Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Inebelá luéirigun liri Heowá woun

Inebelá luéirigun liri Heowá woun

“Níchuguba uéiriguni lun biri lun súnwandan.” (SAL. 86:12)

1, 2. Ida liña amu lan hasaminan gefentiña luagu Heowá luagu liri Bungiu hawéi tílana amu burí ligilisi?

TIBE-AGEI ligilisi to asubudirúaboun kei kristiánu, mayusurun hamaali liri Bungiu. Ariñagatu aban Bíbülia lidan inglesi lidan tebelaagüle: “Layusurún furumiñeguarügü iri lun Bungiu le ábanrügübei [...] mabuidunti lun tafiñen Ligilisi Kristiánu lidan sun ubóu” (Revised Standard Version).

2 Wagía gefentiña luagu Heowá, gúndaatiwa luagu wanügüni liri Bungiu ani ru wagía uéiriguni lun (aliihoualá Sálumu 86:12 luma Isaíasi 43:10). Sanditiwa giñe luagu ibihaadiwa lan aban óunwenbu chansi lun gunfuranda wamani le mini lubéi iri ligía luma luáguti liricha Bungiu lun larúeihan (Mat. 6:9). Gama lumoun, moun lumuti warihini chansi le kei furumiñeguarügü katei. Ligía wakutihaba lubéi ǘrüwa álügüdahani súdiniti: 1) Ka mini lubéi wasubudiruni liri Bungiu? 2) Ida liña úaragua lan Heowá lun óunwenbu liri, lau líchugun uéiriguni lun lidan manera le? 3) Ida luba gayara lan wéibugun “lidan liri Heowá”?

KA MINI LUBÉI WASUBUDIRUNI LIRI BUNGIU?

3. Ka mini lubéi lasubudirúniwa liri Bungiu?

3 Úati buídurügü lan waganbuni o wíriduni dimurei Heowá lun wariñagun subudi wamani liri Bungiu. Mosu wasubudiruni ka lan luwuyeri Bungiu Heowá, ka lan ligaburibei, lisuuni luma ka lan ladügübei según larufudahóun tidan Bíbülia, kéiburi dan le tayanuhan luagu ligaburi lóuseruniña lubúeingu. Ru lumuti Heowá gunfurandaü le murusun murusun, según agunfulireina lan lisuuni (Ari. 4:18). Subudigüda lumuti liri houn furumiñetiña wagübürigu; ani yusu tumuti Ewa dan le tágurahanbalin Kaín (Gén. 4:1, TNM). Ani lichügüdina familia úaraguatiña kéiburi Noé, Abüraámü, Isaakü luma Hakobu subudi hamuti meha giñe liri Bungiu, ani ábatima gunfuranda hamani le mini lubéi iri le dan le labinirunbaliña Heowá, góunigi laña ani subudigüda ligía saragu katei luáguti lisuuni houn. Ani dan lárigiñe, íderagua lumuti giñe Moisesi lun gunfuranda lani le mini lubéi liri lidan aban manera espechaliti.

Aba léredun lafiñen Moisesi lárigiñe lasubudiruni le mini lubéi liri Bungiu

4. Ka meha uagu lálügüdei Moisesi Bungiu ka lan liri, ani ka uagu gébuna lubéi meha ladiheridun?

4 Aliihoualá Áfuriduni 3:10-15. Dan le meha 80 irumu lau Moisesi, aba líchuguni Bungiu gumadi le lun: “Beiba [...] lun basagaruniña numutuniña Ísüraelina Ehiptugiñe”. Lau saragu inebesei, aba ladügün Moisesi aban álügüdahani súdiniti lun Heowá. Aba lálügüdüni ka lan líribei. Kei le subudi waali lubéi meha liri Bungiu saragu dan lubaragiñe dan ligía, ka labusenrubei Moisesi lasubudirun lau álügüdahani le ladügübei? Furanguti busenti lan meha lasubudirun amu katei luagu gürigia le gíribalin iri ligía, busenti meha lasubudirun katei burí le gayarabei ladügün lun hafiñerun lumutuniña luagu lesefurubaña lan. Gébunati meha lidiheri, lugundun kei le barühaña lubéi meha ísüraelina saragu dan kei musu, háfuga machouru hamuti meha luagu lesefurubaña lan Habungiute hagübürigu. Añahein meha fiú hádangiñe huduguatiña houn búngiugu ehiptuna (Ese. 20:7, 8).

5. Ida liña lafuranguagüdünitima Heowá le mini lubéi liri dan le lóunabunbalin lálügüdahan Moisesi?

5 Ida liña lóunabun Heowá lun lálügüdahan Moisesi? Aba lariñagun lun: “Au Búngiubei le magumuchaditi. Ariñagabá lubeiti houn: ‘AU LE’ óunahabalina humoun. [...] [Heowá] le Habungiute binadu hagübürigu, [...] óunahabalina humoun”. * Füramaseti Bungiu ladügübei lan le labusenrun lun lagunfuliruni lisuuni, lidan amu dimurei, úaraguabei lan lun lererun súnwandan. Ligíati, lidan bérusu 15 aliihatiwa ariñaga lan Heowá: “Ligíaba niri lun súnwandan ani ligía lunbei hóuseruni gürigia lúmagiñe guentó lun lubaruaguóun”. Háfuga ruti dimurei burí le dǘgüdaguaü lun Moisesi ani buíngüdalei lau inebesei lun Bungiu.

ÚARAGUATI MEHA HEOWÁ LUN LIRI

6, 7. Ida liña úaragua lan Heowá lun liri sunsuinagubei?

6 Murusun dan lárigiñe líchugun Heowá aban wadagimanu lun Moisesi, úaraguati Heowá lun liri le wéirigubei dan le lalíbürerunbaliña ísüraelina. Ǘnabugüda lumutiña ehiptuna lau diisi igei, le aubei lígirei furangu luagu mabafu hamá búngiugu ehiptuna lun ni kata, faraón haganagua (Afu. 12:12). Ábati lafanreinraguni barana Funati, aba ladügün lun hásügürün ísüraelina labadinaguagiñe ani aba lañaradaguagüdüni faraón hau sun lisudaranigu baranaha (Sal. 136:13-15). Lidan “fulasu mageirawati”, aban meha Bungiu le akipurubalin ibagari Heowá: ruti éigini luma duna houn lumutuniña, háfuga biámañanu o ǘrüwa míñunu gürigia o hóugiñe. Ani lanwoun lira, lidan sun dan le haubei ñein, mañaladuntu hadaüragun ani magadeirun tuguya hageidin (2 Lur.1:19; 29:5). Kei aubei warihei, úati lunti ladügün lun lásiñarun úaragua lan Heowá lun liri. Dan lárigiñe, aba lariñagun lun Isaíasi: “Au... au Heowábei, ani bóugudin nuéi úati esefuhati” (Is. 43:11TNM).

7 Hosué, le leweñeguabei Moisesi, ariha lumuti giñe lanarime larufuduni Heowá lubafu Ehiptu luma lidan fulasu mageirawati. Ligíati, lagumuhounbei dan lubaragiñe lounwen, ariñagati houn ísüraelina lau ichouruni: “Busentina lun hasubudiruni tau sun hanigi luma tau sun huani luagu gúnfulihali lan sun katei buiti le buga füramase lubéi Wabureme hun. Meredeti ni ábanrügü lídangiñe le füramase lubéi magunfulirunga” (Hos. 23:14). Ítara liña, gúnfuli lumuti Heowá lererun furangu, kei aubei füramase lani.

8. Ida liña úaragua lan Heowá lun liri uguñe weyu?

8 Uguñe weyu, úaraguamemegili Heowá lun liri. Liyumulugugiñe Liráü ruti aban profesía le ñein lubéi lariñaga luagu lapurichihóuba lan uganu buiti luáguti Larúeihan Bungiu “lidan sun ubóu” (Mat. 24:14). Lun hamuga mama lan Bungiu adügübalin, kaba hamuga adüga lun lagunfulirun dimurei ligía ani yusu ligía saragu ‘gürigia ha maturiahantiña saragu’? (Adü. 4:13.) Ítarati, dan le wagunfulirun lau wadagimanu le, wídehaña lidan lagunfulirun profesía le tídanbei Bíbülia. Rútiwa inebesei lun Wáguchi ani arufuda wamuti lun afiñe wamá tídangiñe sun wanigi luagu le wariñagubei lun dan le wamuriahan: “Inebewalá biri. Ñǘbuinla barúeihan; adügüwalá bugundan ya ubouagu kei ladügǘniwa sielu” (Mat. 6:9, 10).

WÉIRIGUTI LIRI

Mabusenrunti meha faraón lasubudiruni Heowá lan Búngiubei

9, 10. Lidan lóuserun hama ísüraelina, ida liña aganwoundagüdeina lani Heowá le mini lubéi liri, ani ka resultóubei?

9 Murusun dan lárigiñe háfuridun ísüraelina Ehiptugiñe, aba iseri lan Heowá houn lumutuniña. Adüga lumuti meha Heowá daradu lánina Lúrudu hama ani füramaseti houn lóunigirubaña lan, ítara kei lóunigirunu aban wügüri maríeiti lani weiriou. Ábati ladügüniña ísüraelina lun “lúmarime”, gürigia ha lanúadirubaña lun hanügüni liri (Isa. 54:5, 6). Dan le hederegeragunbei houngua lun Bungiu lau sun hagundan ani gaganbadi hagía lun lugumadin, aba meha aban lan “úmari” úaraguati. Biní lumutiña meha, góunigi lumutiña ani ru ligía darangilaü houn (1 Lur. 6:22-27). Ani kei resultóu, ábaha lichugún uéiriguni lun liri hadan néchanigu (aliihoualá 2 Lúrudu 4:5-8 luma Sálumu 86:7-10). Le linarün katei, lidan sun lidaani Ísüraeli ñéinñanu meha saragu néchani ánharutiña lun áhuduraguni inarüniti. Ligiaméme desidírü habéi kei meha Rudu, moábüna to ariñaguboun tun Noemí: “Le bageira, ligíaba nageira; le Bubungiute, ligíaba Nubungiute” (Rudu 1:16).

10 Luagu milu-seingü-san irumu, arufuda lumuti lóuserun Heowá hama ísüraelina ka lan ligaburibei. Íbini maganbadi hamá néchanigu hagía, súnwandan aban lan meha Bungiu ‘gudemehabuti’ ani wéiriti ‘luguraasun’ (Afu. 34:5-7). Gama lumoun, gébehati meha luguraasun, sügüguati lau dan le hamahadunbei huríu lun Hesusu ani áfara haméi hilagubei (Mat. 23:37, 38). Aba mámaaña lan ísüraelina lumutuniña Bungiu ha anügübalin liri. Hibe-agei féridi hamuti hamadagua luma Heowá, aba herederun kei aban tídibu wewe to hilamémeru (Luk. 23:31). Ka lánibei le efekütu lidan hóuserun luma liri Bungiu?

11. Ka uagu aba lubéi masigirun hamá huríu ayusurei liri Bungiu?

11 Arufudati abahüdaguni luagu dan le sügühalibei, aba lan háyeihan huríu afiñeni le mébunati luagu liri Bungiu lau lásügürün dan, darí lun hafiñerun siñati lan híriduni liri (Afu. 20:7). Aba ígireina hamani hayusuruni murusun murusun. Chóuruti gari lan lun Heowá larihini minebenehabuni ligía (Sal. 78:40, 41). Furanguti mígirunbei lan meha Bungiu le ‘Emeidibei’ lun hasigirun gürigia ha máhabaña hagunfuliruni lilurudun ani ha áubaña magundan lan ayusurei liri (Afu. 34:14). Lunti ladügün katei le lun lerederun furangu lidan wasaminan súdini lan wayusuruni liri Bungiu lau saragu inebesei.

ISERI LUMUTUNIÑA BUNGIU HA ANÜGÜBALIN LIRI

12. Ida liña lagumeserun Heowá anúadahaña gürigia ha lúnbaña ‘hanügüni liri’?

12 Liyumulugugiñe Heremíasi, afuranguagüda lumuti Heowá lisuuni lun ladügün “aban iseri daradu” luma aban iseri néchani, Ísüraeli le lani Bungiu. Ariñagati giñe lidan aban profesía hasubudirubei lan sun lílana néchani ligía, “lúmagiñe le wéiyatimahalibei dagá lumoun le ñǘraütimagilibei” (Her. 31:31, 33, 34). Gumeseti profesía le agunfulira lidan Pentekosutesi lidan irumu 33 lidan wadaani, dan le líchugunbalin Heowá iseri daradu. Iseri néchani le, “Ísüraeli le lani Bungiu”, le ídanbei añahein lan dandu huríu kei mama huríu, chülütiña lun lánigu hamá, o kei le aubei lafuranguagüdei Bungiu, “gürigia ha únbaña laguarúa luagu niri”, TNM (Gál. 6:16, TNM; aliihoualá Adügaü 15:14-17; Mat. 21:43).

13. a) Ka uagu gayara lubéi wachoururuni yusu hamuti lan meha furumiñetiña kristiánugu liri Bungiu? b) Ariha humuti san chansi le hibihibei lun hayusuruni liri Heowá lidan hani ministeriu kei aban katei gebegiti?

13 Keisi gürigia ha anügübalin liri Heowá, sun lílana néchani ligía yusu hamuti liri Bungiu, ani furanguti yusu hamani dan le hayanuhan luagu somu bérusu lídangiñe Abürüdǘni Ebüréu. * Kéiburi dan le layanuhanbei apostolu Féduru houn saragu huríu hama mama huríu lidan Pentekosutesi irumu 33, yusu lumuti iri le saragu wéiyaasu (Hech. 2:14, 20, 21, 25, 34, TNM). Rútiña meha furumiñetiña kristiánugu inebesei lun Heowá, ani biní lumuti wadagimanu lánina apurichihani le hadügübei. Uguñe weyu, biní lumuti giñe Heowá wani ministeriu dan le wapurichihani liri lau ugundani ani arufuda waméi houn ha aganbutiwa, tidan habibülian guánarügü anhein gayara. Ítara liña wasubudiragüdüni Bungiu le inarüniti houn. Ma lubuidun chansi... dandu houn kei woun! Arufudahani ligía, gayarati ligía lan lagumeseha aban lubuidun umadaguaü le lunbei lasigirun lun súnwandan.

14, 15. Íbini buruguaali lan arufudahani le mama kristiánu, ka adüga láalibei Heowá luagu iri le aubei labusenra lun laritawagún luagun?

14 Lárigiñe, aba lagumeserun arufudahani mama kristiánu ebelura lidoun damuriguaü kristiánu, lárigiñetima hóunwegun apostolugu (2 Tesa. 2:3-7). Añahein meha máisturugu yéetiña ha áyeihabalin échuni huríu lun mayusurun hamani liri Bungiu. Gama lumoun, lígiruba meha san Heowá lun lagumuchagun iri le aubei labusenra lun laritawagún luagun? Uá! Inarüni ibidiñe lan woun lau ichouruni ida liña lan meha liridún, gama lumoun, aniheingua iri ligía ayusurúa. Lidan sun dan le sügühalibei, fuati iri le tidan saragu Bíbülia, ítara kei lidan habürühan ámuñegueinarügü abürühatiña. Kéiburi lidan irumu 1757, abürühati Charles Peters luagu “genege lan luagu [Heowá] lan iri le buídutimabei lun harufuduni le mini lubéi liri Bungiu sügǘ lau furumiñeguarügü títulu”. Ani lidan irumu 1797 gumese lumuti Hopton Haynes kapítulu 7 tidan aban líburu luágutu áhuduraguni lun Bungiu lau dimurei le: “HEOWÁ, le liri BUNGIU haganagua huríu, le únrügübei háhuduragua, ítara kei ladügüni Kristu hama lani Apostolugu”. Ani Henry Grew (1781-1862) mama yúsurügü lumuti liri Bungiu, gunfuranda lumuti giñe luagu yúsua lan lau minebenehabuni ani mosu lan ladügǘn sándume. Ligiaméme giñe ladügübei George Storrs (1796-1879), le lani Charles T. Russell paaná, yusu lumuti giñe liri Bungiu, ítara kei ladügüni Russell.

15 Ligía súdini lubéi irumu 1931, lugundun sun lumutuniña Bungiu, Aturiahatiña Bíbülia meha híribei lidan dan ligía, ani lidan irumu 1931 aba hibihini iri gefentiña luagu Heowá le hasagarubei tídangiñe Bíbülia (Isa. 43:10-12). Ítara liña meha harufuduni lun sun ubóu luagu gunda hamá lau lubúeingu hamá ábanrügü Bungiu le inarünibei, luagu hagía lan ‘anügübalin liri’, lun halawahani (Adü. 15:14). Sügǘ burí le haritaguagüda lumutiwa luagu dimurei le lariñagubei Heowá lidan Malakíasi 1:11: “Rúati inebesei nun hadan sun néchanigu ha ubouagubaña, gudaguatiña kupali [...] lidan niri”.

ÉIBUGA HUMÁ LIDAN LIRI HEOWÁ

16. Ka uagu aban lubéi óunwenbu chansi wéibugun “lidan liri Heowá”?

16 Abürühati profeta Mikeasi: “Ha híbiri gürigia, luéigiñe hóubadina, héibuguba lidan liri habungiute; anhein wagía, luagu wóubadina, wéibuguba lidan liri Heowá le Wabungiute lun súnwandan” (Miq. 4:5TNM). Mámarügüñein kei aban lubuidun chansi harihei Aturiahatiña Bíbülia lígiruniña Heowá lun hayusuruni liri, ariha hamuti giñe kei aban íchouruni luagu gunda lan hau (aliihoualá Malakíasi 3:16-18). Wéiriti san lebegi chansi le hun? Adüga humuti san sun hiyaraati lun héibugun lidan liri Heowá? Gunfuranda humuti san ka lan mini lubéi?

17. Ka san mini lubéi wéibugun lidan liri Bungiu?

17 Anihein ǘrüwa katei lidan le mini lubéi wéibugun lidan liri Bungiu. Furumiñeti, mosu wapurichihani iri ligía, lugundun gunfuranda wamuti hárügübaña lan “agúaruti liri Wabureme [Heowá]” asalbara (Rom. 10:13). Libiaman, mosu warufuduni ligaburi Heowá, ínsiñenitima (1 Huan 4:8). Ani lǘrüwan, mosu gaganbadi wamá lun lilurudun Wáguchi le siélubei lun mawiyedun wamani liri le sándubei (1 Huan 5:3). Desidírühadün san héibugun ‘lidan liri Heowá le Wabungiute lun súnwandan’?

18. Ka uagu gayara lubéi harihin sun ha íchugubaña inebesei lun liri Heowá habaruaguóun lau emenigini?

18 Yarafa madise, sun ha meberesegunbaña o ha ebedaagubaña lun liri Bungiu mósume hasubudiruni ka lan Heowábei (Ese. 38:23). Haganagua añaheinbaña gürigia ha ítarabaña kei faraón le ariñagubei: “Káteiñeigia ‘Bungiu’, lun naganbubei lan”? Furendei lumuti lau luriban (Afu. 5:1, 2; 9:16; 12:29). Ánheinti wagía, subudi wamaali Heowá ladüga ítara liña lan wabusenruni. Gúndaatiwa lau wanügüni liri luma luagu lumutuniña wamá. Ligíati, ariha wamá wabaruaguóun lau emenigini luagu füramasei le lídanbei Sálumu 9:10: “Ha subudihabúbaña bun [o lun biri], hemenigitiña buagu, ladüga mágurun bumutiña ha áluahabalibu”.

^ par. 5 Lídangiñeti fiú létüra ebüréu liri Bungiu ani mini lan “adüga lun ligíaba lan”. Ligíati, iri Heowá mini lan “Ladügüba Lun Lasuseredun”. (Gén. 2:4, abürüdǘni, TNM).

^ par. 13 Abürühani ebüréu le meha hayusurubei furumiñetiña kristiánugu anihein meha Tetragrámaton lidan. Chóuruwati giñe luagu anihein lan meha iri le lidan furumiñeti burí kopia tidan Septuaginta, lásügüragüdüniwa Abürüdǘni Ebüréu lidoun güriegu.