1, 2. 1) ¿Itech toni tamekauilis kineki Satanás maj tiuetsikan? 2) ¿Toni techpaleuis maj timotokikan iuan Dios?

 JIOVA techchijchiuak maj tikmachilikan ke moneki timotokiskej iuan. Sayoj ke Satanás kineki maj tiknemilikan ke amo moneki timotokiskej iuan Dios. Tein melauj, peuak kimoyaua nejon keman kikajkayauak Eva itech xochital tein moajsia Edén (Gén. 3:4-6). Uan ijkon kemej panouanij xiujmej, kichiuani maj miakej taltikpakneminij kineltokakan nejon.

² Tiyolpakij tikijtoskej ke tejuan amo onkak keyej tiuetsiskej itech itamekauilis Satanás, porin “kuali tikmatinemij de keniu in Satanás tekajkayautinemi” (2 Cor. 2:11). Yejua kitemoua maj tiktojtokakan se ojti tein techuejkatilis iuan Jiova. Sayoj ke, kemej tikitakej itech achto tamachtilis, uelis kuali tikixpejpenaskej tekit, toneixpetanilis, uan touikalis iuan tochankauan. Nejin tamachtilis ika tajtos naui tamanok tein Satanás kineki ika techuetsiltis: computadoras uan okseki teposmej, tapajtilis, tomin uan ueyinekilis. Komo kuali titaixpejpenaj itech nejin taman, techpaleuis maj timotokikan iuan Dios (Sant. 4:8).

3. Xikonijto se neskayot tein kinextia ke computadora uan okseki teposmej uelis techpaleuis oso techijtakos.

³ Axkan, noyampa taltikpak miakej kitekitiltiaj computadoras uan okseki teposmej. Nejin teposmej tapaleuiaj komo kuali se kitekitiltia, sayoj ke komo amo, uelis kijtakos tokuali uikalis iuan toTajtsin akin nemi iluikak. Maj tikitakan se neskayot. Nejin amaix tein tikonixtajtoltijtok, moijkuiloj uan mokixtij ika inepaleuil computadoras. Nejin tepos uelis techpaleuis maj tiktemokan teisa tein tiknekij tikmatiskej oso timotajkuilouiliskej iuan aksa, uan no uelis ika timoixpetaniskej. Sayoj ke, uelis yeski tamouilil komo tiktelnekij tiktekitiltiskej. Axkan moajsij tetanejnektianij akin kinextiaj ke moneki se kipias yankuik teposmej tein kisaj. Se telpoch  kitelnekia kipias se computadora tein okachi yankuik, uan ichtaka kinamakak se iriñón uan ijkon ueliskia kikouas. ¡Tel amo tamati!

4. ¿Toni kichiuak se tokniuj tein kipaleuij maj amo kitelnekiok kitekitiltis computadora?

⁴ Sayoj ke, okachi amo kuali komo tikauaj maj nejin teposmej kijtakokan tokuali uikalis iuan Jiova porin amo kuali tiktekitiltiaj oso tiktelkuij. Juan, * se tokniuj akin kiajxitijtokya 30 xiujmej kijtoj: “Nikmati ke Biblia tayolmajxitia maj okachi tikuikan totonaluan itech itekiyo Jiova, sayoj ke ijkuak moneki nikauas nocomputadora, semi nechouijmaka”. Miakpa, Juan tel youakya kitekitiltijtoya Internet. Yejua kimelaua: “Maski nitelsioujtoyaya, okachi niksentokaya nimotajkuilouiliaya iniuan oksekin oso nikitaya videos maski seki kipiaya tein amo kuali”. Kipaleuij maj kikaua nejin tachiualis ijkuak kitalij icomputadora maj iselti seui itech hora keman monekia moseuitiuj (xikonixtajtolti Efesios 5:15, 16).

5, 6. 1) ¿Toni tekit kipiaj tetatmej? 2) ¿Toni uelis kichiuaskej tetatmej uan ijkon ininkoneuan mosentiliskej iniuan akin kitemakaj se kuali neskayot?

⁵ Tetatmej, maski amo moneki nankiitaskej nochi tein kichiuaj nanmokoneuan, kemaj moneki nankimatiskej keniuj kitekitiltiaj computadora. Amo xikinkauakan maj kiitakan auilnemilis, neauiltilis kampa moita tateuilis, naualot, nion maj mouikakan iniuan akin amo yolkualmej itech Internet. Komo nankinkauaj maj kichiuakan tein yejuan kinekiskej, sayoj porin amo nankinekij maj namechkuejmolokan, yejuan kinemiliskej ke tein kichiuaj kuali yetok. Namejuan moneki nankinyekpiaskej ika nochi tein uelis kinuejkatilis iuan Jiova, maski telpochmejya uan ichpochmejya, yejua nejon tekit tein nankipiaj. Ximonemilikan toni kichiua se tapial keman ikoneuan kinijtakosnekij. ¡Hasta tapialmej kinyekpiaj ininkoneuan keman teisa uelis kinijtakos! (No xikonita Oseas 13:8.)

⁶ Xikinpaleuikan nanmokoneuan maj mosentilikan iniuan akin kitemakaj se kuali neskayot, yeski telpochmej oso ichpochmej oso akin xiuejkejya. Uan xikelnamikikan ke nanmokoneuan moneki yetoskej nanmouan uan ijkon nanmouetskitiskej, nanmauiltiskej, nantekitiskej uan nanmosentokiskej iuan Jiova. *

7. ¿Keyej amo tiknekij tikokolispeuaskej?

⁷ “¿Keniuj tionmomachilia?” Nejin netajtanil tein semi moijtoua kinextia se taman tein semi tetayokoltij. Kemej Adán uan Eva kikaujkej maj Satanás kinuejkatiliani iuan Jiova, tinochin tikokolispeuaj. Amokuali yolpaki komo tikokolispeuaj, porin ijkon techouijmaka tiktekitiliskej Dios. Uan komo timomikiliaj, senkis amo uelis tiktekitiliskej (Sal. 115:17). Yejua ika, tiktemouaj tein techpaleuis maj amo tikokolispeuakan, uan no ijkon tiknekij maj tokniuan amo kipiakan kokolis. *

8, 9. 1) ¿Toni uelis techpaleuis maj amo timoteltekipachokan ika tapajtilis? 2) ¿Keniuj techpaleuia komo tikpiaj yolpakilis?

⁸ Sayoj ke moneki maj amo timoteltekipachokan  ika tapajtilis. Sekin amo semiok kiteixmatiltiaj iTekiuajyo Dios porin okachi ika tajtouaj tein se kikuas, se taman tapajtilis uan pajti tein tapaleuia maj kualtsin se moita. Xa yekmelauj kinemiliaj ke ijkon kinpaleuiaj oksekin, sayoj ke tein melauj, amo kuali yetok maj ika se tajto tapajtilis uan pajti tein tapaleuia maj kualtsin se moita, achto ke peuas oso keman tamis nechikolmej itech Kali kampa tiMosentiliaj oso itech uejueyi nechikolmej. ¿Keyej amo?

⁹ Kemej tikmatij, nechikolmej mochiuaj porin ompa timomachtitij Biblia uan tikselitij okachi yolpakilis tein kitemaka yektikatsin espíritu (Gál. 5:22). Keman ika se tajtoua tapajtilis oso se taman pajti itech nechikolmej, yeski techtajtaniskej oso amo, kichiua maj tikelkauakan keyej timonechikouaj uan uelis tikchiuaskej maj oksekin tokniuan kipolokan yolpakilis (Rom. 14:17). Xikonelnamiki ke sejse taltikpaknenkej moneki kiixejekos katiyejua tapajtilis kiselis. Uan no, amo akin uelis senkis kitamis nochi kokolismej. Hasta akin tel kuali tapajtiaj no kokolispeuaj, ueuentsintiaj uan momikiliaj. Uan komo timoteltekipachouaj ika tapajtilis, nejon amo kichiuas maj okachi tinemikan (Luc. 12:25). Ta kemej Biblia kinextia, “se akin yolpaki kipaleuia maj kuali yeto” (Prov. 17:22).

10. 1) ¿Toni kichiua maj aksa moita kualtsin iixpan Jiova? 2) ¿Kemanian senkis amo timotekipachoskejok ika tapajtilis?

¹⁰ No ijkon, amo kijtosneki ke amo kuali yetok maj timotekipachokan keniuj timoitaj. Sayoj ke, maj amo tikteltemokan keniuj tikchiuaskej maj poliui tein kinextia ke tixiuejkejya, ta tein melauj, nejon uelis kichiuas maj okachi techpoujkaitakan, tiknextiskej ke tikpiaj okachi kuali taixejekolis uan ke tikpiaj kualtsinyot tein ualeua itech toyolo. Kemej neskayot, Biblia techiluia ke “akin kuapochiktik kemej yeskia kipia se kualtsin corona keman moajsi itech ojti tein melauak” (Prov. 16:31). Ijkon techita Jiova, uan moneki maj no ijkon timoitakan (xikonixtajtolti 1 Pedro 3:3, 4). Yejua ika, ¿kuali yetoskia maj tikselikan tapajtilis uan maj tiktemokan maj techtekikan maski semi tamouilil, porin tiknekij kuali timoitaskej? Maski tein yeski xiuit tikpiaskej oso kemej timoitaskej, “iyolpakilis Jiova” yejua tein kichiua maj tikpiakan yekmelauj kualtsinyot (Neh. 8:10). Sayoj itech yankuik taltikpak amo monekisok tiktemoskej tapajtilis uan oksepa timochiuaskej titelpochmej uan tiichpochmej (Job 33:25; Is. 33:24). Hasta keman ejkos nejon tonal, tamatilis uan takuaujtamatilis techpaleuis maj tiksentokakan tiyetokan iuan Jiova, maj tikchiuakan nochi tein uelis itech itekiyo Dios uan maj amo timoteltekipachokan ika tapajtilis (1 Tim. 4:8).

11. ¿Keniuj tomin uelis mochiuas se tamekauilis?

¹¹ Amo kijtosneki ke amo kuali yetok komo tikpiaj tomin oso komo tiktemouaj keniuj tiktaniskej ika melaujkayot (Ecl. 7:12; Luc. 19:12, 13). Sayoj ke komo tiknekij “[ti]moricojtiliske”, uelis timouejkatiliskej iuan Jiova (1 Tim. 6:9, 10). Komo “[ti]moyolkuejmoloaj ika [...] ten [onkak] nikan taltikpak”, tein kijtosneki, timoteltekipachoskej keniuj timoixpanoltiskej, uelis kijtakos tokuali uikalis iuan Jiova. No ijkon panoua ika “ricojyot [‘tein kipia ueyi chikaualis tein tekajkayaua’, TNM]”, tein kijtosneki, keman tikneltokaj ke techualkuilis yolpakilis uan yekyetolis sennochipaya (Mat. 13:22). Jesús kiyeknextij ke amo akin uelis kitekitilis Dios uan tominpialis (Mat. 6:24).

12. ¿Keniuj miakej kitemouaj ijsiujka kitaniskej miak tomin, uan keniuj uelis tikixtopeuaskej nejon tamekauilis?

¹² Komo tiknemiliaj ke tomin yejua tein okachi motelneki, uelis tikpiaskej kuejmolmej (Prov. 28:20). Sekin kinejnekij ijsiujka kitaniskej tomin, yejua ika kikouanij amat tein kiiluiaj lotería oso kipeualtiaj se taman tanamakalis, uan no kinkalakiaj oksekin tokniuan porin kiniluiaj ke kitaniskej miak tomin. Uan sekin mokalakianij itech tanamakalis porin kineltokaj ke uelis kitaniskej tel miak tomin. Komo tiktelnekij taxtauil, uelis tikseliskej se taman tanamakalis kampa uelis titeltapoloskej. Maj tiknemilikan nejin: komo  tel kuali mokaki keman techiluiaj ke ijsiujka tiktaniskej miak tomin itech se taman tanamakalis, xa amo melauak.

13. ¿Keniuj kineki Jiova maj tikitakan tomin?

¹³ Komo tiktayekanaltiaj “itekiuajyo Dios uan imelaujkayo”, yejuatsin techtiochiuas keman tiktemoskej toixpanolis ika taixejekolis (Mat. 6:33, TNM; Efes. 4:28). Jiova amo kineki maj itech nechikolmej tiksentokakan titanemilijtokan itech tomin oso maj titelsioujtokan porin titeltekitikej. Axkan miakej taltikpakneminij kinemiliaj ke komo kitanij miak tomin, amo teyi kinpolos uan amo monekisok tekitiskej satepan. Uan kinchikaujkauiaj ininkoneuan maj no yejua kiixtalikan kichiuaskej. Sayoj ke Jesús tamachtij ke amo taixejekol maj se kipia nejon tanemilil (xikonixtajtolti Lucas 12:15-21). Maj amo tikchiuakan kemej Guehazí, akin kinemilij ke ueliskia kiselis tein kinejnekia uan kisentokas kipias ikuali uikalis iuan Jiova (2 Rey. 5:20-27).

14, 15. ¿Keyej moneki maj amo titakuaujtamatikan itech tomin? Xikonijto se neskayot.

¹⁴ Seki águilas moaeltsimianij keman kikitskianij se amichij tein tel etik uan amo kinekkej kikajkauaskej. ¿No ijkon uelis kipanos se tokniuj? Se tayekankej itech nechikol akin monotsa Alex kijtoua: “Nejua amo nikuelita nitaauilos. Komo kisa okachi xapoj ke tein nikuis, oksepa nikalakia”. Sayoj ke, Alex uetsik itech se taman tamekauilis tein kichiuak maj kipolo miak tomin. Yejua kipeualtij se tanamakalis porin kinemilij ke nejon kipaleuiskia maj kikaua tekit tein kipiaya uan ueliskia tekitis kemej precursor. Yejua ika peuak kiteltemoua keniuj kuali kisaskia nejon tekit. Kikuik tomin tein kipiaya uan tein taneujka porin kinemilij ke okachi tataniskia. Sayoj ke amo panok nejon, ta semi tapoloj. Alex kijtoua: “Nejua nikixtalijka oksepa nikselis tomin tein nikpolojka”. Kinemiliaya ke komo mochiaya, oksepa kiseliskia tomin.

¹⁵ Miak metsti, Alex amo uelia tanemiliaya itech okse taman. Kiouijmakaya kitayekanaltis itekiyo Dios uan nion uelia kochia. Sayoj ke amo kiselijok taxtauil. Kipoloj tomin tein kipiaya uan monekik kinamakas ichan. Yejua kijtoua: “Nikintelijtakoj nochankauan”. Sayoj ke momachtij se taman tein motelneki. Alex kijtoj: “Axkan nikajsikamati ke akin takuaujtamati itech taltikpak tein Satanás kiixyekantok, semi mokajkayaua” (Prov. 11:28). Kemaj, komo titakuaujtamatij itech tomin oso ke tikmatij ijsiujka tiktaniskej, kemej yeskia titakuaujtamatij iuan Satanás akin “tayekantinemi nikan taltikpak” (2 Cor. 4:4; 1 Tim. 6:17). Axkan, Alex kipatani inemilis uan okachi ueli tanojnotsa. Nejin tapaleuiani maj yejua uan ichankauan okachi yolpakikan uan maj okachi mochikaua ininkuali uikalis iuan Jiova (xikonixtajtolti Marcos 10:29, 30).

16. ¿Toni moneki tikitaskej kemej se ueyi tatiochiualis, sayoj ke toni ika moneki timopiaskej?

¹⁶ Moneki tikitaskej kemej se ueyi tatiochiualis tiyeskij tiitaixpantijkauan Jiova (Jer. 9:24). Yejua ika, nochipa timochikauaj kuali titaixpejpenaskej uan tiktakamatiskej itanauatiluan Dios tein tel kuali. Sayoj ke moneki timopiaskej maj amo timoueyinekikan uan maj tiknemilikan ke tein tikijtouaj okachi kuali, porin nejon uelis techuejkatilis iuan Jiova (Sal. 138:6; Rom. 12:3).

17, 18. 1) Akonimej ininka tajtoua Biblia akin kinextijkej yolyemanilis oso akin moueyinekkej? 2) ¿Toni kichiuak se tokniuj tein kipaleuij maj ueyinekilis amo kiuejkatiliani iuan Jiova?

¹⁷ Biblia ininka tajtoua taltikpakneminij akin kinextijkej yolyemanilis uan akin moueyinekkej. Jiova kitiochiuak tekiuaj David porin ika yolyemanilis kitajtanij maj kiixyekana (Sal. 131:1-3). Sayoj ke kintatsakuiltij tekiuanij Nabucodonosor uan Belsasar porin moueyinekkej (Dan. 4:30-37; 5:22-30). Axkan no tikpanouaj seki taman tein kichiua maj moyejyeko toyolyemanilis. Raúl, se tapaleuijkej itech nechikol akin kipia 32 xiujmej uan yajki itech okse nechikol, kielnamiki: “Niknemiliaya ke niman nechixtaliskiaj kemej tayekankej, sayoj ke panok se xiuit uan amo nikselij nejon tekit”. ¿Kualaniskia Raúl iniuan tayekananij porin amo kiixtalijkej kemej tayekankej?  ¿Amo yaskiaok nechikolmej uan kikauaskia maj ueyinekilis kiuejkatili iuan Jiova uan ixolal? ¿Toni tikonchiuaskia tejuatsin?

¹⁸ Raúl kijtoua: “Nikixtajtoltij nochi tein nikajsik itech toamaixuan kampa ika tajtoua ‘tein tikchiaj uan amo ejko’, tein ixnesi itech Proverbios 13:12. Nikajsikamatik ke monekia amo niyolijsiuis uan niknextis yolyemanilis. Monekia nikauas maj Jiova nechmachti”. Okachi kuali, Raúl peuak kinemilia keniuj kinpaleuis oksekin itech nechikol uan itech tanojnotsalis. Amo miak tonalmej panok uan niman peuak kinmachtia ika Biblia miakej taltikpakneminij akin kichiuayaj tein momachtijtoyaj. Yejua kijtoj: “Amo nikchiaya maj se xiuit uan tajko satepan nechixtalianij kemej tayekankej. Nejon amo nechtekipachouayaok porin semi niyolpakia itech tanojnotsalis” (xikonixtajtolti Salmo 37:3, 4).

19, 20. 1) ¿Keniuj uelis tikchiuaskej maj amo techuejkatili iuan Jiova tein tikitakej itech ome tamachtilis? 2) ¿Katiyejua neskayomej uelis tiktojtokaskej tein techpaleuis maj tiksentokakan tiyetokan iuan Jiova?

¹⁹ Chikome taman tein tikitakej itech ome tamachtilis amo kijtosneki ke amo kuali. Tikitaj kemej se ueyi tatiochiualis tiyeskij tiitaixpantijkauan Jiova. Tiyolpakiskej iniuan tochankauan uan kuali tiyetoskej, se inetetayokolil Dios. Tikajsikamatij ke tekit uan tomin techpaleuia maj timoixpanoltikan tejuan uan tochankauan. Kuali yetok maj se moixpetani. Uan computadoras oso okseki teposmej uelis techpaleuiskej. Sayoj ke nochi nejin uelis techuejkatilis iuan Jiova komo amo tikchiuaj kemej moneki, ika titonalpolouaj, oso komo tikauaj maj kitsakuili totaueyichiualis.

²⁰ Tein melauj, Satanás kiyolpaktiskia maj mochankauan oso tejuatsin ximouejkatilikan iuan Jiova. Sayoj ke tejuatsin uelis tikonchiuas maj amo ijkon pano (Prov. 22:3). Moneki xionmotoki iuan Jiova uan xikonsentoka iuan. Biblia ininka tajtoua miakej akin ijkon kichiujkej. Enoc uan Noé kisentokakej nenkej “iuan Dios tein melauak” (Gén. 5:22; 6:9). Moisés “kisentokaya takuautamatik [...] maski [...] amo kitstinemik Totajtsin Dios” (Heb. 11:27). Uan Jesús kipiak inepaleuil Dios porin nochipa kichiuak tein yejuatsin kiyolpaktiaya (Juan 8:29). Moneki tiktojtokaskej nejon neskayomej uan maj tikchiuakan tein techyolmajxitia Biblia: “Nachipa ximoyolpaktijtiyakan. Uan ximotatatautilikan iuan Dios youalitonal. Uan xiktasojkamachilijtiyakan Dios ika nochi ne ten namopan mochiutiu” (1 Tes. 5:16-18). Maj amo keman tikauakan maj nion teyi techuejkatili iuan Jiova.