Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Simaneka edhina lyaJehova enene

Simaneka edhina lyaJehova enene

“Otandi ku simaneke nokuhambelela edhina lyoye.” — JES. 25:1.

1, 2. Mepingathano noongeleka dhUukwakriste, Oonzapo dhaJehova odha tala ko ngiini edhina lyaKalunga?

OONGELEKA dhUukwakriste odhindji odhi indika okulongitha edhina lyaKalunga. Pashiholelwa, oontentekelihapu mOmbiimbeli yedhina Revised Standard Version otadhi ti: “Inashi uka nando okulongitha edhina lyaKalunga lyo lyene . . . mOongeleka dhopakriste muuyuni awuhe.”

2 Ihe Oonzapo dhaJehova odhi uvite uuntsa sho hadhi ithanwa nedhina lyaKalunga nohadhi li simanekitha. (Lesha Jesaja 25:1; Jesaja 43:10.) Shimwe ishewe, otwe shi tala ko shi li uuthembahenda sho tu shi eityo lyedhina ndyoka nosho wo sho tu shi ompata ndjoka ya kwatelwa mo yi na ko nasha noku li yapulitha. (Mat. 6:9) Uuthembahenda mboka katu na oku wu tala ko nando wu li oshinima shanathangwa. Natu ka kundathaneni omapulo gatatu ga simana: Okutseya edhina lyaKalunga okwa kwatela mo shike? Ongiini Jehova a li u ulike kutya oku li metsokumwe nedhina lye, nongiini shoka sha li wo she li simanekitha? Ongiini ngame nangoye tatu vulu okweenda medhina lyaJehova?

OKUTSEYA EDHINA LYAKALUNGA OKWA KWATELA MO SHIKE?

3. Okutseya edhina lyaKalunga okwa kwatela mo shike?

3 Okutseya edhina lyaKalunga okwa kwatela mo oshindji, kaashi shi owala okukala wu shi oshitya “Jehova.” Okwa kwatela mo okutseya iikala yaJehova, uukwatya we, omalalakano ge nosho wo iilonga ye ngaashi ya popiwa mOmbiimbeli, unene tuu omukalo moka hu ungaunga naapiya ye. Jehova oha gandja uuyelele kombinga ye kashona nakashona, opo a gwanithe po elalakano lye. (Omayel. 4:18) Jehova okwa li a hololele aantu yotango edhina lye, molwaashoka Eva okwa li e li longitha konima sho a pulumutha Kain. (Gen. 4:1) Ootatekulululwa aadhiginini Noowa, Abraham, Isak nosho wo Jakob oya li ye shi edhina lyaKalunga. Ihe sho Jehova e ya yambeke, e ya sile oshimpwiyu nosho wo sho e ya hololele elalakano lye, oya kala lela ye na olupandu lwedhina lye. Moses okwa li a hololelwa oshinima shi ikalekelwa kombinga yeityo lyedhina lyaKalunga.

Moses okwa li e shi eityo lyedhina lyaKalunga naashoka osha li sha koleke eitaalo lye

4. Omolwashike Moses a li a pula Kalunga kombinga yedhina lye, nomolwashike shoka a li ti ipula nasho shi shi okuuviwa ko?

 4 Lesha Eksodus 3:10-15. Sho Moses a li e na omimvo 80, Kalunga okwa li e mu pe oshinakugwanithwa oshinene sho e mu lombwele a ti: ‘Tembudha mo aantu yandje muEgipiti.’ Moses okwa li a pula Kalunga nesimaneko epulo lya dhenga mbanda a ti: ‘Edhina lyoye olye?’ Omolwashike Moses a li a pula epulo ndyoka ngele edhina lyaKalunga olya li lyi shiwike nale? Osha yela kutya okwa li a hala okutseya oshindji kombinga yamwene gwedhina ndyoka, sha hala okutya uushili mboka wa li tawu ka kwathela oshigwana shaKalunga shi itaale kutya Ote ke shi hupitha shili. Shoka Moses a li ti ipula nasho, oshi shi okuuviwa ko, molwaashoka Aaisraeli oya kala ye li muupika ethimbo ele. Notashi vulika ya li tayi ipula ngele Kalunga koohekulululwa ota vulu ngaa oku ya hupitha. Aaisraeli yamwe oya li nokuli haya galikana iikalunga yaEgipiti. — Hes. 20:7, 8.

5. Ongiini Jehova a li a gandja uuyelele wa gwedhwa po kombinga yedhina lye meyamukulo ndyoka a li a pe Moses?

5 Jehova okwa li a yamukula Moses ngiini? Okwa li e mu yamukula a ti: “Oto ya lombwele to ti: ‘[NGAME OTANDI KA KALA NDI LI NGAASHI NDI LI, NW] okwa tumu ndje kune.’” Opo nduno okwa gwedha ko a ti: “[Jehova, NW], Kalunga koohokulu, . . . okwa tumu ndje kune.” Kalunga okwa li u ulike kutya ota ka kala ngaashi a hala okukala, opo a gwanithe po elalakano lye, kutya ota ka kala aluhe metsokumwe noohapu dhe. Onkee ano, movelise 15 otatu lesha mo oohapu ndhoka Jehova mwene a popi a ti: “Ndika olyo edhina lyandje sigo aluhe. Osho tandi ka tumbulwa komaluvalo nomaluvalo.” Oohapu ndhoka kadha li tuu dha koleke eitaalo lyaMoses nokadha li tuu dhe mu kumitha shili!

JEHOVA OKWA KALA METSOKUMWE NEDHINA LYE

6, 7. Jehova okwa li a kala ngiini metsokumwe nedhina lye enene?

6 Jehova okwa li a kala metsokumwe nedhina lye thiluthilu, ‘mokuulika kutya’ ye Omuhupithi gwoshigwana shaIsraeli konima owala sho a pe Moses oshilonga oshinene. Okwa li a sitha ohoni Egipiti nokuulika kutya iikalunga yasho, mwa kwatelwa Farao kaye na omwago gwasha, sho e ya tumine omageelo omulongo. (Eks. 12:12) Opo nduno Jehova okwa li a topola pokati Efuta etiligane, e ta wilike Aaisraeli ye li taakane, ihe Farao netangakwiita lye oya sile mo. (Eps. 136:13-15) Sho Aaisraeli ye li ‘mombuga ontilithi nonene,’ Jehova okwa li e shi ulike kutya ye oha kaleke po onkalamwenyo sho a kala nokupa oshigwana she iikulya nomeya. Otashi vulika Aaisraeli ya li ye li oomiliyona mbali sigo ndatu lwaampono, nenge ya li ye vulithe po. Okwa li a gamene nokuli oonguwo noongaku dhawo kaadhi kulupe. (Deut. 1:19; 29:5) Osha yela kutya kapu na sha shoka tashi vulu okukeelela Jehova kaa gwanithe po euvaneko lye. Konima, Jehova okwa li a lombwele  Jesaja a ti: “Ongame, ongame OMUWA, kaku na omuhupithi gulwe, ongame awike.” — Jes. 43:11.

7 Josua ngoka a li a landula Moses, naye wo okwa li a mono iilongankondo mbyoka Jehova a longo muEgipiti nosho wo mombuga. Lwopehulilo lyonkalamwenyo ye, Josua okwa li a lombwele Aaisraeli ooyakwawo a ti: “Kehe gumwe gwomune oku shi shi momutima gwe nomomwenyo gwe kutya OMUWA Kalunga keni okwe mú pe iinima ayihe iiwanawa mbyoka e yi mú uvanekele. Okwa gwanitha euvaneko kehe e li uvaneke; kape na nando olimwe lya gwile pohi.” (Jos. 23:14) Eeno, Jehova okwa li a gwanitha po oohapu dhe ano tu tye a kala ‘ngaashi e li.’

8. Ongiini Jehova e li metsokumwe nedhina lye pethimbo lyetu?

8 Nokunena Jehova oku li ‘ngaashi a kala.’ Okwa hunganeka okupitila momwana kutya onkundana ombwanawa yuukwaniilwa oya li tayi ku uvithilwa “uuyuni auhe” momasiku gahugunina. (Mat. 24:14, NW) Mbela opu na ngaa omuntu gulwe kee shi owala Kalunga Omunankondoadhihe ta vulu okuhunganeka kombinga yoshilonga sha tya ngaaka, nokushilipaleka kutya osha gwanithwa po kaantu “inaa longwa”? (Iil. 4:13) Osha yela kutya, uuna tatu kutha ombinga miilonga yokuuvitha, otatu kutha ombinga mokugwanitha po ehunganeko lyOmbiimbeli. Ohatu simaneke Tate yetu nohatu shi ulike lela uuna tatu galikana tatu ti: “Edhina lyoye nali yapulwe, [uukwaniilwa woye nawu ye, NW], ehalo lyoye na li gwanithwe kombanda yevi wo ngaashi megulu.” — Mat. 6:9, 10.

EDHINA LYE ENENE

Farao okwa li a tindi okwiitaala kutya Jehova oye Kalunga Omunankondoadhihe

9, 10. Ongiini Jehova a li a tsikile okukala metsokumwe nedhina lye sho a kala tu ungaunga noshigwana shaIsraeli, noshizemo osha li shini?

9 Jehova okwa li a hololola oshindji kombinga ye konima owala sho Aaisreali ya li ya tembuka muEgipiti. Jehova okwa li a hangana nasho okupitila mehangano lyOmpango, e te shi uvanekele kutya ote ke shi sila oshimpwiyu, ngaashi owala omusamane ha sile omukadhi oshimpwiyu. Oshigwana shaIsraeli osha li sha ningi omukulukadhi gwaJehova gwopathaneko, nosha li oshigwana hashi ithanwa nedhina lye. (Jes. 54:5, 6) Shi li omukulukadhi gwe, andola osha vulikile kuye nokiipango ye ando okwa kala ‘Omusamane’ gwasho a gwanenena. Ando okwe shi laleke nuuyamba, noku shi gamena e te shi kaleke mombili. (Num. 6:22-27) Kungeyi, ando edhina lyaJehova enene olya kala nokusimanekwa mokati kiigwana. (Lesha Deuteronomium 4:5-8; Episalomi 86:7-10.) Uushili owo kutya, mondjokonona yoshigwana shaIsraeli, aakwiilongo oyendji oya li ya nanenwa kelongelokalunga lyashili. Oyendji oya li ya ningi ngaashi Omumoab Rut ngoka a li a lombwele Naomi a ti: “Aangandjoye otaa ka ninga aangandjetu, ngaashika Kalunga koye ota ka kala Kalunga kandje wo.” — Rut 1:16.

10 Omimvo 1 500 lwaampono ndhoka Jehova a  kala nokuungaunga noshigwana shaIsraeli okwa kala nokuulika omaukwatya ge gi ili nogi ili. Nonando oshigwana shoka osha kala tashi tsu mo dhasho lwiikando niikando, Jehova oku ulike kutya oku li “Kalunga omunamutimahenda,” ye ‘iha geye mbala.’ Okwa li Kalunga omutalanteni shili nomwiidhidhimiki. (Eks. 34:5-7) Ihe ka li ta ka tsikila okutala onteni oshigwana shoka sigo aluhe. Ina kala we e na onkwa noshigwana shaJuda sho she ekelehi Omwana noku mu dhipaga. (Mat. 23:37, 38) Oluvalo lwaIsraeli inalu kala we oshigwana shaKalunga hashi ithanwa nedhina lye. Osha li sha si pambepo, sha fa omuti omukukutu. (Luk. 23:31) Mbela shika osha li she ya ningitha ya kale ya tala ko ngiini edhina lyaKalunga?

11. Osha li she ende ngiini opo Aajuda ya hulithe po okulongitha edhina lyaKalunga?

11 Ondjokonona oye shi ulika kutya Aajuda oya li ya tameke okukala ye na etaloko lya puka shi na ko nasha nedhina lyaJehova. Oya li ye li tala ko eyapuki noya li yu uvite kutya kapu na ngoka e na oku li tumbula. (Eks. 20:7) Mokweendela ko kwethimbo, eitaalo lyOshijuda olye ende tali hulitha po okulongitha edhina lyaKalunga. Osha li she ehameke Jehova lela okumona nkene edhina lye itaali simanekwa. (Eps. 78:40, 41) Osha yela kutya, Kalunga ngoka ti ithanwa “omukodhi,” ka li ta ka etha oshigwana shoka she mu iteka, nosho wo shoka e shi iteka shi kale tashi ithanwa nedhina lye sigo aluhe. (Eks. 34:14) Oshinima shika otashi tu kwathele tu mone kutya osha simana aluhe tu kale twa simaneka noonkondo edhina lyOmushiti gwetu.

OSHIGWANA OSHIPE HASHI ITHANWA NEDHINA LYAKALUNGA

12. Osha li she ende ngiini opo Jehova a tote po oshigwana hashi ithanwa nedhina lye?

12 Okupitila muJeremia, Jehova okwa li a holola elalakano lye lyokutota po “ehangano epe” moka a li ta ka hangana noshigwana oshipe, shoka shi li Israeli yopambepo. Jeremia okwa li a hunganeke kutya iilyo yasho ayihe, kutya nduno ‘aagundjuka nenge aakuluntu, otaya ka tseya OMUWA.’ (Jer. 31:31, 33, 34) Ehunganeko ndyoka olya li lya tameke okugwanithwa pOpentekoste 33 E.N., sho Kalunga a toto po ehangano epe. Oshigwana oshipe, ‘Israeli yaKalunga’ shoka sha li sha kwatela mo Aajuda nosho wo mboka kaaye shi Aajuda, osha li sha ningi ‘oshigwana shoka Kalunga a likolele mwene edhina lye’ (OB-1954) nenge ngaashi Jehova e shi popi a ti kutya ‘oshigwana hashi ithanwa nedhina lyandje.’ — Gal. 6:16, OB-1954; lesha Iilonga 15:14-17; Mat. 21:43.

13. (a) Mbela Aakriste yopetameko oya li haya longitha edhina lyaKalunga? Shi yelitha. (b) Oho tala ko ngiini uuthembahenda mboka wu na wokulongitha edhina lyaJehova muukalele?

13 Shi li ‘oshigwana shoka Kalunga e shi likolele mwene edhina lye,’ iilyo yoshigwana shoka shopambepo oya kala nokulongitha edhina lyaKalunga uuna tayi totha mOmanyolo gOshihebeli. * Sho omuyapostoli Petrus a li ta popi nongundu yAajuda nosho wo yaamboka kaaye shi Aajuda pOpentekoste 33 E.N., okwa li a longitha edhina lyaKalunga lwiikando yontumba. (Iil. 2:14, 20, 21, 25, 34, NW) Aakriste yomethelemumvo lyotango oya li haya simaneke Jehova, nokwa li a yambeke oonkambadhala dhawo miilonga yokuuvitha. Nokunena, Jehova oha yambeke uukalele wetu uuna tatu popi nenyanyu kombinga yedhina lye noku li ulukila mboka ye na ohokwe, mOombiimbeli dhawo uuna tashi wapa. Nokungeyi, otatu ya kwathele ya tseyathane naKalunga kashili. Shoka kashi li tuu uuthembahenda uunene kuyo nokutse wo! Okutseyathana huka omathimbo gamwe otashi vulika ku ka kale etameko lyuukuume uuwanawa naJehova mboka tawu ka kola nota wu kalelele.

14, 15. Nonando uushinimonima owa kala nokutaandela, Jehova okwa li a ningi po shike kombinga yedhina lye?

14 Konima, uushunimonima owa tameke okunwetha mo egongalo lyopaKriste lyopetameko, unene tuu konima yeso lyaayapostoli. (2 Tes. 2:3-7) Aalongi aafundja oya li ya landula nokuli onkuluhedhi yAajuda, yokwaalongitha edhina  lyaKalunga. Ihe mbela Jehova okwa li ngaa ta ka pitika edhina lye li kane po? Aawe nando! Nonando katu shi naanaa lela kutya olya li hali tumbulwa ngiini monakuziwa, edhina lye inali hulithwa po. Olya kala nokuholoka momatoloko gOombiimbeli dhi ili nodhi ili nosho wo miinyolwa yaalongwantu yOmbiimbeli. Pashiholelwa, mo 1757 omulumentu gwedhina Charles Peters, okwa li a nyola kutya edhina “Jehova” olyo “unene lya fa tali holola uukwatya we wolela,” moku li yelekanitha nomadhinasimaneko ogendji ngoka hi ithanwa. Membo limwe lya nyolwa mo 1797 tali popi kombinga yokulongela Kalunga, omulumentu gwedhina Hopton Haynes okwa tameke ontopolwa onti-7 ta ti: “JEHOVA olyo edhina lyaKALUNGA ndyoka lya li hali longithwa kAajuda; ngoka oye owala ya li haya galikana; ngaashi naanaa Kristus nosho wo aayapostoli ye ya li haya ningi.” Omulumentu gwedhina Henry Grew (a li ko 1781-1862) ka li owala a longitha edhina lyaKalunga, ihe okwa li wo e wete kutya olya dhinika noli na okuyapulithwa. Omulumentu gwedhina George Storrs (a li ko 1796-1879), ngoka a li kuume kopothingo kaCharles T. Russell, naye okwa li a longitha edhina lyaKalunga, ngaashi naanaa kuume ke Russell.

15 Omumvo 1931 kagu shi okudhimbiwa! Molwaashoka omo oshigwana shaKalunga shoka sha li hashi ithanwa Aakonakoni yOmbiimbeli yoPaigwana pethimbo mpoka, sha taamba ko edhina ndyoka li li pamanyolo, Oonzapo dhaJehova. (Jes. 43:10-12) Odha li dha tseyithile uuyuni awuhe kutya odhu uvite uuntsa sho dhi li aapiya yaKalunga kashili, ‘oshigwana shoka e shi likolele mwene edhina lye,’ notashi tanga edhina ndyoka. (Iil. 15:14, OB-1954) Iinima mbyoka otayi tu dhimbulukitha oohapu dhaJehova ndhoka dhi li muMaleaki 1:11 (OB-1954) tadhi ti: “Okepito lyetango sigo keninginino lyalyo edhina lyandje tali ka kala enene mokati kaapagani.”

KALA NOKWEENDA MEDHINA LYAJEHOVA

16. Otu na okukala tu uvite ngiini sho hatu ithanwa Oonzapo dhaJehova?

16 Omupolofeti Mika okwa nyola a ti: “Iigwana ayihe hayi kala nokweenda, okehe medhina lyoshikalunga shasho, ihe otse hatu kala nokweenda omedhina lyOmuwa, Kalunga ketu, aluhe sigo aluhe.” (Mika 4:5, OB-1954) Sho Jehova e etha Aakonakoni yOmbiimbeli ya taambe ko edhina lye, itashi ulike owala kutya okwe ya simaneka noonkondo, ihe otashi ulike wo kutya okwe ya hokwa. (Lesha Maleaki 3:16-18.) Ongiini shi na ko nasha nangoye paumwene? Mbela oho ningi ngaa ngaashi to vulu wu ‘ende medhina lyaJehova’? Mbela owu na ngaa olupandu lwaashoka sha kwatelwa mo?

17. Okweenda medhina lyaKalunga okwa kwatela mo shike?

17 Okweenda medhina lyaKalunga okwa kwatela mo iinima itatu lwaampono. Shotango, otu na oku li tseyithila yalwe, molwaashoka ‘ngoka ti ithana edhina lyOmuwa, oye owala ta hupithwa.’ (Rom. 10:13) Oshitiyali, otu na okukala hatu ulike omaukwatya gaJehova, unene tuu ohole. Oshititatu, ohatu ende medhina lyaKalunga uuna tatu vulika nenyanyu komithikampango dhe dhuuyuuki, nokusimaneka edhina lye eyapuki. (1 Joh. 4:8; 5:3) Mbela owa tokola toko ngaa wu ‘ende medhina lyOmuwa, Kalunga ketu, aluhe sigo aluhe’?

18. Omolwashike ayehe mboka haya simaneke edhina lyaJehova enene ya tegelela onakuyiwa ye na einekelo?

18 Masiku ayehe mboka hayi ipwililikile Jehova nenge haya tsu ondumbo naye otaya ka thiminikwa ya zimine kutya oye lye. (Hes. 38:23) Mokati kawo omwa kwatela oohandimwe mboka ya fa Farao ngoka a li a pula a ti: ‘Jehova olye, ndi pulakene ewi lye?’ Farao okwa li a mono nziya kutya Jehova olye. (Eks. 5:1, 2, yelekanitha NW; 9:16; 12:29) Ihe tse otwa hogolola nehalo ewanawa tu tseye Jehova. Otu uvite uuntsa sho hatu ithanwa nedhina lye nokukala tu li oshigwana she shoka hashi vulika kuye. Onkee ano, otwa tegelela onakuyiwa tu na einekelo meuvaneko ndyoka li li mEpisalomi 9:10, ndyoka tali ti: “OMUWA, mboka [ye shi edhina lyoye, NW], otaye ku inekele; iho etha nando ogumwe ngoka te ya kungoye.”

^ okat. 13 Methelemumvo lyotango edhina lyaJehova olya li hali nyolwa noondanda ne dhOshihebeli YHWH ndhoka hadhi ithanwa o-Tetragrammaton. Edhina ndyoka otashi vulika wo lya li momatoloko gonale gOshigreka gopetameko, ngoka hagi ithwana o-Septuagint.