A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Jehova Hming Ropui Chu Chawimawi Rawh

Jehova Hming Ropui Chu Chawimawi Rawh

“I hming hi kumkhuain ka chawimawi ang.”—SAM 86:12.

1, 2. Jehova Thuhretute chuan Kristianna rama kohhrante ang lo takin engtin nge Pathian hming an thlîr?

KRISTIANNA rama kohhran zawng zawng deuhthaw hian Pathian hming an lam duh lo va. Entîr nân, Revised Standard Version Bible thuhmahruai chuan: “Pathian dik awmchhun hming bil hman hi . . . Kristian Kohhran thurin bul nên a inrem thei lo,” tiin a sawi.

2 Kawng lehlamah Jehova Thuhretute erawh chuan Pathian hming putu leh a hming chawimawitu nih chu an chhuang hle a. (Sâm 86:12; Isaia 43:10 chhiar rawh.) Chu bâkah, chu hming awmzia leh a thianghlimna nêna inkaihhnawih lei leh vâna buaina awm hriatthiam chu chanvo hluah kan ngai a ni. (Mt. 6:9) Pathian hming Jehova * put chu ho lam taka kan ngaih ngai loh nân zawhna pawimawh tak pathum i lo ngaihtuah ang u: Pathian hming hria tih chu eng nge a awmzia? Engtin nge Pathian Jehova chu a hming ropui tak phua a nun a, chu chuan engtin nge a ropuina a belhchhah? Engtin nge Pathian Jehova hminga kan kal theih ang?

PATHIAN HMING HRIA TIH AWMZIA CHU

3. Pathian hming hria tih awmzia chu eng nge ni?

3 Pathian hming hriatnaah chuan “Jehova” tih thu mal hriat ringawt aia tam a tel a. Chutah chuan Jehova hmingthan dân hriatte bâkah, a mizia te, a thiltum te, leh a chhiahhlawhte a cheibâwl dân ang chi Bible-a lang a thiltihte hriatna a tel a ni. Jehova chuan hêng hriatthiamna hi a thiltum hlen chhuahna nêna inmilin a pe tam chho tial tial a. (Thuf. 4:18) Pathian Jehova chuan a hming chu nupa hmasa berte hnênah a puangzâr a; chuvângin, Evi chuan Kaina a hrin hnu khân Pathian hming a lam a ni. (Gen. 4:1) Thlahtu rinawm Nova te, Abrahama te, Isaaka te, leh Jakoba te chuan Pathian hming an hria a. Chu bâkah, Jehova’n anni chu mal a sâwm a, a enkawl a, a thiltum pêng ṭhenkhat an hnêna a târ lan chuan a hming an ngaih hlutna chu a zual sauh a ni. Mosia chu Pathian hming hriatthiamna danglam bîk tak pêk a ni bawk.

Mosia chuan Pathian hming awmzia hria a, chu chuan a rinna a tichak

4. Engvângin nge Mosia chuan Pathian hming a zawh a, Mosia ngaihtuahna chu engvângin nge hriatthiam awm tak a nih?

4 Exodus 3:10-15 chhiar rawh. Mosia chu kum 80 mi a nih khân, Pathian chuan: “Ka mi Israela thlahte chu Aigupta ram ata hruai chhuak . . . ang che,” tiin thupêk khirh tak mai a pe a. Mosia chuan awmze thui tak nei zawhna pakhat zâwtin a chhâng lêt a ni. Mosia zawhna siam chu: ‘Tu nge i hming?’ a tihna ang tluk a ni a. Pathian hming mite’n hun rei tak ata an lo hriat tawh han ngaihtuah chuan, Mosia zawhna chu eng nge ni ta ang? Pathianin a mite a chhan chhuak ngei dâwn tih an rin theihna tûr, chu hming neitu chungchâng chu hriat chian lehzual a duh a ni tih a chiang hle. Israel mite chu kum engemaw zât sala an tân tawh avângin, Mosia thil ngaihtuah chu hriatthiamawm tak a ni. An thlahtute Pathian chuan a chhan chhuah theih leh theih loh chungchângah rinhlelhna an nei ngei ang. Israel mi ṭhenkhatte phei chuan Aigupta pathiante chu an be hial tawh si a!—Ezek. 20:7, 8.

5. Engtin nge Jehova chuan Mosia zawhna a chhânnaah a hming awmzia a tih chian lehzual?

5 Engtin nge Pathian Jehova chuan Mosia zawhna a chhân? A ṭhen lai lo sawi ta ila, Pathian chuan: “Nangin Israela thlahte hnênah chuan, ‘AWMA chuan in hnênah mi rawn tîr a ni e,’ i ti tûr a ni,” a ti a. * Tichuan, heti hian a sawi zawm a: “Jehova in thlahtute Pathian . . . chuan in hnênah min rawn tîr a ni e,” tiin. Pathian chuan a thiltumte tihhlawhtlin nân a nih duh ang apiang a innihtîr dâwn tih a târ lang a, a thusawi chu a thlentîr reng dâwn a ni. Chuvângin, châng 15-naah chuan: “Hei hi kumkhuaa ka hming chu a ni a, hei hi chhuan zawng zawng thlenga mi hriat rengna chu a ni,” tia amah Jehova ngeiin a sawi chu kan chhiar a ni. Chu thu puan chhuahna chuan Mosia chu mak tihnaa khahtîrin, a rinna a va tih nghehsak dâwn em!

JEHOVA CHU A HMING PHUIN A NUNG

6, 7. Engtin nge Jehova chu a hming phua a nun tak zet?

6 Jehova chuan Mosia hnêna tih tûr a hrilh hnu rei lo têah Israel mite Chhan Chhuaktu ‘in nihtîrin’ a hming phuin a nung a. Hri sâwm râpthlâk tak mai chu Aigupta mite chungah lêntîrin, anni chu a timualpho va; chutih rual chuan pathian anga inngai Pharaoa pawh tiamin Aigupta pathiante chu engmah ti thei lo an nihzia a hai lang a ni. (Ex. 12:12) Chu mi hnuah, Jehova chuan Tuipui Sen ti ṭhenin Israel mite a hruai kai a, Pharaoa leh a sipaite chu tuiah a tipil bawk a. (Sâm 136:13-15) Jehova chuan ‘thlalêr zau tak leh râpthlâk takah’ a mi maktaduai hnih aṭanga maktaduai thum vêl emaw, chu aia tam emawte chu chaw leh tui pein, nunna Vênghimtu a nihzia a târ lang a ni. An silhfênte chu sin chul lo leh an pheikhawkte chu bun chul lovin a awmtîr hial a. (Deut. 1:19; 29:5) A ni, Jehova’n a hming khaikhin rual loh phua a nunna tûr chu engmahin a dang thei lo. A hnuah chuan Isaia hnênah: “Kei, keimah ngei hi, Jehova chu ka ni: keimah lo chu chhandamtu rêng rêng an awm lo,” tiin a sawi a ni.—Is. 43:11.

7 Mosia thlâktu Josua pawhin Pathian Jehova’n Aigupta ramah leh thlalêra thil ropui tak a tihte chu a mit ngeiin a hmu a. Chuvângin, Josua chuan a thih dâwn hnaih lamah: “Jehova in Pathianin in chungchâng a ṭha lam a lo sawi tawh zawng zawngte kha thlâwn pakhat mah a awm lo tih chu in thinlung zawng zawng leh in rilru zawng zawngin in hria e; in chungah a lo thleng ta vek a, pakhat mah thlâwn a awm lo ve,” tiin rin tlatna nên a Israel puite hnênah a sawi thei a ni. (Jos. 23:14) Ni e, Jehova chuan a thutiam chu a hlen a, a ‘nihtîr’ a ni.

8. Tûn laiah engtin nge Jehova chu a hming phua a nun?

8 Chutiang bawkin tûn laiah pawh Jehova chuan a thutiam chu a hlen a. A Fapa hmangin ni hnuhnûngah chuan a Lalram chanchin chu “khawvêl zawng zawngah” hrilh a nih tûr thu a sawi lâwk a ni. (Mt. 24:14) Pathian Engkimtitheia chauh lo chuan tuin nge chutiang hna chu sawi lâwkin, thawh zawh a ni ngei tih chian thei ang a, chu hna thawk zo thei tûra “lehkha thiam lo, mi mâwl” tam takte hmang thei awm ang? (Tirh. 4:13) Chuvângin, he hnaa kan tel ve hian Bible hrilh lâwkna thlen famkimnaah kan tel tihna a ni. Kan Pa kan chawimawiin, “I hming zahawm rawh se. I ram lo thleng rawh se. I duhzâwng vâna an tih angin leia mi’n ti rawh se,” tia kan ṭawngṭai hian kan ti tak zet tih kan lantîr tihna a ni bawk.—Mt. 6:9, 10.

A HMING CHU A ROPUI

Pharaoa chuan Jehova chu Pathian angin a hre duh lo

9, 10. Engtin nge Jehova chuan Israel mite a dâwr dânah a hming awmzia tam lehzual a lantîr chhunzawm zêl a, chu chuan eng nge a rah chuah?

9 Israelte’n Aigupta an chhuahsan hnu lawkah, Jehova chuan a mite tân nihna thar a rawh chelh belh a. Dân thuthlung hmangin anmahni “kîlkawitu,” a nih loh leh pasal nihna nêna inkaihhnawi mawhphurhna zawng zawngte lâk inhuam, an pasal a lo ni ta a ni. (Jer. 3:14) Israel mite chu, entîr nei a nupui, a hming putu a mite an lo ni ve ta thung a. (Is. 54:5, 6) A hnêna duhthu rênga an intukluh a, a thupêkte an zawm chuan an tân ‘Pasal’ ṭha ber a ni ang a. Anni chu mal a sâwm ang a, a vênghim ang a, a thlamuan bawk ang. (Num. 6:22-27) Chutiang chuan Jehova hming ropui chu hnamte zîngah chawimawiin a awm dâwn a ni. (Deuteronomy 4:5-8; Sâm 86:7-10 chhiar rawh.) Israelte chanchinah chuan hnam dang mi tam tak chu biakna dik lamah hîpin an awm a. Anni chuan Moab mi Ruthiin Naomi hnêna: “I chite chu ka chite an ni ang a, i Pathian chu ka Pathian a ni ang,” tia a sawi ang hian an sawi ve tih theih a ni.—Rut. 1:16.

10 Kum 1,500 vêl chhûnga Jehova’n Israel mite a dâwr dân chuan a mize thar tam tak a târ lang a. Hnamte chu an luhlul chung pawhin, Jehova chuan “lainatnaa khat” leh “mi khawngaih thei tak” a nihzia a lantîr nawn fo va. Ani chu dawhtheihna leh chhelna chungchuang nei Pathian a ni. (Ex. 34:5-7) Amaherawhchu, Jehova dawhtheihna chuan tâwp chin a nei a; chu a dawhtheihna chu Juda hnamte’n a Fapa an hnâwl a, an thah khân a tâwp a ni. (Mt. 23:37, 38) Tisa lam Israelte chu Pathian hming pu, a mite an ni ta lo va. Pathian Jehova tân chuan thing ro ang maia thlarau lama thi an lo ni ta a ni. (Lk. 23:31) Engtin nge chu chuan Pathian hming chunga an rilru put hmang chu a nghawng?

11. Engtin nge Pathian hming chu Juda hnam aṭanga a bo tâk?

11 Thilthleng chanchinin a târ lan dânin, a hnuah Judate chuan Pathian hming chungchângah puithuna âtthlâk tak nei chhovin, lam rîk loh tûr angin an ngai ta a. (Ex. 20:7) Pathian hming chu Juda sakhua aṭangin zawi zawiin a bo ta a ni. Zah lo taka a hming cheibâwl a ni hian Jehova rilru chu a ti na hle. (Sâm 78:40, 41) Mahse, Pathian “a hming rêng pawh thîkthuchhiaa” chuan amah phatsantu leh amah ngei pawhin a hnâwlte nên chuan a hming chu a thlunzawm kumkhua lo vang tih a chiang a. (Ex. 34:14) Hei hian Siamtu hming zah taka kan cheibâwl a pawimawh tih kan thinlungah a tuh nghet tlat tûr a ni.

PATHIAN HMING PU MI THARTE

12. Engtin nge Jehova chuan a lo sawi lâwk a hming pu mite chu a din?

12 Jehova chuan hnam thar, thlarau lam Israelte nêna “thutlung thar” siam a tum thu Jeremia kal tlangin a puang chhuak a. “A tê ber aṭangin a lian ber thlengin” an vaiin ‘Jehova an hria ang’ tih Jeremia chuan a lo sawi lâwk tawh a ni. (Jer. 31:31, 33, 34) Chu hrilh lâwkna chu C.E. 33 Pentikost-a Pathianin thuthlung thar a siam khân a thleng famkim ṭan a. Hnam thar ‘Pathian Israelteah’ chuan Juda leh Jentailte an awm a, ‘[Pathian] hming putute,’ a nih loh leh ‘a hming ṭâwmpuitute’ an lo ni ta tih Jehova chuan a sawi a ni.—Gal. 6:16; Tirhkohte 15:14-17 chhiar rawh; Mt. 21:43.

13. (a) Kristian hmasate khân Pathian hming an hmang em? Hrilhfiah rawh. (b) I rawngbâwlnaa Jehova hming hman theihna chanvo hlu i neih chu engtin nge i thlîr?

13 Chu thlarau lam hnam chuan “[Pathian] hming ṭâwmhote” an nih angin, Pathian hming an hmang a, a bîk takin Hebrai Lehkha Thu an lâk chhuah hunah an hmang a ni. * Chuvângin, tirhkoh Petera’n C.E. 33 Pentikost-a mipui tam tak, Judate leh saphunte hmaa thu a sawi khân Pathian hming chu a sawi lang a ni. (Tirh. 2:34) Kristian hmasate chuan Jehova chu an chawimawi a, ani pawhin thu hrilh rawngbâwlnaa an thawh rimna chu mal a sâwm lêt a ni. Chutiang chuan tûn laiah pawh, Jehova chuan a hming chhuang taka kan puanchhuaha, a remchân huna tuina neite hnêna an Bible ngeia kan han hmuhtîr hian kan rawngbâwlna chu mal a sâwm a. Chutiang chuan, mite chu Pathian dik kan hmelhriattîr a ni. An tân leh kan tân chanvo hlu a va ni êm! Chutianga kan inhmêlhriattîrna a ṭhenah chuan chatuan thlenga nghet chho zêl tûr Jehova nêna inlaichînna inṭanna a ni thei a ni.

14, 15. Kalpênna a hluar hle chung pawhin Jehova chuan a hming chungchângah eng nge a tih?

14 A hnuah, a bîk takin tirhkohte thih hnuah kalpênna chuan Kristian kohhran hmasa chu a rawn khawih buai ṭan a. (2 Thes. 2:3-7) Zirtîrtu dik lote chuan Pathian hming hmang lo tûra Juda hnam tih dânte chu an chhawm chho ta hial a ni. Mahse, Jehova chuan a hming chu tih bo a phal ang em? A phal ngai lo vang! A lam dân dik tak chu hriat theih a ni tawh lo ngei mai; mahse, a hming chu a la awm reng a. Kum tam tak chhûngin, Bible lehlin tam takah leh Bible lama mi thiamte lehkha ziakahte chuan Pathian hming a chuang a ni. Entîr nân, kum 1757 khân Charles Peters-a chuan Pathian nihna tam tak nêna inang lo takin, “Jehova tih hian a nihna a târ lang ṭha ber” tiin a ziak a. Kum 1797-a chhuak Pathian biakna chungchânga a lehkhabu-ah Hopton Haynes-a chuan: “JEHOVA tih chu Judate’n PATHIAN hming bil atâna an hman a ni a; Krista leh a Tirhkohte angin anni chuan amah chauh chu an bia a ni,” tiin bung 7-na chu a ṭan a ni. Henry Grew-a (1781-1862) chuan Pathian hming a hman mai bâkah, Pathian hming sawichhiat a ni tih leh tihthianghlim tûr a ni tih a hre bawk. Chutiang chuan, Charles T. Russell-a ṭhian hnai tak George Storrs-a (1796-1879) pawhin Russell-a ang bawkin, Pathian hming a hmang a ni.

15 Kum 1931 khân Pathian mite, chutih laia International Bible Student tia kohte chuan Bible-a chuang Jehova Thuhretute tih hming chu an put tâk avângin chu mi kum chu a chhinchhiah tlâk hle. (Is. 43:10-12) Tichuan, Pathian dik awmchhun chhiahhlawh nih leh ‘a hming pua’ faktu nih an inchhuanzia chu khawvêl hriatah an puang chhuak ta a ni. (Tirh. 15:14) Hêng thilthlengte hian Malakia 1:11-a Jehova thusawi: “Ni chhuahna aṭanga a tlâkna thleng pawhin Jentailte zîngah ka hming chu a ropui si a,” tih hi min hriat chhuahtîr a ni.

JEHOVA HMINGIN KAL RAWH

16. Engvângin nge Jehova hminga kal chu chawimawina ropui anga kan thlîr ang?

16 Zâwlnei Mika chuan: “Hnam tin chu mahni pathian hming ṭheuhvin an kal ang a, keini chu Jehova kan Pathian hmingin kumkhuain, chatuan thleng pawhin kan kal ang,” tiin a ziak a. (Mik. 4:5, NW) Jehova’n Bible Zirlaite a hming puttîr a phal chu chawimawina ropui tak mai a ni lo. Pathian pawm an hlawhzia târ lanna pawh a ni bawk a ni. (Malakia 3:16-18 chhiar rawh.) A mi mal takin engtin nge i thlîr ve? ‘Jehova hminga kal’ tûrin theih tâwp i chhuah em? Chuta thil telte chu i hre thiam em?

17. Pathian hminga kalnaah chuan eng thil nge tel?

17 Pathian hminga kalnaah chuan a lo berah thil pathum a tel a. Pakhatnaah chuan, ‘Lalpa hming lam apiangte chu chhandamin an awm ang’ tih hriain, chu hming chu mi dangte hnênah kan puang chhuak tûr a ni. (Rom 10:13) Pahnihnaah chuan, Jehova miziate, a bik takin a hmangaihna chu kan lantîr a ngai a. Tin, pathumna, a tehna felte hnuaia hlim taka kan intukluh hian Pathian hmingin kan kal a ni; chutianga kan tih loh chuan kan Pa hming thianghlim chu kan tichhia tihna a ni. (1 Joh. 4:8; 5:3) ‘Kan Pathian hminga kumkhuaa kal’ chu i tum tlat em?

18. Engvângin nge Jehova hming ropui chawimawitu zawng zawngte chuan hma lam hun chu rin tlatna nêna an thlîr theih?

18 Jehova pawisa lotu zawng zawngte chu nakin lawkah chuan amah hriat luihtîr an ni thuai ang. (Ezek. 38:23) Chutah chuan: ‘Tu nge maw ni Jehova, a thu ka han zawm tûr chu ni le?’ tia sawitu Pharaoa ang mite pawh an tel ang. Pharaoa chuan a chhânna chu a va hmu rang tak êm! (Ex. 5:1, 2; 9:16; 12:29) Keini erawh chuan duh thu rêngin Jehova chu kan lo hre ta a. A hming putu nih leh a hming pu mi thuâwih takte kan nih chu kan inchhuang hle a ni. Chuvângin, Sâm 9:10-a kan hmuh: “I hming hre tute chuan an ring ang che; nang zawngin, Jehova, nangmah zawngtute chu i kalsan ngai si lo,” tih thutiam chu ring tlat chungin hma lam hun chu kan thlîr a ni. (w13-E 03/15)

^ par. 2 He thuziakah hian atîra ziak Bible-a Pathian hming a lanna apianga Mizo Bible-a “LALPA” tih emaw, “PATHIAN” tih emawa lehlin chu “Jehova” tia thlâk a ni.

^ par. 5 Pathian hming hi Hebrew ṭawnga thiltih sawina a ni a; a awmzia chu “awm, ni” tihna a ni. (Ex. 3:14, C.L. Re-edited footnote) Chuvângin, “Jehova” tih awmzia chu “A Nihtîr” tihna a ni.—Gen. 2:4.

^ par. 13 Kristian hmasate hman ṭhin Hebrai Pathian Lehkha Thu-ah chuan Hebrai ṭawnga Jehova hming aiawh hawrawp palite a tel a. Greek ṭawnga Pathian Lehkha Thu lehlin, Septuagint Bible hmasaahte pawh a tel tho tih finfiahna a awm a ni.