1, 2. (1) ¿Kasa wayuu tü nipiakat David? ¿Jamakuwaʼipat shiyalennüinjatüin süchikuaʼa? (2) ¿Jaralii na kottiraakana sünain aʼyatawaa nümüin Maleiwa?

SOʼU JUYAKA 49, outkajaashii chaa Jerusalén na laülaashii aaʼinmajakana na anoujüshiikana süpüla naashajaain süchiki wanee kasa. Nümakalaka Santiago soʼu tia: ‹Simón, nüküjüitpa wamüin sünain jamüin nükuaippa Maleiwakai sünain tü palajatkat sükua niiʼiyatüin sünain anamiain nia sümüin tü gentilekalüirua sünain naapaain suʼuluku süpüla nüchooinjatüin. Antiraasü tüü sümaa tü namakat na nünüikimaajanakana: «Mapeena süchikijee tia, aleʼejeechi taya sünain taikkaleʼerüinjatüin süchukuaʼa tü aluwatawaakat natüma na nüikeyuukana David ojuichajaakat paala. Tüü, meerü aka saaʼin tatüma wane miichi eekai sujuttinnüin otta shiyalennüin süchukuaʼa süpüla nachajaainjanain nüchikü Maleiwakai na waneeinnua wayuukana yaakana süpaʼa mmakat süpüshua, napüshuaʼa na gentilekana eekai taneeküin süpüla tachooin», müshi chi Maleiwakai chi atüjeʼerüichipakai saaʼu jooluʼu tü kasa nülüʼüjakat achikü suluʼu naaʼin chejeechikü sümaiwa maʼi› (Aluw. 15:13-18).

² Sünainjee tü nümakat Santiago süchiki tü nüshajakat Amós, nujuʼitira achikit tü nipiakat David; tia naya na nüikeyuukana David aluwataainjanaka nüchikumüin. Ojuttinnüsü tia nojoʼloopa Sedequías suulia aluwatawaa (Amós 9:11). Ayalennüinjatü süchikuaʼa tü miichikat nutuma Jesuu, chi nuuʼuliwoʼukai David aluwataainjachika soʼu kaʼika süpüshuaʼa (Ezeq. 21:27; Aluw. 2:29-36). Ekeraajüsü pütchikat tia naashin Santiago süka nakotchojünüin na aluwataainjanakana nümaa Kürisüto, eekai judíoin otta nnojolin judíoin. Na anoujüshii aluwataainjanakana nümaa Kürisüto kottiraashii namaa na wanee anneetkana sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa (Juan 10:16).

3, 4. ¿Kasa akaaliinjaka na judíokana chayaa Babilonia?

³ Wanaa sümaa namaanüin na judíokana Babiloniamüin,  ojuttinnüsü tü nipiakat David. Saʼakashii naya wayuu anoujaka sünain alawaa soʼutpünaa akaratshi shikii juya. ¿Kasa pansaaka atuma tü nanoulakat? Shia tü kasa akaaliinjakat nupueulose Jeʼwaa noulia na wayuu nuluwataakana aaʼu Satanaa: tü nüpaalakat Jeʼwaa (1 Juan 5:19).

⁴ Eesü tü Nünüikikat Maleiwa saʼaka tü nüpaalakat wamüin. Mayaapejeʼe nnojoluin namaʼanajatüin na judíokana tü Wiwüliakat, eejatü namaʼana tü pütchi aapünakat nümüin Moisés otta naapa achikit tü jayeechi süchikimaajatkat tü uuchikat Sión otta tü aküjünakat nachiki waneeinnua wayuu aʼyataapuʼukana nümüin Maleiwa. Sotusü naaʼin tü pütchi nüshajalakat Salomón namaa waneeinnua wayuu, makalaka sotuin naaʼin Jeʼwaa otta naʼyalajüin sutuma sotuin naaʼin tü uuchikat Sión (paashajeʼera Salmo 137:1-6). Pejeshii na judíokana nünain Jeʼwaa sutuma tü nüpaalakat namüin mayaapejeʼe wainmain tü alawaa ekirajünakalü anain otta anoujünaka anain chayaa Babilonia.

5. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu suʼwaajünüin apünüinsü maleiwa chayaa Babilonia otta Egipto?

⁵ Anoujüshii na chajanakana Babilonia nanain apünüinshii maleiwa; maʼaka naaʼin Sin (chi Kashikai), Shamash (chi Kaʼikai) otta Istar (tü anakalü atuma sukuwaʼipa wayuu sünain atkawaa otta kachonka atuma wayuu). Chayaa Egipto, anoujüna anainchii apünüinshii maleiwa sümaa nayajiraain neʼe naya; eeshi wanee ashii, wanee eyüü otta wanee achonluu. Eesü shiale alanaʼaleeinya tü jietkat nuulia chi toolokoi. Müsü nukuwaʼipa chi maleiwayaashikai Osiris, tü maleiwakat Isis otta Horus chi süchonkai.

6. ¿Kasa ekirajünaka nüchiki Maleiwa? ¿Jamüsü saaʼinmajia nupueulose Jeʼwaa suulia tia?

⁶ Müsia tü nanoujakalü anain na suluʼukana tü iküleesia nnojotkat shiimain. Müsü tü nekirajakalü anain na shikiipüʼükana iküleesia: Maleiwa nümaa Jesuu otta chi naaʼinkai Maleiwa nayajiraʼaya neʼe. Saashin tü nekirajakalü anain, nnojoishi pülain maʼin Jeʼwaa. Naaʼinmajüin Jeʼwaa tü nupueulosekat suulia tia süka noonooin sümaa pütchikat tüü: «Waneeshia neʼe chi Wamaleiwasekai Jeʼwaa. Niaʼala neʼe Jeʼwaa» (Deut. 6:4, NM). Nnojotsü süpüla niyouktüinjatüin achiki tia wanee anoujüshi süka niweetirüin Jesuu tü nümakat Jeʼwaa paalainka (Mar. 12:29, NM).

7. ¿Jamüshi niyouktaka Jeʼwaa chi wayuu aapakai naaʼin süpüla woutiisain nia sümaa nunoujüin sünain tü alawaa aküjünakat nüchiki Maleiwa?

⁷ Müshi Jesuu namüin na nikirajüinkana: «Juwoutisaajeena naya saaʼu nünülia chi Tashikai, saaʼu tanülia tayakai chi Nüchonkai, je saaʼu nünülia chi Naaʼinkai Maleiwa» (Mat. 28:19). Nnojotsü pansaain tia sümaa tü ekirajünakat nüchiki Maleiwa. Süpüla woutiisainjachin wanee wayuu otta nüküjülin pütchi, nütüjaainjatü aaʼu niain pülain maʼin Jeʼwaa nuulia Jesuu. Chi naaʼinkai Maleiwa, shia tü nütchinkat Maleiwa; nunoujüinjatü anain tia wanee wayuu woutiiseere nia (Gén. 1:2). Niyouktüin Jeʼwaa chi wayuu aapakai naaʼin süpüla woutiisain nia sümaa nunoujüin sünain tia alawaa aküjünakat nüchiki Maleiwa. ¡Talatsü maʼin waaʼin süka saaʼinmajüin waya tü nüpaalakat Jeʼwaa suulia tia alawaa aküjünakat nüchiki!

8. ¿Jamüsü nanüiki na kepiakana Babilonia süchiki tü maleiwayaasükalüirua otta tü yolujaakalüirua?

⁸ Wainma tü kasa kanainpünaakat na kepiakana chaa Babilonia, kamaleiwaseshii naya, nanouja anainrü tü yolujaakalüirua otta sünainpünaashii tü saainjakalü outsü. Müsü wanee karaloukta: «Naashin na chakana Babilonia wainma meʼrujusat chaa iipünaa, eesü eekai anamiain otta mojulaain, ayuuisü wayuu sutuma [...]. Shiyuʼlüinjatü wanee outsü tia yolujaakalüirua  süleʼeruʼujee tü ayuuisükat. Sünainpünaasü maʼin nakuwaʼipa na wayuukana tü yolujaakalüirua otta wainma tü kasa naainjakat süpüla nayuʼlüin shia süleʼeruʼujee wanee ayuuisü» (Historia Religionum. Manual de Historia de las religiones).

9. (1) Najütünapa na judíokana chejee Babilonia, ¿jamüshii noʼunaka süchiirua tü alawaa nanoujapuʼukalü anain na chakana Babilonia? (2) ¿Kasa naaʼinmajaka aka waya Jeʼwaa suulia tü yolujaakalüirua?

⁹ Najütünapa na judíokana chejee Babilonia, wainma na oʼunakana süchiirua tü alawaa nanoujapuʼukalü anain na chakana Babilonia. Mapa, wainma na judío anoujakana sünain tü nanoujakalü anain na chakana Grecia sünain eein yolujaa eekai anamiain otta mojulaain. Saaʼinmajüin waya tü nüpaalakat Jeʼwaa suulia tü yolujaakalüirua. Watüjaa aaʼu sükajee tü Wiwüliakat niyouktüin Jeʼwaa napüleerua na chakana Babilonia tü kasa sünainpünaakat yolujaa (Is. 47:1, 12-15). Woonoole sümaa tü nümakat Jeʼwaa, naaʼinmajeena waya suulia tü yolujaakalüirua (paashajeʼera Deuteronomio 18:10-12 otta Alateetkat Mapeena 21:8).

10. ¿Kasa aainjünaka otta anoujünaka anain suluʼu tü Babilonia Miyoʼusükat?

¹⁰ Tü Babilonia Miyoʼusükat, shia süpüshuaʼa tü iküleesia nnojotkat shiimain. Otta na wayuu suluʼukana, noʼuna achiiruat tü naainjapuʼukat na kepiapuʼukana chaa Babilonia (Alat. Map. 18:21-24). Müsü wanee karaloukta: «Nnojotsü eʼraajünüin Babilonia [tü Miyoʼusükat] sutuma naatawalin nakuwaʼipa jee noumain na wayuu suluʼukana, shia sutuma wainmain tü maleiwayaasü aʼwaajünakat suluʼu» (The Interpreterʼs Dictionary of the Bible, vol. 1, süp. 338). Wainma tü kasa mojusü aainjünakat suluʼu tü Babilonia Miyoʼusükat: kamaleiwaseyaashii na wayuukana otta kojutsü atumawaa tü yolujaakalüirua. Alüʼütsü maʼin tia süpüla sajaʼttinnüin (paashajeʼera Alateetkat Mapeena 18:1-5).

11. ¿Jamüsü pütchi wamüin suulia sünainpünaain waya tü naainjakat na outshiikana?

¹¹ Müshinka Jeʼwaa: «Akuʼlajaaichi taya sutuma jaaʼinrüin tü naaʼinrakat na ooʼulaküliikana» (Is. 1:13, NM). Soʼutpünaa juyaka 1800, shia maʼin saaʼinmaaka wayuu tü naainjakat na outshiikana. Makalaka sümüin tü rewiisütakat La Torre del Vigía de Sión (Zionʼs Watch Tower) ojuʼitaka maayoʼu, 1885: «Nnojotsü eiwaʼalüin tü anoujaakat sünain sujuʼitüin wanee kasa noulia na wayuukana ouktapa naya, kakaliairü tia otta shia shikiisüka tü alawaa sunoujakalü anain wayuu maaʼulu». Saashin tia rewiisütakat, nashatüin na yolujaakana nakuwaʼipa na ouktüshiikana süpüla sunoujünüin anain sujuʼitüin wanee kasa noulia na wayuukana ouktapa naya. Makalaka suʼunirüin nakuwaʼipa na wayuukana tü kasa nanainpünaakat na yolujaakana. Müsia sünüiki wanee poyeeto aashajaaka süchiki tü naainjakat na outshiikana (What Say the Scriptures About Spiritism?). Ayatsia aküjünüin wamüin pütchikat tia suluʼu tü karaloukta weitajakat.

12. ¿Kasa nüküjaka Salomón nüchiki wanee wayuu ouktapa nia?

¹² «Tü wayuukolüirua süpüshua eekai sütüjaain saaʼu tü shiimüinkat», sütüjaa aaʼu kasain alatüin nümüin wanee wayuu ouktapa nia (2 Juan 1). Müsüjeseʼe pansaain waaʼin sümaa tü nümakat Salomón: «Analeeshia wanee erü katoʼuchi nuulia wanee wasashi ouktüshi. Na wayuu katüshiikana oʼu natüjaa aaʼu ouktüinjanain naya; akanasaʼa na ouktüshiikana nnojotsü kasain natüjaain aaʼu [...]. Süpüshuaʼa tü püinkakat paainjüin, piʼyataa maʼin sünain süka nnojoluin eein aʼyatawaa, jülüjaa aaʼin tü aainjünajatkat, atüjawaa otta kekiiwaa maʼin suluʼu tü Seol puʼunüinjatkat aluʼumüin» (Ecl. 9:4, 5, 10, NM).

13. ¿Jamakuwaʼipat shiiʼiratüin tü nanoujakalü anain na judíokana?

¹³ Natüjaa aaʼu na judíokana kasain alatüin nümüin wanee wayuu ouktapa nia. Akatsaʼa kottiraweein na judíokana  namaa na siriokana sutuma Grecia sükajee tü nanoulakat otta tü nakuwaʼipakat. Makalaka nanoujüin na judíokana sünain sujuʼitüin naaʼin wanee wayuu ouktapa nia otta müliain atumaa na wayuukana ouktapa naya. Nanoujatüjülia anain tia na chakana Babilonia, naashin nayakana «ojuʼitüsü naaʼin wanee wayuu ouktapa nia otta müliashii na wayuukana sutuma tü yolujaakalüirua» (The Religion of Babylonia and Assyria).

14. ¿Kasa nütüjaaka aaʼu Job nümaa Abraham süchiki tü alatakat nümüin wanee wayuu ouktapa nia?

¹⁴ Mayaapejeʼe nnojoluin Wiwülia nükalioʼu Job, nütüjaa aaʼu kasain alatüin nümüin wanee wayuu ouktapa nia. Nütüjaa aaʼu aipüralin Maleiwa otta nüsoʼireʼenneechin aaʼin nutuma (Job 14:13-15). Nunouja anainrü tia Abraham (paashajeʼera Hebreokana 11:17-19). Nütüjaa aaʼu Job nümaa Abraham ouktüinjachin wanee wayuu süpüla nüsoʼireʼennüinjachin aaʼin. Akaaliinjünüshii naya nutuma chi naaʼinkai Maleiwa süpüla nayaawatüin saaʼu tü alatakat nümüin wanee wayuu ouktapa nia otta süpüla nanoujüin sünain shiimain süsoʼiraainjatüin saaʼin wayuu. Tia, sünainpünaasü shia tü nüpaalakat Maleiwa.

15, 16. ¿Jamüshii taashika waya suulia kaainjalaa jee ouktaa?

¹⁵ Talatsü maʼin waaʼin sutuma nikirajüin waya Maleiwa sünain tü naainjakat süpüla taashin waya suulia kaainjalaa jee ouktaa (Roma 5:12). Watüjaa aaʼu shiimain tü nümakat Jesuu: «Nnojoishi antüshin taya süpüla shiʼyataainjatüin wayuu tamüin, aluʼujasa süpüla taʼyataainjachin sümüin wayuu, je süpüla taashinjatüin wayuu wainma suulia saainjala sünainjee ouktüin taya saaʼu» (Mar. 10:45). Anasü maʼin atüjawaa saaʼu taashin waya sutuma naapajiraain nikii Jesuu waaʼu (Roma 3:22-24).

¹⁶ Na anoujakana soʼutpünaa nükalia Jesuu, ooʼulaainjana suulia naainjala otta anoujüinjana sünain ouktüin Jesuu naaʼu süpüla motuin naaʼin Maleiwa tü naainjalakat, jaʼitainna judíoin otta nnojolin  judíoin. Naainjüinjatü tia na anoujüshiikana maaʼulu (Juan 3:16, 36). Macheʼere wanee wayuu süchiirua anoujaa sünain apünüinshin Maleiwa suluʼu waneeshin nia otta sujuʼitüin naaʼin chi wayuukai ouktapa nia, nnojoleerü aapünüin nümüin tü kasa anasü eekat sutuma taashin waya nutuma Jesuu. Wayeena anaka akuwaʼipa süka shiimain wamüin pütchikat tüü: «Taashiinapa waya jooluʼu nütüma Cristo sümaa sülatinnüin waainjala woulia» (Col. 1:13, 14).

17, 18. ¿Jamakuwaʼipat watüjaain saaʼu tü nachikimaajatkat na aküjüliikana pütchi? ¿Jamüsü anaka watüjaale saaʼu tia?

¹⁷ Wainma tü kasa eekat süpüla waküjüin süchiki tü shiimain ekirajünakalü anain waya, tü alatakat wamüin sünain aʼyatawaa nümüin Maleiwa otta süpüshuaʼa tü kasa naapakat wamüin. Kamaʼainrü waashajeʼerüin achiki suluʼu Anuario tü naainjakat na wawalayuukana sainküinpünaa Mmaka. Aküjünüsü jamakuwaʼipaliin na aküjüliikana pütchi suluʼu tü peliikulakat Historia de fe viva (partes 1 y 2) otta suluʼu tü karalouktakat Los testigos de Jehová, proclamadores del Reino de Dios. Eesü wantüle anain pütchi nachikimaajatü na wawalayuukana suluʼu tü rewiisütakalüirua.

¹⁸ Anasü nakuwaʼipa na israeliitakana sutuma jülüjüin naaʼin taashin naya nutuma Jeʼwaa noulia na egipciokana. Meeria neʼe wakuwaʼipa wekirajaale sünain jamakuwaʼipalüin tü nupueulosekat Jeʼwaa maaʼulu (Éx. 12:26, 27). Aashajaashi Moisés süchiki süpüshuaʼa tü kasa naainjakat Jeʼwaa. Makalaka nümüin namüin na israeliitakana: «Soto jaaʼin tü alatakat sümaiwa paala otta paashajaa waneepia süchiki tia. Püsakira chi püshikai nüküjeetka shia pümüin jee püsakira na püpüshi laülaayuukana naküjeetka shia pümüin» (Deut. 32:7, NM). Waʼwaajüin Jeʼwaa sümaa talatüin waaʼin otta waashajaa achikit süpüshuaʼa tü kasa pülasü naainjakat (Sal. 79:13). Watüjaale saaʼu jamakuwaʼipaliin na aküjüliikana pütchi nüchiki Jeʼwaa, sükaaliinjeena waya süpüla ayatüinya waʼyataain nümüin Maleiwa.

19. ¿Kasa waaʼinrajatkat süka watüjaain saaʼu tü shiimainkat?

¹⁹ Talatsü maʼin waaʼin süka nikirajüin waya Jeʼwaa sünain tü shiimainkat. Müsü nünakakai tü wopukot wapüleerua, nnojoishii maaʼawakuʼu müin waya sutuma tü alawaa ekirajünakalü anain (Prov. 4:18, 19). Makalaka wekirajaainjanain maʼin sünain tü Wiwüliakat otta waküjüinjanain maʼin pütchi süchiki tü shiimainkat. Waainjüle tia, shieerü waainjaka tü nümakat chi eeʼiraikai nümüin Jeʼwaa: «Piaʼaleechi taküjaka achiki sünain lotuin maʼin pukuwaʼipa. Piakai Maleiwakalee pikirajüin taya jintüliiwaʼaya taya otta ayatayüiya taya aashajaain süchiki tü kasa anasü paainjakat. Maleiwakalee, nnojo piyüülajüin taya laülaapa jee kasuupa taya, taküjüinjatü namüin na wayuu jemeijanakana sümaa pülashin maʼin pia» (Sal. 71:16-18, NM).

20. ¿Jarat tü alawaa nüküjakat Satanaa? ¿Kasa paainjüinjatka süpüla piiʼiyatüin alawaain tia?

²⁰ Waya nupueuloseka Jeʼwaa otta watüjaa aaʼu nüküjüin alawaa Satanaa süchiki piamasü kasa: isain nüchiki Jeʼwaa aluwatawaa otta isain wachiki oonowaa waneepia nümaa Maleiwa. Makalaka waküjüin pütchi süchiki niain neʼe laülaain Jeʼwaa saaʼu kasaka süpüshuaʼa otta niainjachin waʼwaajüin (Alat. Map. 4:11). Nükaaliinjüin waya chi naaʼinkai Maleiwa süpüla waküjüin pütchi sümüin wayuu, watalateʼerüin naaʼin na mojukana aaʼin otta wamülialüin naaʼin na amülouikana apüshi (Is. 61:1, 2). Mayaapejeʼe nuluwataweein Satanaa saaʼu tü wayuukalüirua sümaa nupueulose Maleiwa, kojutsü wamüin tü nüpaalakat Maleiwa, oonoweeshii waya waneepia nümaa Jeʼwaa otta aküjüshii waya pütchi süchiki niain neʼe laülaain saaʼu kasaka süpüshuaʼa (paashajeʼera Salmo 26:11 otta 86:12).