u civir un, nahan adooga Paulu soo u eren kwagh u tesen ér Satan ka oraie. (Yobu 1:9-11; 2:3-5) Er Paulu tagher a atsan a taver kpishi nahan kpa, a kange ishima ér una za hemen u civir Aôndo sha mimi. Ka kwagh u ior kpishi ken tar ka vea keren u zan ikyura kpa ve umbur ga je la.
12. Er nan ve ishimaverenkeghen you i lu sha Aôndo?
12 We kpa u kange ishima u eren kwagh er Paulu nahan kpa? Shin er ashighe agen ka i lu zange u civir Yehova sha mimi ga nahan kpa, se fa ser, se er nahan yô, Yehova una ver se shi una lumun se, man ka kwagh u ka a na or nan za ikyura sha mimi je la. (Anz. 10:22) Hegen je kpa, se mba zuan a iwasen, man ken hemen je yô, a hemba cii. (Ôr Marku 10:29, 30.) Nahan se mba a ityôkyaa i injaa i se kera ver ishima ‘sha inyaregh ki i fe kwagh sha min ken hemen ga la ze, kpa se ver ishima sha Aôndo u A ne se akaa cii wuee sha u se̱ er kwagh a mi’ la. Se mba ‘wan imaagh ki dedoo sha ci wase ayol a ase ken hemen, sha u se kôr ave sha uma u a lu uma jim la’ yô. (1 Tim. 6:17-19) Se fatyô u lun a vangertiôr ser anyom deri ken hemen, shin anyom dubu ken hemen, shin a̱ hemba nahan je kpa, hanmô wase nana fatyô u umbur kwagh u yange nan tsua la, nahan nana kaa ér: “Mimi je, yange m tsua uma u dedoo, u zan ikyura!”
AKAA A INJAA OU NGA HANA?
13. Yesu yange wa se kwagh ér nyi sha kwagh u akaa a ase a injaa?
13 Yesu yange ôr kwagh u akaa a injaa ér: “De koson nen akaa a injaa sha ci wen shin tar ne hen ape ivina kua nduran ve vihin kwagh kera, mbaiv kpaa ka ve time ve iin ne ga; kpa koson nen akaa a injaa sha ci wen Sha, ape ivina shin nduran ve vihin kwagh ga, mbaiv kpaa ve iin ga la. Gadia ape kwaghinjaa wou a lu yô, ka her man ishima you kpaa ia lu ye.”—Mat. 6:19-21.
14. Doo u se zenda akaa a injaa a taregh ityô ga sha ci u nyi?
14 Alaghga akaa a injaa a or nan lu a mi shin tar la, aa lu di inyaregh tseegh tsô ga. Aa fatyô u lun mô ken akaa a Solomon nger kwagh sha mi, a a gbe uumace kwagh yum la; er shagba man itizan man tahav nahan. Kwagh u Yesu ôr la, nôngo u lun kwaghmôm a u Solomon nger ken takerada u Orpasenkwagh ér akaa a injaa a taregh ka a tsan gbem ga la. Er u fe nahan, á fatyô u vihin akaa ne shi aa fatyô u saan fele. Profesô ugen nger kwagh sha kwagh u mkaanem ma Yesu ér: “Í fa wuee ér itizan ngi tse ga. Or u nan ze gwa Sati u a bee la, fam u sha je a hungur a nan. Or u nan lu a inyaregh poo inyom ne, inyom i sha nana fatyô u kungun ican. . . . Uumace doo Yesu ishima. A wa ve kwagh ér ve palegh ishimayinan i mkpeyol u kuren iyange ga ne a ve a mi la. Mkpeyol ne tse ga. Yesu soo ér mbahenen nav ve va ahenge ga. Ior kpishi vea lumun a mkaanem man, kpa ka ve u me ve kegh iyol ér, er uma a lu nahan yô, vea kera zenda akaa a karen kera fese ne ga? We ú de u zendan akaa a tsan ga ne kpa?
15. Doo u se nôngo ser se za ikyura sha nyi gbenda?
15 Mbahemen kwaghaôndo mbagenev ka ve pase ér doo u or a nôngo ér nana za ikyura ga kuaa. Kpa gema umbur wer, Yesu yange kaa ér or a de nenge a nôngo ga kuaa ga. Yange lu wan mbahenen nav kwagh ér iniôngon ve la i lu sha u zuan a kwagh u a lu kwagh kpôô kpôô la, inja na yô, ér ve koso akaa a injaa a aa fatyô u hôôn ga la, Sha. Isharen yase yô, i lu u zan ikyura sha gbenda u Yehova a soo la. Mkaanem ma Yesu umbur se ér gba u se tsua kwagh u se soo u zendan un ityô la. Kpa ka kwagh u a lu se ken ishima, shi a gbe se kwagh la ka se zenda un ityô ye.
16. Ka nyi se fatyô u nan jighjigh a mini?
16 Aluer sar se u eren ishima i Yehova yô, una nenge ér akaa a a gbe se la cii se zua a mi. Una fatyô u nan ian ér ican i er se shin imura i kôr se er apostoli Paulu nahan, kpa á lu gbem ga. (1 Kor. 4:11) Se fatyô u nan kwaghwan u injaa u Yesu la jighjigh, a kaa ér: “Nahan yô, asema a̱ de nyian ne, kaan nen ner: Sé ya nyi? Shin: Sé ma nyi? Shin: Sé zer nyi? ga. Gadia akaa ne cii atôatyev nga keren a, kpa Ter wen u Sha fa er kwagh a gbe ne sha akaa ne cii yô. Kpa vande keren nen tartor Na man perapera Na, man akaa ne cii á seer ne a ye.”—Mat. 6:31-33.
ZA IKYURA SHA ISHIGH KI AÔNDO
17, 18. (a) Ka nyi or a er keng ve nana za ikyura sha mimi? (b) Ka nyi or a lu a mi kpa nana za ikyura sha mimi ga?
17 Kwagh u vesen u i doo u se fa yô, ka un ne: Ka ian i se lu sha mi ken tar la shin akaa a se er ken tar la aa na ve se za ikyura sha mimi ga. Shi ka ityom i or lu a mi ken tiônnongo la i tesen ér nan za ikyura sha mimi kpaa ga. Nahan kpa, kwagh u una na ve se zua a iveren ne yô, ka er se lu civir Aôndo sha jighjigh la. Aôndo kaa a vese ér: “Kwagh ugen u i veren ishima sha mi hen mbakarenkwar yô, ka u ve̱ lu ior mba jighjigh.” (1 Kor. 4:2) Shi saa se za hemen u civir un sha mimi, se yina ishima ga. Yesu kaa ér, “[Or] u nana taver ishima zan zan mkur yô, ka nan nana war ye.” (Mat. 10:22) U nenge wer ka or u a yima nan la, a tese wang ér nan za ikyura ga he?
18 Aluer u gbidye kwar sha akaa a se hen sha heen ne yô, u kav er i gbe u or a lu tagher tagher shin nana hen takerada kpishi shin nana lu a inyaregh shin nana lu sha iantom i injaa keng ve, nana civir Aôndo sha jighjigh ga yô. Shi ka iyua i sha marami i or shin mfe u nan u tsera tsera una na ve nana tile sha jighjigh kpaa ga. Sea nyôr ken nyityô mlu kpa, se fatyô u civir Aôndo sha jighjigh. Ken mba yange ve civir Aôndo sha ayange a mbaapostoli la, mbagenev lu mbainyarev, mbagenev lu mbaatsanev. Mba ve lu mbainyarev yô, Paulu wa ve kwagh ér ve “Ve̱ eren akaa a dedoo ve̱ lu mbanyarev sha aeren a dedoo, ve̱ naan iyua, ve̱ panden kwagh ve̱ naan mbagenev kpaa.” Yange lu u mbainyarev man mbaatsanev cii vea fatyô u wan “imaagh ki dedoo sha ci ve ayol a ve ken hemen.” (1 Tim. 6:17-19) Nyian kpa kape i lu je la. Se cii se mba a tom môm, shi se mba a ian i eren tom ne kwaghmôm: Inja na yô, gba u se za hemen u civir Aôndo sha jighjigh shi se “eren akaa a dedoo.” Se er nahan yô, se lu mbazanikyura sha ishigh ki Aôndo, shi a saan se iyol sha ci u sé fa ser se mba eren kwagh u doon un.—Anz. 27:11.
19. U kange ishima wer u er nyi sha er u za ikyura?
19 Se fatyô u palegh mbamlu mba se tagher a mi la vindi vindi ga, kpa se fatyô u nôngon a ve. Wea lu ken nyi mlu kpa, nôngo u eren kwagh sha jighjigh. Iniôngon you ia saa u ishe ga. Na jighjigh wer Yehova una ver u doo doo, hegen man gbem sha won kpaa. Mayange de hungur mkaanem ma Yesu ôr a Mbakristu mba i shigh ve mkurem la ga, a kaa ér: “Lu jighjigh, ar ken ku je man Me na u tsar u uma ye.” (Mpa. 2:10) Ka kwagh u a lu mzeikyura u mimi je la.
[Mbampin Mba Ngeren u Henen]
[Foto u sha peeji 6 la]
Sha mnenge u or yô, yange lu inja er Saulu una va hingir ikyumenor nahan
[Foto u sha peeji 7 la]
Paulu yange za ikyura sha mimi
