1, 2. (a) Etẹwẹ yin “yanwle” Satani tọn? (b) Etẹwẹ na gọalọna mí nado dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe?

 JEHOVAH JIWHEYẸWHE dá gbẹtọvi lẹ po nuhudo lọ po nado nọ dọnsẹpọ ẹ. Ṣigba, Satani jlo dọ mí ni lẹndọ mí ma tindo nuhudo Jehovah tọn, kẹdẹdile ewọ lọsu nọ lẹn do. Lalo de wẹ enẹ yin he Satani ko to godonọna sọn whenue gbọ́n e klọ Evi to jipa Edẹni tọn mẹ. (Gẹn. 3:4-6) To whenuho gblamẹ, suhugan gbẹtọvi lẹ tọn wẹ ko yinuwa sọgbe hẹ linlẹn enẹ.

² Ṣigba, mí sọgan dapana omọ̀ Satani tọn, na “mí ma to wunvi mẹ gando yanwle etọn lẹ go.” (2 Kọl. 2:11) Nado hẹn mí jẹla sọn Jehovah dè, Satani nọ sisẹ́ mí nado basi nudide he ma sọgbe lẹ. Ṣigba, dile mí mọ do to hosọ he wayi mẹ, mí sọgan basi nudide he sọgbe lẹ gando agbasazọ́n, ayidedai po whẹho whẹndo tọn lẹ po go. Hosọ ehe na do lehe jlẹkajininọ gando nuyizan he lẹnunnuyọnẹn detọ́n lẹ, agbasalilo, akuẹ po awagundido po go sọgan gọalọna mí nado “dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe” do hia.—Jak. 4:8.

3. Dọ lehe nuyizan he lẹnunnuyọnẹn detọ́n lẹ sọgan yin yiyizan to aliho dagbe kavi agọ̀ mẹ do.

³ To egbehe, nuyizan he pọnte hugan he lẹnunnuyọnẹn detọ́n lẹ ko gbayipe gbọn filẹpo. Eyin mí yí yé zan to aliho dagbe mẹ, yé sọgan yin azọ́nwanu dagbe lẹ. Ṣigba, eyin mí yí yé zan to aliho agọ̀ mẹ, yé sọgan hẹn haṣinṣan he mí tindo hẹ Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn gble. Mì gbọ mí ni yí apajlẹ ọdinatẹẹ tọn. Ọdinatẹẹ wẹ gọalọ nado wlan bo zín Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn he a to hihia ehe jẹgbonu. Mí sọgan yí ọdinatẹẹ zan nado basi dodinnanu bo dọho hẹ mẹdevo lẹ, podọ e sọgan gọalọna mí nado duvivi ayidedai dagbe lẹ tọn to whedelẹnu. Etomọṣo, mí sọgan lẹzun afanumẹ ọdinatẹẹ tọn. Ajọjlatọ lẹ nọ doyẹklọ gbẹtọ lẹ nado yise dọ yé dona tindo nuyizan he yin didetọn gbọn godo lẹ. Dẹpẹ de tindo ojlo sinsinyẹn na ọdinatẹẹ apòmẹ tọn tangan de sọmọ bọ e ma dọna mẹde bo yì sà ayi etọn dopo, yèdọ awutugonu homẹ tọn de, nado sọgan họ̀ ẹ. Lehe e blawu do sọ!

4. Nawẹ Klistiani de penugo nado duto ọdinatẹẹ yiyizan zẹjlẹgo ji gbọn?

 ⁴ Nuhe tlẹ sọ blawu hugan wẹ nado dike nuyizan he lẹnunnuyọnẹn detọ́n lẹ yiyizan to aliho agọ̀ mẹ kavi zẹjlẹgo ni hẹn haṣinṣan he a tindo hẹ Jehovah gble. Klistiani owhe 28 mẹvi de he nọ yin Jon * dọmọ: “N’yọnẹn dọ Biblu dọ dọ mí dona ‘nọ fli ojlẹ he jẹ lẹ’ na gbigbọnu lẹ. Ṣigba n’ma nọ penugo nado basi nudide dagbe depope to ọdinatẹẹ nukọn.” Jon nọ saba tin to Internet ji kakajẹ zánhomẹ. E dọmọ: “Kakati nado ṣí ọdinatẹẹ to whenue nuṣikọna mi, whenẹnu wẹ n’sọ nọ zindonukọn nado to hodọ hẹ hagbẹ lẹ to Internet ji, kavi to video lẹ pọ́n, podọ suhugan yetọn ma nọ saba yin dagbe.” Nado sọgan duto aṣa ylankan enẹ ji, Jon basi titona ọdinatẹẹ etọn nado nọ ṣí na ede eyin ojlẹ sọ na ẹn nado yihọ.—Hia Efesunu lẹ 5:15, 16.

5, 6. (a) Azọngban tẹwẹ mẹjitọ lẹ tindo gando ovi yetọn lẹ go? (b) Nawẹ mẹjitọ lẹ sọgan gọalọna ovi yetọn lẹ nado nọ dogbẹ́ dagbe lẹ gbọn?

⁵ Mẹjitọ lẹ emi, e ma yin dandan nado nọ ṣọ́ nuwiwa ovi mìtọn lẹ tọn dopodopo, etomọṣo mì dona yọ́n lehe yé nọ yí ọdinatẹẹ yetọn zan do. Mì ma nọ na yé dotẹnmẹ nado yì nọtẹn Internet tọn he ji fẹnnuwiwa, danuwiwa, afinyọnnuwiwa po gbẹdido ylankan lẹ po sọgan yin mimọ te lẹ nado hẹn alọnu yetọn ján kavi na yé nikaa dotukla mì wutu blo. Eyin e ma yinmọ, yé sọgan wá tadona kọ̀n dọ, ‘To whenue Papa po Mama po ma kẹnù, e dohia dọ nude ma ylan to e mẹ.’ Azọngban mì mẹjitọ lẹ tọn wẹ nado nọ basi hihọ́na ovi mìtọn lẹ po jọja aflanmẹ mìtọn lẹ po sọn nudepope he na hẹn yé jẹla sọn Jehovah dè si. Kanlin lẹ lọsu tlẹ nọ basi hihọ́na ovi yetọn lẹ sọn nuhe na hẹn owù wá na yé lẹ si. Mì yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe kanlin gbémẹ tọn de, taidi beali, na yinuwa do eyin mẹde jlo na wle ovi etọn lẹ.—Yijlẹdo Hosea 13:8 go.

⁶ Mì gọalọna ovi mìtọn lẹ nado nọ dogbẹ́ hẹ Klistiani apajlẹ dagbenọ lẹ, yèdọ jọja po mẹho po. Podọ mì flin dọ, ovi mìtọn lẹ tindo nuhudo dọ mì ni nọ yí whenu zan dopọ hẹ yé. Enẹwutu, mì nọ dín whenu nado nọ konu dopọ, nado nọ daihun dopọ, nado nọ wazọ́n dopọ, podọ nado “dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe” dopọ. *

7. Naegbọn mímẹpo nọ jlo nado tindo agbasalilo?

⁷ “Nawẹ lanmẹ lọ te do?” Hodidọ he nọ saba yin yiyizan enẹ nọ do nugbo vẹadi de hia. Na mẹjitọ mítọn tintan lẹ dike bọ Satani hẹn yé jẹla sọn Jehovah dè wutu, mímẹpo wẹ nọ jẹazọ̀n. Homẹ Satani tọn nọ hùn eyin mí to azọ̀njẹ, na eyin mí to azọ̀njẹ, e nọ vẹawuna mí nado sẹ̀n Jehovah. Podọ eyin mí kú, mí ma sọgan sẹ̀n Jehovah paali. (Ps. 115:17) Enẹwutu, jọwamọnu wẹ e yin nado wà nuhe go mí pé lẹpo nado tindo agbasalilo. * Podọ, agbasalilo po dagbemẹninọ mẹmẹsunnu mítọn lẹ tọn po dona nọ duahunmẹna mí.

8, 9. (a) Eyin mí na nọ jlẹkaji gando whẹho agbasalilo tọn go, etẹwẹ mí ma dona nọ wà? (b) Ale tẹwẹ ayajẹ tintindo nọ hẹnwa?

 ⁸ Etomọṣo, mí dona nọ nọ̀ jlẹkaji gando whẹho agbasalilo tọn go. Mẹdelẹ nọ yí zohunhun do jla ajọ́ núdùdù, nukunpedomẹgo dotowhé tọn, kavi amasin delẹ tọn hugan zohunhun he yé do nọ lá wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn. Yé sọgan mọdọ emi yí ahundopo do to alọgọna mẹdevo lẹ. Eyin etlẹ yinmọ, e ma sọgbe nado nọ jla ajọ́ amasin tọn kavi nuyizan he nọ hẹnmẹ yọnwhanpẹ lẹ tọn jẹnukọnna opli lẹ kavi to opli lẹ godo to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ kavi to plidopọ lẹ ji. Etẹwutu?

⁹ Mí nọ pli dopọ to nọtẹn mọnkọtọn lẹ nado dọhodo onú gbigbọmẹ tọn lẹ ji podọ nado yidogọna ayajẹ mítọn he yin adà sinsẹ́n gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn de. (Gal. 5:22) Vlavo e yin bibiọ to mí si kavi lala, ayinamẹ nina do agbasalilo ji kavi do amasin lẹ ji to nuwiwa mọnkọtọn lẹ tẹnmẹ sọgan de nujọnu-yinyin opli mítọn lẹ tọn pò bo hò ayajẹ mẹdevo lẹ tọn yí. (Lom. 14:17) Mẹdopodopo wẹ dona basi nudide etọn titi gando whẹho agbasalilo tọn lẹ go. Humọ, mẹdepope ma tindo pọngbọ de na azọ̀n lẹpo. Doto he tlẹ yin azọ́nyọnẹntọ daho hugan lẹ lọsu nọ poyọnho, nọ jẹazọ̀n bo nọ wá kú. Podọ eyin mí tlẹ nọ hanú zẹjlẹgo gando agbasalilo mítọn go, mí ma sọgan yidogọna tedidi gbẹzan mítọn tọn. (Luku 12:25) To alọ devo mẹ, ahun ayajẹnọ nọ “hẹn pọngbọ dagbe wá.”—Howh. 17:22.

10. (a) Jẹhẹnu tẹlẹ wẹ nọ hẹn mẹde yọnwhanpẹ to nukun Jehovah tọn mẹ? (b) Whetẹnu wẹ mí na tindo agbasalilo pipé?

¹⁰ Mọdopolọ, nuhe sọgbe wẹ e yin dọ awusọhia mítọn ni nọ duahunmẹna mí. Ṣigba, e ma yin dandan dọ mí ni nọ yí amasin lẹ kavi nusisá lẹ zan na ohia mẹhowhe tọn lẹ ni ma do sọawuhia to mí go blo. Ohia enẹlẹ sọgan dohia dọ mí whèwhín, jẹna yẹyi bo tindo jẹhẹnu dagbe lẹ. Di apajlẹ, Biblu dọmọ: “Jẹgbakun gigo tọn wẹ ota owhànọ, eyin yè mọ ẹn to aliho dodo tọn ji.” (Howh. 16:31) Nukun he Jehovah nọ yí do pọ́n mí niyẹn, podọ mí dona nọ dovivẹnu nado nọ pọ́n míde dile e nọ wà do. (Hia 1 Pita 3:3, 4.) Enẹwutu, be nuyọnẹnnu wẹ e yin nado kẹalọyi mẹzizẹ kavi nukunpedomẹgo dotowhé tọn he ma yin dandan tọn kavi dehe bẹ owù hẹn lẹ nado sọgan yọnwhanpẹ poun ya? “Ayajẹ OKLUNỌ tọn” wẹ asisa whanpẹ nujọnu tọn, mahopọnna owhe he mí tindo kavi obá he mẹ mí tindo agbasalilo jẹ. (Nẹh. 8:10) Aihọn yọyọ lọ kẹdẹ mẹ wẹ mímẹpo sọgan tindo agbasalilo pipé bo na vọ́ whanpẹ yọ́n taidi jọja te. (Job 33:25; Isa. 33:24) Ṣigba todin whẹ́, lẹnpọn dagbe po yise tintindo po na gọalọna mí nado gbọṣi Jehovah dè dile mí to akọndona ninọmẹ mítọn dintọn.—1 Tim. 4:8.

11. Nawẹ akuẹ sọgan lẹzun omọ̀ de na mí gbọn?

¹¹ Akuẹ ma yin nuylankan, mọjanwẹ e ma ylan nado nọ wàjọ he ma bẹ mẹtafu hẹn do niyẹn. (Yẹwh. 7:12; Luku 19:12, 13) Ṣigba, ayihaawe ma tin dọ “wanyina akuẹ” na hẹn mí jẹla sọn Jehovah dè. (1 Tim. 6:9, 10) “Magbọjẹ titonu ehe tọn lẹ,” yèdọ nuhiha zẹjlẹgo nado tindo dandannu gbẹ̀mẹ tọn lẹ, sọgan yinuwado gbigbọnọ-yinyin mítọn ji. Mọdopolọ, “huhlọn mẹkiklọ adọkunnu lẹ tọn,” yèdọ linlẹn agọ̀ lọ dọ adọkunnu lẹ wẹ nọ hẹn ayajẹ po hihọ́ dẹn-to-aimẹ po wá, sọgan yinuwado gbigbọnọ-yinyin mítọn ji. (Mat. 13:22) Jesu hẹn ẹn họnwun dọ “mẹdepope” ma sọgan yin afanumẹ na Jiwheyẹwhe podọ na adọkunnu lẹ bo na tindo kọdetọn dagbe.—Mat. 6:24.

12. Nawẹ gbẹtọ lẹ nọ tẹnpọn nado jẹ adọkun to zánto dopo mẹ gbọn, podọ nawẹ mí sọgan dapana mọwiwà gbọn?

¹² Pọndohlan agọ̀ tintindo gando akuẹ go sọgan hẹn mí nado yinuwa to aliho he ma sọgbe mẹ. (Howh. 28:20) Na mẹdelẹ ko lẹn nado jẹ adọkun to zánto dopo mẹ wutu, yé yin yẹdoklọ nado hò loteli kavi doafọna tito ajọwiwa tọn he nọ biọ dọ mẹde ni hẹn mẹdevo wá tito lọ mẹ lẹ, bo tlẹ nọ dọ̀n hagbẹ agun lọ tọn devo lẹ biọ e mẹ. Nuzedonukọnnamẹ  lọ dọ akuẹ he mẹde zedo akuẹsẹdotẹn sọgan ji akuẹvi susu lẹ ko doyẹklọ mẹdevo lẹ. Ma dike nukunkẹn ni zọ́n bọ mẹdevo lẹ ni klọ we blo. Yin lẹnpọn dagbenọ. Eyin tito de nado jẹ adọkun to zánto dopo mẹ yin zizedonukọnna we, lẹnnupọn ganji.

13. Nawẹ pọndohlan Jehovah tọn gando akuẹ go gbọnvona aihọn tọn gbọn?

¹³ Eyin mí ze “ahọluduta lọ po dodowiwa etọn po” do otẹn tintan mẹ, Jehovah na dona vivẹnudido jlẹkaji tọn mítọn lẹ nado tindo dandannu gbẹ̀mẹ tọn lẹ. (Mat. 6:33; Efe. 4:28) Ewọ ma jlo dọ mí ni nọ samlọngọ to opli lẹ ji na azọ́nwiwa zẹjlẹgo wutu kavi nado to nuhà gando akuẹ go to whenue mí tin to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ. Ṣigba to aihọn lọ mẹ, mẹsusu wẹ nọ lẹndọ akuẹ dindin kẹdẹ wẹ sọgan gọalọna yé nado tindo sọgodo dagbe bo vò to gbẹ̀mẹ. Yé nọ saba sisẹ́ ovi yetọn lẹ nado tindo yanwle agbasanu bibẹpli tọn dopolọ. Jesu dohia dọ linlẹn mọnkọtọn ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe. (Hia Luku 12:15-21.) Ehe sọgan flin mí Gehazi, mẹhe lẹndọ emi sọgan yin nukunkẹnnọ bo gbẹ́ tindo nukundagbe Jehovah tọn.—2 Ahọ. 5:20-27.

14, 15. Naegbọn mí ma dona ze todido mítọn sinai do tito ajọwiwa tọn lẹ ji? Na apajlẹ.

¹⁴ Linlin de dohia dọ akùn delẹ ko kútọ na yé ma jo whèvi pinpẹn hugan he yé wle to otọ̀ mẹ de do wutu. Be onú mọnkọtọn sọgan jọ do Klistiani de go ya? Mẹho agun tọn de he nọ yin Alex dọmọ: “To paa mẹ, n’nọ dowénanu taun. N’ma nọ jlo na hẹn nudepope gú.” Etomọṣo, Alex wá dota ajọwiwa pọmẹ tọn daho de mẹ po linlẹn lọ po nado yawu jo agbasazọ́n etọn do bo lẹzun gbehosọnalitọ. E hẹn alọnu etọn ján nado to dodinnanu basi do lehe e sọgan họ̀nú bo sà do ji. Podọ, e yí akuẹ etọn po dehe e yàn lẹ po do họ̀ ajọnu he dodinnanutọ lẹ dọ dọ yé na vẹakuẹ to nukọn mẹ lẹ. Ṣigba, nuhe e họ̀ lọ lẹ wá pọ̀kuẹ, bọ e duahọ. Alex dọmọ: “N’jlo na wà nuhe go n’pé lẹpo nado gọ̀ akuẹ ṣie mọyi. N’lẹndọ nulẹ na wá pọnte eyin n’gbẹ́ zindonukọn to ajọ́ lọ mẹ.”

¹⁵ Na osun susu, Alex masọ nọ lẹnnupọndo nudevo depope ji. E nọ vẹawuna ẹn nado na ayidonugo gbigbọnu lẹ, podọ e masọ nọ damlọn ba. Ṣigba, nulẹ ma pọnte gbede. Alex tlọ biọ ahọ́ mẹ bo to dandannu glọ nado sà owhé etọn. E dọmọ: “N’hẹn awufiẹsa sinsinyẹn wá whẹndo ṣie ji.” Ṣigba, e plọn onú titengbe de. “N’yọnẹn todin dọ mẹdepope he dejido titonu Satani tọn go na jẹflumẹ mlẹnmlẹn.” (Howh. 11:28) Na nugbo tọn, todido mítọn zize sinai do akuẹ he mí tindo kavi nugopipe mítọn nado dín akuẹ to titonu ehe mẹ ji na zẹẹmẹdo todido mítọn zize sinai do “yẹwhe titonu ehe tọn,” Satani ji. (2 Kọl. 4:4; 1 Tim. 6:17) Sọn whenẹnu, Alex hẹn gbẹzan etọn bọawu “na wẹndagbe lọ tọn wutu.” E dọ dọ mọwiwà ko zọ́n bọ emi po whẹndo emitọn po tindo ayajẹ bo dọnsẹpọ Jehovah dogọ.—Hia Malku 10:29, 30.

16. Awagundido tẹwẹ sọgbe, podọ detẹ wẹ ma sọgbe?

¹⁶ E ma ylan nado nọ doawagun to nuhe sọgbe mẹ. Di apajlẹ, mí dona nọ doawagun to whepoponu dọ mí yin Kunnudetọ Jehovah tọn. (Jel. 9:24) Osi mẹdetiti tọn tintindo jẹ obá de mẹ nọ gọalọna mí nado basi nudide dagbe lẹ podọ nado hodo nujinọtedo yiaga Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Ṣigba, pọndohlan kavi linlẹn mítọn lẹ yiylọdọ nujọnu hugan sọgan hẹn mí jẹla sọn Jehovah dè.—Ps. 138:6; Lom. 12:3.

17, 18. (a) Slẹ whiwhẹnọ po goyitọ he go Biblu donù delẹ po. (b) Nawẹ mẹmẹsunnu de ma dike goyiyi ni hẹn ẹn jẹla sọn Jehovah dè gbọn?

¹⁷ Biblu bẹ apajlẹ goyitọ po whiwhẹnọ lẹ po tọn hẹn. Ahọlu Davidi nọ yí whiwhẹ do dín anademẹ Jehovah tọn, podọ Jehovah dona ẹn. (Ps. 131:1-3) Ṣigba, Jehovah dowinyan ahọlu goyitọ Nẹbukadnẹzali po Bẹlṣazali po. (Dan. 4:30-37; 5:22-30) To egbehe, ninọmẹ delẹ nọ wá fọ́n he nọ whlé whiwhẹ mítọn pọ́n. Ryan he yin devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn owhe 32 mẹvi de sẹtẹn yì agun devo mẹ. E dọmọ: “N’lẹndọ n’na yin  pipà taidi mẹho agun tọn to ojlẹ vude godo, ṣigba owhe dopo juwayi bọ n’ma ko tindo lẹblanulọkẹyi enẹ.” Be Ryan na gblehomẹ bo tindo numọtolanmẹ dọ mẹho agun tọn lẹ ma na emi sisi he jẹ wẹ ya? Be e na doalọtena opli lẹ yìyì bo dike goyiyi ni hẹn ẹn jẹla sọn Jehovah po agun lọ po dè wẹ ya? Etẹwẹ hiẹ na ko wà?

¹⁸ Ryan dọmọ: “N’hia nuhe tin to owe mítọn mẹ lẹpo gando todido he ma ko yin hinhẹndi lẹ go.” (Howh. 13:12) E zindonukọn dọmọ: “N’wá mọdọ n’dona wleawuna homẹfa po whiwhẹ po. N’dona dike Jehovah ni plọnazọ́n mi.” Ryan lẹ́ ayidonugo sọn ede ji bo jẹ lizọnyina mẹdevo lẹ ji, to agun mẹ podọ to sinsẹ̀nzọn kunnudegbe tọn mẹ. E ma dẹn bọ e jẹ anadena plọnmẹ Biblu susu he to nukọnzindo lẹ ji. E dọmọ: “To owhe dopo daa godo, n’ma tlẹ donukun etọn to whenue n’yin pipà taidi mẹho agun tọn. To ojlẹ enẹ mẹ, n’masọ nọ hanú gando lẹblanulọkẹyi enẹ go ba, na ayajẹ mayọnjlẹ he n’nọ duvivi etọn to lizọnyizọn lọ mẹ wutu.”—Hia Psalm 37:3, 4.

19, 20. (a) Nawẹ mí sọgan hẹn ẹn diun dọ depope to yanwle egbesọegbesọ tọn mítọn lẹ mẹ ma na hẹn mí jẹla sọn Jehovah dè gbọn? (b) Apajlẹ omẹ he gbọṣi Jehovah dè tẹlẹ tọn wẹ mí sọgan hodo?

¹⁹ Nuhe ji mí dọhodo to hosọ ehe po dehe wayi po mẹ lẹpo wẹ sọgan wà dagbe na mí to gbẹzan mítọn mẹ. Mí nọ doawagun na mí yin devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ. Whẹndo ayajẹnọ de po agbasalilo po yin delẹ to nunina daho hugan Jehovah tọn lẹ mẹ. Mí mọnukunnujẹemẹ dọ agbasazọ́n po akuẹ po sọgan gọalọna mí nado penukundo míde go. Mí yọnẹn dọ ayidedai sọgan hẹn ayajẹ wá na mí, podọ nuyizan he lẹnunnuyọnẹn detọ́n lẹ sọgan yọ́n-na-yizan. Ṣigba, afọdidona onú mọnkọtọn lẹ zẹjlẹgo, to ojlẹ he ma sọgbe mẹ kavi to aliho he na yinuwado sinsẹ̀n-bibasi mítọn ji mẹ sọgan hẹn mí jẹla sọn Jehovah dè.

²⁰ Nuhe Satani jlo lọ niyẹn. Etomọṣo, hiẹ sọgan dovivẹnu nado basi hihọ́na dewe po whẹndo towe po. (Howh. 22:3) Dọnsẹpọ Jehovah bo gbọṣi e dè. Mí tindo apajlẹ Biblu tọn susu lẹ he sọgan plọnnu mí gando whẹho ehe go. Enọku po Noa po “zinzọnlin hẹ Jiwheyẹwhe.” (Gẹn. 5:22; 6:9) Mose “gbọṣi tenọgli mẹ taidi dọ e to Omẹ lọ he yin mayinukundomọ lọ mọ wẹ nkọ.” (Heb. 11:27) Jiwheyẹwhe nọgodona Jesu to whepoponu na ewọ nọ wà nuhe nọ hẹn homẹhun Otọ́ olọn mẹ tọn etọn wutu. (Joh. 8:29) Nọ hodo apajlẹ omẹ mọnkọtọn lẹ tọn. ‘Nọ jaya to whepoponu. Nọ hodẹ̀ to whepoponu. Nọ dopẹ́ to onú lẹpo mẹ.’ (1 Tẹs. 5:16-18) Podọ ma dike nudepope ni hẹn we jẹla sọn Jehovah dè blo!