1, 2. Bakong arog kan mga relihiyon nin Kakristiyanuhan, paano minamansay kan Mga Saksi ni Jehova an ngaran nin Diyos?

SA PANGKAGABSAN, irinayo kan mga relihiyon nin Kakristiyanuhan an saindang sadiri sa ngaran nin Diyos. Halimbawa, an introduksiyon kan Revised Standard Version nagsasabi: “An paggamit nin ano man na personal na ngaran para sa saro asin iyo sanang Diyos . . . biyong bakong angay para sa pangkagabsan na pagtubod kan Kristiyanong Simbahan.”

² Pero an Mga Saksi ni Jehova may pag-orgulyong dinadara an ngaran nin Diyos asin pinapamuraway iyan. (Basahon an Salmo 86:12; Isaias 43:10.) Apuwera diyan, ibinibilang ta na sarong pribilehiyo na masabutan an kahulugan kan ngaran na iyan asin an unibersal na isyu may koneksiyon sa pagpakangbanal kaiyan. (Mat. 6:9, NW) Pero dai ta dapat nuarin man pagbaliwalaon an pribilehiyong iyan. Mapadapit digdi, pag-ulayan ta an tulong mahahalagang hapot: Ano an buot sabihon kan pagmidbid sa ngaran nin Diyos? Paano huminiro si Jehova kauyon kan kahulugan kan saiyang dakulang ngaran, asin sa siring urog pa iyan na pinapamuraway? Asin paano kita makakalakaw sa ngaran ni Jehova?

3. Ano an buot sabihon kan pagmidbid sa ngaran nin Diyos?

³ Urog pa sa pagigin pamilyar sana sa terminong “Jehova” an kalabot sa pagmidbid sa ngaran nin Diyos. Kaiba diyan an pagkaigwa nin kaaraman dapit sa reputasyon ni Jehova, siring man sa saiyang mga kuwalidad, katuyuhan, asin aktibidad na ihinahayag sa Bibliya, arog kan pagtratar niya sa saiyang mga lingkod. Siyempre, an pakasabot na ini luway-luway na itinatao ni Jehova, suno sa pag-utob niya kan saiyang katuyuhan. (Tal. 4:18) Sinabi ni Jehova an saiyang ngaran sa inot na mag-agom; kaya ginamit iyan ni Eva pagkapangaki ki Cain. (Gen. 4:1) An ngaran nin Diyos aram kan maimbod na mga patriyarka na si Noe, Abraham, Isaac, asin Jacob. Apuwera  diyan, ruminarom an saindang pag-apresyar sa ngaran na iyan mantang sinda binebendisyunan ni Jehova, inaataman, asin ihinahayag sa sainda an nagkapirang aspekto kan saiyang katuyuhan. Si Moises tinawan nin espesyal na pakasabot sa ngaran nin Diyos.

4. Taano ta si Moises naghapot manungod sa ngaran nin Diyos, asin taano ta natural sanang mahadit si Moises?

⁴ Basahon an Exodo 3:10-15. Kan si Moises 80 anyos na, tinawan siya nin Diyos nin masakit na pagbuot: ‘Kuon mo an sakuyang banwaan, an mga aki ni Israel, sa Ehipto.’ Si Moises magalang na nagsimbag paagi sa sarong hapot, na may hararom na kahulugan. Garo man sana naghapot si Moises: ‘Siisay po ika?’ Mantang haloy nang aram an ngaran nin Diyos, ano an buot sabihon ni Moises? Malinaw na gusto niyang makaaram pa nin urog dapit sa persona na irinerepresentar kan ngaran na iyan—mga katunayan na makakakumbinsir sa banwaan nin Diyos na talagang ililigtas Niya sinda. May dahilan si Moises na mahadit, huling an mga Israelita haloy nang nagin mga uripon. Posibleng marhay na mag-isip sinda kun baga kaya sindang iligtas kan Diyos kan saindang mga apuon. Sa katunayan, may mga Israelita na nagsasamba na ngani sa mga diyos kan mga Ehipsiyo!—Ezeq. 20:7, 8.

5. Sa simbag ni Jehova ki Moises, paano siya nagtao nin urog na liwanag sa kahulugan kan saiyang ngaran?

⁵ Ano an simbag ni Jehova sa hapot ni Moises? Ini an sarong kabtang kan sinabi niya: ‘Siring an isasabi mo sa mga aki ni Israel: “[Si] Iyo ako [“AKO MAGIGIN,” NW] an suminubol sakuya digdi sa saindo.”’ * Sinabi pa niya: ‘Si Jehova, na Diyos nin saindong mga magurang isinubol ako digdi sa saindo.’ Ihinayag nin Diyos na siya magigin ano man na pilion niyang magin tanganing magibo an saiyang katuyuhan, na uutubon niya pirmi an sinasabi niya. Kaya sa bersikulo 15 mababasa ta na si Jehova mismo nagsabi: ‘Iyo ini an sakuyang ngaran sagkod pa man, iyo ini an sakuyang girumduman sagkod nuarin pa man.’ Huli sa kapahayagan na iyan, siyertong napakusog nanggad an pagtubod ni Moises asin siya napano nin may pagkangirhat na paggalang!

6, 7. Paano si Jehova huminiro kauyon kan kahulugan kan saiyang dakulang ngaran?

⁶ Dai nahaloy pagkatapos na isugo si Moises, lubos na huminiro si Jehova kauyon kan kahulugan kan saiyang ngaran kan siya ‘magin’ an Paraligtas kan Israel. Saiyang sinupog an Ehipto paagi sa sampulong makaturutristeng damat, asin ipinahiling niya na an mga diyos nin Ehipto—kaiba na si Faraon—mayo nin maginibo. (Ex. 12:12) Dangan binanga ni Jehova an Dagat na Pula, pinaagi diyan an mga Israelita, asin linamos si Faraon pati an hukbong militar kaini. (Sal. 136:13-15) Sa “dakula asin makatatakot na kapatagan” o kaawagan,  si Jehova nagin Parapreserbar nin buhay mantang sinususteniran niya nin kakanon asin tubig an saiyang banwaan, na posibleng duwa o tulong milyon an bilang o mas dakul pa! Pinangyari niya pa ngani na dai maluma an saindang mga bado asin sandalyas. (Deut. 1:19; 29:5) Iyo, mayo nin makakaulang ki Jehova na humiro kauyon kan kahulugan kan saiyang daing kaagid na ngaran. Kan huri, sinabi niya ki Isaias: ‘Ako, ako si Jehova, asin [apuwera] sa sakuya mayo nin makakapagligtas.’—Isa. 43:11.

⁷ An makangingirhat na mga ginibo ni Jehova sa Ehipto asin sa kaawagan nahiling man kan nagin kasalida ni Moises na si Josue. Huli kaini, kan madali nang magadan si Josue, udok sa puso asin marigon niyang nasabi sa mga kapwa niya Israelita: ‘Nakakaaram sa saiyang puso asin kalag an lambang saro sa saindo, na itinao saindo nin KAGURANGNAN an gabos na marahay na bagay na saiyang ipinanuga. Inutob niya an lambang panuga; mayong nasudya minsan saro.’ (Jos. 23:14, BPV) Iyo, inutob ni Jehova kun ano an eksaktong sinabi niya—pinangyari niyang ‘magin’ totoo iyan.

8. Paano si Jehova naghihiro ngunyan kauyon kan kahulugan kan saiyang ngaran?

⁸ Siring man ngunyan, si Jehova ‘nagigin ano man na gusto niyang magin.’ Paagi sa saiyang Aki, ihinula niya na sa huring mga aldaw, an mensahe kan Kahadian ihuhulit “sa bilog na kinaban.” (Mat. 24:14) Apuwera sa Diyos na Makakamhan sa Gabos, siisay pa man an makakahula kan siring na gibuhon, may kapangyarihan tanganing masigurado na iyan mauutob, asin makakagamit nin mga tawong ‘ordinaryo sana asin mayo nin inadalan’ tanganing magibo iyan? (Gui. 4:13, BPV) Huli kaini, pag nakikikabtang kita sa gibuhon na iyan, kita talagang nagkokontribwir sa kautuban kan hula sa Bibliya. Tinatawan ta nin onra an satong Ama asin ipinapahiling na kita talagang udok sa puso kun namimibi: ‘Pabanalon an ngaran mo, magdigdi an kahadian mo, mangyari an buot mo, kun paano sa langit siring man sa daga.’—Mat. 6:9, 10, An Banal na Biblia.

9, 10. Sa pagtratar ni Jehova sa Israel, paano niya padagos na tinawan nin urog pang kahulugan an saiyang ngaran, asin ano an nagin resulta?

⁹ Dai nahaloy pagkahali kan mga Israelita sa Ehipto, si Jehova urog pang nagpamidbid sa saiyang banwaan. Paagi sa tipan na Ley, siya nagin an saindang kagsadiring “agom,” na andam na isinasaabaga an gabos na responsabilidad na kalabot diyan. (Jer. 3:14) Huli kaini, an mga Israelita nagin an saiyang piguratibong agom na babayi, an banwaan na inaapod sa saiyang ngaran. (Isa. 54:5, 6) Sagkod na sinda gikan sa buot na nagpapasakop sa saiya asin nag-uutob kan saiyang mga pagbuot, siya magigin an perpektong ‘Agom’ para sa sainda. Sinda bebendisyunan niya, aatamanon, asin tatawan nin katuninungan. (Bil. 6:22-27) Sa siring, an dakulang ngaran ni Jehova mapapamuraway sa mga nasyon. (Basahon an Deuteronomio 4:5-8; Salmo 86:7-10.) Iyo, sa bilog na kasaysayan kan Israel, dakul na dayuhan an naakit sa tunay  na pagsamba. Garo man sana sinabi ninda an sinabi kan Moabitang si Rut ki Noemi: ‘An saimong banwaan magigin banwaan ko, asin an saimong Diyos sakuyang Diyos.’—Rut 1:16.

¹⁰ Sa laog nin mga 1,500 na taon, ihinayag kan pagtratar ni Jehova sa mga Israelita an dakul pang aspekto kan saiyang personalidad. Sa ibong kan pagigin masinuway kan banwaan, pauruutrong ipinahiling ni Jehova na siya Diyos na ‘mahihirakon’ asin “haloy na maanggot.” Siya Diyos na may pambihirang pasensiya asin pakatios. (Ex. 34:5-7) Alagad, igwa nanggad nin sagkudan an pasensiya ni Jehova, asin naabot an sagkudan na iyan kan an saiyang Aki isikwal asin gadanon kan mga Judio bilang nasyon. (Mat. 23:37, 38) An mga Israelita sa laman bako nang an banwaan na inaapod sa ngaran nin Diyos. Sa kabilugan, sinda nagin gadan sa espirituwal, arog kan naalang na kahoy. (Luc. 23:31) Paano kaini naapektaran an sabuot ninda dapit sa ngaran nin Diyos?

11. Taano ta dai na ginamit kan mga Judio an ngaran nin Diyos?

¹¹ Ipinaparisa kan kasaysayan na uminabot an panahon na an mga Judio nagin superstisyoso kun dapit sa ngaran nin Diyos, na minamansay iyan na dai maninigong sawudon, o sayudon. (Ex. 20:7) An paggamit kan ngaran nin Diyos luway-luway na nawara sa Judaismo. Daing duda na makulog sa buot ni Jehova na mahiling an grabeng kawaran nin paggalang sa saiyang ngaran. (Sal. 78:40, 41) Malinaw na dai papagdanayon nin Diyos, ‘na an ngaran Maimon,’ na iasosyar an ngaran niya sa banwaan na nagsikwal sa saiya asin isinikwal niya na. (Ex. 34:14) Idinuduon kaini sa sato an kahalagahan kan pagtao nin dakulang paggalang sa ngaran kan satong Kaglalang.

12. Paano si Jehova nagkaigwa kan ihinulang banwaan na inaapod sa saiyang ngaran?

¹² Paagi ki Jeremias, ihinayag ni Jehova an saiyang katuyuhan na mag-establisar nin “bagong tipan” sa bagong nasyon, an espirituwal na Israel. Ihinula ni Jeremias na an gabos na miyembro kaiyan, ‘magpuon sa urog kasadit sagkod sa urog kadakula, makakamidbid ki Jehova.’ (Jer. 31:31, 33, 34) Nagpuon iyan na mautob kan Pentecostes 33 C.E. kan establisaron nin Diyos an bagong tipan. An bagong nasyon, an ‘Israel nin Diyos,’ na kinabibilangan nin mga Judio asin bakong Judio, nagin ‘sarong banwaan [para] sa ngaran nin Diyos,’ o banwaan na ‘diyan sa sainda inaapod an sakong ngaran,’ an sabi ni Jehova.—Gal. 6:16; basahon an Guibo 15:14-17; Mat. 21:43.

13. (a) Ginamit daw kan inot na mga Kristiyano an ngaran nin Diyos? Ipaliwanag. (b) Paano mo minamansay an pribilehiyong gamiton an ngaran ni Jehova sa saimong ministeryo?

¹³ Bilang ‘banwaan na inaapod sa ngaran nin Diyos,’ ginamit kan mga miyembro kan espirituwal na nasyon na iyan an ngaran nin Diyos, na siyertong ginigibo iyan pag nagkokotar sa Hebreong Kasuratan. * Kaya, kan si apostol Pedro magpahayag sa nagkakatiripon na mga Judio asin proselito hali sa manlain-lain na nasyon kan Pentecostes 33 C.E., dakul na beses niyang ginamit an ngaran nin Diyos. (Gui. 2:14, 20, 21, 25, 34, NW) An inot na mga Kristiyano nagtao nin onra ki Jehova, kaya binendisyunan niya man an saindang paghihinguwa sa paghuhulit. Sa ngunyan, binebendisyunan man ni Jehova an satong ministeryo kun may pag-orgulyo niyatong ibinabalangibog an saiyang ngaran asin ipinapahiling iyan sa mga interesado, sa sainda mismong Bibliya kun posible. Sa siring, ipinapamidbid ta sa sainda an tunay na Diyos. Saro nanggad na pribilehiyo—para sa sainda asin sa sato! Sa nagkapira, an pagpamidbid na iyan puwedeng magin kapinunan nin marahayon na relasyon ki Jehova na urog pang magkukusog asin magdadanay sagkod lamang.

14, 15. Sa ibong kan paglakop nin apostasiya, ano an ginibo ni Jehova para sa saiyang ngaran na girumduman?

¹⁴ Pag-abot nin panahon, an apostasiya nagpuon na makaapektar sa inot na Kristiyanong kongregasyon, nangurugna pagkagadan kan  mga apostol. (2 Tes. 2:3-7) Sinunod pa ngani kan palsong mga paratukdo an Judiong tradisyon na dai paggamiton an ngaran nin Diyos. Pero, matugot daw si Jehova na mapara an saiyang ngaran na girumduman? Dai nanggad! Totoo, dai na ngunyan maaraman an eksaktong pagsawod kaiyan, pero nagdanay an ngaran na iyan. Sa paglihis nin panahon, naglataw iyan sa dakul na traduksiyon kan Bibliya, siring man sa mga isinurat nin mga iskolar sa Bibliya. Halimbawa, kan 1757, isinurat ni Charles Peters na an “Jehova,” kun ikukumparar sa dakul na titulo nin Diyos, “minalataw na iyo an pinakalubos na naglaladawan kun siisay siya.” Sa sarong libro kan 1797 dapit sa pagsamba sa Diyos, pinunan ni Hopton Haynes an kapitulo 7 nin arog kaini: “JEHOVA an personal na ngaran nin DIYOS sa mga Judio; na solamente nindang sinasamba; arog kan ginibo man ni Cristo asin kan saiyang mga Apostol.” Dai sana ginamit ni Henry Grew (1781-1862) an ngaran nin Diyos kundi nasabutan niya man na iyan tinuyaw kaya dapat na pakangbanalon. Arog mismo ni Charles T. Russell, an ngaran nin Diyos ginamit man kan saiyang dayupot na kaiba-iba na si George Storrs (1796-1879).

¹⁵ Mahalagang marhay an taon 1931, huling sa taon na iyan ginamit kan Internasyonal na Mga Estudyante sa Bibliya, na apod kaidto sa banwaan nin Diyos, an maka-Kasuratan na ngaran na Mga Saksi ni Jehova. (Isa. 43:10-12) Sa siring, ipinaaram ninda sa kinaban na ipinag-oorgulyo ninda na magin mga lingkod kan solamenteng tunay na Diyos, na magin ‘banwaan [para] sa saiyang ngaran,’ na inuumaw an ngaran na iyan. (Gui. 15:14) Ipinapagirumdom sa sato kan mga pangyayaring ini an sinabi ni Jehova sa Malaquias 1:11: ‘Paghali diyan sa pinagsusubangan kan aldaw sagkod sa saiyang pinagsusulnupan, dakula an sakuyang ngaran sa tahaw kan mga [nasyon].’

16. Taano ta maninigo tang mansayon na sarong onra an lumakaw sa ngaran ni Jehova?

¹⁶ An propetang si Miqueas nagsurat: ‘An gabos na banwaan magraralakaw an balang saro sa ngaran kan saindang diyos, asin kita maglalakaw sa ngaran ni Jehova na satuyang Diyos sagkod nuarin pa man.’ (Miq. 4:5) An pagtugot ni Jehova na gamiton kan Mga Estudyante sa Bibliya an saiyang ngaran bako sanang sarong dakulang onra. Iyan saro man na nakakaparigon na ebidensiya kan saiyang pag-uyon. (Basahon an Malaquias 3:16-18.) Pero, kumusta ka man personalmente? Lubos ka daw na naghihinguwa tanganing ‘maglakaw sa ngaran ni Jehova’? Nasasabutan mo daw kun ano an kalabot diyan?

17. Ano an kalabot sa paglakaw sa ngaran nin Diyos?

¹⁷ Kisiyera tulong bagay an kalabot sa paglakaw sa ngaran nin Diyos. Inot, dapat tang ibalangibog sa iba an ngaran na iyan, huling aram ta na solamenteng an mga ‘nag-aapod sa ngaran ni Jehova an maliligtas.’ (Roma 10:13, NW) Ikaduwa, kaipuhan tang ipabanaag an mga kuwalidad ni Jehova, nangurugna na an saiyang pagkamuot. Asin ikatulo, naglalakaw kita sa ngaran nin Diyos kun kita magaya-gayang nagpapasakop sa saiyang matanos na mga pamantayan, asin sa siring dai kita nakakatao nin katuyawan sa banal na ngaran kan satong Ama. (1 Juan 4:8; 5:3) Determinado ka daw na ‘maglakaw sa ngaran ni Jehova na satuyang Diyos sagkod nuarin pa man’?

18. Taano ta an gabos na nagtatao nin onra sa dakulang ngaran ni Jehova makakatanaw sa maabot na panahon nin may kompiyansa?

¹⁸ Dai na mahahaloy, an gabos na nagbabaliwala o nagtutumang ki Jehova mapipiritan na midbidon siya. (Ezeq. 38:23) Kaiba diyan an mga indibiduwal na arog ki Faraon, na nagsabi: ‘Siisay ngaran ni Jehova tanganing dangugon ko an saiyang tingog?’ Madalion nanggad niyang naaraman an simbag diyan! (Ex. 5:1, 2; 9:16; 12:29) Pero kita, gikan sa buot na minidbid ta si Jehova. Ipinag-oorgulyo niyatong darahon an saiyang ngaran asin magin an makinuyog na banwaan na inaapod sa saiyang ngaran. Huli kaini, tinatanaw niyato an maabot na panahon na may kompiyansa sa panuga sa Salmo 9:10: ‘Diyan sa saimo mananarig si mga nakakamidbid kan ngaran mo; huli ta ika, O Jehova, dai mo pinabayaan si mga nagharanap sa saimo.’