1. ¿Corinto cristiänokunapita ima noticiakunata wiyanqantaq Pabluta alläpa kushitsirqan?

JESUS shamunqanchöna 55 watakuna witsanmi. Troas markachö barcokuna chäkuyänan puertochömi apóstol Pablu këkan, y Corinto markachö cristiänokunapaqmi alläpa yarpachakun. Juk kutim wiyarqan Corinto cristiänokuna piñatsinakur kawëkäyanqanta. Tsëmi wamrankunapaq juk teyta yarpachakunqannö, pëpis yarpachakurnin cristiano mayinkunata consejarnin juk cartata qellqan (1 Cor. 1:11; 4:15). Jinamampis, Tïtutam nirqan Corinto cristiänokunata watukaqnin ëwanampaq, y tsëpita Troas markachö tinkuyänampaq, tsënöpam musyanan karqan Corinto markachö imanö këkäyanqanta. Tsëmi Pabluqa, Troas puertochö Tïtuta shuyarëkan apamunqan noticiakunata willarinanta munar. ¡Pero Tïtuqa manam chantsu! ¿Imataraq Pablu ruranqa? Juk barcoman lloqarkurmi Macedonia markata ëwakun. Tsëchömi Tïtuwan tinkurir alläpa kushikurin. Corinto cristiänokuna Pablu consejanqankunata kushishqa chaskikuyanqanta y pëtapis rikëta munayanqanta willariptinmi, Pabluqa masraq kushikun (2 Cor. 2:12, 13; 7:5-9).

2. a) Markäkïpaq y kushikïpaq parlar, ¿ima nirqantaq Pablu corintiokunata? b) ¿Ima tapukïkunapa respuestantataq yachakushun?

² Tsëpita ichikllatanam Pabluqa corintiokunaman ishkë kaq cartanta qellqan, y tsëchömi këta nin: “Manam noqakuna markäkïnikikunapa duëñon karnintsu, sinöqa kushishqa kayänëkipaq yanapakoqkunam kayä, porque markäkïnikikunarëkurmi alli tsarakïkäyanki” (2 Cor. 1:24, NM). ¿Ima nïtataq munëkarqan? ¿Imatataq tsënö ninqampita kanan witsan anciänokuna yachakuyanman?

3. a) ¿Ima nïtataq munëkarqan Pablu, “markäkïnikikunarëkurmi alli tsarakïkäyanki” nirqa? b) ¿Imanötaq kanan witsan anciänokuna Pablu ruranqanta qatiyan?

³ Apóstol Pabluqa parlarqan Diosta adoranqantsikchö  ishkë precisaq cösaskunapaqmi, markäkïnintsikpaq y kushikïnintsikpaq. Y markäkïnintsikpaq parlarmi këta qellqarqan: “Manam noqakuna markäkïnikikunapa duëñon karnintsu, [...] porque markäkïnikikunarëkurmi alli tsarakïkäyanki”. Pabluqa alleqmi musyarqan Corinto cristiänokunaqa Diosman markäkuyanqanrëkur tsarakïkäyanqanta, y tsënöqa këkäyarqan manam përëkurtsu o jukkunarëkurtsu. Tsëmi Pabluqa, cristiano mayinkunapa markäkïninkunata controlëqa mana precisanqanta nikarqan, y tsëta rurëta manam munarqantsu, porque imëpis alli kaqta rurëta munayanqanmanmi markäkoq (2 Cor. 2:3). Kanan witsan anciänokunapis Pablu ruranqantam qatiyan, porque cristiano mayinkunapa markäkïninkunaman y Diosta imarëkur sirwiyanqanman markäkuyanqantam rikätsikuyan (2 Tes. 3:4). Kikinkuna niyanqankunallata cumplitsita munayänampa rantinmi, Bibliapa consëjonkuna ninqannö y Jehoväpa markan ninqannö rurayan. Awmi, Pabluqa manam cristiano mayinkunapa markäkïninkunapa duëñontsu karqan, jina tsënöllam kanan witsan anciänokunapis cristiano mayinkunapa markäkïninkunapa duëñontsu kayan (1 Ped. 5:2, 3).

4. a) ¿Ima nïtataq Pablu munëkarqan, “kushishqa kayänëkipaq yanapakoqkunam kayä” nirqa? b) Pablunöpis kanan witsan anciänokuna, ¿ima rurëtataq munayan?

⁴ Jina Pabluqa këtam nirqan: “Kushishqa kayänëkipaq yanapakoqkunam kayä”. Këta ninqanwanqa kikimpaq y pëwan junto yanapakoqkunapaqmi parlëkarqan. ¿Imanötaq musyantsik? Porque tsë cartallachömi ishkaq yanapakoq mayinkunapaq parlarqan. Kënö nirmi qellqarqan: “Silvanu, Timoteu y noqam willapäyarqaq Jesucristupaq” (2 Cor. 1:19). Jinamampis, yanapakoqkuna nirqa, parlëkarqan pëwan junto junto yanapakoqkunapaqmi, Apölospaq, Äquilapaq, Priscapaq, Timotëupaq o Tïtupaq (Rom. 16:3, 21; 1 Cor. 3:6-9; 2 Cor. 8:23). “Kushishqa kayänëkipaq yanapakoqkunam kayä” nirqa, Corinto cristiänokunatam entiendïkätsirqan, congregación alläpa kushishqa kananrëkur, pë y yanaqinkuna llapan puëdiyanqanmampa yanapëta munayanqanta. Jina kanan witsan anciänokunapis tsëllatam munayan, cristiano mayinkuna “Jehoväta kushishqa” sirwiyänanrëkur llapan puëdiyanqanmannö yanapëta (Sal. 100:2; Filip. 1:25).

5. ¿Imatataq kë yachatsikïchö yachakushun, y imamantaq pensashwan?

⁵ Tsëllaraqmi, kushishqa yachatsikoq publicadorkunata atska nacionkunachö kë tapukïta rurayarqan: “¿Imatataq nirqan o rurarqan juk anciano más kushishqa yachatsikunëkipaq?”. Imanö contestayanqantapis yachakïkarnin, pensashun, ¿imanöraq noqa contestäman karqan?, nirnin. Y pensashun congregacionnintsikchö kushikï miranampaq yanapakïta puëdinqantsikman. *

6, 7. a) ¿Imanötaq anciänokuna Jesusta, Pabluta y Diospa wakin sirweqninkunata qatiyanman? b) ¿Imanirtaq wawqikuna y panikuna kushikuyan anciänokuna jutinkunapa qayayaptin?

⁶ Atska cristiänokunam niyarqan, anciänokuna pëkunata cuentaman churayaptin más kushishqa kayanqanta. Anciänokunaqa cristiano mayinkunata cuentaman churayanman, David, Elihú y Jesus rurayanqanta qatirmi (lei 2 Samuel 9:6 *; Job 33:1 * y Lucas 19:5). Kë kiman nunakunaqa, Diosta sirweq mayinkunata jutinkunapam qayayarqan. Jina Pablupaqpis alläpam precisarqan cristiano mayinkunapaq yarparë y jutinkunapa qayë.  Roma cristiänokunaman cartakunqanchömi, cartampa ushananchö veinticinco cristiänokunapitapis masta, jutipa jutipa saludarqan. Këllata yarpärishun, “saludacuyë allapa cuyë panintsic Percidetapis (Persidatapis)” nirmi qellqarqan (Rom. 16:3-15).

⁷ Wakin anciänokunaqa manam congregacionninkunachö wawqikunapa y panikunapa jutinkunata yarpäyantsu. Pero jutinkunata utilizäyänampaq sinchikurninqa, cristiano mayinkunata kënö nikaqnömi rurëkäyan: “Qammi sïqa alläpa precisaq kanki” (Éx. 33:17). Anciänokunaqa, cristiano mayinkuna kushishqa kayänampaqmi yanapayan Täpakoq yachatsikïchö o juk hörakunachöpis jutinkunapa qayarnin (igualaratsi Juan 10:3 texto ninqanwan).

8. ¿Imata ruranqanchötaq Jehoväwan Jesus rurayanqanta Pablu qatikarqan?

⁸ Jina wakinkunaman yarparanqantsiktaqa rikätsikuntsik, Pablunöpis, rurayanqankunapita alabarninmi. Tsëmi claro rikakun corintiokunaman ishkë kaq cartan qellqanqanchö, kënömi nirqan: “Qamkunapitaqa alläpa orgullösom sientikö” (2 Cor. 7:4, NM). Tsënö Pablu ninqanqa alläpachi Corinto cristiänokunata kushitsirqan. Jina wakin congregacionchö cristiänokunatapis Pabluqa tsënöllam nirqan (Rom. 1:8; Filip. 1:3-5; 1 Tes. 1:8). Tsëmi, Römaman qellqanqan cartachö Percidepaq parlarirnin këta nirqan: “Pepis Teyta Jesucristuta sirwirninmi allapa uryashqa” (Rom. 16:12). ¡Tsëta wiyarirninqa alläpa yanapakoq Percideqa mëraq kushikïkurqan! Cristiano mayinkuna rurayanqanta alabarninqa, Jehoväwan Jesus rurayanqantam Pabluqa qatikarqan (lei Marcos 1:9-11 y Juan 1:47; Apoc. 2:2, 13, 19).

9. ¿Imanirtaq congregacionchö cristiänokuna más kushishqa kantsik juknintsik juknintsik shumaq animanakurninqa?

⁹ Kanan witsan anciänokunapis cristiano mayinkunata kuyayanqanta rikätsiyänampaqqa, shumaq parlapäyänan precisanqantam musyayan (Prov. 3:27; 15:23). Tsëta rurayanqanqa rikätsikun, kënö nikäyanqantam: “Qamta kuyarnikim ruranqëkikunapita alkäbulla këkarqö”. Awmi, cristiano mayintsikkunaqa necesitäyan rurayanqankunapita anciänokuna alabayänantam. 55 watayoqnö pani ninqanmi rikätsikun wakinkunapis pënölla niyanqanta, këtam nirqan: “Juk trabäjokunachöqa manam pipis hombroykichö taqllapärishunkitsu. Manam kuyanakïqa rikakuntsu, sinöqa imëkachöpis gananakïllam. Tsëmi congregacionchö ruranqäkunapita juk anciano alabapäramaptinqa, alläpa kushishqa sientikö. ¡Atska kallpayoqmi sientikö! Noqaqa tsëta rikä ciëlochö Teytäpa kuyënin kanqantam”. Tsëllaraqmi, japallanlla ishkë wamrankunata wätaq teytata juk anciano shumaq parlakïninwan animarirqan. ¿Imanötaq kë teyta sientikurqan? Pëmi nin: “Parlakïninqa alläpam animëkamarqan”. Awmi, anciänokuna shonqupita patsë shumaq parlapäkuyanqanqa, kallpatam qokun y cristiano mayinkunatam yanapan kushishqa kayänampaq. Tsënöpam, cristiänokunaqa más kallpayoq tikrariyan kawëman apakoq nänipita mana yarquyänampaq (Is. 40:31).

10, 11. a) ¿Imanötaq anciänokuna Nehemías ruranqanta qatiyanman? b) ¿Imaraq anciänokunata yanapanqa cristiano mayinkunata watukayanqan hora shumaq ‘yanapariyänampaq’?

¹⁰ ¿Ima mastataq anciänokuna rurayanman cristiano mayinkunaman yarparäyanqanta y kushishqa kayänanta munayanqanta rikätsikuyänampaq? Yanapakï necesitaqkunata animayänampaqmi churapakäyänan (lei Hechos 20:28). Tsëta rurarqa, unë witsan Diospa markanchö yanapakoq nunakuna rurayanqantam qatikäyan. Wakin judïokunapa markäkïninkuna débil tikrarinqanta musyarir Nehemías imanö yanapanqanta rikärishun. Bibliam willakun yanapar qallëkunqanta (Neh. 4:14). Kanan witsan  anciänokunapis tsënöllam rurayan, cristiano mayinkunapa markäkïninkunata shinchiyätsiyänanrëkurmi yanapar qallayänampaq kikinkuna churapakäyan. Tsëmi, puëdirninqa hasta wayinkunamampis ëwayan ‘yanaparita’ munar (Rom. 1:11). ¿Imaraq anciänokunata yanapanqa cristiano mayinkunata watukarnin shumaq yanapariyänampaq?

¹¹ Manaraq watukaq ëwarninmi, anciänokunaqa, tsë wawqipa o panipa necesidadninman alleq pensayänan. Kënömi tapukuyanman: “¿Ima problëmakunapataq kë wawqi o pani pasëkan? ¿Imataraq nïman animanäpaq? ¿Bibliapa mëqan textonraq yanapanman? ¿Kantsuraq Bibliachö mëqan willakïllapis problëmanchö yanaparinampaqnö?”. Kë tapukïkunata rurakuyanqanmi yanapanqa watukayanqan hora parlakïninkunawan shumaq yanapariyänampaq. Anciänokuna tsënö watukayaptinmi, wawqikuna y panikunaqa mana mantsapakushpa tukï problëmankunapita parlakurita puëdiyan (Sant. 1:19). Juk panim kënö nin: “¡Alläpa kushikïpaqmi parlapanqëkipita juk anciano shumaq wiyarishuptikiqa!” (Luc. 8:18).

12. Congregacionchö këkaqkunapita, ¿pikunataq yanapakïta necesitäyan, y imanir?

¹² ¿Pikunataraq yanapanman wayinkunaman watukayanqan? Pablum anciänokunata consejarqan, “llapan creyicoqcunatapis shumaqmi cuidayänequi” nirnin, (noqakunam tikshutsiyarqö). Awmi, llapanmi animariyänanta necesitäyan, publicadorkuna y atska watapana precursornö yanapakïkaqkunapis. ¿Imanirtaq kë alli sirweq y sinchi wawqikuna y panikuna anciänokuna watukayänanta necesitäyan? Porque pëkunapis hörachöqa manam awantëta puëdiyantsu kë mana alli mundo tukïta ruranqankunata. Juk kutichö Davidta pasanqanmi rikätsimantsik, hasta Jehoväta alli sirweq kaqkunapis, hörachöqa yanaqinkunapa yanapakïninta necesitäyanqanta.

13. a) ¿David imanö këkaptintaq Isbí-benob wanuratsita munarqan? b) ¿Imanötaq Abisai këkarqan más necesitanqan horachö Davidta salvëkunampaq?

¹³ Israelpa reynin kanampaq Davidta  Jehová akranqampita ichik tiempo pasarinqanllachömi, refaím kastapita Goliat jutiyoq mantsanëpaq jatun soldädowan pelyarqan. Davidqa valiente këninta rikätsikurmi tsë nunata wanuratsirqan (1 Sam. 17:4, 48-51; 1 Crón. 20:5, 8). Tsëpita tiempota pasariptinnam, Davidqa filistëokunawan pelyayanqanchö refaím kastapita juk mantsanëpaq jatun nunawan yapë tinkurirqan. Jutinmi karqan Isbí-benob (2 Sam. 21:16). Pero kë kutichöqa, tsë mantsanëpaq jatun soldädoqa Davidtam wanuratsinan karqan. ¿Imanir? Manam Davidpa valiente kënin ushakashqa kaptintsu, sinöqa kallpan ushakärishqa kaptinmi. Bibliam willakun Davidqa alläpa utishqa kanqanta, y tsëta cuentata qokurirna Isbí-benob wanuratsita pensanqanta. Pero kë mantsanëpaq nuna Davidta wanuratsinampaqna këkaptinmi, “Zerüyapa tsurin Abisai yanapëkunampaq cörrimurqan, y tsë filisteota vencirirqan y wanuratsirqan” (2 Sam. 21:15-17). ¡Ichikllapam salvakïkurqan! Davidqa alläpachi Abisaïta agradecikïkurqan, pëman alkäbu këkanqampita y wanunampaq kaqta salvëkunqampita. ¿Imatataq kë willakïpita yachakuntsik?

14. a) Goliatnöpis mantsanëpaq jatun problëmakuna kaptin, ¿imanötaq vencishwan? b) ¿Imanötaq anciänokuna yanapamashwan kallpantsik kutikänampaq y kushishqa kanapaq? Willakaramï.

¹⁴ Satanás y yanapaqninkuna tukïnöpa michakïkaptimpis, Diospa sirweqninkunaqa yachatsikur sïguikantsikllam. Wakintsikqa, Goliatnöpis mantsanëpaq jatun problëmakunatam pasarquntsik, pero Jehoväman llapan shonquntsikwan markakunqantsikrëkurmi vencirquntsik. Tsënö kaptimpis, kë mundo tukïkunata ruraptin alli tsarakunqantsikchömi, alläpa utirintsik o llakinärintsik. Tsënö sientikunqantsik höram, alläpa peligrochö tikrarintsik, porque tsë hörakunachömi mana kaq problëmakunalla ishkiratsimashwan. Tsë hörakunachö anciänokuna yanaparamashqam kushikïta taririshwan y más sinchi tikrarishwan. 65 watayoqnö juk precursöram këta nin: “Más puntallataqa mana allim sientikoq kä, y yachatsikoq yarqurqa alläpam utïkoq kä. Juk anciänom utishqa kanqäta cuenta qokurirnin, imapa pasëkämanqantapis tapuramarqan. Y shumaqmi parlakuriyarqä y Bibliachö juk willakïwanmi yanapamarqan. Consejamanqannöllam rurar qallëkurqä y alläpa allim karqan. ¡Alkäbulla këkanqanta y yanapëkamanqantaqa alläpam agradecikö!”. Noqantsikman alkäbu këkäyaq y Abisaïnöpis yanaparkamänapaq listo këkäyaq anciänokunata katsiqa juk bendicionmi.

15, 16. a) ¿Imanirtaq cristiänokuna Pabluta alläpa kuyëkuyaq? b) ¿Imanirtaq kuyakoq anciänontsikkunata alläpa kuyantsik?

¹⁵ Congregacionchö cristiänokunata cuidëqa, alläpa trabajanatam necesitan. Höraqa anciänokuna manam punuyampistsu, Diospa üshankuna mana allipa pasayaptin mañakurnin y Diospa kaqchö yanaparnin (2 Cor. 11:27, 28). Pero tsë rurëninkunataqa alläpa kushishqam y shumaqmi cumpliyan, Pablu ruranqannö, pëmi corintiokunaman qellqarninmi këta nirqan: “Salortapis oqrarishaq qamcunata yanapecayarniquim” (2 Cor. 12:15). Cristiano mayinkunata kuyarninmi, sinchi kayänanta munarnin shonqupita patsë yanaparqan (lei 2 Corintios 2:4; Filip. 2:17; 1 Tes. 2:8). ¡Tsëchi Pablutaqa alläpa kuyëkuyarqan! (Hech. 20:31-38.)

¹⁶ Diosta kanan witsan sirweqninkunapis kuyakoq anciänontsikkunataqa alläpam kuyantsik, y mañakïnintsikkunachömi Jehoväta pëkunapita alläpa agradecikuntsik. Kë anciänokuna noqantsikman yarparäyaptinmi kushikïnintsik miran, y watukamashqam más kallpayoq tikrantsik. Jinamampis, alläpam agradecikuntsik kë mundochö mana allikunata pasanqantsik hora yanaparamänapaq alkäbu këkanqampita. Rasumpam, pëkunaqa ‘kushishqa kanapaqmi yanapamantsik’.