Nitre Judea mräkä nämene krüte ye ngwane käre nämene doboi mike jötrö ngwarbe köbö ye arabe te. Kukwe ketebubätä nämene nuainne. Kena, kä Oriente Medio yekänti kä ngire o tibo yebätä ni ngwaka nemen kure jötrö. Ketebukäre, ni krütanina ñaka doboi mika nämene jötrö aune köböi nämene niken raire ta, ye ñaka nämene nemen kwin, ñobätä ñan aune nitre kä ye näire nämene nütüre ni krütanina aune mräkä ye mika nämene ñaka ütiäte jai.

Tärä ketabokä aune tärä Hechos tä mike gare, nitre nibokä krütani ye doboi mikani krütani ye näire (Mateo 27:57-60; Hechos 5:5-10; 7:60–8:2). Siklo ye känenkri, Raquel nämene näin Jacob aune mräkätre yebe angwane Raquel krütani. Niara jänrikadreta ja jiebitikäre doboi mikadre mräkätre doboi mikani yekänti, akwa Jacob ja töi mikani doboi mike “ji ngrabare [...] kä dianta Belén” yekänti (Génesis 35:19, 20, 27-29, Jändrän Kena).

Kukwe namani bare kädrieta Bibliabätä ye tä mike gare nitre Judea nämene nitre ngwaka ye ükete kwin doboi mikakäre. Ni krütanina ye mräkä aune ja ketamuko kwe nämene ngwaka jükete, nämene jondron rämane, seite kwin mike ngrabare bätä nämene miniente dän kukwänte (Juan 19:39, 40; Hechos 9:36-41). Nitre nünanka niaratre bäre bätä nitre mada nämene niken ni krütanina ye mräkä känti töi mikakäre jäme aune kukwe ye nämene nemen tare krubäte niaratre kräke ye bämikakäre (Marcos 5:38, 39).

Nitre Judea kwati nämene mräkätre krütanina ye doboi mike kä mäkäte aune jäkwata därebe muan nämene yete ni krütanina doboi mika nämene kä Israel yekänti. Nitre kirabe ji dokwä ngwanka mräkätre käne nämene nuainne ye erere niaratre nämene nuainne arato. Abrahán, Sara, Isaac aune Jacob, bätä nitre mada ye doboi mikani kä mäkä Macpelá yekänti, kä ye nemenkä Hebrón ye ken (Génesis 23:19; 25:8, 9; 49:29-31; 50:13).

Jäkwata muani yete Jesús ngwaka mikani (Marcos 15:46). Kä mäkä nänkäre gwä ye nämene sribebare krä chi, aune terikri kä mäkä sribe nämene yete nitre ja mräkäre nämene krüte ye doboi mika nämene. Nitre krütanina ye ngätä nämene niken ngwarbe, ye bitikäre krä nämene nemen nötare ye ükakrö nämene aune biti mika nämene kaja sribebare järe yete; ne kwe ni mada krütadre ye mikadre kä mäkä tökare yete. Ye nuain nämene Jesús näire.

Ngöbö kukwe biani Moisés ie ye nämene mike gare nitre Judea ñaka rabadre dobo mike sabado yete, ñobätä ñan aune köbö ye nämene ja dükakäre ietre. Jesús krütani ora krämä köbö sabado känenkri, ye medenbätä nitre mada käkwe José nünanka Arimatea ye dimikani Jesús ngwaka doboi mike aune ngwaka ye ñaka namani ükaninte kwin ietre (Lucas 23:50-56). Ne tä mike gare, sabado nikanina ta ngwane, meritre ruäre ja tötikaka Jesube nikani dobo yekänti Jesús ngwaka ye ükatekäre kwin (Marcos 16:1; Lucas 24:1).