Skip to content

Skip to table of contents

Iehova Ena Ladana Siahuna Ita Hanamoa

Iehova Ena Ladana Siahuna Ita Hanamoa

“Oiemu ladana, be do lau hanamoa bada ela bona hanaihanai.”​—⁠SAL. 86:12.

1, 2. Kerisendom dubudia edia lalohadai Dirava ena ladana dekenai be dahaka? To, Iehova ena Witnes taudia edia lalohadai be dahaka?

 KERISENDOM dubudia be Dirava ena ladana idia gaukaralaia lasi. Hegeregere, Baibel ladana Revised Standard Version ena hamatamaia herevana ia gwau, dubu ese Dirava ena ladana idia gaukaralaia be “anina lasi.”

2 To, Iehova ena Witnes taudia be idau. Idia moale badina idia ese Dirava ena ladana idia abia bona idia hanamoa. (Salamo 86:12; Isaia 43:10 duahia.) Danu, ita moale badina Dirava ena ladana ena anina ita diba, bona ita laloparara ena ladana ita hahelagaia be gau badana. (Mat. 6:9) Iehova ita diba ena hahenamo ita laloa bada totona, inai stadi ai henanadai badadia toi do ita herevalaia: (1) Dirava ena ladana ita diba ena anina be dahaka? (2) Edena dala ai Iehova ese ena ladana ena anina ia hagugurua? bona (3) Edena dala ai ‘Iehova ena ladanai do ita raka’?

DIRAVA ENA LADANA ITA DIBA ENA ANINA

3. Dirava ena ladana ita diba ena anina be dahaka?

3 Dirava ena ladana ita diba totona, inai hereva “Iehova” ita diba sibona be hegeregere lasi. To, namona be ena kara, ura, bona iena taunimanima ia kara henia dalana ita dibaia. Iehova ese ena ura ia hagugurua dalana amo, metairametaira ia hahedinaraia ia be edena bamona Diravana. (Aon. 4:18) Ita diba Dirava ese ena ladana be Adamu bona Heva dekenai ia gwauraia, badina Heva be Kaino ia havaraia murinai, unai ladana ia gaukaralaia. (Gen. 4:1, BHḡ) Iehova ena abidadama hesiai taudia hegeregere Noa, Aberahamo, Isako bona Iakobo be Dirava ena ladana idia diba danu. Iehova ese idia ia hanamoa, naria bona ena ura be idia dekenai ia hahedinaraia dainai, idia diba ia be edena bamona Diravana. Gabeai, Dirava ese Mose dekenai ena ladana ena anina ia gwauraia hedinarai.

Mose be Dirava ena ladana ena anina ia diba dainai ena abidadama ia goada

4. Dahaka dainai Mose be Dirava ena ladana totona ia henanadai? Dahaka dainai Mose ia ura Israela taudia idia abia dae momokani, Dirava ese idia do ia hamauria?

4 Esodo 3:10-15 duahia. Mose ena mauri lagani be 80 neganai, Dirava be ia dekenai ia gwau: “Lauegu bese taudia Israela be Aigupito dekena amo dohore oi hakaudia siri.” Unai murinai, Mose be Iehova dekenai mai anina bada henanadai ta ia henia, ia gwau: ‘To bema Israela taudia be emu ladana totona idia henanadai, idia dekenai dahaka do lau hereva?’ Dirava ena taunimanima be nega daudau lalonai iena ladana idia diba, to dahaka dainai Mose be unai henanadai ia henia? Badina ia ura Iehova Dirava ia diba namonamo. Mose ia ura Israela taudia do idia abia dae momokani, Dirava ese idia do ia hamauria. Unai ia karaia, badina Israela taudia be nega daudau lalonai, igui hesiai taudia bamona idia noho, bona idia laloa Iehova ese idia do ia durua lasi. Danu, idia haida be Aigupito diravadia idia tomadiho henia!​—⁠Ese. 20:7, 8.

5. Iehova be Mose dekenai ena ladana ia herevalaia neganai, dahaka ia gwau?

5 Iehova ena haere Mose dekenai be dahaka? Ia ese Mose dekenai ia hamaoroa, ia gwau: “Israela taudia dekenai inai bamona do oi haere henia, oi gwau, ‘LAU NOHO ese ia siaia lau umui dekenai.’” a Unai ena anina be, Iehova be gau ta ai sibona ia halaoa diba, ena ura ia hagugurua totona. Unai dainai, siri 15 ai Iehova ia gwau: “Lau egu ladana be inai, ia lao hanaihanai, gabeai ia mai nega ibounai lalonai inai bamona lauegu ladana dohore umui gwauraia.” Oibe, Iena hereva ese Mose ena kudouna ia hamarerea bona ena abidadama ia hagoadaia!

IEHOVA BE ENA LADANA ENA ANINA IA HAGUGURUA

6, 7. Edena dala ai Iehova ese ena gwauhamata ia hagugurua?

6 Iehova be Mose ia hereva henia bona daudau lasi murinai, ena gwauhamata ia hagugurua bona Israela taudia ia ruhadia. Ia ese hisihisi 10 amo Aigupito taudia ia panisia, unai amo ia hahedinaraia Farao bona Aigupito diravadia be siahu lasi. (Eso. 12:12) Danu, Iehova ese Davara Kakakakana ia kehoa, Israela taudia idia raka hanai bena Farao bona ena tuari taudia be davara lalonai ia hamasedia. (Sal. 136:13-15) Tano gagaena ai, Iehova ese Israela taudia milioni momo dekenai aniani bona ranu ia henidia, unai amo idia mase lasi. Danu, edia dabua bona tamaka idia dika lasi. (Deu. 1:19; 29:5) Unai ibounai ese idia hamomokania, gau ta ese Iehova ia koua diba lasi ena gwauhamata ia hagugurudia totona. Iehova be gabeai Isaia dekenai ia gwau: “Lau inai, lau sibona be [“Iehova,” BHḡ]. Lau sibona be Hamauria Tauna, hamauria tauna ma ta be lasi.”​—⁠Isa. 43:11.

7 Iosua, Mose ena gabu ia abia tauna, be Iehova ese Aigupito bona tano gagaena ai ia karaia hoa karadia ia itaia danu. Unai dainai, kahirakahira ia mase neganai, Israela taudia ia hamaoroa, ia gwau: “Umui ibounai be emui lalona, bona emui laumana dekenai umui diba, Lohiabada, emui Dirava, ese iena gwauhamata namodia ibounai umui dekenai ia hamomokania vadaeni, idia ta ia reaia lasi. Ibounai idia vara momokani, ta ia moru lasi.” (Ios. 23:14) Oibe, Iehova ese ena gwauhamata ia hagugurua.

8. Hari, edena dala ai Iehova be ena gwauhamata ia hagugurudia noho?

8 Hari danu, Iehova be ena gwauhamata ia hagugurudia noho. Ena Natuna, Iesu amo ia gwau, dina gabediai Basileia ena sivarai namona be “tanobada ibounai dekenai do idia harorolaia.” (Mat. 24:14) Iehova sibona be unai gaukara ia perovetalaia diba, bona ia be mai ena siahu unai ia hagugurua totona. Danu, ia ese tanobada taudia ia gaukaralaia, unai gaukara idia karaia totona. (Kara 4:13) Unai dainai, iseda haroro gaukara amo, ita be Baibel ena peroveta herevana ia guguru karana ita durua noho. Unai gaukara amo eda Tamana ita hanamoa, bona ita hahedinaraia ita be mai eda kudouna ibounai ida inai guriguri ita gwauraia: “Oiemu ladana do idia hahelagaia. Oiemu Basileia do ia mai. Oiemu ura gauna tanobada dekenai do ia vara, guba dekenai ia vara bamona.”​—⁠Mat. 6:9, 10.

IEHOVA ENA LADANA BE HEREADAE

Farao ia ura lasi abia dae Iehova be Siahu Ibounai Diravana

9, 10. Iehova ese Israela taudia ia kara henia dalana amo, dahaka ita dibaia?

9 Israela taudia be Aigupito idia rakatania murinai, Iehova ese idia dekenai ena kara ma haida ia hahedinaraia. Iehova be idia ida Taravatu kontraka ta ia karaia, bona ia gwauhamata idia do ia naria, tau ta ese ena adavana ia naria bamona. Laulau dalanai Israela besena be Iehova ena adavana ai ia lao, bona ena ladana ia abia. (Isa. 54:5, 6) Bema idia ese Iehova ena taravatu idia badinaia noho, ia ese idia do ia hanamoa, gimaia bona maino do ia henidia. (Num. 6:22-27) Unai amo bese ibounai do idia diba, Dirava ta be Iehova bamona lasi. (Deuteronomi 4:5-8; Salamo 86:7-10 duahia.) Israela taudia be Dirava ena bese taudia neganai, idau bese taudia momo ese abia hidi idia karaia, Iehova idia tomadiho henia totona. Idia be Moaba hahinena Ruta bamona, Naomi dekenai ia gwau: “Oiemu bese be lauegu bese do idia lao, bona oiemu Dirava be lauegu Dirava do ia lao.”​—⁠Ruta 1:16.

10 Lagani 1,500 lalodiai, Iehova ese Israela taudia ia kara henia daladia amo ia hahedinaraia ia be edena bamona Diravana. Ena be nega momo Dirava idia gwau-edeede henia, to idia dekenai ia hebogahisi bona haheauka. (Eso. 34:5-7) To, Iehova ena haheauka be mai ena hetoana. Hegeregere, Israela taudia be Iesu idia abia dae lasi bona idia hamasea neganai, Dirava ese idia ia dadaraia. (Mat. 23:37, 38) Iehova ena matanai, idia be ia kakoro vadaeni au ta bamona. (Luka 23:31) Gabeai, Israela taudia ese Dirava ena ladana be edena bamona idia laloa?

11. Dahaka dainai Israela taudia ese Dirava ena ladana idia gaukaralaia karana idia hadokoa?

11 Gabeai, Iuda taudia be Dirava ena ladana dekenai lalohadai kererena idia abia matamaia. Idia laloa Dirava ena ladana be helaga herea dainai, idia gwauraia be maoro lasi. (Eso. 20:7) Unai dainai, idia amo Dirava ena ladana be metairametaira ia boio ia lao. Iehova ia lalohisihisi badina ena ladana idia matauraia lasi. (Sal. 78:40, 41) Iehova be ena ladana ia laloa bada. Baibel ia gwau, ia be ena ladana dainai ia mama. Iuda taudia ese Iehova ena ladana idia matauraia lasi dainai, idia be hegeregere lasi unai ladana idia abia totona. (Eso. 34:14) Unai ese ita ia hadibaia, iseda Havaraia Tauna ena ladana ita matauraia be mai anina bada.

DIRAVA ENA LADANA IDIA ABIA BESE MATAMATANA

12. Daidia be Dirava ena ladana idia abia?

12 Ieremia amo Iehova ia gwauhamata, ia be bese matamatana ta ida “gwauhamata taravatu matamatana” ta do ia karaia. Unai bese taudia ibounai “ladana maragi taudia, bona ladana bada taudia danu” be “[Iehova] do idia diba.” (Ier. 31:31, 33, 34) Edena negai Dirava ese unai gwauhamata taravatu matamatana ia karaia? Pentekoste 33 C.E ai unai ia karaia. Iehova be daidia ida gwauhamata taravatu matamatana ia karaia? Baibel ese unai taudia ia gwauraia “Dirava ena Israela,” bona idia be bese idauidau amo idia mai. Iehova ese idia ia gwauraia, ‘egu ladana idia abia taudia.’​—⁠Gal. 6:16; Kara 15:14-17 duahia; Mat. 21:43.

13. (a) Keristani taudia ginigunadia ese Dirava ena ladana idia gaukaralaia, a? Edena bamona ita diba? (b) Haroro gaukara ai Dirava ena ladana oi gwauraia hedinarai neganai, emu hemami be edena bamona?

13 Keristani taudia ginigunadia be unai bese matamatana ena memba taudia, bona idia ese Dirava ena ladana idia gaukaralaia. Hegeregere, idia be Heberu Toretoredia idia herevalaia neganai, Dirava ena ladana idia gaukaralaia. b Lagani 33 C.E ai, Petero be Israela taudia bona idau bese taudia ia hereva henia neganai, ia ese Dirava ena ladana ia gaukaralaia momo. (Kara 2:14, 20, 21, 25, 34) Keristani taudia ginigunadia ese Iehova idia hanamoa dainai, ia ese edia haroro gaukara ia hanamoa danu. Hari, ita ese ma haida dekenai Iehova ena ladana ita harorolaia bona edia Baibel amo ita hahedinaraia neganai, ia ese iseda gaukara ia hanamoa danu. Oibe, ma haida dekenai Iehova ita gwauraia hedinarai be hahenamo badana. Danu, unai taudia be Dirava idia dibaia neganai, ia idia tura henia bona edia hetura karana be do ia goada ela bona hanaihanai.

14, 15. Edena dala ai ita diba Iehova ese ena ladana ia gimaia?

14 Gabeai, aposetolo taudia idia mase murinai, aposteit taudia ese hahediba hereva koikoidia be Keristani kongrigeisen lalonai idia vareailaia. (2 Tes. 2:3-7) Unai aposteit taudia be Iuda tomadiho ena hahediba hereva koikoina idia badinaia dainai, Dirava ena ladana idia gaukaralaia lasi. Iehova be edia kara ia abia dae, a? Lasi! Edena bamona unai ita diba? Ena be guna, Dirava ena ladana idia herevalaia dalana ita diba lasi, to ema bona hari, iena ladana be ia boio lasi. Lagani handred momo lalodiai, idia hahanaia Baibel momo bona Baibel idia diba bada taudia edia toretore lalonai, Dirava ena ladana ia noho. Hegeregere, lagani 1757 ai, Charles Peters ena toretore lalonai ia gwau, Iehova Dirava ena ladana ena anina ese ena kara korikorina ia hahedinaraia, bona dagi ladana ma ta be unai bamona lasi. Lagani 1797 ai, Hopton Haynes ena buka ta ai, ia gwau: “Iuda taudia huanai IEHOVA be DIRAVA ena ladana korikorina; idia ese idia tomadiho henia; Keriso bona ena Aposetolo taudia ese idia tomadiho henia danu.” Henry Grew (1781-1862) ese Dirava ena ladana ia gaukaralaia bona ia laloparara idia hahelagaia be namo, badina haida ese unai ladana idia matauraia lasi. Danu, idia gaukara hebou taudia, George Storrs (1796-1879) bona Charles T. Russell be Dirava ena ladana idia gaukaralaia.

15 Dirava ena taunimanima dekenai lagani 1931 be mai anina bada. Badina guna edia ladana be International Bible Students, to unai lagani ai inai ladana, Iehova ena Witnes taudia idia abia. (Isa. 43:10-12) Bona taunimanima ibounai vairanai idia moale, badina idia ese Dirava “ena ladana idia abia” bona idia hanamoa. (Kara 15:14) Iehova ese ena ladana ia gimaia dalana ita laloa neganai, Malaki 1:11, [BHḡ] ena hereva ita laloatao, ia gwau: “Daba ia rere ela bona dina ia diho, egu ladana be hereadae, bese idauidau edia huanai.”

IEHOVA ENA LADANAI OI RAKA

16. ‘Iehova ena ladanai ita raka’ dainai, eda hemami be edena bamona?

16 Peroveta tauna Mika ia gwau: “Bese ta ta ibounai ese sibodia edia dirava, edia dirava edia ladana dekenai do idia raka. To ita be Iehova, eda Dirava, ena ladanai do ita raka, ela bona hanaihanai.” (Mika 4:5, BHḡ) Lagani 1931 ai, International Bible Students ese Iehova ena ladana idia abia be hahenamo badana ta. Bona unai ese ia hamomokania idia be Dirava ena lalonamo idia abia. (Malaki 3:16-18 duahia.) Oi danu emu hemami be unai bamona, a? Oi gaukara goada ‘Iehova ena ladanai oi raka’ totona, a?

17. ‘Iehova ena ladanai ita raka’ totona, dahaka ita karaia be namo?

17 ‘Iehova ena ladanai ita raka’ totona, gau toi ita karaia be namo. Gau ginigunana be, ma haida dekenai Dirava ena ladana ita hadibaia, badina “Iehova ena ladana dekenai idia boiboi taudia ibounai be hahemauri do idia abia.” (Roma 10:13) Gau iharuana be, ita ese Iehova ena kara badadia, hegeregere lalokau ita hahedinaraia be namo. Gau ihatoina be, mai eda ura ida Iehova ena taravatu ita badinadia, unai amo ita ese eda Tamana ena ladana ita hanamoa. (1 Ioa. 4:8; 5:3) Oi be ‘Iehova, iseda Dirava ena ladanai do oi raka’ ela bona hanaihanai, a?

18. Dahaka dainai Iehova ena ladana idia hanamoa taudia ibounai, be vaira nega namona idia naria noho?

18 Iehova idia dadaraia o idia gwau-edeede henia taudia ibounai, be kahirakahira do idia diba ia be Siahu Ibounai Diravana. (Ese. 38:23) Idia be Farao bamona. Ia gwau: “Iehova be daika, badina be dahaka iena hereva do lau kamonai?” Iehova ese Farao dekenai ia hahedinaraia ia be Siahu Ibounai Diravana! (Eso. 5:1, 2, BHḡ; 9:16; 12:29) To, ita be mai eda ura ida Iehova ita dibaia, bona iena turana ai ita lao. Ita moale badina ita be iena hereva ita kamonai bona iena ladana ita abia. Ita be mai moale ida vaira negana ita naria noho, badina ita abia dae Salamo 9:10 ena gwauhamata be do ia guguru. Ia gwau: “[“Iehova e,” NW] oiemu ladana idia diba taudia ese, oi do idia abidadama henia. Oi dekenai idia mai taudia, be oi ese idia do oi rakatania lasi, lasi momokani.”

a Dirava ena ladana be Heberu herevana ta, ena anina be “halaoa”amo idia abia. Unai dainai, “Iehova” ena anina be “Ia ese Ia Halaoa.”

b Keristani taudia ginigunadia ese Heberu toretoredia lalonai, Heberu leta foa YHWH idia gaukaralaia Iehova ena ladana idia torea totona. Iehova ena ladana be Septuagint Baibel lalonai idia torea danu. Unai Baibel ai Heberu Revarevadia be Greek gado ai idia hahanaia.