1, 2. (a) Hi wahi “makungu” ya Sathana? (b) I yini leswi nga ta hi pfuna leswaku hi tshinela eka Xikwembu?

YEHOVHA XIKWEMBU u vumbe vanhu va ri ni xilaveko xo va ni vuxaka lebyikulu na yena. Kambe, Sathana u lava leswaku hi anakanya ku fana na yena—leswaku a swi bohi ku va na vuxaka na Yehovha. Wolawo i mavunwa lawa Sathana a ma hlohloteleke ku sukela loko Evha a kanganyisiwe hi wona entangeni wa Edeni. (Gen. 3:4-6) Naswona ku sukela kwalaho, vanhu vo tala va anakanya leswaku a swi bohi ku va ni vuxaka ni Xikwembu.

² Lexi tsakisaka, a swi bohi leswaku hi wela entlhan’wini wa Sathana. “Ha ma tiva makungu yakwe.” (2 Kor. 2:11) Sathana u ringeta ku hi hambanisa na Yehovha hi ku hi susumetela ku hlawula swilo leswi hoxeke. Kambe hilaha xihloko lexi hundzeke xi kombiseke hakona, hi nga hlawula kahle loko swi ta eka ntirho, vuhungasi ni vuxaka bya ndyangu. Xihloko lexi xi ta kombisa ndlela leyi ku tirhisa kahle thekinoloji, ku khathalela rihanyo, ku tirhisa mali ni ku tinyungubyisa hi ndlela leyinene swi nga hi pfunaka ha yona ku ‘tshinela eka Xikwembu.’—Yak. 4:8.

3. Kombisa ndlela leyi thekinoloji yi nga tirhisiwaka ha yona hi ndlela leyinene kumbe yo biha.

³ Emisaveni hinkwayo, switirhisiwa swa elektroniki leswi hluvukeke swi tolovelekile. Loko switirhisiwa sweswo swi tirhisiwa kahle swi nga pfuna swinene. Loko hi nga swi tirhisi kahle, swi nga hi hambanisa na Tata wa hina wa le tilweni. Anakanya hi tikhompyuta. Magazini lowu u nga le ku wu hlayeni wu tsariwile wu tlhela wu kandziyisiwa hi ku tirhisa khompyuta. Khompyuta yi nga va xitirhisiwa lexi pfunaka xo endla ndzavisiso ni xo vulavurisana ha xona yi tlhela yi va xihungasi lexi phyuphyisaka. Kambe, hi nga tlhela hi godzomberiwa hi khompyuta. Vanhu lava xavisaka hi vutlhari va khorwisa vanhu leswaku va fanele va va ni switirhisiwa swa manguva lawa. Jaha rin’wana a ri swi navela hi mbilu hinkwayo ku va ni khompyuta leyitsongo ngopfu leyi rhwalekaka lerova ri xavise yinso ya rona exihundleni leswaku ri ta xava khompyuta leyi. Wa nga vona nchumu wo biha swinene lowu ri wu endleke!

4. Mukreste un’wana u wu tshike njhani mukhuva wa yena wo biha wo tirhisa khompyuta ku tlula mpimo?

 ⁴ Swi bihe swinene ku dlaya vuxaka bya wena na Yehovha hikwalaho ko heta nkarhi wo tala swinene u tirhisa thekinoloji kumbe u yi tirhisa hi ndlela yo biha. Jon, Mukreste loyi a nga ni malembe ya kwalomu ka 30 u ri: “Ndza swi tiva leswaku Bibele yi vula leswaku hi fanele hi ‘tixavela nkarhi lowunene’ leswaku hi dyondza swilo swa moya. * Kambe loko swi ta eka tikhompyuta, a ndzo tidlaya hi ndzexe.” Hakanyingi Jon a a tikuma a ha tirhisa khompyuta nivusiku swinene. U ri: “Loko ndzi karhele swinene, a swi ndzi tikela ku tshika ku burisana na vanhu kumbe ku hlalela tivhidiyo to koma—naswona minkarhi yin’wana tivhidiyo ta kona a ti nga basanga.” Lexi n’wi pfuneke leswaku a tshika mukhuva lowu wo biha, Jon u endle leswaku khompyuta ya yena yi titima hi yoxe loko ku fika nkarhi wa leswaku a ya etlela.—Hlaya Vaefesa 5:15, 16.

5, 6. (a) Hi byihi vutihlamuleri lebyi vatswari va nga na byona eka vana va vona? (b) Vatswari va nga tiyiseka njhani leswaku vana va vona va ni vanghana lavanene?

⁵ Vatswari a mi fanelanga mi lawula nchumu wihi na wihi lowu vana va n’wina va wu endlaka, kambe mi fanele mi lawula ndlela leyi va ti tirhisaka ha yona tikhompyuta ta vona. Mi nga va pfumeleli va pfula ti-Web site leti kombisaka mahanyelo yo biha, va tlanga mintlangu leyi nga ni madzolonga, va hlalela vungoma ni ku vulavurisana ni vanhu vo homboloka ntsena leswaku va nga mi kavanyeti. Loko mi endla tano, va nga ha gimeta hileswaku, ‘Leswi Tatana na Manana va nga riki na mhaka, swi vula leswaku swilo leswi a swi bihanga.’ Tanihi vatswari, i ntirho wa n’wina ku sirhelela vana va n’wina—ku katsa ni va malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi—eka nchumu wihi na wihi lowu nga va hambanisaka na Yehovha. Ni swiharhi swa va sirhelela vana va swona ekhombyeni. Anakanya hi leswi bere ya xisati a yi ta swi endla eka munhu loyi a xungetaka vana va yona!—Ringanisa na Hosiya 13:8.

⁶ Pfuna vana va wena leswaku va endla xinghana ni Vakreste van’wana lava nga xikombiso lexinene, lavatsongo ni lavakulu. Naswona tsundzuka, vana va wena va lava leswaku u heta nkarhi u ri na vona! Hikwalaho tinyike nkarhi wo hleka na vona, u tlanga na vona, u tirha na vona u tlhela u ‘tshinela eka Xikwembu’ na vona. *

7. Ha yini hinkwerhu hi lava ku tshama hi ri ni rihanyo lerinene?

⁷ “U titwa njhani?” Xivutiso lexi lexi tolovelekeke xo vutisiwa ntsena kambe hakanyingi vanhu va va va nga titwi kahle. Leswi vatswari va hina vo sungula va pfumeleleke Sathana leswaku a va hambanisa na Yehovha, hinkwerhu ha vabya. Sathana wa tsaka loko hi vabya, hikuva loko hi vabya swa hi tikela swinene ku tirhela Yehovha. Naswona loko hi fa, hi nge swi koti ku n’wi tirhela nikatsongo. (Ps. 115:17) Hikwalaho hi lava ku endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi tshama hi ri ni rihanyo lerinene. * Naswona hi fanele hi khathala hi rihanyo ni vuhlayiseki bya vamakwerhu.

8, 9. (a) Hi nga swi papalata njhani ku tshamela ku anakanya ni ku khathala hi rihanyo ra hina ntsena? (b) Hi byihi vuyelo bya ku hlakulela ntsako?

 ⁸ Hambiswiritano, a hi fanelanga hi tshamela ku anakanya hi tlhela hi khathala hi rihanyo ra hina ntsena. Van’wana va heta nkarhi wo tala va vulavula hi swakudya swo karhi, matshungulelo kumbe swilo swo antswisa rihanyo kumbe vuxongi—ku tlula nkarhi lowu va wu hetaka va ri karhi va chumayela mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu. Va nga ha anakanya leswaku va le ku pfuneni ka van’wana. Nilokoswiritano, a hi fanelanga hi xavisa swilo sweswo kumbe hi vula mavonelo ya hina malunghana ni rihanyo kumbe vuxongi eHolweni ya Mfumo, endhawini leyi hi khomelaka eka yona tinhlengeletano kumbe mintsombano. Ha yini?

⁹ Hi hlengeletana leswaku hi ta bula hi timhaka ta moya ni ku va ni ntsako lowu nga mbhandzu wa moya lowo kwetsima wa Xikwembu. (Gal. 5:22) Xikongomelo xa minhlangano a hi ku ta vulavula hi matshungulelo ni mirhi, hikuva hi nga endla leswaku van’wana va lahlekeriwa hi ntsako wa vona. (Rhom. 14:17) Munhu u fanele a tiendlela swiboho malunghana ni ndlela leyi a ri khathalelaka ha yona rihanyo ra yena. Ku tlula kwalaho, a nga kona munhu loyi a nga tshungulaka mavabyi hinkwawo. Hambi ku ri madokodela lamanene ma dyuhala ma tlhela ma vabya naswona eku heteleleni ma fa. Naswona ku tshamela ku karhateka hi rihanyo ra hina a swi nge endli leswaku hi hanya nkarhi wo leha. (Luka 12:25) Hi hala tlhelo, “mbilu leyi tsakeke i muhanyisi lonene.”—Swiv. 17:22.

10. (a) Hi tihi timfanelo leti sasekeke eka Yehovha? (b) Hi ta va ni rihanyo leri hetisekeke rini?

¹⁰ Hilaha ku fanaka, swa fanela ku khathala hi ndlela leyi hi langutekaka ha yona. Kambe a hi fanelanga hi ringeta ku languteka hi ri vatsongo ku tlula malembe ya hina. Swikombiso swa ku kula swi nga va vumbhoni bya ku wupfa, xindzhuti ni vuxongi bya le ndzeni. Hi xikombiso, Bibele yi ri: “Misisi ya mpunga i harhi ya ku saseka loko yi kumeka endleleni ya ku lulama.” (Swiv. 16:31) Yehovha u hi languta hi ndlela yoleyo, naswona hi fanele hi ringeta ku tilanguta hilaha a hi langutaka hakona. (Hlaya 1 Petro 3:3, 4.) Hikwalaho, xana i vutlhari ku endla vuhandzuri kumbe ku amukela vutshunguri lebyi nga ni khombo, ntsena leswaku hi ta languteka hi sasekile swinene? “Ntsako wa Yehovha” i xihlovo xa ku saseka ka ntiyiso loku humaka endzeni, ku nga khathariseki leswaku hi ni malembe mangani kumbe hi ni rihanyo ra njhani. (Neh. 8:10) Hi le misaveni leyintshwa ntsena laha hi nga ta tlhela hi va ni rihanyo lerinene ni vuxongi bya le vuntshweni. (Yobo 33:25; Esa. 33:24) Ku kondza ku fika nkarhi wolowo, hi fanele hi hlawula hi ndlela ya vutlhari hi tlhela hi va ni ripfumelo eka switshembiso swa Yehovha, hikuva sweswo swi ta hi pfuna leswaku hi tiphina hi vutomi sweswi naswona hi nga karhateki ku tlula mpimo hi rihanyo ra hina.—1 Tim. 4:8.

11. Mali yi nga va ntlhamu hi ndlela yihi?

¹¹ A swi bihanga ku va ni mali kumbe ku endla bindzu hi ndlela yo tshembeka. (Ekl. 7:12; Luka 19:12, 13) Hambiswiritano, ku hlakulela “ku rhandza mali” swi ta hi hambanisa na Yehovha. (1 Tim. 6:9, 10) “Ku vilela ka mafambiselo lawa,” ku nga ku vilela swinene hi ku kuma swilo leswi hi swi pfumalaka, ku nga hi kamanyeta hi tlhelo ra moya. Ni “matimba ya vuxisi bya rifuwo,” ku nga mianakanyo leyi hoxeke ya leswaku mali yi ta hi endla hi tsaka hi tlhela hi sirheleleka, ma nga hi kanganyisa. (Mat. 13:22) Yesu u swi veke erivaleni leswaku “ku hava loyi” a nga kotaka ku tirhela Xikwembu ni rifuwo.—Mat. 6:24.

12. Hi tihi tindlela leti vanhu va ringetaka ku endla mali yo tala ha tona hi ku hatlisa namuntlha, naswona hi nga ti papalata njhani?

¹² Ku va ni langutelo leri hoxeke hi mali swi nga ringa munhu leswaku a endla swilo leswi hoxeke. (Swiv. 28:20) Switshembiso swa ku kuma mali yo tala hi ku hatlisa swi yenge van’wana leswaku va xava mathikithi ya lotto, kumbe va nghenela mabindzu lawa a ku vuriwa leswaku ma ta va tisela mali hi ku hatlisa naswona va kale va tshembisa van’wana evandlheni leswaku na vona va nga kuma mali yo tala. Van’wana va kombele swirho swa vandlha leswaku swi va lomba mali leswaku va ta endla bindzu kutani va va tshembisa ku hakela mali yo tala. U nga pfumeleli makwanga ma ku vangela ku lahlekeriwa hi mali yo tala. Kutani tivonele leswaku  u nga vi na makwanga. Hi ntolovelo a swi koteki ku kuma mali yo tala hi ku hatlisa.

13. Yehovha u lava hi yi teka njhani mali?

¹³ Loko hi rhangisa “mfumo ni ku lulama ka yena,” Yehovha u ta hi katekisa loko hi tirha hi matimba leswaku hi kuma leswi hi swi pfumalaka. (Mat. 6:33; Efe. 4:28) A nga swi lavi leswaku hi khudzehela loko hi ri eminhlanganweni hileswi hi tirhaka hi matimba kumbe hi va hi tshamile eHolweni ya Mfumo kambe hi ri karhi hi vilela hi mali. Kambe, vo tala emisaveni va anakanya leswaku loko vo tinyiketela leswaku va kuma mali yo tala va nga va ni vumundzuku lebyi sirhelelekeke kutani va nga boheki ku tirha loko se va kurile. Hakanyingi va byela vana va vona ku endla leswi fanaka. Kambe Yesu u kombise leswaku sweswo a swi twali. (Hlaya Luka 12:15-21.) Leswi swi nga ha hi tsundzuxa hi Gehazi, loyi a anakanyeke leswaku a nga va ni makwanga kambe a ya emahlweni a ri ni vuxaka lebyinene na Yehovha.—2 Tih. 5:20-27.

14, 15. Ha yini ku nga ri vutlhari ku anakanya leswaku mali yi nga endla leswaku hi sirheleleka? Nyika xikombiso.

¹⁴ Ku vuriwa leswaku magama man’wana ma nwerile hileswi a ma nga lavi ku tshika nhlampfi leyi a yi tika swinene. Xana nchumu lowu fanaka wu nga humelela eka Mukreste? Nkulu un’wana la vuriwaka Alex u ri: “Hi ntolovelo ndzi yi tirhisa kahle mali ya mina. Loko ndzo chela xisibi xo tala xo hlamba misisi, xin’wana ndzi xi tlherisela ebodlheleni.” Nilokoswiritano, Alex u sungule ku xava ni ku xavisa tixere a anakanya leswaku loko o kuma mali leyi engetelekeke, a nga tshika ntirho wa yena a phayona. U dyondze ndlela yo xava ni ku xavisa tixere. U tirhise mali ya yena hinkwayo a tlhela a lomba yin’wana leswaku a ta xava tixere leti vakambisisi a va vula leswaku ti ta hatla ti bindzula. Ku ri na sweswo, u lahlekeriwe hi mali ya yena hikuva a ti bindzulanga. Alex u ri: “A ndzi tiyimiserile ku tlhela ndzi kuma mali ya mina. A ndzi anakanya leswaku loko ndzo rindza, tixere leti ti ta tlhela ti bindzula.”

¹⁵ Alex u hete tin’hweti to hlayanyana a nga koti ku anakanya hi swilo swin’wana handle ka tixere. A swi n’wi tikela ku rhangisa ntirho wa Yehovha, naswona a a va ni nkelu-nkelu. Kambe tixere toleto a ti bindzulanga. Alex u lahlekeriwe hi mali ya yena hinkwayo naswona u boheke ku xavisa yindlu ya yena. U ri: “Ndzi vangele ndyangu wa mina swiphiqo swo tala.” Kambe u dyondze dyondzo ya nkoka. “Sweswi se ndza swi tiva leswaku loyi a tshembaka mafambiselo ya Sathana u ta khomisiwa tingana hi ndlela yo vava.” (Swiv. 11:28) Hakunene, ku veka ntshembo wa hina eka mali ya hina ni le ka vuswikoti bya hina byo kuma mali eka mafambiselo lawa swi fana ni ku veka ntshembo wa hina eka “xikwembu xa mafambiselo lawa” ku nga Sathana. (2 Kor. 4:4; 1 Tim. 6:17) Sweswi Alex u olovise vutomi bya yena “hikwalaho ka mahungu lamanene.” U vula leswaku leswi swi endle leswaku yena ni ndyangu wa yena va tsaka swinene naswona swi va pfune ku tshinela eka Yehovha.—Hlaya Marka 10:29, 30.

16. Ku tinyungubyisa lokunene ku hambana njhani ni loko biha?

¹⁶ I swinene ku tinyungubyisa hi swilo leswinene. Hi xikombiso, minkarhi hinkwayo hi fanele hi tinyungubyisa hileswi hi nga Timbhoni ta Yehovha. (Yer. 9:24) Ku tixixima hi ndlela leyinene swi hi pfuna leswaku hi endla swiboho leswinene ni ku landzela milawu leyi tlakukeke ya Xikwembu. Kambe ku tinyungubyisa ku tlula mpimo ni ku anakanya leswaku hi tiva ku antswa ku tlula Yehovha swi nga hi hambanisa na yena.—Ps. 138:6; Rhom. 12:3.

17, 18. (a) Tshaha swikombiso swa le Bibeleni swa vanhu lava titsongahateke ni swa lava a va tikukumuxa. (b) Makwerhu un’wana u endle yini leswaku ku tikukumuxa ku nga n’wi hambanisi na Yehovha?

¹⁷ Bibele yi ni swikombiso swa vanhu lava a va tikukumuxa swin’we ni swa lava a va titsongahata. Hosi Davhida hi ku titsongahata u kombele Yehovha leswaku a n’wi kongomisa naswona Yehovha u n’wi katekisile. (Ps. 131:1-3) Kambe Yehovha u tsongahate Hosi Nebukadnetsara na Hosi Belxatsara hikuva a va tikukumuxa. (Dan. 4:30-37; 5:22-30) Ninamuntlha ku va ni swiyimo leswi swi nga ha hi tikelaka loko hi tikukumuxa. Ryan, loyi a nga nandza wa vutirheli la nga ni malembe ya 32 u rhurhele evandlheni lerintshwa. Ryan u ri: “A ndzi anakanye leswaku va ta hatla va ndzi bumabumela  ku va nkulu, kambe ku hele lembe ndzi nga si bumabumeriwa.” Xana Ryan a a ta hlundzuka a anakanya leswaku vakulu a va n’wi xiximanga? Xana a a ta tshika ku ya eminhlanganweni, a pfumelela ku tikukumuxa ku n’wi hambanisa na Yehovha ni vanhu va Yena? Wena a wu ta va u endle yini?

¹⁸ Ryan u ri: “Ndzi hlaye rungula rihi na rihi eka minkandziyiso ya hina leri a ri vulavula hi ku langutela loku tlheriseriwaka endzhaku.” (Swiv. 13:12) “Ndzi sungule ku swi xiya leswaku a ndzi fanele ndzi dyondza ku lehisa mbilu ni ku titsongahata. A ndzi fanele ndzi pfumelela Yehovha a ndzi letela.” Ryan u sungule ku anakanya swinene hi ku pfuna van’wana evandlheni ni vanhu lava a a hlangana na vona ensin’wini. Swi nga si ya kwihi, se a a fambisa tidyondzo ta Bibele to hlayanyana leti endlaka nhluvuko. U ri: “Loko ndzi bumabumeriwa ku va nkulu endzhaku ka lembe ni hafu, a ndzi nga swi langutelanga. A ndzi tshikile ku vilela hi mhaka yoleyo hikuva a ndzi tiphina swinene hi ntirho wa mina wa nsimu.”—Hlaya Pisalema 37:3, 4.

19, 20. (a) Hi nga tiyiseka njhani leswaku swilo leswi hi swi endlaka siku ni siku a swi hi hambanisi na Yehovha? (b) I swikombiso swihi leswi hi nga swi tekelelaka swa vanhu lava nga pfumelelangiki nchumu xi onha vuxaka bya vona na Yehovha?

¹⁹ Timhaka hinkwato leti ku buriweke ha tona exihlokweni lexi ni lexi hundzeke i ta nkoka. Ha tinyungubyisa hileswi hi nga malandza ya Yehovha. Tinyiko tin’wana letikulu leti Yehovha a nga hi nyikaka tona i ndyangu lowu tsakeke ni rihanyo lerinene. Ha swi twisisa leswaku ntirho wo tihanyisa ni mali swi nga hi pfuna leswaku hi khathalela swilaveko swa hina. Ha swi tiva leswaku vuhungasi byi nga hi phyuphyisa nileswaku thekinoloji yi nga hi pfuna swinene. Kambe hi fanele hi tsundzuka leswaku loko hi endla swin’wana swa swilo leswi hi nkarhi lowu hoxeke, hi tlurisa mpimo kumbe hi ndlela leyi hoxeke, hi ta tihambanisa na Yehovha.

²⁰ Sathana u lava ku endleka sweswo. Nilokoswiritano, u nga ri sivela khombo rolero leswaku ri nga ku weli wena ni ndyangu wa wena! (Swiv. 22:3) Tikarhatele ku va ni vuxaka lebyinene na Yehovha naswona u nga pfumeleli nchumu xi onha vuxaka bya wena na yena. Hi ni swikombiso swo tala swa le Bibeleni swa vanhu lava swi endleke sweswo. Enoko na Nowa va “[fambe] ni Xikwembu xa ntiyiso.” (Gen. 5:22; 6:9) Muxe u “[hambete] a tserhama onge hiloko a vona Loyi a nga vonakiki.” (Hev. 11:27) Xikwembu a xi tshama xi ri karhi xi seketela Yesu hikuva minkarhi hinkwayo a a endla swilo leswi tsakisaka Tata wa yena wa le tilweni. (Yoh. 8:29) Tekelela swikombiso leswi. “Tsakani minkarhi hinkwayo. Khongelani minkarhi hinkwayo. Nkhensani mayelana ni hinkwaswo.” (1 Tes. 5:16-18) Naswona u nga pfumeleli nchumu xi ku hambanisa na Yehovha!