Go na content

Go na table of contents

Yu e warderi den gudu di Gado gi wi?

Yu e warderi den gudu di Gado gi wi?

’Gado poti prakseri na den sma di no de Dyu, fu puru wan pipel na den mindri di musu tyari en nen.’TORI 15:14.

1, 2. (a) San ben de a „kampu fu David” èn fa den ben bow en baka? (b) Suma na ini a ten disi e wroko makandra leki futuboi fu Yehovah?

NA WAN prenspari konmakandra di a tiri skin hori na Yerusalem na ini a yari 49, a disipel Yakobus ben taki: „Simeon [Petrus] fruteri finifini fa Gado bigin poti prakseri na den sma di no de Dyu, fu puru wan pipel na den mindri di musu tyari en nen. Den wortu fu den Profeiti e agri nanga disi, soleki fa a skrifi: ’Te den sani disi pasa, dan mi o drai kon baka fu bow a broko kampu fu David baka. Mi o meki a brokopresi disi kon bun baka èn mi o meki a tanapu leti-opo. Na so den wan di tan abra fu a pipel disi kan suku Yehovah fayafaya, makandra nanga ala trakondre sma di e tyari mi nen, na so Yehovah taki, a Gado di e du den sani disi di sma sabi sensi owruten.’”Tori 15:13-18.

2 A „kampu fu David” na den bakapikin fu en di tron kownu. A kampu dati broko fadon di Gado puru Sedekia leki a lasti kownu fu Yuda (Amos 9:11). Ma a profeititori e sori tu taki a „kampu” ben o bow baka te Yesus, wan bakapikin fu David, ben o kon fu tiri leki têgo Kownu (Esek. 21:27; Tori 2:29-36). Yakobus ben sori tu taki a profeititori fu Amos ben kon tru di Gado salfu Dyu nanga sma di no de Dyu fu kan tiri leki kownu na hemel makandra nanga Yesus. Na ini a ten disi wan tu salfuwan de ete di e wroko makandra nanga milyunmilyun „tra skapu” fu Yesus fu fruteri sma den tru tori fu Bijbel leki futuboi fu Yehovah.Yoh. 10:16.

A PIPEL FU YEHOVAH E KISI HEBI TESI

3, 4. San yepi Yehovah en pipel fu tan abi wan tranga bribi di den ben de na Babilon?

3 Di den Babilonsma tyari den Dyu go na Babilon leki katiboman, a ben de krin taki a „kampu fu David” ben broko fadon. A foto Babilonia ben lai falsi bribi. Sobun, fa Gado pipel ben kan tan dini en na ini den 70 yari di den ben o de na katibo na ini a foto dati fu 607 te go miti 537 bifo Krestes? We, den tan dini Gado, neleki fa Yehovah en pipel na ini a ten disi man tan dini Gado na ini wan grontapu di Satan e tiri (1 Yoh. 5:19). Ala den gudu di Yehovah gi den futuboi fu en yepi den fu tan gi yesi na en.

4 Wan fu den prenspari gudu di Gado gi wi, na Bijbel. Den Dyu di ben de na katibo na ini Babilon no ben abi a heri Bijbel. Ma den ben sabi a Wèt di Gado gi Moses èn den ben sabi den Tin Komando. Den ben sabi den singi di ben abi fu du nanga Sion-bergi èn den ben sabi furu fu den odo di Salomo ben skrifi. Den ben sabi tu sortu sani miti Yehovah en futuboi fu owruten. Den Dyu katiboman disi bigin krei srefi di den prakseri Sion, a presi pe den ben komoto, èn den no frigiti Yehovah. (Leisi Psalm 137:1-6.) Na den sani dati yepi den fu no lasi bribi, aladi den ben de na Babilon, wan presi di ben lai falsi bribi èn pe furu sma ben e horibaka gi den falsi bribi disi.

A LERI DI E TAKI DATI GADO NA DRI SMA NA INI WÁN, A NO WAN NYUN SANI

5. Den Babilonsma nanga den Egeptesma ben e anbegi grupu fu dri gado. Gi wan tu eksempre fu dati.

5 Den sma fu owruten ben abi a gwenti fu anbegi grupu fu dri gado di den ben e si leki wán. Wan fu den prenspari grupu fu dri gado di den Babilonsma ben e anbegi, ben de a mun-gado Sin, a son-gado Syamas nanga Istar, na umagado di den ben e begi fu kisi pikin èn fu yepi den fu wini feti. Na ini Egepte fu owruten den ben anbegi difrenti grupu fu dri gado: wan papa, wan mama nanga wan manpikin. Wan buku e taki dati den Egeptesma „ben e si den dri gado disi leki wán gado. Ma nofo tron den no ben si a papa leki a moro prenspari gado, ma a mama. A papa den ben si leki a masra fu na umagado nomo” (New Larousse Encyclopedia of Mythology). Wan fu den grupu fu gado di den Egeptesma ben e anbegi, na a di fu a gado Osiris, na umagado Isis nanga Horus, a manpikin fu den.

6. Fu san ede a pipel fu Yehovah no e bribi taki Gado na dri sma na ini wán?

6 Den Kresten kerki e bribi tu taki Gado na dri sma na ini wán. Den kerki fesiman e taki dati a Tata, a Manpikin nanga a santa yeye na wán Gado. Ma a leri disi e gi Yehovah porinen, fu di a kan meki sma prakseri taki Gado wawan no abi makti, fu di a de wan pisi nomo fu wán gado. A pipel fu Yehovah no e bribi a falsi leri disi fu di den e agri nanga Bijbel di e taki: „Yehovah wi Gado na wán Yehovah” (Deut. 6:4). Yesus ben taki a srefi sani disi èn ala tru Kresten e bribi san Yesus taki.Mark. 12:29.

7. San wan sma musu bribi fu Gado, fosi a kan teki dopu leki wan tru Kresten?

7 A leri di e taki dati Gado na dri sma na ini wán no e kruderi kwetikweti nanga san Yesus ben taigi den disipel fu en na Mateyus 28:19. Drape a taki: „Go na sma fu ala kondre èn meki den tron disipel. Dopu den na ini a nen fu a Tata, fu a Manpikin, èn fu a santa yeye.” Efu wan sma wani teki dopu leki wan tru Kresten èn a wani tron wan Kotoigi fu Yehovah, dan a musu bribi taki Yehovah, a Tata, na a moro hei Gado. A musu bribi tu taki Yesus na Gado Manpikin èn taki a kon na grontapu fu gi en libi leki wan lusu-paiman. Boiti dati, a musu bribi taki a santa yeye na a krakti di Gado e gebroiki fu du sani èn taki a no de wan pisi fu wan gado (Gen. 1:2). Efu wan sma e tan bribi taki Gado na dri sma na ini wán, dan a no man teki dopu fu di a no gi ensrefi abra na Yehovah Gado na a yoisti fasi. Wi breiti taki wan fu den gudu di Gado gi wi, na taki a sori taki en a no dri sma na ini wán èn taki na pori a leri disi e pori Gado nen nomo!

AFKODREI

8. Fa den Babilonsma ben e prakseri fu den gado nanga den ogri yeye?

8 Sma na ini Babilonia no ben e bribi nomo na ini den someni gado fu den, ma den ben e bribi tu na ini ogri yeye èn den ben e du afkodrei. Wan buku e taki dati den Babilonsma ben e bribi taki ogri yeye ben abi a makti fu pina sma èn fu meki den kon siki. Ala yuru den sma ben e begi den gado fu den fu kibri den gi ogri yeye (The International Standard Bible Encyclopaedia).

9. (a) Fa a du kon taki furu fu den Dyu bigin bribi ala sortu falsi leri di den ben de na katibo na Babilon? (b) Fa Yehovah e yepi wi fu tan fara fu afkodrei?

9 Baka di den Dyu go na katibo na Babilon furu fu den bigin bribi sani di no ben e kruderi nanga Bijbel. Fu eksempre, den Grikisma ben e bribi taki ogri yeye kan du bun nanga ogri. Te fu kaba den Dyu bigin bribi a sani disi tu. Ma Gado e leri wi taki afkodrei no bun. Wi no musu abi noti fu du nanga en, fu di a no feni en bun kwetikweti (Yes. 47:1, 12-15). Sani o go bun nanga wi, te wi tan fara fu afkodrei soleki fa Gado leri wi.Leisi Deuteronomium 18:10-12; Openbaring 21:8.

10. San wi kan taki fu den sani di sma e du na ini Babilon a Bigiwan èn fu den kerkileri fu den?

10 Neleki fa den sma fu Babilon ben e du afkodrei, na so furu kerkisma na ini a ten disi e du afkodrei. Dati meki Bijbel e kari ala den falsi bribi, Babilon a Bigiwan (Openb. 18:21-24). Wan buku e taki dati Babilon a Bigiwan a no wán kownukondre noso wán kulturu nomo. Na afkodrei fu Babilon de fu feni na ala kondre èn a de sensi owruten kaba (The Interpreter’s Dictionary of the Bible). Na ini a ten disi Babilon a Bigiwan de ete èn a lai afkodrei, na anbegi fu falsi gado nanga tra bigi sondu. Ma heri esi a o kisi pori.Leisi Openbaring 18:1-5.

11. Fa den buku nanga tijdschrift fu wi ben warskow wi gi afkodrei?

11 Yehovah ben taki: „Mi e tegu gi na afkodrei fu unu” (Yes. 1:13). Na ini a di fu 19 yarihondro furu sma ben e du afkodrei. Dati meki a tijdschrift Zion’s Watch Tower fu mei 1885 ben taki: „Sma e bribi taki dedesma e libi go doro na wan tra presi. A denki disi a no wan nyun sani. Sma fu owruten ben e bribi a sani disi kaba èn a ben de a rutu fu ala den tori di den e fruteri fu den gado fu den.” A tijdschrift ben taki tu dati ogri yeye e du neleki den na dedesma di e pruberi fu taki nanga den sma di de na libi. Na so ogri yeye ben man abi krakti na tapu a denki nanga a libi fu bun furu libisma. Wan owru brochure * fu wi ben warskow sma tu gi afkodrei, neleki fa tra buku di wi kisi na ini a ten disi warskow wi gi a sani disi.

A SILI FU DEN DEDEWAN DE NA DEDEKONDRE PE DEN E NYAN PINA?

12. San Gado ben meki Salomo taki fu den dedewan?

12 „Ala den sma di kon sabi a tru leri” kan piki na aksi disi (2 Yoh. 1). Wi e agri tu nanga san Salomo ben taki: „Wan dagu di de na libi, betre moro wan lew di dede. Den libiwan sabi taki den o dede. Ma den dedewan no sabi notinoti . . . Ala san yu anu feni fu du, du dati nanga ala yu krakti, bika na ini Grebi, a presi pe yu o go, sma no e wroko, den no e prakseri, den no sabi sani èn den no abi koni.”Preik. 9:4, 5, 10.

13. Fa a du kon taki den Dyu teki a kulturu nanga a bribi fu den Grikisma abra?

13 Yehovah ben taigi den Dyu san e pasa nanga den dedewan. Ma di den legre-edeman fu Aleksander a Bigiwan prati Grikikondre gi densrefi, dan den ben wani meki Yuda nanga Siria tron wán kondre. Dati meki den leri sma a bribi nanga a kulturu fu den Grikisma. Sensi a ten dati, den Dyu kon bribi tu taki libisma abi wan sili di no man dede èn taki wan dedekondre de pe dedewan e nyan pina. Den Grikisma a no den fosi sma di kon nanga a leri disi. Wan buku e taki dati den Babilonsma ben e leri sma kaba taki wan dedekondre de pe wan lo takru sani e pasa. Den ben e bribi taki makti gado nanga ogri yeye e tiri drape èn taki den e pina dedesma (The Religion of Babylonia and Assyria). A de krin taki den Babilonsma ben e bribi taki libisma abi wan sili di no man dede.

14. San Yob nanga Abraham ben sabi fu den dedewan èn fu na opobaka?

14 A reti-ati man Yob no ben abi Bijbel, ma toku a ben sabi san e pasa nanga den dedewan trutru. A ben sabi tu taki Yehovah na wan lobi-ati Gado di ben o angri fu gi en wan opobaka te a ben o dede (Yob 14:13-15). Abraham ben e bribi tu na ini na opobaka. (Leisi Hebrewsma 11:17-19.) Fu di wan sma di no man dede, no man kisi wan opobaka, meki den man disi di ben e dini Gado, no ben e bribi taki libisma abi wan sili di no man dede. A no de fu taki dati na a yeye fu Gado yepi Yob nanga Abraham fu frustan san e pasa nanga den dedewan. A yepi den tu fu bribi taki dedesma o kon na libi baka. A sani disi tru èn a de wan fu den gudu di Gado gi wi.

’A LUSU-PAIMAN DI E TYARI FRULUSU KON’ PRENSPARI GI WI

15, 16. Fa Gado frulusu wi fu sondu nanga dede?

15 Wi breiti taki Gado leri wi fa a o frulusu wi fu a dede nanga a sondu di wi kisi fu Adam (Rom. 5:12). Wi kon si tu taki Yesus „no kon fu sma dini en, ma a kon fu dini sma èn fu gi en libi leki wan lusu-paiman fu frulusu furu sma” (Mark. 10:45). A bun fu sabi taki ’Krestes Yesus pai wan lusu-paiman di e tyari frulusu kon’.Rom. 3:22-24.

16 Dyu nanga trakondre sma fu a fosi yarihondro ben musu sori berow fu den sondu fu den èn den ben musu bribi na ini a frulusu-ofrandi fu Yesus. Efu den no ben o du dati, dan den no ben o kisi pardon fu den sondu fu den. Na so a de tu na ini a ten disi (Yoh. 3:16, 36). Efu wan sma wani bribi den falsi leri, soleki a leri di e taki dati Gado na dri sma na ini wán noso a leri di e taki dati libisma abi wan sili di no man dede, dan a sma dati no man kisi wini fu a lusu-paiman. Ma wi sabi fa sani de trutru. Wi leri taki Gado en lobi Manpikin „pai wan lusu-paiman fu fri wi. Sobun, wi kisi pardon fu wi sondu.” Dati meki wi kan kisi wini fu a lusu paiman.Kol. 1:13, 14.

TAN DINI YEHOVAH!

17, 18. (a) Fa wi kan leri moro fu a historia fu Yehovah Kotoigi? (b) Sortu wini wi e kisi te wi kon sabi a historia fu wi?

17 Tra gudu de ete di Gado gi wi. A leri wi den tru tori fu Bijbel, a leri wi fa wi leki en futuboi musu tyari wisrefi èn a blesi wi. Someni yari kaba, den Jaarboek fu wi e fruteri span tori fu den sani di wi leki Yehovah Kotoigi e du na heri grontapu. Te wi wani sabi moro fu a historia fu Gado pipel, dan wi kan luku den video di nen Jehovah’s Getuigen — Geloof in actie, Pisi 1 nanga 2. Wi kan leisi fu dati tu na ini a buku di nen Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk (Yehovah Kotoigi—Preikiman fu Gado Kownukondre). Na ini den tijdschrift fu wi, wi kan leisi moi ondrofenitori fu wi Kresten brada nanga sisa. Den tori dati e gi wi furu deki-ati.

18 A bun fu sabi a historia fu Yehovah en organisâsi, neleki fa a ben bun taki a pipel Israel ben sabi fa Gado puru den na Egepte (Eks. 12:26, 27). Moses ben si sortu kefalek sani Gado du. Sobun, di a kon owru a taigi den Israelsma: „Memre den dei fu owruten. Prakseri ala den yari di pasa, a ten fu den afo fu unu. Aksi un papa meki den fruteri unu, aksi den owru man meki den fruteri unu” (Deut. 32:7). Wi leki ’a pipel fu Yehovah èn den skapu di de na den weigron fu en’ breiti fu prèise Gado èn fu fruteri ala sma sortu bigi sani a du (Ps. 79:13). Iya, a bun fu kon sabi a historia fu wi, fu leri wan sani fu dati èn fu luku san wi o du na ini a ten di e kon.

19. San wi musu du, now di wi kon sabi den tru tori fu Bijbel?

19 Wi breiti taki wi no de na dungru, ma taki Gado leri wi den tru tori fu Bijbel (Odo 4:18, 19). Sobun, meki wi studeri Gado Wortu fayafaya èn meki wi du ala muiti fu fruteri trawan den tru tori disi. Meki wi de leki a psalm singiman di ben e prèise Yehovah, a Moro Hei Masra, nanga den wortu disi: „Mi o fruteri den fu a retidu fu yu, iya, a retidu fu yu wawan. Mi Gado, yu gi mi leri sensi di mi yongu èn te now ete mi e fruteri sma fu den bigi sani di yu du. Mi Gado, mi e begi yu, awinsi mi kon owru èn awinsi ala mi ede-wiwiri kon weti, no gowe libi mi. Gi mi na okasi fosi fu fruteri den sma di musu kon ete fu a makti fu yu, iya, gi mi na okasi fosi fu fruteri ala den sma di musu kon ete, fu a bigi makti fu yu.”Ps. 71:16-18.

20. (a) San wi e sori te wi e tan dini Yehovah? (b) Fu san ede yu feni taki Yehovah abi a reti fu tiri libisma èn fu sma anbegi en?

20 Te wi e tan dini Yehovah, dan wi e sori taki wi e bribi taki a abi a reti fu tiri libisma èn taki na en wawan wi musu anbegi (Openb. 4:11). A santa yeye fu en e yepi wi fu preiki a bun nyunsu gi den safri-ati sma, fu tai den soro fu den wan di e firi brokosaka èn fu trowstu ala den sma di e sari (Yes. 61:1, 2). Noiti Satan o kisi na okasi fu basi Gado pipel noso fu basi ala tra sma. Wi breiti nanga den gudu di Yehovah gi wi èn noti no man tapu wi fu tan dini en èn fu prèise en leki a Moro Hei Masra fu ala ten.Leisi Psalm 26:11; 86:12.

^ paragraaf 11 A brochure disi nen What Say the Scriptures About Spiritism? (San Bijbel e taki fu afkodrei?) A kon na doro na ini 1897, ma wi no e meki en moro.