Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Waoog-y-yã a Zeova yʋ-kãsengã

Waoog-y-yã a Zeova yʋ-kãsengã

“Mam na n waooga yãmb yʋʋr wakat fãa.”—YƖƖL 86:12.

1, 2. Manesem bʋg la a Zeova Kaset rãmbã tar ne Wẽnnaam yʋʋrã tɩ yaa toor ne kiris-neb ne yʋʋrã manesem?

KIRIS-NEB ne yʋʋrã fãa la bal pa rat n pʋd Wẽnnaam yʋʋrã ye. Wala makre, b Biibl a yembr (Revised Standard Version) sɩngr goam pʋgẽ, b yeelame tɩ “pa zems tɩ kiris-nebã sẽn be dũniyã gill zugã pʋt Wẽnnaam yʋ-peellã ye.”

2 La kiris-neb hakɩkã yẽ waoogda Wẽnnaam yʋʋrã. B getame tɩ b sẽn paam tɩ b boond-b t’a Zeova Kaset rãmbã yaa zu-zẽkre. (Karm-y Yɩɩl Sõamyã 86:12; Ezai 43:10.) Sẽn paase, d sẽn paam n mi Wẽnnaam yʋʋrã sẽn dat n yɛɛlga, la d mi bũmb ning sẽn kɩt tɩ d segd n waoog-a wã noom-d lame. (Mat. 6:9) Bɩ d bao n leok sogsg a tã sẽn tar yõodo, tɩ na n sõng-d lame tɩ d ra wa yĩm tɩ d sẽn paam n mi a Zeova wã yaa zu-zẽkr ye. Sogs-kãens la woto: Bãng Wẽnnaam yʋʋrã rat n yeelame tɩ bõe? Wãn to la a Zeova * tʋm tɩ zems ne a yʋʋrã? La waoog a Zeova la f sak-a wã baooda bõe maanego?

BÃNG WẼNNAAM YƲƲRÃ SẼN DAT N YƐƐLGA

3. Bãng Wẽnnaam yʋʋrã rat n yeelame tɩ bõe?

3 Bãng Wẽnnaam yʋʋrã pa f bãng t’a yʋʋr la a Zeova bal ye. Rat n yeelame tɩ f bãng a sẽn yaa Wẽnnaam ning buudã, a raabã la bũmb nins a sẽn maan tɩ b gomd rẽ yell Biiblã pʋgẽ wã. Wala makre, a sẽn zã a nin-buiidã to-to wã. A Zeova wilgda a sẽn yaa Wẽnnaam ning buudã bilf-bilf ne a sẽn pidsd a raabã to-to wã. (Yel. 4:18) A togsa a Ãdem ne a Hawa a yʋʋrã. Bũmb sẽn wilgd rẽ yaa t’a Hawa sẽn dog a Kayẽ wã poore, a pʋda Wẽnnaam yʋʋrã. (Sɩng. 4:1) A Nowe, a Abrahaam, a Izaak ne a Zakoob fãa ra mii Wẽnnaam yʋʋrã. A Zeova sẽn ning-b barka, n ges b yell la a wilg-b a raabã me kɩtame tɩ b bãng a sẽn yaa Wẽnnaam ning buudã n paase. Kaoosg zugẽ, Wẽnnaam sõnga a Moiiz t’a bãng a yʋʋrã sẽn dat n yɛɛlgã sõma.

A Moiiz sẽn bãng Wẽnnaam yʋʋrã sẽn dat n yɛɛlga, kenga a tẽebo

4. Bõe yĩng t’a Moiiz sok Wẽnnaam a yʋʋre?

4 Karm-y Yikr 3:10-15. A Moiiz sẽn wa n tar yʋʋm 80 wã, Wẽnnaam yeel-a-la woto: “Tɩ yiis mam nebã sẽn yaa Israyɛll yagensã Ezipt soolmã pʋgẽ.” La a Moiiz soka a Zeova tɩ ‘Israyɛll nebã sã n sok tɩ Wẽnnaam yʋʋr la bõe, a na n leokame tɩ bõe?’ Wẽn-tũudbã sẽn sɩng n mi Wẽnnaam yʋʋrã, bõe yĩng t’a Moiiz sok woto? A ra rat n bãnga a Zeova sẽn yaa Wẽnnaam ning buudã sõma. Rẽ la a na n tõog n sõng Israyɛll nebã tɩ b kɩs sɩd tɩ Wẽnnaam na n yiis-b-la yembdẽ wã. Bala, b sẽn kaoos yembdẽ wã, tõe tɩ b ra sãmbda a Zeova sã n sɩd tõe n yiis-b lame. Israyɛll neb kẽer ra pʋʋsda Ezipt nebã wẽnnaam-dãmb menga.—Eze. 20:7, 8.

5. Bõe la a Zeova sõng a Moiiz t’a bãng a yʋʋrã wɛɛngẽ?

5 A Zeova leoka a Moiiz tɩ bõe? A yeel-a lame t’a tɩ yeel Israyɛll nebã woto: “Sẽn boond-a tɩ ‘MAM-YAA’ n tʋm maam yãmb nengẽ.”  * A paasame t’a Moiiz yeel-b tɩ yaa ‘a Zeova sẽn yaa bãmb yaab-rãmbã Wẽnnaamã n tʋm yẽ bãmb nengẽ.’ Wẽnnaam sẽn yeel woto wã, a wilga bũmb sẽn tar yõod a mengã zugu. A wilgame t’a raabã pidsg yĩnga, a tõe n lebga a sẽn dat fãa, a tõe n maana bũmb ning fãa sẽn yaa tɩlae, la t’a yaa Wẽnnaam sẽn pidsd a pʋlemsã fãa. Yaa rẽ yĩng la a sẽn paas woto wã: “Yãoã na n yɩɩ mam yʋʋr wakat fãa. Nebã na n boola maam ne yʋ-kãng zãmaan fãa.” Sãmbg sẽn ka be, gom-kãensã yɩ a Moiiz noogo, la keng a tẽebo.

A ZEOVA TƲMAME TƖ ZEMS NE A YƲƲRÃ

6, 7. Wãn to la a Zeova pids a pʋlenga?

6 A Zeova sẽn gom ne a Moiizã poore, a pidsa a pʋlengã, n yiis Israyɛll nebã yembdẽ wã. A kɩtame tɩ tood piig paam Ezipt nebã, n wilg t’a Faraõ ne Ezipt wẽnnaam-dãmbã fãa yaa zaalem. (Yik. 12:12) A wa n kɩtame tɩ Mog-miuugã welg a yiib tɩ Israyɛll nebã looge, la a kɩt tɩ koomã rɩ a Faraõ ne a sodaasã. (Yɩɩl 136:13-15) A Zeova kogla Israyɛll nebã sẽn da yaa milyõ-rãmbã “we-raoogã sẽn sek yɛɛsgã” pʋgẽ, n kõ-b rɩɩb la koom. B neooda wã la b futã meng pa ki ye. (Tõo. 1:19; 29:4) Woto fãa wilgdame tɩ baa fʋɩ pa tõe n gɩdg a Zeova t’a pa pids bũmb a sẽn pʋlem ye. Kaoosg zugẽ, a yeela a Ezai woto: ‘Mam yaa a Zeova. Fãagd a to ka be tɩ ka maam ye.’—Ezai 43:11.

7 A Zozue sẽn yɩ a Moiiz lɛdgdã me yãa tʋʋm-kãsems nins a Zeova sẽn tʋm Ezipt la weoogẽ wã. Rẽ n so t’a sẽn wa n kolg kũumã, a yeel Israyɛll nebã woto: ‘Yãmb bãngame la y miime t’a Zeova sẽn yaa yãmb Wẽnnaamã sẽn da yeel tɩ b na n maana bũmb nins fãa n kõ yãmbã, b maaname n ka tol n bas baa a ye tɩ vaal ye. Bãmb maana fãa, baa a ye ka pa ye.’ (Zoz. 23:14) A Zeova sɩd pidsa bũmb nins fãa a sẽn da pʋlmã.

8. Wãn to la a Zeova tʋmd tɩ zemsd ne a yʋʋrã rũndã-rũndã?

8 Rũndã-rũndã me, a Zeova pidsda bũmb a sẽn pʋlme. A kɩtame t’a Bi-riblã reng n togs tɩ yaoolem wakatã, Rĩungã koe-noogã “na n moona dũniyã tɛk fãa.” (Mat. 24:14) Yaa a Zeova sẽn yaa sẽn-tõe-a-fãa wã bal n tõe n deng n togs tʋʋm-kãnga, la a ges tɩ b tʋm-a, tɩ neb nins sẽn moond koɛɛgã wʋsg “yaa nin-tals sẽn ka paam zãmsgo.” (Tʋʋ. 4:13) Rẽnd d sã n moond koɛɛgã, d sõngd n pidsda Biiblã bãngr-gomde. D waoogda d Ba wã, la d wilgdẽ tɩ d kɩsa sɩd ne bũmb ning a Zezi sẽn yeel tɩ d pʋʋs n kosã. A yeelame tɩ d kos Wẽnnaam woto: “Tɩ yãmb yʋʋr yɩ ne waoogre, tɩ yãmb soolem wa, tɩ yãmb daab maan dũniyã zug wa sẽn maand arzãna.”—Mat. 6:9, 10.

A YƲƲRÃ YAA KÃSENGA

A Faraõ pa sak n deeg t’a Zeova la Wẽnnaam ye

9, 10. A Zeova sẽn zã Israyɛll nebã to-to wã wilgda tõnd bõe?

9 Israyɛll nebã sẽn yi Eziptã poor bilfu, a Zeova wilg-b-la a sẽn yaa Wẽnnaam ning buudã n paase. A maana tõogã kaool ne-ba, n pʋlem t’a na n gesa b yell wa rao sẽn get a pag yell to-to wã. (Zer. 3:14) Israyɛll buudã lebga wa a paga. B ra yaa nin-buiid a sẽn yãk a yʋʋrã yĩnga. (Ezai 54:5, 6) B sã n da sak a noyã, a ra na n ning-b-la barka, n kogl-b la a kõ-b laafɩ. (Sõd. 6:22-27) Buud a taabã ra na n waooga a Zeova yʋ-kãsengã. (Karm-y Tõod 4:5-8; Yɩɩl Sõamyã 86:7-10.) Sɩd me, rap la pagb sẽn da yaa bu-zẽms neb n yãk yam n naag Israyɛll nebã n tũ a Zeova. Nin-kãens rɩka a Rut sẽn yi Moaabã togs-n-taare. A Rut yeela a Naomi woto: “Fo nebã na n yɩɩ mam neba, la fo Wẽnnaamã me na n yɩɩ mam Wẽnnaam.”—Rut 1:16.

10 Na maan yʋʋm 1500, Israyɛll nebã yɩ a Zeova nin-buiidu. A sẽn zã-b to-to wã sõngdame tɩ d bãng a sẽn yaa Wẽnnaam ning buudã. Baa b sẽn beeg-a naoor ka tɛkã, a wilgame t’a yaa “nimbãan-zoɛta,” la t’a “sũur ka yikd tao-tao ye.” A wilgame t’a sũ-marã yaa kãsenga. (Yik. 34:5-7) La a Zeova sũ-marã tara koaka. Israyɛll buudã sẽn wa n pa sak n deeg t’a Zezi la Mesi wã la b kɩt tɩ b kʋ-a wã, a raag-b lame n base. (Mat. 23:37, 38) Rẽ tɛka, b pa le yaa nin-buiid a sẽn yãk a yʋʋrã yĩng ye. A Zeova nifẽ, Israyɛll buudã yaa wa tɩ-koɛɛnga. (Luk 23:31) La rẽ tɛka, manesem bʋg la Israyɛll nebã tall ne Wẽnnaam yʋʋrã?

11. Bõe yĩng tɩ Israyɛll nebã wa pa le pʋt Wẽnnaam yʋʋrã?

11 Israyɛll nebã wa n tara tags-kɛg Wẽnnaam yʋʋrã zugu. B wa n tagsdame t’a yaa sõng wʋsg tɩ b pa segd n pʋd-a ye. (Yik. 20:7) Bilf-bilfu, b wa n tolg n basa a yʋʋrã pʋdbo. Yaa vẽeneg tɩ b sẽn maan woto wã sãama a sũuri. (Yɩɩl 78:40, 41) Wẽnnaam yʋʋrã tara yõod wʋsg ne-a. Biiblã yeelame t’a maanda sũ-kiir a yʋʋrã yĩnga. Rẽnd Israyɛll nebã sẽn paoog a Zeova yʋʋrã, b ra pa le tõe n yɩ buud a sẽn yãk a yʋʋrã yĩng ye. (Yik. 34:14) Woto wilgdame tɩ tara yõod wʋsg tɩ d waoog d Naandã yʋ-kãsengã.

BU-PAALG WẼNNAAM SẼN YÃK A YƲƲRÃ YĨNGA

12. Ãnd dãmb n lebg buud ning Wẽnnaam sẽn yãk a yʋʋrã yĩnga?

12 A Zeova kɩtame t’a Zeremi reng n togs t’a na n wa yãka bu-paalga, n maan “kaool-paalg” ne-a. Bu-kãng nebã fãa, “sẽn sɩng ne nin-kãsems n tɩ ta nin-bõonegã fãa” na n bãnga a Zeova. (Zer. 31:31, 33, 34) Wakat bʋg la Wẽnnaam maan kaool-paalgã? Yɩɩ yʋʋmd 33 Pãntekotã sasa. Ne ãnd dãmb la a maan kaool-paalgã? Biiblã pʋgẽ, b boola nin-kãens tɩ “Israyɛll sẽn yaa Wẽnnaam dẽnda.” B yaa neb sẽn yit buud toɛy-toɛy pʋsẽ. A Zeova yeelame tɩ b yaa neb a sẽn tũus a “yʋʋrã yĩnga.”—Gal. 6:16; karm-y Tʋʋm 15:14-17; Mat. 21:43.

13. a) Bõe n wilgd tɩ pipi kiris-nebã ra pʋta Wẽnnaam yʋʋrã? b) Yãmb tagsg yaa wãn ne y sẽn paam n moond koɛɛgã n wilgd nebã Wẽnnaam yʋʋrã?

13 Pipi kiris-nebã sẽn da yaa bu-paalgã nebã ra pʋta Wẽnnaam yʋʋrã. Wala makre, b sã n da wa togsd goam kẽer sẽn yit Biiblã babg ning sẽn da gʋls ne hebre wã pʋgẽ. * Rẽnd yʋʋmd 33 Pãntekotã sasa, tʋm-tʋmd a Pɩɛɛr sẽn wa n na n gom zʋɩf-rãmb la neb sẽn tuub n sakd zʋɩf-rãmbã tõogã taoorã, a pʋda Wẽnnaam yʋʋrã naoor wʋsgo. (Tʋʋ. 2:14, 20, 21, 25, 34) Pipi kiris-nebã sẽn da waoogd a Zeova wã, a ninga b koe-moonegã barka. Rũndã-rũndã me, d sã n wilgd nebã Wẽnnaam yʋʋrã, tɩ sã n tõe fãa bɩ d wilg-b bãmb mens Biibl-dãmbã pʋsẽ, a Zeova ningda d moonegã barka. D sẽn paam n wilgd nebã Wẽnnaam yʋʋrã yaa zu-zẽkre. Rẽ tõe n yɩɩ sabab tɩ kẽer bao a Zeova zoodo, zood sẽn na n paamd pãng n paasdẽ, la sẽn na n kaoos wakat fãa yĩnga.

14, 15. Bõe n wilgd t’a Zeova pa bas tɩ nebã yĩm a yʋʋrã?

14 La tigingã neb kẽer n wa n zãmsd b taabã yɛl sẽn pa sɩda. Yɩɩ tʋm-tʋmdbã kũum poor la b maan dẽ n yɩɩda. (2 Tes. 2:3-7) Nin-kãens rɩka Israyɛll nebã togs-n-taare, n pa le boond Wẽnnaam yʋʋrã ye. Rẽ yĩnga, a Zeova basame tɩ nebã yĩm a yʋʋrã bɩ? Ayo! Yaa sɩd tɩ d pa tõe n bãng b sẽn da boond Wẽnnaam yʋʋrã to-to wã takɩ ye. La a yʋʋrã pa menem ye. Na maan yʋʋm kobse, Wẽnnaam yʋʋrã bee Biibl-dãmb wʋsg pʋsẽ, la biibl-mitbã sɛb kẽer pʋsẽ. Wala makre, yʋʋmd 1757 soabã, a Charles Peters yeelame tɩ Wẽnnaam yʋʋrã sẽn dat n yɛɛlgã bilgda a Zeova sẽn yaa Wẽnnaam ning buudã sõma, n yɩɩd naam-yʋy nins fãa b sẽn tar n boond-a wã. Yʋʋmd 1797 soabã pʋgẽ, a Hopton Haynes yeela a sebr a ye pʋgẽ tɩ Zeova wã yaa “Wẽnnaam ning zʋɩf-rãmbã, Kiristã la a tʋm-tʋmdbã sẽn da tũudã yʋ-peelle.” A Henry Grew (1781-1862) me ra pʋta Wẽnnaam yʋʋrã. A ra yetame me tɩ b sãama Wẽnnaam yʋʋrã, la tɩ yʋ-kãng segda ne waoogre. A George Storrs (1796-1879) ne a Charles Russell sẽn tʋm ne taabã fãa ra pʋta Wẽnnaam yʋʋrã.

15 Yʋʋmd 1931 soabã, bũmb sẽn tar yõod wʋsg n maane. Sẽn deng rẽ, b ra boonda Wẽnnaam nin-buiidã tɩ Biiblã Zãmsdba. La yʋʋm-kãng tɛka, b sakame tɩ b na n boond-b t’a Zeova Kaset rãmba. (Ezai 43:10-12) Woto, b wilgame tɩ b sũur yaa noog b sẽn paam n yaa nin-buiid Wẽnnaam sẽn yãk a “yʋʋrã yĩnga,” la a yʋʋrã waoogr yĩngã. (Tʋʋ. 15:14) D sã n tags a Zeova sẽn kogl a yʋʋrã to-to wã yelle, tẽegd-d-la goam nins a sẽn yeel Malaki 1:11 wã: “Mam yʋʋrã yaa kãseng buud a taabã sʋk hal sẽn sɩng yaang tɩ ta nin-taoore.”

WAOOG-Y-YÃ A ZEOVA LA Y SAK-A

16. Bõe yĩng tɩ d sẽn paam n yaa a Zeova Kaset rãmbã yaa zu-zẽkre?

16 No-rɛɛs a Miise yeela woto: ‘Baa buudã fãa sã n waoog b mens wẽnnaam-dãmba, tõnd na n waooga Wẽnnaam a Zeova la d sak bãmb wakat fãa.’ (Mii. 4:5) A Zeova sẽn sak tɩ b boond a nin-buiidã t’a Kaset rãmbã yaa zu-zẽkr n kõ-ba. Rẽ wilgdame me tɩ b tata a yam. (Karm-y Malaki 3:16-18.) Yãmb mengã geta y sẽn paam n yaa a Zeova Kaset soabã wa zu-zẽkr bɩ? Y maanda y sẽn tõe fãa n waoogd a Zeova la y sakd-a bɩ?

17. Waoog Wẽnnaam la f sak-a wã baooda bõe maanego?

17 Bũmb wʋsg la d segd n maan n waoog a Zeova la d sak-a. Ad bãmb b tãabo: Pipi, d segd n wilga nebã a yʋʋrã, bala yaa neb nins ‘sẽn kot ne a Zeova yʋʋrã’ bal n na n “paam fãagre.” (Rom 10:13) Yiibu, d segd n dɩka a togs-n-taare. Nonglmã wɛɛngẽ la d segd n dɩk a togs-n-taar n yɩɩda. La tãabo, d sẽn pa rat n sãam d Ba wã yʋʋrã, d na n sakda a noyã ne d sũur fãa. (1 Zã 4:8; 5:3) Yãmb na n kell n waooga tõnd Wẽnnaam a Zeova la y sak-a wakat fãa yĩng bɩ?

18. Bõe yĩng tɩ sẽn waoogd-b a Zeova yʋʋrã tõe n bas b yam tɩ beoog na n yɩɩ sõma?

18 Ka la bilfu, na n yɩɩ tɩlae tɩ sẽn pa sakd-b a Zeova wã fãa bãng-a. (Eze. 38:23) B kẽer dɩkda a Faraõ naoore. A ra soka woto: ‘A Zeova yaa bõe tɩ mam na n kelg bãmb koɛɛga?’ La pa yã n kaoos la a Faraõ bãng a Zeova ye. (Yik. 5:1, 2; 9:16; 12:29) Tõnd yẽ bao n bãnga a Zeova. D sũur yaa noog d sẽn paam n yaa a Kaset rãmb n maand a raabã. Rẽ n so tɩ d kɩs sɩd tɩ beoog na n yɩɩ sõma, n tẽed Yɩɩl Sõamyã 9:11 goamã. Be, b yeela woto: ‘Neb nins sẽn mi yãmb yʋʋrã dellda yãmba. Zeova, yãmb ka basd neb nins sẽn baood yãmbã ye.’

^ sull 2 Moorã Biibl pʋgẽ, b ledga “Zeova” wã ne “Zusoaba.” La sõs-​kãngã pʋgẽ, d na n ledga “Zusoabã” ne “Zeova” zĩis nins fãa sẽn segdã.

^ sull 5 Wẽnnaam yʋʋrã yaa hebre gom-biig sẽn dat n yeel tɩ “kɩt tɩ yɩ.” Rẽnd “Zeova” wã rat n yeelame “t’a kɩtdame tɩ yɩ.”

^ sull 13 A Zeova yʋʋrã ra bee Biiblã sɛb nins sẽn gʋls ne hebre tɩ pipi kiris-nebã ra tarẽ wã pʋsẽ. Wakat kãng t’a Zeova yʋʋrã ra bee Biibl nins b sẽn boond tɩ Sɛptãntã pʋsẽ me. Sɛptãntã yaa hebre wã Biibl la b ges n lebg ne gɛrk.