1, 2. ¿Jamüsü namüin na aküjüliikana pütchi nüchiki Jeʼwaa tü nünüliakat Maleiwa?

NNOJOTSÜ eein wanee iküleesia achekaka süchiki tü nünüliakat Maleiwa. Saashin wanee Wiwülia, «mojushaatasü maʼin» sümüin tü iküleesiakat suchuntünüle tü nünüliakat chi Maleiwakai (Revised Standard Version).

² Aluʼusaʼa wayakana aküjüliikana pütchi nüchiki Jeʼwaa, anasü maʼin wamüin weʼraajünüin süka tü nünüliakat Maleiwa otta anasü maʼin kojutüin shia watuma (paashajeʼera Salmo 86:12 otta Isaías 43:10). Kojutsü wamüin wayaawatüin saaʼu tü sünainpünaakat nünülia Maleiwa otta tü alatakat süpüla wulein shia atumawaa (Mat. 6:9, NM). Süpüla kojutüin wamüin tia waneepia, wekirajaajeerü anain apünüinsü pütchi asakinnaka anain: 1) ¿Kasa sünainpünaaka eʼraajaa nünülia Maleiwa? 2) ¿Kasa naainjaka Jeʼwaa süpüla pansaain nukuwaʼipa sümaa tü nünüliakat? 3) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla pansaain wakuwaʼipa sümaa nünülia Jeʼwaa?

3. ¿Kasa sünainpünaaka eʼraajaa nünülia Maleiwa?

³ Eʼraajaa nünülia Maleiwa, nnojotsü shiain neʼe waapüin süchiki otta wachuntüin shia. Weʼraajüinjachi nia, tü nukuwaʼipakat, tü keeʼireekat naaʼin otta tü naainjakat saashin tü Wiwüliakat. Süküjüin tü Wiwüliakat jamüin nukuwaʼipa nanainmüin na aʼyataakana nümüin. Nnojotsü watüjaamaatüin aaʼu uatuwoʼushi tü kasakalüirua nutuma Jeʼwaa (Prov. 4:18). Nüküjüin tü nünüliakat nümüin Adán sümaa Eva müsüjeseʼe suchuntüin shia wanaa sümaa jemelin Caín (Gén. 4:1). Eʼraajünüsü nünülia Maleiwa nutuma Noé, Abrahán, Isaac otta Jacob. Otta nayaawata aaʼu tü sünainpünaakat wanaa sümaa neʼrüin anain nakuwaʼipa nutuma Maleiwa otta wanaa sümaa nüküjüin namüin tü keeʼireekat naaʼin. Nüküjataalaka joo Maleiwa nümüin  Moisés waneeirua kasa sünainpünaaka tü nünüliakat.

4. ¿Jamüshi nüsakitka Moisés kasaichin nünülia Maleiwa? ¿Jamüsü nnojotka mojuin tü naainjakat?

⁴ Paashajeʼera Éxodo 3:10-15. Müshi Maleiwa nümüin Moisés: «Pümaa egiptojee tü tapueulosekat, na nüchonniikana Israel». Nüsakiraka Moisés kasaichin nünülia Maleiwa. Kakaliairü atüjaanüin aaʼu tü nünüliakat Jeʼwaa, ¿jamakaʼa joo nüsakiraka Moisés sünain tia? Shia nütüjaweeka aaʼu nukuwaʼipa chi Maleiwa makai anülia. Naainjüin tia süpüla nanoujüin na israeliitakana sünain nojuʼiteenain egiptojee nutuma Maleiwa. Nnojotsü mojuin tü naainjakat Moisés, yaamaʼayüüliika joo achepchieein na israeliitakana. Eeshiijaʼa nnojoliire nanoujüin sünain nojuʼittinneenain nutuma Namaleiwase na natuushinuukana. Eeshii na eeʼiratakana Jeʼwaa süpüleerua waneeirua maleiwayaasü (Ezeq. 20:7, 8).

5. ¿Jamüsü sütüjaanaka aaʼu tü sünainpünaakat nünülia Jeʼwaa sutuma tü nümakat nümüin Moisés?

⁵ ¿Jamakaʼa nünüiki Jeʼwaa nümüin Moisés? Müshi nia nümüin: «Anuu tü pünüikinjatkat namüin na nüchonniikana Israel: ‹Aniireʼe taya antüin jünainmüin nutuma CHI EKERAAJAKAI TÜ NÜMAKAT› ». Naashin Maleiwa, naainjeerü kasa eekai eein süpüla nikeraajüin tü keeʼireekat naaʼin. Ayateeria nikeraajüin tü nünüikikat. Saashin wersiikulo 15, müshi Jeʼwaa: «Shiaʼaya tanülieetka tia waneepia. Shiʼraajeechi taya wayuu waneepia sükajee tia». Kooʼomüinsü nunoula Moisés sutuma tia otta kojutshi maʼin Maleiwa nutuma.

6, 7. ¿Kasa niiʼiyataka aka Jeʼwaa pansaain nukuwaʼipa sümaa tü nünüliakat?

⁶ Süchikijee nüküjüin Jeʼwaa nümüin Moisés tü naainjüinjatkat, pansaasü tü nukuwaʼipakat sümaa tü nünüliakat süka katüin noʼu na israeliitakana nutuma. Müliashii nutuma na egipciokana sükajee poloosü kasa mojusü; naapülijüin tü namaleiwasekalüirua nümaʼaleya chi Faraónkai (Éx. 12:12). Eejaasü nutuma Maleiwa wanee wopu pasanainpünaa sünain tü palaa ishosükat süpüla nalatüinjanain na israeliitakana. Otta wüinsitshi chi Faraónkai sümaa nusuralaatse wanaa sümaa nalateein nachiirua na israeliitakana (Sal. 136:13-15). Wanaa sümaa chajanain na israeliitakana süpaʼapünaa tü anoouikat, katüsü noʼu nutuma Jeʼwaa süka naapüin namüin eküülü sümaa wüin. Eejana maʼaka apünüin miyoone wayuu soʼu tia. Eetaayaai jamajüin tü nasheʼinkat otta tü nakoʼusüinkat  (Deut. 1:19; 29:5). Shiimain pansaain nukuwaʼipa Jeʼwaa sümaa tü nünüliakat. Müshi nia nümüin Isaías kojuya juya süchikijee tia: «Taya chi kanüliakai Jeʼwaa, tayaʼala neʼe kataka atuma soʼu wayuu» (Is. 43:11, NM).

⁷ Niʼrüin Josué süpüshuaʼa tü kasa naainjakat Jeʼwaa chaa Egipto otta chaa anoouishii. Makalaka nümüin Josué namüin na Israeliitakana laülaapa maʼin nia: «Jütüjaashanta aaʼu shikeraajüin süpüshuaʼa tü nümakat jümüin chi Jümaleiwasekai Jeʼwaa. Jiʼrüin shikeraajüin süpüshuaʼa tü nümakat. Nnojotsü eein waneesiaakaijeʼe pütchi eekai nnojoluin shikeraajüin» (Jos. 23:14, NM). Pansaasü nukuwaʼipa Jeʼwaa sümaa tü nümakat; nikeraajüin süpüshuaʼa tü nüküjakalü achiki.

8. ¿Jamüsü ayatayütka pansaain nukuwaʼipa Jeʼwaa sümaa tü nünüliakat?

⁸ Ayatsia müin nukuwaʼipa Jeʼwaa maaʼulu: nikeraajüin tü nümakat. Naashin Maleiwa, aküjünüinjatü pütchi sainküin mmaka süpüshuaʼa süchiki tü Nuluwataayakat (Mat. 24:14). Niaʼala neʼe Jeʼwaa aküjaka saainjünüinjatüin tia otta nikeraajirüin shia nakajee wayuu mekirajaainsalii sünain karaloukta (Aluw. 4:13). Wanaa sümaa waküjüin pütchi, akaaliinjüshii waya süpüla shikeraajüin tia pütchikat. Kojutshi wamüin Jeʼwaa otta weeʼiyatüin nümüin wanoujüin sünain tü wachuntakat nümüin wanaa sümaa wamüin: «Wule putuma tü pünüliakat. Sünta tü puluwataayakat. Saainjüna tü keeʼireekat paaʼin yaa mmapaʼa maʼaka saainjüin chaa iipünaa» (Mat. 6:9, 10, NM).

9, 10. ¿Kasa naainjaka Jeʼwaa naka na israeliitakana süpüla shiʼraajünüin tü nünüliakat? ¿Kasa eeka sutuma tia?

⁹ Süchikijee nojuʼitüin na israeliitakana Egiptojee, jekechishi Jeʼwaa namüin. Süka pansaain nanüiki nümüin Jeʼwaa sükajee tü pütchi aapünakat nümüin Moisés, niaichipa laülaaka Jeʼwaa naaʼu maʼaka laülaain wanee wayuu saaʼu nuʼwayuuse (Jer. 3:14). Müinjatü nakuwaʼipa na israeliitakana nümüin Jeʼwaa maʼaka sukuwaʼipa wanee jierü nümüin suʼwayuuse. Eʼraajünüinnapa süka nünülia Maleiwa (Is. 54:5, 6). Jüüjüüle na israeliitakana nümüin Maleiwa, anasü nakuwaʼipa otta aaʼinmajünüshii nutuma: maʼaka nukuwaʼipa wanee wayuu sümüin nuʼwayuuse (Núm. 6:22-27). Makalaka kojutüin atumawaa tü nünüliakat Maleiwa (paashajeʼera Deuteronomio 4:5-8 otta Salmo 86:7-10). Wainma na wayuu anoujakana nünain Jeʼwaa sümaa nnojoliin judíoin naya. Nashatüin sukuwaʼipa Rut wanaa sümaa sümüin sümüin Noemí: «Tü puumainkat toumainjeerü,  chi Pümaleiwasekai Tamaleiwaseechi» (Rut 1:16, NM).

¹⁰ Eʼraajünüshi Jeʼwaa sünainjee tü nukuwaʼipakat namüin na israeliitakana soʼu 1500 juya. Mayaainjeʼe neʼrüin wayumüin na israeliitakana, amüliajünüshii naya kojuyatua nutuma Maleiwa otta nnojoishi aashichijaain nia nooʼomüin (Éx. 34:5-7). Üttajaaka naaʼin mapa nooʼomüin na israeliitakana sutuma naʼleejaain nümaa Jesuu otta noʼutüin naaʼin (Mat. 23:37, 38). Nnojoliinnapa eʼraajünüin süka tü nünüliakat Maleiwa. Nnojoluitpa kasain anain apüla tü nanoulakat, maʼatsü aka saaʼin wanee wunuʼu jutsü (Luc. 23:31, NM). ¿Kasa naainjaka süka nünülia Maleiwa sünainjee müitpain nakuwaʼipa?

11. ¿Jamüsü nnojotka nachuntüin na judíokana tü nünüliakat Maleiwa?

¹¹ Wainma tü kasa nanoujakalü anain na judíokana süchiki nünülia Maleiwa. Pülasü naashin nachuntüinjatüin shia (Éx. 20:7). Nnojot müsia nachuntüin tü nünüliakat. Aishaatasü maʼin nümüin Jeʼwaa mojutüin atumawaa tü nünüliakat (Sal. 78:40, 41). Niyoukta achikit Maleiwa nuʼwaajünüin wanaa sümaa waneeirua maleiwayaasü, maʼaka niyouktüin wanee wayuu kawalaʼatain nia sutuma nuʼwayuuse. Ayüülajünüshii na israeliitakana nutuma Jeʼwaa, nnojoliinnapa eʼraajünüin süka tü nünüliakat (Éx. 34:14). Makalaka kojutüinjatüin wamüin tü nünüliakat Maleiwa.

12. ¿Jamakuwaʼipat eein wanee pueulo jeket nutuma Jeʼwaa?

¹² Nüküjüin Jeʼwaa nükajee Jeremías, nüikkaleʼerüinjatüin wanee pütchi jeket namaa na anoujüshii aluwataainjanakana nümaa Kürisüto süpüla nayainjanain nupueulosein. Naashin Jeʼwaa, eʼraajünüinjachi nia natuma napüshuaʼa; jaʼitaichi jintülin otta miyoʼuin (Jer. 31:31, 33, 34). Ekeraajüsü tia soʼu tü juyakat 33 soʼu wakalia sünain tü miʼiraa kanüliakat Pentecostés. Aikkalaasü yalejeechiki tü pütchi jeketkat. Naʼaka na aluwataainjanakana nümaa Kürisüto, eeshii eekai judíoin otta nnojolin judíoin. Nüneeküin naya Maleiwa süpüla nupueulosein otta süpüla neʼraajünüin süka tü nünüliakat (Gal. 6:16; paashajeʼera Aluwataaushikana 15:14-17, NM; Mat. 21:43).

13. (1) ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nachuntüin na aluwataainjanakana nümaa Kürisüto tü nünüliakat Maleiwa? (2) Püküja jamüin kojutka pümüin puchuntüin nünülia Maleiwa sünain aküjaa pütchi.

¹³ Süka neʼraajünüin na aluwataainjanakana nümaa Kürisüto süka nünülia Jeʼwaa, nachuntüin tü nünüliakat otta naainjüin shia naashajeʼerapa tü pütchi Ashajuushikat süka Hebreo. * Müsüjeseʼe kojuyatuain nuchuntüin Pedro anülieekat tia suʼunnaa tü miʼiraa kanüliakat Pentecostés. Yootushi nia soʼu tia noʼupala na judíokana otta na nnojoliikana judíoin (Aluw. 2:14, 20, 21, 25, 34, NM). Kojutshi Jeʼwaa natuma na anoujüshiikana soʼu nükalia Jesuu otta anasü nakuwaʼipa nutuma sünain aküjaa pütchi. Maaʼulu yaa, anasia wakuwaʼipa nutuma Jeʼwaa sünain aküjaa pütchi süka waainjüin shia süka waaʼin sümaa weeʼiyatüin tü nünüliakat namüin na wayuukana suluʼu tü Newiwüliasekat. Weʼraajirüin naya chi Maleiwa shiimainshikai. ¡Anashantasü wamüin tia maʼaka anain shia namüin na eʼraajakana Maleiwa! Sutuma waainjüin tia, eeshii süpüla aleewain na wayuukana nümaa Jeʼwaa süpüla kaʼika süpüshuaʼa.

14, 15. ¿Kasa naainjaka Jeʼwaa süpüla naaʼinmajüin tü nünüliakat?

¹⁴ Süchikijee ouktüin na Aluwataaushiikana,  ekirajünüsü alawaa suluʼu tü outkajaaleekat (2 Tes. 2:3-7). Eeshii na ekirajakana pülain achuntaa nünülia Maleiwa maʼakaapuʼu natuma na judíokana. ¿Nuuʼulaajeetche Jeʼwaa motuin aaʼinyüü tü nünüliakat? ¡Nnojottaa! Shiimain nnojoluin watüjaain aaʼu jamapuʼuin süleejia, shia watüjaaka aaʼu ayatüinya eein shia. Ayatsia ashajünüin shia suluʼu tü Wiwüliakat otta nashajüin shia na wayuu ekirajaakana süchiirua tü Wiwüliakat. Naashin Charles Peters soʼu juyaka 1757, tü anülieekat Jeʼwaa shia pansaaka maʼin sümaa nukuwaʼipa Maleiwa. Müsü nünüiki Hopton Haynes suluʼu wanee karaloukta nüshajaka soʼu 1797: «Tü nünüliakalüya maʼin MALEIWA namüin na judíokana shia JEʼWAA, niaʼala neʼe naʼwaajaka maʼaka naainjüin shia Kürisüto otta na Aluwataaushiikana». Naashin Henry Grew (1781-1862), mojutsat atumawaa nünülia Maleiwa makalaka wuleinjatüin shia atumawaa. Aashajaashi George Storrs (1796-1879) süchiki nünülia Maleiwa maʼaka naainjüin shia Charles T. Russell.

¹⁵ Soʼujee juyaka 1931, naneeküin na ekirajaaliikana sünain tü Wiwüliakat neʼraajünüin süka tü anüliee suluʼukat tü Wiwüliakat: aküjülii pütchi nüchiki Jeʼwaa (Is. 43:10-12). Naküjüin namüin na wayuukana anain maʼin namüin naʼyataain nümüin chi Maleiwa shiimainshikai otta anain maʼin namüin neʼraajünüin süka tü nünüliakat (Aluw. 15:14, NM). Sototaasü waaʼin sutuma tia tü nümakat paala Malaquías: «Kojuteerü atumaa tü tanüliakat yaajeechiki eejeere niweetüin chi kaʼikai chamüinreʼeya eere nikeroluin» (Mal. 1:11, NM).

16. ¿Jamüsü anaka maʼin pansaale wakuwaʼipa sümaa nünülia Jeʼwaa?

¹⁶ Müshi paala Miqueas: «Pansaajeerü sukuwaʼipa tü pueulokalüirua sümaa nünülia chi namaleiwaseyaashikai. Aluʼusaʼa wayakana, pansaajeerü wakuwaʼipa waneepia sümaa nünülia chi Wamaleiwasekai Jeʼwaa» (Miq. 4:5, NM). Süka neʼraajünüin süka nünülia Jeʼwaa na ekirajaaliikana sünain tü Wiwüliakat, natüjaa aaʼu talatüin naaʼin Maleiwa namaa (paashajeʼera Malaquías 3:16-18). ¿Kojutsü pümüin talatüin naaʼin Maleiwa pümaa? ¿Piʼyataa achiiruat pansaain pukuwaʼipa sümaa nünülia Jeʼwaa? ¿Piyaawata aaʼu tü kasa sünainpünaakat?

17. ¿Kasa sünainpünaaka pansaain wakuwaʼipa sümaa nünülia Maleiwa?

¹⁷ Eesü apünüinsü kasa sünainpünaaka pansawaa akuwaʼipa sümaa nünülia Maleiwa. 1) Aküjüinjana waya pütchi süchiki nünülia Maleiwa süka shiimain wamüin pütchikat tüü: «[Oʼtteʼenneechi] chi wayuu achuntakai nünülia Jeʼwaa» (Roma 10:13, NM). 2) Washatüinjatü nukuwaʼipa Maleiwa maʼaka saaʼin aipüralin nia (1 Juan 4:8). 3) Jüüjüüinjana waya nümüin Maleiwa suulia mojujain pütchi süchiki tü nünüliakat (1 Juan 5:3). ¿«Pansaajeerü [pukuwaʼipa] waneepia sümaa nünülia chi Wamaleiwasekai Jeʼwaa»?

18. ¿Jamüshii nnojoliika mmoluin na wayuu kojutkana amüin nünülia Jeʼwaa?

¹⁸ Neʼreerü noʼukajana nutuma Jeʼwaa na wayuu eʼrakana wayumüin nümüin (Ezeq. 38:23). Eejeena na makana aka naaʼin chi Faraón makai anüiki: «¿Jaraikai chi kanüliakai Jeʼwaa süpüla toonooin nümaa[?]». Niʼrüin noʼukajana saaliijee tia nümakat (Éx. 5:1, 2, NM; 9:16; 12:29). Aluʼusaʼa wayakana, weʼraajüin nünülia Jeʼwaa süka wachekalainjaʼa weʼraajüin nia. Anasü maʼin wamüin weʼraajünüin süka nünülia Maleiwa otta anasü maʼin wamüin naʼakain waya na wayuu nüneekakana süpüla neʼraajünüin süka tü nünüliakat. Nnojoishii mmoluin waya süka shiimain wamüin pütchi tüü: «Natüjaa aaʼu shiimain tü pümakat na wayuu eʼraajakana pünülia. Jeʼwaa, nnojoleena piyüülajüin na wayuu achajaakana püchiki» (Sal. 9:10, NM).