BE INYALO wacho ni idak maonge luoro moro amora e piny marachni? Kaponi in gi luoro, to ng’e ni ok in kendi ema iwinjo kamano! Chakre chon, jotich Jehova duto osebedo kodak kawelo e piny marachni. Kuom ranyisi, jotich Nyasaye ma ne dar ka dhi dak kuonde mopogore opogore e piny Kanaan, ‘ne ohulo ni gin giwegi ne gin welo kendo jowuoth e piny ka.’—Hib. 11:13.

² Kamano bende, Jokristo mowal ma ‘thurgi en polo,’ ong’eyo ni gin “jowuoth gi jodak” e piny marachni. (Fili. 3:20; 1 Pet. 2:11) ‘Rombe mamoko’ mag Kristo bende “ok gin mag piny,” mana kaka Yesu bende ne ‘ok en mar pinyni.’ (Joh. 10:16; 17:16) Kata kamano jotich Nyasaye nigi kar dakgi. Ok en kar dak ma waneno gi wang’wa, to en kar dak maberie moloyo kendo ma hera ogundhoe. Mano en kanye? Musa nondiko niya: ‘Jehova, isebedo kar dakwa e tienge duto.’ (Zab. 90:1) Ere kaka Jehova nonyiso gadier ni en ‘kar dak’ madier ne jotichne machon? To ere kaka Jehova en ‘kar dak’ madier ne jotichne ma kindegi? Obiro nyiso nade ni en kar dak madier ma jotichne biro yudoe rit e kinde mabiro?

³ Seche moko Muma pimo Jehova gi gik mwanyalo neno, kendo mano konyowa ng’eyo kite e yo maber moloyo. Kuom ranyisi, Zaburi 90:1 wacho ni Jehova chalo ‘kar dak.’ Sama wawinjo ka ng’ato wuoyo e wi kar dak, gima biro e pachwa en mana kama hera, kuwe koda rit nitie. Ang’o momiyo ipimo Jehova gi  kar dak? Muma wacho ni Jehova en hera. (1 Joh. 4:8) Bende, en Nyasach kuwe, mamiyo jotichne mohere, “dak kar kuwe maber.” (Zab. 4:8) Kuom ranyisi, weuru wane ane kaka Jehova nobedo kar dak madier ne jotichne machon machalo kaka Ibrahim, Isaka kod Jakobo.

⁴ Nyaka bed ni Ibrahim nowuoro ahinya kane Jehova onyise kama: “A e pinyu, kendo e kind libambau . . . idhi e pinyno ma ananyisi.” Ka dipo ni wechego nochando chuny Ibrahim ahinya, to kare nyaka bed ni weche ma Jehova nomedo wachone bang’e nogolo luoro moro amora ma nonyalo bedogo. Jehova nomedo wachone kama: “Anatimi oganda maduong’, kendo anagwedhi, ma nami nyingi duong’ . . . Nagwedh jogo magwedhi, kendo nakwed jalo mokwedoi.”—Chak. 12:1-3.

⁵ Kaluwore gi wechego, Jehova owuon nosingore ni ne odhi gwedho kendo rito Ibrahim gi kothe duto, kendo kamano e kaka ne otimo. (Chak. 26:1-6) Kuom ranyisi, nogeng’o Farao ruodh Misri, kod Abimelek Ruodh Gerar kik onind gi Sara kendo kik gineg Ibrahim. Kamano bende e kaka ne orito Isaka kod Rebeka. (Chak. 12:14-20; 20:1-14; 26:6-11) Muma wacho kama: “[Jehova] ok noyie ng’at moro timonigi marach; ee, nokwero ruodhi nikech gin; kowacho niya, Kik umul joga mowir gi mo, kendo kik utim ni jonabi maga marach.”—Zab. 105:14, 15.

⁶ Jonabi miwuoyo kuomgi oriwo koda Jakobo ma en nyakwar Ibrahim. Kane ochopo kinde ma Jakobo ne dwaro kendo, Isaka wuon mare nowachone niya: “Kik ikend nyako kuom nyi Kanaan. A malo, idhi Paddan-aram, e od Bethuel ma wuon meru; to kanyo ikend nyako kuom nyi Laban omin meru.” (Chak. 28:1, 2) Jakobo notimo kaka Isaka wuon mare nonyise. Noweyo joodgi ma noyudo odak e piny Kanaan, ma omako wuoth ma rabora ka en kende kochomo Haran. (Chak. 28:10) Samoro mita nochako parore kama: ‘Abiro bedo mabor gi dala kuom ndalo maromo nade? Be nera dhi rwaka gi mor adier? Be adhi yudo nyako moluoro Jehova? ’ Kata kamano, gimoro ne otimore ka nochopo Luz, man mail 60 (kilomita 100) kiwuok Beer-sheba, ma nomiyo Jakobo oweyo bedo gi parruok. Ne en ang’o?

⁷ Kane en Luz, Jehova nofwenyore ne Jakobo e lek mowachone niya: ‘Ne, an  kodi, kendo anariti kwonde duto ku midhiye, mi anaduoki e pinyni kendo; nikech ok nawei, nyaka atim mano masewuoyonie.’ (Chak. 28:15) Nyakabed ni weche mang’won-go nojiwo chuny Jakobo nyowuoyo! Be inyalo temo neno e pachi kaka koro Jakobo wuotho ka en gi mijing’o kendo kogeno ahinya neno kaka Nyasaye biro chopo singone? Kapo ni iweyo dalau mondo itine Jehova e piny machielo, nyakabed ni in bende ne iparori ahinya e chunyi mana kaka Jakobo. Nyakabed ni in bende iseneno kaka Jehova osebedo ka riti maber.

⁸ Kane Jakobo ochopo Haran, ner mare ma Laban norwake gi mor kendo bang’e ne omiye mon ariyo, Lea gi Rael. Kata kamano bang’ ndalo, Laban nochako sando Jakobo, koloko nyadi par chudo ma ne onego omiye! (Chak. 31:41, 42) Jakobo to nonano e sandgo duto, kong’eyo ni Jehova pod ne dhi rite—to adier Jehova notimo kamano! Kane Nyasaye onyiso Jakobo mondo odog Kanaan, noyudo Jakobo nigi “kwedhe madongo mag jamini, kod jotich manyiri gi jotich machwo, kod ngamia gi kenje.” (Chak. 30:43) Kodwoko erokamano maduong’ ne Jehova, Jakobo nolamo kama: ‘Ok awinjora gi gimatin ngang’ mar tim ng’wono, kod adieri duto, misenyiso jatichni; niwira naidho Jordanni mana gi odungana, kendo koro asebedo ogendini ariyo.’—Chak. 32:10.

⁹ Ranyisi ariyogo nyiso ni Musa nowacho adier ka nowacho kama: “[Jehova], isebedo kar dakwa e tienge duto”! (Zab. 90:1) Wechego bende tiyo e kindewagi. Jehova ok ‘lokre ngang’’, nimar pod odhi nyime rito jotichne mohere kendo obedonegi kar dak madier. (Jak. 1:17) We wane ane kaka otimo mano.

¹⁰ Kaw ane ni in e kot kendo iwacho weche ming’eyo e wi riwruok moro matimo timbe mahundu e piny mangima. Jatend riwruogno ni kanyo. En ng’at mariek, ma nigi teko mang’eny, ng’at mohero miriambo kendo ma janek. Ibiro winjo nade kochopo godhiambo bang’ wuok e kot? Be ibiro bedo maonge luoro moro amora? Ooyo! Ka kuom adier, inyalo kwayo mondo omiyi joma nyalo rito ngimani. Ranyisino nyiso maler, chal mar jotich Jehova machiwo neno gi chir e wiye kendo elo ayanga timbe mag Satan ma en jasike! (Som Fweny 12:17.) Satan osetemo ahinya geng’o mondo jotich Nyasaye kik dhi nyime tiyone. To be dwacheno osechopo kare? Ooyo. Ka kuom adier, sani eka koro wadhi nyime lendo ne ji mang’eny e piny mangima. Mano en nikech ang’o? Nikech wach moro achiel: Jehova pod en kar buokwa kendo “kar dakwa” madier, to ahinya wuon e ndalo mag gikogi. (Som Isaiah 54:14, 17.) Kata kamano, Jehova ok nyal dhi nyime bedonwa kar dak madier ka waweyo mondo wuond mag Satan ogolwa kuom Jehova.

¹¹ Koro, we wane ane puonj machielo e wi Ibrahim, Isaka kod Jakobo. Kata obedo ni ne gidak e piny Kanaan, ok ne gibedo gi tudruok machiegni gi Jo Kanaan, kendo ne gisin gi kit ngimagi ma nodwanyore. (Chak. 27:46) Ne ging’eyo gik ma Jehova ohero kod mago maok ohero. Omiyo ok nochuno ni nyaka ndiknegi chike matayogi. Kuom mano, ne gitimo duto ma ginyalo mondo kik gibed mag pinyno. Mano kaka ne giketonwa ranyisi maber! Be itemo  luwo ranyisi margi seche ma iyiero osiepe koda gigo mamiyi mor? Gima lit kendo miwuoro en ni jomoko e kanyakla Jokristo osenyiso e okang’ moro, ni gihero ngima mayudore e piny Satan. Kapo ni iwinjo kamano kata mana e okang’ matin nono, nyis Jehova wachno e lamo. Gima nyaka wang’e, en ni wadak e piny ma Satan ema lochoe. Gimaduong’ modwaro en ni mondo watim dwache maok odewo hinyruok mwanyalo yudo.—2 Kor. 4:4; Efe. 2:1, 2.

¹² Mondo wakwed wuond mag Satan, dwarore wati gi chenro duto ma Jehova oseketo mondo okony joge obed gi yie motegno. Chenrogo oriwo chokruoge mag Jokristo, lamo mar joot, kaachiel gi jokwath ma Nyasaye oketo mondo ohowa kendo ojiwwa seche ma wanyagore gi chandruoge mag ngima. (Efe. 4:8-12) Owadwa George Gangas ma ne en jakanyo mar Bura Maduong’ kuom higini mang’eny, nondiko kama: “Sama an e kind [jotich Nyasaye wetena], awinjo maber nikech an e kind joodwa.” Be kamano e kaka in bende iwinjo e chunyi?

¹³ Puonj machielo maduong’ mwayudo kuom ranyisi mag Ibrahim, Isaka kod Jakobo, en ni ok onego waluor bedo mopogore gi joma nie alworawa. Mana kaka ne waneno e  paragraf mokwongo 1, “ne gihulo [e lela] ni gin giwegi gin welo gi jowuoth e piny ka.” (Hib. 11:13) Be inyiso ni ipogori gi joma odak e alworau? En adier ni timo kamano seche moko nyalo bedo gima tek. Pod inyalo timo kamano kokalo kuom kony ma Nyasaye gi Jokristo weteni chiwo. Par ni kinde duto ok in kendi. Ochuno ni jogo duto madwaro tiyo ne Jehova, nyaka ked gi Satan kaachiel gi piny marachni! (Efe. 6:12) Kata kamano, pod wanyalo loyo lwenyno ka waketo genowa kuom Jehova kendo nene kaka kar dakwa madier.

¹⁴ Gimachielo ma bende onego watim, en luwo ranyisi ma Ibrahim noketo kuom keto pachwa e mich mwabiro yudo. (2 Kor. 4:18) Jaote Paulo nowacho ni Ibrahim “ne en ng’a ma kiyo dala man gi mise, ma Nyasaye e ma nochano kendo ogero.” (Hib. 11:10) ‘Dalano’ en Pinyruodh Mesia. Ibrahim ne nyaka rit mondo Nyasaye oger ‘dalano.’ Wan to ok warit mondo ogere. Pinyruoth sani locho e polo. Kendo weche mokor e Muma nyiso ni pinyruodhno chiegni chako locho e pinyka. Be kit ngimani  nyiso ni iyie gadier ni Pinyruodhno nitie? Be iketo Pinyruodhno obed mokwongo e ngimani, kendo bedo mabor gi gik maricho matimore e pinyni?—Som 2 Petro 3:11, 12.

¹⁵ Kaka giko mar piny Satan medo kayo machiegni, e kaka “masiche malit” mokwako piny biro medo dhi nyime. (Math. 24:7, 8) Kendo e kinde ma sand maduong’ nochakree, ngima nomed bedo matek nyowuoyo. Gik ma dhano osegero biro kethore kendo dhano biro bedo gi luoro matamre gi nono. (Hab. 3:16, 17) Muma wacho ni gibiro manyo kuonde pondo “e i buche kendo e bwo lwendini mag gode.” (Fwe. 6:15-17) Gima lit en ni, onge bur kata rogo moro amora kata mana ohelini madongo kata riwruoge mag siasa, mabiro chiwonegi rit.

¹⁶ Adiera en ni Jehova biro rito joge, ka obedonegi kar buok madier. Mana kaka janabi Habakkuk, gin bende ginibed ‘mamor kuom Jehova.’ Giniyud ‘ilo kuom Nyasach konyruokgi.’ (Hab. 3:18) Jehova biro nyiso nade ni en “kar dakwa” madier e kinde matekgo? Wabiro rito mondo wane. Omiyo, wanyalo bedo gadiera niya: Mana kaka Jo-Israel e kinde ma ne giwuok Misri, “oganda mang’ongo” biro siko ka gin riwruok achiel, kendo ka giikore luwo gimoro amora ma Jehova owachonegi. (Fwe. 7:9; som Wuok 13:18.) Samoro ibiro nyisowa gik monego watim kokalo kuom chenro manie kanyakla e kindego. Ka kuom adier, Isaiah 26:20 (Som.) wuoyo kuom ‘udi’ mabiro chiwo rit ne jotich Nyasaye. Udigi nyalo bedo ni gin kanyakla gana gi gana mag Jokriso mayudore e piny mangima. Be ikawo mapek chokruoge mag kanyakla? Be kinde duto iluwo gima Jehova ochiko kokalo kuom kanyakla?—Hib. 13:17.

¹⁷ Kata mana jotich Nyasaye ma dipo ni nyalo tho kapok sand maduong’ ochakore, Jehova pod biro bedonegi ‘kar dak’ madier. E yo mane? Bang’e kane Ibrahim, Isaka kod Jakobo osetho, Jehova nonyiso Musa kama: “An Nyasach . . . Ibrahim, Nyasach Isaka, gi Nyasach Jakobo.” (Wuok 3:6) Yesu nonwoyo wechegi, kae to omedo wacho niya: “Ok en Nyasach jo motho, to mar jogo mangima; nikech ji duto yudo ngima kuome.” (Luka 20:38) Ee, Jehova nigi adier chuth ni obiro chiero jotichne mosetho, to mano emomiyo onenogi ka joma ngima.—Ekl. 7:1.

¹⁸ E piny manyien makoro okayo machiegni, Jehova biro bedo ‘kar dak’ madier ne joge e yo moro machielo bende. Fweny 21:3 wacho kama: “Koro kar dak mar Nyasaye ji ni go; Nyasaye nodag kodgi.” Jehova biro keto Yesu Kristo obed jaloch e wi piny kuom higini gana achiel mokwongo. Bang’ tieko higini gana achielno, Yesu biro dwoko loch mar Pinyruoth ne Wuon mare, bang’ kosechopo chuth dwaro mar Nyasaye ne pinyni. (1 Kor. 15:28) Bang’ mano, koro ok bi dwarore ni Yesu obed jagach e kind dhano gi Nyasaye, nimar biro yudo ka osegolne dhano richo duto mag Adam. Jehova biro locho achiel kachiel e wi dhano duto. Mano kaka ngima majaber orito dhano e kinde mabiro! Kapod warito kindeno, weuru wadhi nyime timo duto mwanyalo e luwo ranyisi mar jotich Jehova machon kuom keto Jehova obed “kar dakwa” madier.