Kana Mwa Itebuha Sanda Sa Luna Sa Kwa Moya?

“Mulimu . . . naa sikuluhezi ku bamacaba kuli a nge ku bona batu ba ba ka bizwa ka libizo la hae.”—LIK. 15:14.

MU KONA KU ALABA CWAÑI?

Ki lituto mañi za buhata ze ba lumela batu ba bañwi, mi lu silelezwa cwañi haiba lu hana lituto zeo?

Lu silelelizwe cwañi kwa sibi ni lifu?

Mu ikutwa cwañi ka za tukelo ya Jehova ya ku busa, mi mu ikutwa cwañi ka za ku zwelapili ku sepahala ku Jehova?

1, 2. (a) “Tabernakele ya Davida” ne i yemelañi, mi ne i yahilwe cwañi sinca? (b) Ki bo mañi batanga ba Jehova ba ba sebeza hamoho kacenu?

KWA mukopano o ne si bile ni ona Sitopa se si Etelela mwa Jerusalema ka silimo sa 49 C.E., “Simioni [Pitrosi] u talusize hande ka mo Mulimu naa sikuluhezi lwa pili ku bamacaba kuli a nge ku bona batu ba ba ka bizwa ka libizo la hae. Mi zeo li lumelelana ni manzwi a Bapolofita, sina mo ku ñolezwi kuli, ‘Zeo ha li felile ni ka kuta ni yahe sinca ndu ya Davida ye wile; ni ka zusa matota a yona ni ku i yemisa, kuli batu ba ba siyezi ite ba tiiseze ku bata Jehova, hamoho ni batu ba macaba kaufela, bona batu ba ba bizwa ka libizo la ka, ku bulela Jehova, yena ya eza lika ze, ze zibahalile ku zwa kwaikale.’”—Lik. 15:13-18.

² “Tabernakele ya Davida” i yemela malena ba ne ba zwa mwa lusika lwa Davida. Tabernakele yeo ne i “wile” muta mulena wa mafelelezo wa Juda, yena Zedekia naa tuluzwi fa bulena. (Amo. 9:11) Kono bupolofita bo bu kwa liñolo leo ne bu talusize kuli Mulimu hape naa ka ‘yaha sinca Tabernakele yeo.’ Taba yeo i bonisa kuli ne ku ka ba ni mulena yo muñwi, ya naa ka zwa mwa lusika lwa Davida, mi mulena yo ki Jesu. (Ezek. 21:27; Lik. 2:29-36) Jakobo naa bulezi kuli bupolofita bo hape ne bu polofita kuli Majuda ni Balicaba ne ba ka toziwa kuli ba yo ba malena mwa lihalimu ni Jesu. Batoziwa bao ki “batu” ba ba bizwa ka libizo la Jehova. Batu ba ba eza lule-lule ili ba ba li “lingu ze ñwi” za Jesu ba sweli ku tusa Bakreste ba ba tozizwe mwa musebezi wa ku kutaza niti ya mwa Bibele.—Joa. 10:16.

MAJUDA NE BA ISIZWE MWA BUTANGA

3, 4. Ki lika mañi ze ne tusize Majuda ba ne ba li mwa Babilona ku sutelela ku Jehova?

³ Majuda ha ne ba isizwe mwa butanga bwa mwa  Babilona, nto yeo ne i bonisize hande kuli “tabernakele ya Davida” ne i wile. Mababilona ne ba li mwa bulapeli bwa buhata. Ki nto mañi ye ne ka tusa batu ba Mulimu ku zwelapili ku sepahala ku Mulimu ka nako ye ne ba li mwa Babilona ka lilimo ze 70? Mi ki nto mañi ye tusa batu ba Jehova kacenu ku zwelapili ku sepahala mwa lifasi le la Satani? (1 Joa. 5:19) Batanga ba Jehova ba kwamulaho ne ba na ni sanda se si ipitezi se lu na ni ni luna ili se ne si ba tusize ku zwelapili ku sepahala.

⁴ Kacenu, lu na ni Bibele ye kwanile ili kalulo ya sanda sa luna. Majuda ba ne ba pila mwa Babilona ne ba si na Bibele ye kwanile. Kono ne ba ziba Mulao wa Mushe ni Milao ye Lishumi ya mwa Mulao wo. Majuda ne ba ziba ‘lipina za mwa Sione’ ni mashitanguti a mañata. Hape ne ba ziba mitala ya batu be ne ba pilile kwamulaho ili be ne ba sepahalile ku Jehova. Majuda ne ba bokolozi kakuli ne ba bata ku kutela kwa naha ya bona, mi ne ba si ka libala Jehova. (Mu bale Samu 137:1-6.) Litaba ze bulezwi fahalimu kaufela ne li ba tusize ku sutelela ku Jehova nihaike kuli ne ba pila ni Mababilona ba ne ba luta lituto za buhata ni ku eza lika ze maswe.

TUTO YA SILAALU HAKI YE NCA

5. Ki ifi milimu ya silaalu ye ne ba lapelanga Mababilona ni Maegepita?

⁵ Mwa linako za kwamulaho, milimu ne i lapelwa ka silaalu, ili ku talusa kuli milimu yeo ne i lapelwa mwa likwata za milimu ye milaalu. Ka mutala, ye miñwi ya milimu ya silaalu ye ne lapelwa ki Mababilona ne li mulimu wa kweli, mulimu wa lizazi, ni mulimu wa lupepo ni ndwa. Maegepita ne ba lapelanga lubasi lwa milimu ye milaalu, ili ndate, me, ni mwana. Nihaike kuli milimu yeo ne i li silaalu, milimu yeo ne i sa ngiwi kuli ya likana. O muñwi wa milimu ya silaalu ye ne ba lapelanga Maegepita ne li mulimu wa muuna ya bizwa Osiris, mulimu wa musali ya bizwa Isis, ni mwanaa milimu yeo ya bizwa Horus.

6. Silaalu ki nto mañi, mi ki kabakalañi batu ba Jehova ha ba sa lumeli tuto ya silaalu?

⁶ Kacenu, bulapeli bwa buhata ni bona bu luta kuli ku na ni silaalu, kamba Mulimu a li muñwi ya li mwa likalulo ze taalu, ili Ndate, Mwana, ni moya o kenile. Kono tuto yeo i tahisa kuli batu ba nahane kuli Jehova ha na maata kakuli ki kalulo feela ya Mulimu yo. Batu ba Jehova ba silelelizwe kwa lituto za buhata ze cwalo. Lu itutile kuli “Muñaa Bupilo Mulimu wa luna, ki Yena Muñaa Bupilo a nosi.” (Deut. 6:4) Jesu naa kuta-kutezi ku bulela manzwi ao, mi Bakreste ba niti ba lumela manzwi a naa bulezi Jesu.—Mare. 12:29.

7. Ki lika mañi za swanela ku lumela mutu pili a si ka kolobezwa kale?

⁷ Jesu naa bulelezi balateleli ba hae kuli: “Mu lute batu ba macaba kaufela ku ba balutiwa, mu ba kolobeze ka libizo la Ndate ni la Mwana ni la moya o kenile.” (Mat. 28:19) Taba yeo i bonisa kuli mutu ya bata ku kolobezwa ka mulelo wa ku ba Mukreste wa niti ni ku ba yo muñwi wa Lipaki za Jehova u swanela ku lumela kuli Ndate, yena Jehova, u na ni maata fahalimwaa Jesu mi u swanela ku lumela kuli Jesu ki Mwanaa Mulimu, ya naa tile fa lifasi ni ku to fa bupilo bwa hae sina tiululo. Hape mutu yo ha swaneli ku lumela kuli moya o kenile ki kalulo ya silaalu, kono ki maata a itusisa Mulimu kwa ku eza lika. (Gen. 1:2) Ku ziba kuli tuto ya silaalu i shwaulisa Mulimu mi haki ya niti, ki kalulo ya sanda se si ipitezi se lu filwe.

 TUMELO YA MIOYA

8. Ki lika mañi ze ne ba lumela Mababilona ka za milimu ni badimona?

⁸ Batu ba mwa Babilona ne ba sa lapeli feela milimu ya buhata, kono hape ne ba na ni tumelo ya badimona ni ya mioya. Buka ye ñwi i bulela kuli Mababilona ne ba lumela kuli badimona ba kona ku tahisa kuli mutu a kule. Batu ne ba lapelanga milimu ya bona ni ku kupa badimona kuli ba ba sileleze.

9. (a) Majuda ba bañata ne ba itutile cwañi mibonelo ye fosahezi ka za badimona? (b) Lu silelelizwe cwañi kwa litumelo za mioya?

⁹ Ha ne ba li mwa Babilona, Majuda ba bañata ne ba itutile lika za buhata. Hasamulaho, Majuda ba bañata ne ba kalile ku ba ni muhupulo o swana ni wa Magerike wa kuli badimona ba kona ku ba ba ba maswe kamba ba bande. Kono Mulimu u lu bulelela kuli tumelo ya mioya kamba ku lika ku swalisana ni badimona ha ku si ka luka. Niti yeo ki kalulo ya sanda sa luna se si ipitezi. (Isa. 47:1, 12-15) Lu silelelizwe bakeñisa kuli lu latelela taelo ya Jehova ya ku sa ikenya mwa litumelo za mioya.—Mu bale Deuteronoma 18:10-12; Sinulo 21:8.

10. Mu kona ku bulelañi ka za likezo ni litumelo za Babilona yo mutuna?

¹⁰ Sina batu ba mwa Babilona ya kwaikale, batu ba bañata kacenu ba ba mwa bulapeli bwa buhata ba na ni litumelo za mioya. Kona libaka Bibele ha i talusa kuli bulapeli kaufela bwa buhata ki Babilona yo mutuna. (Sin. 18:21-24) Kaniti bulapeli bwa buhata bo, bu swana ni bulapeli bwa mwa Babilona wa kale kakuli kona ko ne ku simuluha mihupulo ye fosahezi ni litumelo za mioya. Bakeñisa litumelo za mioya, ku lapela maswaniso, ni libi ze ñwi, honacwale-cwale fa Babilona yo mutuna u ka sinyiwa.—Mu bale Sinulo 18:1-5.

11. Ki litemuso lifi za tumelo ya mioya ze filwe mwa lihatiso za luna?

¹¹ Jehova naa bulezi kuli ha “koni ku bona bumaswe.” (Isa. 1:13) Mwa lilimo za ma 1800, batu ba bañata ne ba ikenyize mwa litumelo za mioya. Mwa magazini ya Zion’s Watch Tower ya May 1885 ne ku talusizwe taba yeo. Magazini yeo ne i bulezi kuli bulapeli bwa kwamulaho ne bu luta kuli batu ba ba shwile ne ba pila mi lituto kaufela za buhata ne li tomile fa muhupulo wa buhata wa kuli batu ba ba shwile ne ba li kwa sibaka se siñwi. Hape magazini yeo ne i bulezi kuli badimona ne ba ipumisa ku ba batu ba ba shwile ba ba lika ku ambola ni batu ba ba pila, mi ka ku eza cwalo, badimona ba konile ku kukueza minahano ni likezo za batu ba bañata. Bukanyana ye ne hatisizwe kwamulaho ye bizwa What Say the Scriptures About Spiritism? (Za Bulela Mañolo ka za Tumelo ya Mioya) ne i file litemuso ze swana, mi ni lihatiso za luna li fanga litemuso ze swana zeo.

KANA BAFU BA NYANDA KWA SIBAKA SE SIÑWI?

12. Ka ku susumezwa ki moya wa Mulimu, Salumoni naa talusize cwañi muinelo wa bafu?

¹² “Bote ba ba fitile fa ku ziba niti” ba ziba kuli ba ba shwile ha ba nyandi. (2 Joa. 1) Salumoni naa talusize cwana muinelo wa batu ba ba shwile: “Nja ye pila i na ni tuso ku fita tau ye shwile. Ba ba pila ba ziba kuli ba ka shwa; kono ba ba shwile ha ba na se ba ziba . . . So ka fumana kaufela ku eza ka mazoho a hao, u si eze ka maata a hao. Kakuli mwa libita mo u ya, ha ku sa na musebezi, nihaili mulelo, kamba zibo, kamba butali.”—Muek. 9:4, 5, 10.

13. Majuda ne ba kalile ku lumelañi ku zwelela kwa bulapeli ni lizo za Magerike?

¹³ Jehova naa taluselize Majuda niti ka za muinelo wa bafu. Kono babusi ba Magerike  ha ne ba kalile ku zamaisa Juda ni Siria, ne ba likile ku kukueza batu kuli ba lumele bulapeli bwa Magerike hamohocwalo ni lizo za bona. Mi muinelo wo ne u tahisize kuli Majuda ba kale ku lumela kuli mutu ha shwa, ku na ni kalulo ye ñwi ya mubili wa hae ye zwelangapili ku pila. Ne ba lumela kuli kalulo yeo ya mubili i yo pilanga kwa sibaka se siñwi ni ku yo tukufazwa. Magerike ne si bona batu ba pili ku lumela kuli ku na ni sibaka se si sa bonahali ili ko ba yo tukufazwanga bafu. Buka ye bizwa The Religion of Babylonia and Assyria (Bulapeli Bwa Babilona ni Asiria) i bulela kuli Mababilona ne ba lumela kuli ne ku na ni lifasi le liñwi ili ko milimu ye maata ni badimona ba ba maata ne ba tukufaza batu. Ku si na ku kakanya, Mababilona ne ba lumela kuli mutu ha shwa, ku na ni kalulo ya mubili wa hae ye zwelangapili ku pila ko kuñwi.

14. Jobo ni Abrahama ne ba zibañi ka za lifu ni zuho?

¹⁴ Nihaike kuli Jobo naa si na Bibele, naa ziba niti ka za muinelo wa bafu. Jobo hape naa ziba kuli ha naa ka shwa, Mulimu wa hae ya lilato, Jehova, naa ka nyolelwa ku mu zusa kwa bafu. (Jobo 14:13-15) Abrahama ni yena naa na ni sepo ya zuho. (Mu bale Maheberu 11:17-19.) Ku si na ku kakanya, Jobo ni Abrahama ne ba sa lumeli kuli bafu ba pila kwa sibaka se siñwi. Kana mutu ya pila u tokwa ku zusiwa kwa bafu? Kalabo ya puzo yeo i bonisa hande kuli batu ha ba zwelangipili ku pila hamulaho wa lifu. Moya wa Mulimu ne u tusize Jobo ni Abrahama kuli ba lumele kuli bafu ba ka zusiwa. Litaba zeo za niti ze talusa muinelo wa bafu ni zona ki kalulo ya sanda sa luna.

LU TOKWA KU “LUKULULWA KA TIULULO”

15, 16. Lu silelelizwe cwañi kwa sibi ni lifu?

¹⁵ Lu swanela ku itebuha kuli Mulimu hape u lu taluselize mwa lu silelelize kwa sibi ni lifu. (Maro. 5:12) Lwa ziba kuli  Jesu naa “si ka tela ku to sebelezwa, kono kuli a sebeleze ni ku fa moyo wa hae kuli a liulule ba bañata.” (Mare. 10:45) Kwa tabisa ku ziba za “ku lukululwa ka tiululo ye ne lifilwe ki Kreste Jesu!”—Maro. 3:22-24.

¹⁶ Kuli ba swalelwe, batu mwa miteñi ya baapositola ne ba tokwa ku bakela libi za bona ni ku ba ni tumelo mwa tiululo ya sitabelo sa Jesu. Ni luna lu tokwa ku eza nto ye swana kacenu. (Joa. 3:16, 36) Mutu ha koni ku tusiwa ki tiululo haiba kuli u bata ku lumela mwa lituto za buhata ze cwale ka Silaalu, ni ku sa shwa kwa moyo. Kono luna lwa kona ku tusiwa ki tiululo. Lwa ziba niti ka za Mwanaa Mulimu, “yo ka yena lu fumani tukuluho ya luna ka tiululo, yona swalelo ya libi za luna.”—Makolo. 1:13, 14.

MU ZWELEPILI KU SEBELEZA JEHOVA!

17, 18. Lu kona ku ituta kai litaba ze ezahezi kwa Lipaki za Jehova, mi ki kabakalañi ha ku li ko kunde kuli lu itute litaba zeo?

¹⁷ Sanda sa luna se si ipitezi si kopanyeleza lika ze ñwi za lu lutile Mulimu ni linzila ze ñwi za lu tusize ni ku lu fuyaula ka zona. Lihatiso za luna za Yearbook li lu taluseza mo batu ba Jehova mwa lifasi kaufela ba zwelapili ku mu sebeleza. Lwa kona ku ituta ze ezahezi kwa Lipaki za Jehova ka ku buha mavidio a Faith in Action, Part 1 ni Part 2, ni mwa lihatiso ze cwale ka buka ya Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom. Mi mwa limagazini za luna hañata lwa balanga litaba ze ezahezi kwa mizwale ni likaizeli ba luna.

¹⁸ Ki ko kunde ku ituta litaba ze ezahezi kwa Lipaki za Jehova, sina feela ha ne ku li ko kunde kwa Maisilaele ku ituta mwa naa ba tuselize Mulimu. (Ex. 12:26, 27) Mushe ha sa supezi, naa bulelezi Maisilaele kuli: “U hupule linako za kwa kale, u kengeyele myaha ya ba ba pilile ka ku tatamana ko kuñata; U buze ndataho, u ka ku bonisa; Buza ni ba bahulu ba henu, ba ka ku bulelela.” (Deut. 32:7) Kaufelaa luna lu tabile ha lu nze lu lumbeka Mulimu ni ku bulelela ba bañwi za ezize. (Samu 79:13) Lika ze lu ka ituta kwa litaba ze lu ezahalezi ka ku ba batu ba Jehova li ka lu tusa ku zwelapili ku sebeleza Jehova.

19. Ku ziba niti kwa luna ku lu susueza ku ezañi?

¹⁹ Mwa lifasi le li maswe le, lwa itebuha kuli lu na ni niti ye zwa ku Mulimu. (Liprov. 4:18, 19) Kamukwaocwalo, haike lu zwelepili ku ituta Linzwi la Mulimu ni ku kutaza ku ba bañwi. Lu ikutwa mwa naa ikutwezi walisamu ha naa bulezi kuli: “Ni lumbe niti ya hao, ya hao feela. Mulimu, ki wena ya ni lutile ku zwa kwa bwanana bwa ka, mi ku fitela cwale, ni talusize misebezi ya hao ye komokisa. Cwale niha ni ka supala, mi toho i ize pululu, Mulimu u si ke wa ni tuhela; Kuli ni zibe ku bulelela lusika lo lu taha maata a hao, ni taluseze ba ba ka pepwa bulena bwa hao.”—Samu 71:16-18.

20. Lu bonisañi ha lu sepahala ku Jehova, mi mu ikutwa cwañi ka za tukelo ya Jehova ya ku busa ni ka za sebelezo ya luna ku yena?

²⁰ Ha lu sepahala ku Jehova, lu ka bonisa kuli lwa lumela kuli u na ni tukelo ya ku lu busa ni kuli lu swanela ku mu lapela. (Sin. 4:11) Jehova u lu fa moya wa hae kuli u lu tuse ku bulela taba ye nde ku ba bañwi ni ku ba taluseza litaba ze ba omba-omba ni ku ba fa sepo. (Isa. 61:1, 2) Satani ni kamuta ha na ku lumelezwa kuli a buse batu. Sanda sa luna sa kwa moya si ka lu tusa ku zwelapili inze lu tiile ni ku ba bukaufi ni Jehova ilikuli lu kone ku mu sebeleza cwale ni ku ya ku ile.—Mu bale Samu 26:11; 86:12.

[Lipuzo za Tuto]

[Mbokisi fa likepe 11]

Lu Silelelizwe Cwañi Kwa Litumelo za Buhata?

“Utwa wena Isilaele, Muñaa Bupilo Mulimu wa luna, ki yena Muñaa Bupilo a nosi.”—Deut. 6:4

“Ha ni koni ku bona bumaswe.”—Isa. 1:13

“Ba ba shwile ha ba na se ba ziba.”—Muek. 9:5, 10