Skip to content

Skip to table of contents

Iseda Keristani Ahuna Oi Laloa Bada, A?

Iseda Keristani Ahuna Oi Laloa Bada, A?

“Dirava ese idau bese taudia ia laloa, bona idia huanai haida ia abia hidi ena ladana idia abia totona.” ​—⁠KARA 15:14.

1, 2. (a) “Davida ena ruma” ena anina be dahaka? Edena dala ai Dirava ese ia “haginia namonamo lou”? (b) Hari inai negai, daidia be Iehova ena hesiai taudia?

 LAGANI 49 C.E. ai, hakaua oreana ese Ierusalema ai hebou ta ia karaia neganai, Iamesi ia gwau: “Simeona ese ita ia hamaoroa goevagoeva vadaeni, edena bamona nega ginigunana ai Dirava ese idau bese taudia ia laloa, bona idia huanai haida ia abia hidi ena ladana idia abia totona. Bona unai be Peroveta Taudia edia hereva hegeregerena, inai bamona ia gwau, ‘Unai gaudia murinai do lau giroa mai bona Davida ena ruma, ia moru vadaeni gauna, do lau haginia lou. Bona idia hadikaia gaudia do lau haginia bona do lau hanamoa lou. Unai amo inai bese taudia oredia, bona egu ladana idia abia idau bese taudia be mai edia ura bada ida Iehova do idia tahua. Unai be Iehova ena hereva bona ia ese unai gaudia ia hagugurua noho, idaunegai ia gwauraia hidi vadaeni.’”​—⁠Kara 15:13-18.

2 Inai hereva “Davida ena ruma” be Davida ena bese amo idia mai king taudia ia herevalaia. To, Iuda ena king ginigabena Sedekaia idia kokia neganai, Davida ena ruma ia “moru.” (Amo. 9:11) Amosa ena peroveta herevana ma ia gwau, Dirava ese unai ruma do “haginia namonamo lou.” Anina be gabeai king ma ta do ia lohia; Davida ena tubuna, Iesu unai. (Ese. 21:27; Kara 2:29-36) Danu, Iamesi ia gwau unai peroveta herevana ese ia hahedinaraia Israela taudia bona Idau Bese taudia be horoa taudia ai do idia lao, bona Iesu ida guba ai do idia lohia. Unai horoa taudia bona Iesu ena “mamoe” milioni momo be hereva momokani idia harorolaia noho.​—⁠Ioa. 10:16.

IUDA TAUDIA BE IGUI HESIAI TAUDIA AI IDIA LAO

3, 4. Dahaka ese Iuda taudia idia durua Iehova kahirakahira idia noho totona?

3 Iuda taudia be igui hesiai taudia bamona Babulonia dekenai idia abia lao neganai, unai ese ia hamomokania “Davida ena ruma” be ia moru vadaeni. Babulonia taudia be tomadiho koikoi idia badinaia dainai, Iuda taudia be Babulonia ai lagani 70 idia noho lalonai, edena dala ai Iehova idia badinaia diba? Iehova ena hesiai taudia be edia ahuna ese ia durudia, Iehova idia badinaia noho totona. Hari, Keristani taudia be Iuda taudia idia tohotohoa, bona Satani ena tanobada dikana lalonai Iehova idia badinaia noho.​—⁠1 Ioa. 5:19.

4 Hari inai negai, ita dekenai Baibel ena kahana ibounai ia noho, bona unai be iseda ahuna. Babulonia ai idia noho Iuda taudia dekenai Baibel ena kahana ibounai idia noho lasi. To, idia be Mose ena Taravatu bona Taravatu Ten idia diba. Idia be “Siona ena ane” bona aonega herevadia momo idia diba. Danu, guna Iehova idia badinaia taudia haida edia sivarai idia diba. Iuda taudia be Iehova idia laloaboio lasi, bona idia taitai badina idia ura edia tano dekenai idia giroa lou. (Salamo 137:1-6 duahia.) Unai gaudia ibounai ese idia ia durua Iehova kahirakahira idia noho totona, ena be Babulonia ena hahediba hereva koikoidia bona karadia idia karaia taudia huanai idia noho.

TOI TAMONA BE HAHEDIBA HEREVA MATAMATANA LASI

5. Idaunegai, Babulonia bona Aigupito taudia ese edena toi tamona diravadia idia tomadiho henia?

5 Idaunegai, Babulonia taudia ese toi tamona diravadia idia tomadiho henidia. Hegeregere, idia tomadiho henia toi tamona diravana ta be Sin (hua diravana), Shamash (dina diravana), bona Ishtar (lalokau bona tuari dirava hahinena). Aigupito taudia be tama, sina bona natu diravadia idia tomadiho henia. Hegeregere, idia tomadiho henia toi tamona diravana ta be Osiris (tamana), Isis (sinana), bona Horus (natuna). Ena be idia abia dae unai dirava toi be tamona, to idia abia dae danu unai dirava ta ta edia goada be idauidau.

6. Toi Tamona be dahaka? Dahaka dainai Iehova ena taunimanima ese Toi Tamona idia abia dae lasi?

6 Hari, Kerisendom taudia ese Toi Tamona, eiava Tamana, Natuna bona lauma helaga be Dirava tamona lalonai idia noho ena hahediba herevana idia hahedibalaia. To, unai hahediba herevana ese ia hahedinaraia, Iehova ena siahu be bada lasi, badina ia be Toi Tamona diravana ena kahana ta sibona. To, Iehova ese ena taunimanima be unai hahediba hereva koikoina amo ia gimaia. Ita diba “Iehova iseda Dirava be Iehova tamona sibona.” (Deu. 6:4, NW) Iesu be unai hereva ia gwauraia lou, bona Keristani momokanidia ese iena hereva idia abia dae.​—⁠Mar. 12:29.

7. Bema ta ia ura ia bapatiso bona Iehova ena Witnes tauna ai ia lao, dahaka ia abia dae be namo?

7 Iesu ese ena murinai idia raka taudia ia hamaoroa, ‘bese ibounai taudia be hahediba taudia ai do idia halaoa, bona Tamana, Natuna, bona lauma helaga ladanai idia do idia bapatisoa.’ (Mat. 28:19) Unai ena anina be, bema ta ia ura ia bapatiso bona Iehova ena Witnes tauna ta ai ia lao, namona be ia abia dae Tamana, Iehova, ena siahu ese Iesu ena siahu ia hereaia. Danu, Iesu be Dirava ena Natuna, bona ia be tanobada dekenai ia mai ena mauri ia bouboulaia totona. Bona lauma helaga be Toi Tamona ena kahana ta lasi, to ia be Dirava ena gaukara siahuna. (Gen. 1:2) Ita moale badina ita laloparara Toi Tamona hahediba herevana be koikoi, bona Dirava ia matauraia lasi. Unai be iseda Keristani ahuna ena kahana ta.

BABALAU BONA MEAMEA KARADIA

8. Dirava bona demoni idauidau dekenai, Babulonia taudia edia lalohadai be dahaka?

8 Babulonia taudia be edia dirava sibodia lasi, to demoni idia abia dae danu. Danu, idia ese babalau bona meamea karadia idia karaia. Buka ta (The International Standard Bible Encyclopaedia) ia gwau, Babulonia taudia idia abia dae demoni ese taunimanima idia hagorerea diba. Unai dainai idia ese edia dirava idia guriguri henidia, demoni amo idia gimaia totona.

9. (a) Iuda taudia momo be edena lalohadai koikoidia idia abia dae? (b) Edena dala ai Iehova ese meamea bona babalau karadia amo ita ia gimaia?

9 Iuda taudia be Babulonia ai idia noho neganai, momo be Babulonia taudia edia hahediba hereva koikoidia idia abia dae. Gabeai, idia momo be Grik taudia hegeregerena, idia abia dae demoni haida be namo. To, Dirava ese ita ia hamaoroa meamea bona babalau karadia, o demoni ida herevahereva karana be dika. Unai hereva momokanina be iseda ahuna ena kahana ta. (Isa. 47:1, 12-15) Iehova ena taravatu hegeregerena meamea bona babalau karadia ita dadaraia dainai, ita ia gimaia.​—⁠Deuteronomi 18:10-12; Apokalupo 21:8 duahia.

10. Babulonia Badana ena lalohadai bona kara kereredia ibounai be edeseni amo idia mai?

10 Hari danu, tomadiho koikoi taudia momo ese babalau bona meamea karadia idia karaia, guna Babulonia taudia idia karaia bamona. Unai dainai, Baibel ese tanobada ena tomadiho koikoi oreadia ibounai ia gwauraia, Babulonia Badana. (Apok. 18:21-24) Unai tomadiho koikoi oreadia be guna Babulonia ena tomadiho bamona, badina edia lalohadai bona kara kereredia ibounai be unuseni amo idia abia. Danu, Babulonia Badana be babalau, meamea, kaivakuku tomadiho henia karana bona kara dika ma haida lalonai ia vareai dainai, kahirakahira do ia ore.​—⁠Apokalupo 18:1-5 duahia.

11. Iseda buka bona magasin momo ese edena dala ai ita idia gimaia?

11 Iehova ia gwau: “Meamea karadia idauidau ibounai do umui karaia lasi.” (Lev. 19:26) Lagani 1800 lalodiai, taunimanima momo be babalau bona meamea karadia idia karaia. Unai dainai, May 1885 ena Zion’s Watch Tower, ia gwau: “Mase taudia be gabu ma ta ai idia mauri noho hahediba herevana be gau matamatana lasi. Badina ia be tomadiho oreadia gunadia edia hahediba herevana ta, bona gori momo be unai hahediba herevana amo idia abia.” Ma ia gwau, demoni be koikoi dalanai mase taudia edia toana idia abia bona mauri taudia ida idia herevahereva. Unai dainai, demoni ese taunimanima momo idia hakaua kerere noho. Buklet gunana ladana, What Say the Scriptures About Spiritism? bona iseda buka bona magasin matamatadia be unai bamona hereva idia halasia, ita idia gimaia totona.

MASE TAUDIA BE GABU MA TA AI IDIA HISIHISI NOHO, A?

12. Lauma helaga ena siahu amo Solomona ese mase taudia be edena bamona ia herevalaia?

12 “Hereva momokani idia diba taudia” ibounai idia diba, mase taudia be gabu ta ai idia hisihisi noho lasi. (2 Ioa. 1) Solomona be mase taudia ia herevalaia, ia gwau: “Ia mauri noho sisia ena namo ese ia mase vadaeni laiona ena namo ia hereaia noho. Badina be mauri taudia idia diba do idia mase, to mase taudia be gau ta idia diba lasi. . . .Oiemu imana ese ia davaria gaukara ibounai, be do oi karaia mai oiemu goada ibounai danu. Badina be mase taudia edia gabu, oi lao gabuna, dekenai be kara ta lasi, laloa ta lasi, diba bona aonega ta lasi.”​—⁠Had. 9:4, 5, 10.

13. Iuda taudia be Grik tomadiho bona kastom karadia amo, dahaka gaudia idia abia dae?

13 Iehova ese mase taudia dekenai ia vara gauna be Iuda taudia ia hadibaia. To, Grik ena lohia taudia ese Iuda bona Suria idia lohiaia neganai, taunimanima idia doria edia tomadiho bona kastom karadia idia badinaia totona. Unai dainai, Iuda taudia idia abia dae taunimanima be mai edia mase diba lasi laumana. Bona idia abia dae, unai mase diba lasi laumana be gabu ma ta dekenai ia lao bona unuseniai idia hahisia. To, unai lalohadai be Grik taudia amo ia matamaia lasi. Buka ta (The Religion of Babylonia and Assyria) ese ia hahedinaraia, Babulonia taudia idia abia dae gabu ta dekenai dirava bona demoni goadadia idia noho, bona unuseniai idia ese mase taudia edia lauma idia hahisia. Momokani, Babulonia taudia idia abia dae ta ia mase murinai, iena lauma be gabu ta dekenai ia mauri noho.

14. Iobu bona Aberahamo edia lalohadai mase bona toreisi lou dekenai be dahaka?

14 Ena be Iobu dekenai Baibel ia noho lasi, to mase taudia dekenai ia vara gauna ia diba. Danu, Iobu ia diba bema ia mase, iena lalokau Diravana, Iehova ese ia do ia hatorea isi lou. (Iobu 14:13-15) Aberahamo danu be toreisi lou karana ia abia dae. (Heberu 11:17-19 duahia.) Unai abidadama tatau rua idia abia dae lasi, mase taudia edia lauma be gabu ta dekenai idia mauri noho. Danu, idia diba bema tau ta be ia mase lasi, Dirava ese ia hatorea isi lou diba lasi. Oibe, Dirava ena lauma helaga ese Iobu bona Aberahamo ia durua dainai, toreisi lou helarona idia abidadama henia. Unai hereva momokanidia be iseda ahuna ena kahana ta.

IESU ESE ENA “MAURI DAVANA AMO ITA IA RUHAIA” BE GAU BADANA

15, 16. Edena dala ai Dirava ese kara dika bona mase amo ita ia hamauria?

15 Dirava ita tanikiu henia badina ia ese kara dika bona mase amo ita ia hamauria dalana, be ita dekenai ia hadibaia. (Roma 5:12) Ita diba Iesu be “ia mai lasi taunimanima ese ia idia hesiai henia totona, to ma haida hesiai henia totona ia mai, bona ena mauri ia henia, taunimanima momo edia mauri davana karaia totona.” (Mar. 10:45) Ita moale badina ita diba ‘Keriso Iesu ese ia henia mauri davana amo ita ia ruhaia’!​—⁠Roma 3:22-24.

16 Aposetolo edia negai, bema ta ia ura Dirava ese ena dika ia gwauatao, namona be ena dika amo ia helalo-kerehai bona Iesu ena mauri davalaia boubouna ia abidadama henia. Hari, ita danu be unai bamona. (Ioa. 3:16, 36) Bema ta ia ura hahediba hereva koikoidia hegeregere, Toi Tamona bona mase diba lasi laumana ia abia dae, ia be Iesu ena mauri davalaia boubouna amo namo do ia abia lasi. To, ita be Iesu ena boubou gauna amo namo ita abia diba. Ita be Dirava ena Natuna ena sivarai ita diba. Baibel ia gwau, ia “ese ia henia mauri davana amo ita ia ruhaia, anina be iseda kara dika ia gwauatao.”​—⁠Kol. 1:13, 14.

IEHOVA OI HESIAI HENIA NOHO!

17, 18. Iehova ena Witnes taudia edia histori be edeseniai ita davaria diba? Dahaka dainai ita dibaia be namo?

17 Dirava ese ita ia hadibaia gaudia, ita ia durua bona hanamoa daladia idauidau danu, be iseda ahuna ena kahana ta. Iseda Yearbook ese tanobada hegegemadai, Iehova ena taunimanima be ia idia hesiai henia noho sivaraidia idia hahedinaraia. Iehova ena Witnes taudia edia histori ita diba totona, inai vidio Faith in Action, Part 1 bona 2, bona buka ma haida hegeregere Jehovah’s Witnesses​—⁠Proclaimers of God’s Kingdom ita itaia diba. Bona nega momo iseda magasin ese iseda tadikaka taihu edia ekspiriens idia herevalaia danu.

18 Ita ese Iehova ena Witnes taudia edia histori ita dibaia be namo, guna Israela taudia be Dirava ese idia ia durua dalana idia dibaia hegeregerena. (Eso. 12:26, 27) Mose ia buruka neganai, Israela taudia dekenai ia gwau: “Nega gunadia do umui laloa, idaunegai momokani idia vara gaudia do umui laloa. Emui tamana taudia do umui nanadaia, idia ese unai kara gunadia do idia hadibaia. Tau badadia do umui nanadaia, idia ese dahaka idia vara vadaeni gaudia, be do idia hamaoroa umui dekenai.” (Deu. 32:7) Ita ibounai be mai moale ida Dirava ita hanamoa, bona ia karaia gaudia be ma haida ita hadibaia. (Sal. 79:13) Iehova ena taunimanima edia histori amo ita dibaia gaudia ese ita do idia durua, Iehova ita hesiai henia noho totona.

19. Hereva momokani ita diba dainai, dahaka ita karaia be namo?

19 Ena be inai tanobada dikana ai ita noho, to ita moale badina Dirava amo hereva momokani ita diba. (Aon. 4:18, 19) Unai dainai, namona be Baibel ita stadilaia hanaihanai, bona ma haida dekenai hereva momokani ita harorolaia noho. Oibe, Salamo torea tauna bamona do ita gwau: “Oiemu kara maoromaoro, bona oi sibona oi karaia kara namodia, do lau gwauraia. Dirava e, lau be mero negana dekena amo, oi ese lau oi hadibaia vadaeni, bona unai negana ia mai bona hari, lau ese oiemu hoa karadia lau gwauraia vadaeni, bona do lau gwauraia noho. Momokani hari lau be buruka, bona egu huina idia kurokuro vadaeni. To Dirava e, lau do oi rakatania lasi. Lau ese oiemu siahu lau herevalaia noho neganai, lau dekenai do oi noho, bona oiemu goada be gabeai do idia vara besedia, dekenai do lau gwauraia hedinarai.”​—⁠Sal. 71:16-18.

20. Iehova ita abidadama henia karana amo dahaka ita hahedinaraia? Iehova ese ita ia lohiaia bona ia ita tomadiho henia karana dekenai, emu lalohadai be dahaka?

20 Iehova ita abidadama henia karana amo ita hahedinaraia, ita abia dae ia ese ita ia lohiaia be maoro, bona ia sibona ita tomadiho henia be maoro. (Apok. 4:11) Iehova ese ena lauma helaga amo ita ia durua, sivarai namona be ma haida dekenai ita harorolaia, bona idia dekenai lalogoada bona helaro ita henia totona. (Isa. 61:1, 2) Satani ese taunimanima ibounai, Dirava ena taunimanima danu, ia lohiaia diba lasi. Ita moale badina iseda Keristani ahuna ese ita ia hagoadaia, unai amo Iehova kahirakahira ita noho, bona do ita hesiai henia ela bona hanaihanai.​—⁠Salamo 26:11; 86:12 duahia.