1, 2. 1) ¿Ti mëdë Satanás xyajkäˈäjäˈänëm? 2) ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë nmëwingoˈonëmë Dios?

JYOBAA të xyajkojëm parë nˈëxtäˈäyëm ets nmëwingoˈonëm. Perë Satanás xyajwinmayäˈänëm ko kyaj nyajtëgoyˈäjtëmë Jyobaa. Desde ko twinˈëˈënyë Eva jam Edén, duˈunyëmë tadë anëë dyajwaˈkxy (Gén. 3:4-6). Nuˈun kujkë xëë tiempë nyaxy, duˈunyëm mayë naxwinyëdë jäˈäy ttukmëbëky.

² Ëtsäjtëm kyaj tiko Satanás nanduˈun xyajtëgoˈoyëm, pes yajxon “nnijäˈäm ja yˈaxëk winmäˈäny” o wiˈix xyajkäˈäjäˈänëm (2 Kor. 2:11). Yëˈë tsyejpy ets nbanëjkxëmë nëˈë tuˈu diˈib xytyukmëjagamgakëmë Jyobaa. Per extëm të nˈijxëm mä ja tuˈukpë artikulo, mbäät yajxon tijaty nwinˈijxëm, extëmë tuunk ayoˈon, xondakën ets wiˈix nˈijtëm mëdë jiiky mëguˈuk. Mä tyäˈädë artikulo, taxk pëky nˈakˈixäˈänëm: komputadoorë, oyˈäjt mëkˈäjtën, meeny sentääbë etsë mëjˈat këjxmˈat. Pën nnaygyuentˈäjtëm parë kyaj naytyukˈaxëktuˈunëm, ta niˈigyë nmëwingoˈonëmë Jyobaa (Sant. 4:8).

3. Pëjtäˈäk tuˈugë ijxpajtën mä dyajnigëxëˈëky ko mbäädë jäˈäy dyajtunyë komputadoorë parë pyudëkëdët o yˈaxëktunëdët.

³ Tyam, yëˈë niˈigyë jäˈäy yajtuundëbë komputadoorë. Ko yajxon nyajtuˈunëm, mbäät mëjwiin kajaa xypyudëjkëm, per ko kyaj, mbäät xytyukmëjagamgakëmë Jyobaa. Komputadoorë kajaa tyuny, extëm nˈokpëjtakëm, tyäˈädë rebistë diˈib yam mgajpxypy të yajjäˈäy ets të kyojy mët yëˈëgyëjxmë komputadoorë. Ets nan mbäät nyajtuˈunëm parë tijaty nˈëxtäˈäyëm ets parë nnaymyëgäjpxëm, ets näˈäty, nan mbäät nyajtuˈunëm parë xyajxondakëm. Per nan mbäät nnaytyukwinˈëˈënëmë komputadoorë. Pënaty yˈawäˈän yˈayaxëdëp tijaty, mbäät xytyukmëbëjkëm ko tsojkëp nmëdäjtëm tukëˈëyë tijaty jembyëtsëëmp. Tuˈugë mixy diˈibë nety jyantsy tsyejpy tuˈugë mutsk komputadoorë, ojts ayuˈutsyë ttooky tuˈugë ryinyonk parë ojts tjuy. ¡Ix wiˈix ojts yˈoktimˈadëtsnë!

4. ¿Ti tyuun tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë nety të nyaytyukwinˈëˈënënë komputadoorë?

 ⁴ Per diˈib axëëk, yëˈë ko tijaty jembyëtsëëmp mbäät xytyukmëjagamgakëmë Jyobaa ko oy ngayajtuˈunëm o ko nnaytyukwinˈëˈënëm. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib xyëˈäjtypy Juan, * diˈib naa 30 jyëmëjt jyënany: “Nnijäˈäwëbëts ko Biiblyë jyënaˈany ko tsojkëp njuˈtëmë tiempë parë nduˈunëm tijatyë Dios jyaˈäjtypy, perë komputadoorë, yëˈëts diˈib nëgoo nˈoknaytyukwinˈëˈënënë”. Juan axtë kootspäät ijty dyajtunyë Internet. Yëˈë jyënaˈany: “Kojëts mas anuˈkxë nnayjawëty, mas tsipëts nmastuˈudët mäjëts jap njantsy nyaynyijayëdë o mäjëts nˈixyë bideo diˈib kyaj nëgoo yˈoyëty”. Parë tmastutyë tyäˈädë kostumbrë, ta ttuknibaˈanë ja kyomputadoorë parë këˈëm pyiˈitsët ko nety të tpatnë ja oorë parë nëjkx myäänë (käjpxë Éfesʉ 5:15, 16).

5, 6. 1) ¿Ti nyikëjxmˈäjttëbë uˈunktääk uˈunkteety? 2) ¿Ti mbäät ttundë parë yˈuˈunk yˈënäˈk tmëdattëdë oybyë myëtnaymyaayëbë?

⁵ Uˈunktääk uˈunkteety, miitsëty kyaj mbäät xynyijäˈäwëtyaˈaytyë tijatyë mˈuˈunk mˈënäˈk tyuundëp, per diˈib tsojkëp xyˈixtët, yëˈë wiˈix dyajtundë komputadoorë. Këdii xynyasˈixë etsë mˈuˈunk mˈënäˈk tˈixtët mä Internet ko jäˈäy yˈit tsyëënëdë, ko axëëk nyaytyunëdë, ko bryujëˈattë o tyuˈukmukët mëdë axëëk jäˈäy. Këdii xytyukmëˈixë komputadoorë mët ko kyaj xytsyeky mnaˈamëdët o mˈatsipëdët. Pes mbäät ja mˈuˈunk mˈënäˈk wyinmaytyë: “Pën ja ndääk ndeetyëts kyaj tkuentëty tijatyëts nduumpy, yëˈë duˈun ko kyaj yˈaxëëgëty”. Uˈunktääk uˈunkteety, mijtsën mnikëjxmˈäjttëp parë xykyuentˈattëdë mˈuˈunk mˈënäˈk këdiibë Jyobaa tmëjagamgaˈaktët, axtë diˈib jam yaˈkˈabajnëdëp. Okwinmaytyë ko axtë jëyujk animal kyuwaambyë yˈuˈunk. Pääty, kuentˈattë mˈuˈunk mˈënäˈk këdiibë yˈayoˈonbäättët (ix nanduˈunë Oseas 13:8).

⁶ Pudëkëdë mˈuˈunk mˈënäˈk parë tyuˈukmuktët mëdë nmëguˈukˈäjtëm diˈib oy Dios mëduundëp, duˈunë ënäˈktëjk etsë mëjjäˈäytyëjk. Ets jamyatstë ko yëˈëjëty tsyojktëp etsë mxëë mdiempë mëët xyajnaxtët, mxiˈik mxondët, mˈëyëˈëk mguyattët, mdundët mëët ets xymyëwingondëdë Jyobaa. *

7. ¿Tiko nˈitäˈänëm oy mëk?

⁷ Ëtsäjtëm xëmë pën nyajtëˈëwëm: “¿Wiˈix myaˈixy myajpääty?”. Niˈamukë nbäˈämbajtëm mët ko Adán mëdë Eva tmëmëdoodë Satanás ets tmëjagamgaktë Jyobaa. Satanás tyukxondakypy ko nbëjk nˈijxëm, pes ko yuu mëët päˈäm mëët nyajpatëm, tsiptakp nmëduˈunëmë Dios. Ets ko nˈoˈkëm, ta kyaj nekymyëduˈunëmë Jyobaa (Sal. 115:17). Pääty, kyaj wyiˈixëty ko nduˈunëmë mëjää parë nˈoyˈäjt nmëkˈäjtëm ets naytyukjotmaytyuˈunëmë nmëguˈukˈäjtëm parë nanduˈun yˈoyˈat myëkˈattët. *

8, 9. 1) ¿Ti mbäät nduˈunëm parë kyaj yëˈëyë nmëmäˈäy nmëdäjëmë oyˈäjt mëkˈäjtën? 2) ¿Wiˈix ndukˈoyˈäjtëm ko nyajmëjwindëjkëmë xondakën?

⁸ Per kyaj net yëˈëyë nmëmäˈäy nmëdäjëm parë nˈoyˈäjt nmëkˈäjtëm. Ta näägë nmëguˈukˈäjtëm  diˈib niˈigyë jyotmooytyëp parë tˈawan tˈayääxëdë tsooy, ti mbäät tjëˈxtë o ttundë parë oy mëk yajpäättët, ets kyaj dyuˈunëty ko yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë. Waˈan wyinmaytyë ko duˈun mbäädë myëguˈuktëjk tpudëkëdë, per kyaj yˈoyëty ets mä naymyujkën o mä asamblee nˈawäˈän nˈayaxëmë tsooy o tijaty tsuj yajkëxëˈkp. ¿Tiko?

⁹ Ko nnaymyujkëm, yëˈë parë nˈëxpëjkëmë Biiblyë ets nyajmëjwindëjkëmë xondakën diˈib yajkypyë Diosë myëjää (Gal. 5:22). Kyaj nduˈukmujkëm parë nˈawäˈän nˈayaxëmë ääy tsooy, oyxyëbë nmëguˈukˈäjtëm xyjayajtëˈëwëmbë, pes mbäät kyaj tnekytyukxondaˈaky ti të tninëjkxy (Rom. 14:17). Jamyats ko këˈëm mbäädë jäˈäy twinˈixy ti tyunaampy parë oy mëk yajpäädët. Ets nan kyaj pën tnijäˈäwëtyaˈayë ääy tsooy parë tukëˈëyë yuu päˈäm. Axtë oyatypyë doktoor pyäˈämbattë, myëjjäˈäyëdë ets yˈooktë. Ets kyaj mbäät mas jeky njukyˈäjtëm ko nmëmäˈäy nmëdäjëmë oyˈäjt mëkˈäjtën (Luk. 12:25). Biiblyë jyënaˈany: “Tuˈugë korasoon diˈib agujk jotkujk, pudëjkëp extëmë kutsooy” (Prov. 17:22).

10. 1) ¿Ti diˈibë jäˈäy yajnäjxëp tsuj Dios windum? 2) ¿Näˈä kyaj nekymyëdatäˈänëmë yuu päˈäm?

¹⁰ Kyaj yˈaxëëgëty ko nmëmäˈäy nmëdäjëm wiˈix ngëxëˈkëm. Per kyaj tiko net tijaty nduˈunëm parë ngëxëˈkëm mas ënäˈk. Biiblyë jyënaˈany: “Ko jäˈäy kyupoˈojë yëˈë ja tsujpë koronë, ko yajpääty mä ja nëˈë tuˈu diˈib tëyˈäjtën” (Prov. 16:31). Pääty, diˈib mas tsobatp parë Jyobaa, yëˈë wiˈixë jäˈäy yajpääty jodoty ets kyaj wiˈix kyëxëˈëky nikëjxy këbajky, nanduˈun mbäät nwinmäˈäyëm (käjpxë 1 Peedrʉ 3:3, 4). ¿Oy ko nyajtsujkëm parë jantsy tsuj ngëxëˈkëm o nyajtuˈunëmë tsooy diˈib kujotmay? “Jyobaa xyondakën” yëˈë diˈib yajkypy tsujˈäjtën, oy të nmëjjäˈäyënë ets oy wiˈix nyaˈijx nyajpatëm (Neh. 8:10). Mä jembyë jukyˈäjtën jamën nyajpäädäˈänëm oy mëk ets jatëgok nˈënäˈkëyäˈänëm (Job 33:25; Is. 33:24). Myentrës jyaˈtyë tyäˈädë tiempë, tsojkëp mëdë wijyˈäjtën nwinˈijxëm tijaty oy ets nmëbëjkëm tijatyë Jyobaa të twandaˈaky. Tyäˈädë yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë agujk jotkujk njukyˈäjtëm ets kyaj yëˈëyë nmëmäˈäy nmëdäjëm ja oyˈäjt mëkˈäjtën (1 Tim. 4:8).

11. ¿Wiˈix mbäädë meeny xyajtëgoˈoyëm?

¹¹ Kyaj yˈaxëëgëty ko nmëdäjtëmë meeny sentääbë, ets ni ko nbäädäˈänëm (Ecl. 7:12; Luk. 19:12, 13). Per ko nˈatsojkëm, mbäät xytyukmëjagamgakëmë Jyobaa (1 Tim. 6:9, 10). Ets ko yëˈëyë nwinmäˈänyˈäjtëm diˈib ndukjukyˈäjtëm yä naxwiiny o nmëmäˈäy nmëdäjëm, nan mbäät xytyukmëjagamgakëmë Jyobaa. Ja mëkjäˈäyˈäjtën nan winˈëˈëmp, tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko nwinmäˈäyëm ko meeny sentääbë yajmiimbyë jotkujkˈäjtën winë xëë ets ko mbäät xyajnayjäˈäwëm seguurë (Mat. 13:22). Jesus jyënany ko “nipën mbäät” tkamëduny majtskë wyintsën, tmëdunëdë Dios ets tyunët parë yˈitët mëkjäˈäy (Mat. 6:24).

12. ¿Tijaty tyamë jäˈäy yajkäˈäjëdëp mët ko pojënë meeny tpäädäˈändë, ets ti mbäät nduˈunëm parë kyaj duˈun njäjtëm?

¹² Pën yëˈëyë nwinmäˈänyˈäjtëmë meeny sentääbë, mbäät xyajtëjkëm jotmayoty (Prov. 28:20). Ko jäˈäy tjantsy pyäädäˈäny pojënë meeny sentääbë, ta nääk tjuytyë lotería, o näägë nmëguˈukˈäjtëm tniwinmayëdë negosyë mët ko wyinmaytyë ko mbäät pojënë myeenybyäättë ets tˈanëëmëdë myëguˈuktëjk diˈib mä naymyujkën parë mëët tyuunmuktët. Ets nääk tpëjtäˈäktë myeeny syentääbë mä tuˈugë negosyë mët ko wyinmaytyë tpäädäˈändë niˈigyë. ¡Këdii xyˈatsokyë meeny sentääbë! Mbäät tuˈugë jäˈäy tkupëky tuˈugë negosyë mä dyajtëgooytyaˈayët ja myeeny syentääbë, pes kyaj xëmë jantsy pojënë yajpääty.

13. ¿Wiˈixë jäˈäy wyinmaytyë mä meeny sentääbë ets wiˈixë Jyobaa wyinmay?

¹³ Jyobaa xykyunuˈkxäˈänëm parë nbatëm ti nyajtëgoyˈäjtëm, ko nˈëxtäˈäyëm jawyiinë “yˈanaˈamën ets ja tyëyˈäjtën” (Mat. 6:33, Traducción del Nuevo mundo; Éfes. 4:28). Perë Jyobaa kyaj ttseky ets njäjtëm anuˈkxë mä naymyujkën mët ko të mëk njantsy tyuˈunëm o yëˈëyë  net jap nwinmäˈäyëm ja meeny sentääbë. Mayë jäˈäy wyinmaytyë ko net agujk jotkujk jyukyˈattët ets kyaj ti tyëgoyˈäjtxëdët, ko tpäättët mayë meeny sentääbë. Axtë yˈanmääytyëp mëktaˈagyë yˈuˈunk yˈënäˈk parë nanduˈun tpaˈoˈktëwdëdë jukyˈäjt madakën. Perë Jesus jyënany ko kyaj jyapëtyë jyot wyinmäˈäny diˈib duˈun winmaapy (käjpxë Lukʉs 12:15-21). Kyaj yˈoyëty njäˈäyˈäjtëm extëmë Guehazí, diˈib winmääy ko mbäät tijaty tˈatsoky ets yˈitët oy mëdë Jyobaa (2 Rey. 5:20-27).

14, 15. ¿Tiko kyaj yˈoyëty ndukˈijxpajtëmë meeny? Pëjtäˈäk tuˈugë ijxpajtën.

¹⁴ Ta witsn diˈib nëëjiˈkxtëp mët ko kyaj tnasmatsëyaˈany ja äjkx diˈib jantsy jeˈemtsy. Ëtsäjtëm nan mbäät duˈun njäjtëm ko njantsy myëkjäˈäytyäˈägäˈänëm. Alex, diˈib tuump mëjjäˈäy mä naymyujkën, jyënany ko yëˈë jyantsy kyuentˈäjtypyë meeny sentääbë ets axtë ko tyampuu kom pyëtsëmy, ta jatëgok tˈabëkë. Alex, ta tyëjkë tuumbë mä tuˈugë negosyë mët ko wyinmääy ko mbäät tsojk tmastuˈuty ja tyuunk ets tyunët prekursoor, ta niˈigyë tpaˈoˈktëëy ets tniˈëxpëjkë mas niˈigyë wiˈix tyuˈuyoˈoy ja negosyë, ta dyajtuuny ja meeny diˈibë nety të tnikoombety ets ojts yˈaktim nuˈkxy parë ja nyegosyë myëjwindëkët. Per ta dyajtëgooytyaay. Alex, ta jyënaˈany: “Nyajjëmbitaambyëtsë nety jatëgokë nmeeny nsentääbë. Nwinmääyëts ko pën maˈkxtujkpëts jeky, mbäädëtsë nety jatëgok nyajjëmbity”.

¹⁵ Kanäk poˈo nyajxy etsë Alex yëˈëyë jyantsy myëmääy jyantsy myëdäj. Ojts jyantsy tsyiptakxëty tpëjtäˈägët jëjpˈamë Diosë tyuunk ets kyaj nyekypyatë tsuu mäˈäy. Per kyaj nyekyjëmbijty ja myeeny. Ta dyajtëgooytyaay diˈibë nety të tnikoombety ets axtë tyoˈkë tyëjk. Alex jyënaˈany: “Kajaats nˈaxëktuunyë nfamilyë”. Per mëjwiin kajaa diˈib tukniˈˈijxë, yëˈë jyënaˈany: “Tyam nnijäˈäwëbëtsë net ko pënaty tyukˈijxpajttëp tijatyë Satanás yajjaˈäjtypy, nitii mbäät tkaˈˈawixy tkajëjpˈixy” (Prov. 11:28). Ko ndukˈijxpajtëmë meeny o ja wijyˈäjtën diˈib nmëdäjtëm parë nganaräjtëm, nyapatypy extëmxyëp ndukˈijxpajtëmë “mëjkuˈu diˈibë yä naxwiiny anaˈamp” (2 Kor. 4:4; 1 Tim. 6:17). Desde mä tadë tiempë, Alex adëyë jyukyˈaty mët yëˈëgyëjxm ja “oybyë ayuk”. Tyam agujk jotkujk yajpäättë mëdë fyamilyë ets mas oy yˈittë mëdë Jyobaa (käjpxë Markʉs 10:29, 30).

16. ¿Tiko kyaj wyiˈixëty ko näˈäty nnayjäˈäwëm mëj? ¿Ti mbäät tyuny jyatyëty ko mëj këjxm nnayjäˈäwëm?

¹⁶ Ëtsäjtëm mëj nnayjäˈäwëm ko nˈijtëm Jyobaa tyestiigë, ets kyaj wyiˈixëty ko duˈun nnayjäˈäwëm (Jer. 9:24). Pes mbäät xypyudëjkëm parë oy tijaty nduˈunëm ets nmëmëdoˈojëmë Diosë yˈanaˈamën. Per tsojkëp nnaygyuentˈäjtëm parë kyaj mëjˈat këjxmˈat xytyuktëjkëm ets nwinmäˈäyëm ko niˈigyë tijaty nnijäˈäwëm ets kyaj dyuˈunëtyë Jyobaa, pes mbäät nmëjagamgakëm (Sal. 138:6; Rom. 12:3).

17, 18. 1) Nigäjpx pënaty ijttë yujy tudaˈaky ets mëj këjxm diˈibë Biiblyë myaytyakypy. 2) ¿Ti tyuun tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm parë ja mëjˈat këjxmˈat kyaj tyukmëjagamgakë Jyobaa?

¹⁷ Mä Biiblyë nbatëmë ijxpajtën mä jäˈäy diˈib yujy tudaˈaky ijttë ets diˈib mëj këjxm nayajnäjxëdë. Jyobaa kyunuˈkxë rey David mët ko yˈëxtääyë mëdë yujyˈat tudaˈakyˈat parë nyëˈëmoˈoy tyuˈumoˈoyëdët (Sal. 131:1-3). Per tyukumëdoo ja rey Nabucodonosor etsë Belsasar mët ko mëj këjxm nyayajnäjxëdë (Dan. 4:30-37; 5:22-30). Tyam, nan nbatëmë jotmay mä tsyekyëty nyajnigëxëˈkëmë yujyˈat tudaˈakyˈat. Raúl diˈibë jyëmëjt 32 ets tyuny extëmë pyudëjkëbë mëjjäˈäy, ojts nyijkxy mä wiinkpë naymyujkën. Yëˈë jyënaˈany: “Nwinmääyëts ko mbäädëtsë nety tsojk nduny mëjjäˈäy, per ja nyajxy tuk jëmëjt, ets kyajts nyajmooyë duˈumbë tuunk”. ¿Waˈandaa axëëk nyayjäˈäwë ets wyinmääy ko ja mëjjäˈäytyëjk kyaj myëjpëjtäˈägëdë? ¿Waˈandaa kyaj ojts nyekynyijkxy mä naymyujkën ets tyuktëjkë mëjˈat këjxmˈat parë tmëjagamgaˈagëdë Jyobaa mëdë kyäjpn? ¿Tixyëp mijts mduun?

¹⁸ Raúl kyäjpxtääy tukëˈëyë ëxpëjkpajn mä tnimaytyaˈaky wiˈix mbäät tˈawixy diˈib oy (Prov.  13:12). Yëˈë jyënaˈany: “Njaygyujkëts ko tsojkëbëtsë nety nmaˈkxtukët ets nˈitëdëts yujy tudaˈaky. Tsojkëbëtsë nety nasˈixët parëtsë Jyobaa xytyukniˈˈixët”. Raúl kyaj këˈëm nyaymyëmääy nyaymyëdäjë, yëˈëyë myëmääy myëdäj wiˈix mbäädë wiinkpë tpudëkë duˈun mä naymyujkën ets mä kyäjpxwaˈkxy. Ko waanë yˈijty, kanäägë nety jäˈäy dyaˈëxpëky diˈib jantsy oy winbajtp. Yëˈë jyënaˈany: “Ko nyajxy tuk jëmëjt ja kujkm, tajëts nyajtuunkmooy mëjjäˈäy, kyajtsë nety nekyˈawixy. Yëˈëtsë nety njantsy tyukxondakypyë Diosë tyuunk ets kyajtsë nety nekymyëmay nekymyëdäjy parëts duˈun nyajtuunkmoˈoyët” (käjpxë Salmo 37:3, 4). *

19, 20. 1) ¿Ti tsojkëp nduˈunëm parë kyaj xytyukmëjagamgakëmë Jyobaa tijaty të nˈijxëm mä tyäˈädë majtskpë artikulo? 2) ¿Pënaty mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën parë ninäˈä ngamëjagamgakëmë Jyobaa?

¹⁹ Diˈib të nˈijxëm jëxtujk pëky mä tyäˈädë majtskpë artikulo, nituˈuk kyaˈˈaxëëgëty. Extëm nˈokpëjtakëm, mëj nnayjäˈäwëm ko nˈijtëm Jyobaa tyestiigë, jotkujk nnayjäˈäwëm ko nmëdäjtëm tuˈugë familyë ets ko nˈoyˈäjt nmëkˈäjtëm. Nan njaygyujkëm ko tuunk ayoˈon etsë meeny sentääbë yëˈë parë nijukyˈäjtëm. Ets nnijäˈäwëm ko waanë nxondakëm, yëˈë parë oy xyajnayjäˈäwëm ets ko komputadoorë mbäät xypyudëjkëm. Per tukëˈëyë tyäˈädë mbäät xytyukmëjagamgakëmë Jyobaa pën kajaa tiempë nyajtuˈunëm o pën nasˈijxëm ets xyajtuˈudujkëm parë kyaj oy nDiosmëduˈunëm.

²⁰ Satanás xytyukmëjagamgaˈagäˈänëmë Jyobaa, yëˈë jotkujk nyayjawëyaˈanyëty ko mijts mëdë mfamilyë xymyastuˈudët. Per mbäät xyjëjpkuwäˈägë parë kyaj duˈun mjatët (Prov. 22:3). Pääty, mëwingonë Jyobaa ets këdii xymyastuˈuty. Biiblyë myaytyakypy mayë Dios mëduumbë diˈib duˈun tyuundë. Extëmë Enoc mëdë Noé yëˈë ojts tyuˈuyoˈoytyë mëdë Diosë tëyˈäjtënbë (Gén. 5:22; 6:9). Moisés, nan jukyˈäjt “extëm jyawë tˈixy ja Dios këˈëm, oy nipën mbäät tkaˈixy ja Dios” (Eb. 11:27). Etsë Jesus, xëmë yajpudëjkë mët ko ttuuny ti Tyeetyë tsäjpotmëdë tyukjotkëdakypy (Fwank 8:29). Pääty, jukyˈat nanduˈun extëm yëˈëjëty jyukyˈäjttë ets panëjkxë tyäˈädë käjpxwijën: “Dëˈënyëm mˈittët agujk jotkujk. Käjxtaktëwdë [nuˈkxtaktëwdë]. Jäˈäygyëdäˈäktë ja Dios oywyiˈix mjat mgëbattët” (1 Tes. 5:16-18). Ninäˈä xykyanasˈixët ets ti Jyobaa mdukmëjagamgaˈagëdët.