1. Pingo omyero waket genwa ducu i kom Lok pa Lubanga?

 KA LUELDA gitye ka moko tam me neno ka ce latin kwan moni me Baibul romo cako wot i ticwa me pwony, gin gipenye kekengi ni, ‘Tika lagam pa latin kwan me Baibul-li nyuto ni en yeni Baibul obedo Lok pa Lubanga?’ * Ki lok ada, jo ma gimito doko lutit kwena me Ker-ri ki dok lutic ducu pa Lubanga omyero gunyut i ticgi kacel ki lokgi ni gigeno Baibul. Pingo? Pien keto genwa i kom Lok pa Lubanga kacel ki bedo ki kero me tic kwede i ticwa me pwony-nyi biweko wakonyo jo mukene me ngeyo Jehovah ki bene me nongo larre.

2. Pingo omyero ‘wamedde ki jami ma dong wapwonyogi’?

² Lakwena Paulo onwoyo kit ma Lok pa Lubanga pire tek kwede i kare ma en ocoyo bot Temceo ni: ‘Myero imedde ki jami ma ipwonyogi, ci dong iketo niye i komgi.’ ‘Jami’ ma Paulo oloko i komgi-ni gikwako ada ma ginonge i Baibul, ma guweko Temceo oketo niye i kwena maber-ri. I kare-ni bene, ada magi gigudo kwowa dok pud gimedde ki konyowa wek wabed ‘ryek pi nongo larre.’ (2 Tem. 3:14, 15) Pol kare watiyo ki lok ma Paulo owaco i tyeng ma lubo tyeng magi me nyuto bot dano ni Baibul obedo buk pa Lubanga, ento wan bene waromo nongo adwogi mukene maber ki i lok ma tye i 2 Temceo 3:16. (Kwan.) Kong dong wanyamu tyeng man i yo matut. Pien timo meno bijingo genwa ni pwony ducu pa Jehovah tye “atir.”​—Jab. 19:8.

3-5. (a) Lwak gudok i pwony pa Petero nining i nino me Pentekote, ki dok pingo? (b) Pingo jo mapol i Tecalonika gujolo lok me ada? (c) Ngo ma romo gudo cwiny dano ka watye i ticwa me pwony?

³ Yecu owaco bot jo Icrael ni: ‘Abioro botwu lunebi  ki luryeko ki lupwonye.’ (Mat. 23:34) Yecu onongo tye ka lok i kom lupwonnyene, ma en opwonyogi me tic ki Ginacoya i ticgi me pwony. Ngat acel i kin ‘lupwonye’ magi obedo lakwena Petero. I Pentekote mwaka 33 K.M., en omiyo pwony bot lwak ma gupong i Jerucalem kun tiyo ki wang Baibul mapol ki i Ginacoya me leb Ibru. I kare ma jo mapol guwinyo kit ma Petero nyamo kwede wang Baibul magi, “cwinygi oton” adada. Gin gungut i kom bal ma gutimo i kare mukato angec. Jo ma romo 3,000 kulu gukwayo pi kica pa Lubanga ci gudoko Lukricitayo.​—Tic 2:37-41.

⁴ Lapwony mukene aye lakwena Paulo, ma otito kwena maber-ri i kabedo maboco ki Jerucalem. Me lapore, en opwonyo jo ma onongo gitye i kacokke pa Lujudaya i Makedonia, gang madit me Tecalonika. Pi Cabat adek kulu, Paulo obedo ka ‘laro lok kwedgi i kom lok ma i ginacoya kun tito lok kore ki kore ma moko ni Kricito myero onen can ka ocer woko ki i kin jo muto.’ Adwogine obedo ningo? ‘Jo mukene i kingi [Lujudaya] lok ocobo cwinygi,’ kadi wa “jo Grik mapol.”​—Tic 17:1-4.

⁵ Kit ma lutic pa Lubanga gitiyo kwede ki Baibul i kare-ni gudo cwiny dano mapol. I kare ma laminwa mo acel i lobo Switzerland okwano tyeng acel ki i Baibul bot rwod ot, laconi openye ni: “In ia ki i dini mene?” Laminwa-ni ogamo ni: “Wan ki lawota eni wabedo Lucaden pa Jehovah.” Laco-ni ogamo ni: “Myero onongo ange wacon. Dini mene mapat ki Lucaden pa Jehovah ma giromo bino i pacona ka kwano Baibul bota?”

6, 7. (a) Jo ma gipwonyo i kacokke giromo tic ki Baibul i yo maber nining? (b) Pingo pire tek ni wati ki Ginacoya ki diro ka watye ka kwano Baibul ki latin kwan ki gang?

⁶ Wan watwero tic ki Baibul i yo maber nining ka watye ka pwony? Ka ibimiyo pwony ki i wi abam i kacokke, kwan wang Baibul ma ibitiyo kwedgi. Ma ka tito ki wii wang Baibul ma pigi tego, kwanone ki i kompiuta nyo tic ki kompiuta matidi ma kimako i cing, yab Baibul ci i kwan ki iye dok bene cuk cwiny lwak me yabo Baibulgi. Ki bene, kwany kare me tito kit ma tyeng moni romo konyo kwede lwak me nyikke cok bot Jehovah. Ma ka tic ki lapor ma dano pe niang ki dok tito jami mutimme wek dano gunyer, ti ki kare meno me nyamo Lok pa Lubanga i yo ma niange.

⁷ Gin ango ma myero wamak i wiwa ka watye ka kwano Baibul ki latin kwan ki gang? Ka watye ka tic ki bukkewa, omyero wanen ni wakwano wang Baibul ka watye ka kwan. Omyero wacuk cwiny latin kwan me Baibul me kwano wang Baibul ma kiketogi dok wakonye wek oniang. Watimo man nining? Pe myero wadur lok mapol, ento omyero wacuk cwiny latin kwan me tito tamme. Ma ka tito gin ma myero en oye nyo otim, waromo penye ki lapeny ma miyo en moko tam matir pire kene. *

8. Paulo olwenyo ki cik mene i dul kome?

⁸ Pol kare watamo ni “juko dano” obedo tic pa luelda keken. Ento ki lok ada, luelda gitye ki tic me ‘juko jo ma gitimo bal.’ (1 Tem. 5:20; Tito 1:13) Ento bene pire tek ni myero wajukke kekenwa. Paulo onyuto lanen maber pien en onongo tye Lakricitayo ma iye leng. (2 Tem. 1:3) Ento kadi bed kumeno, en ocoyo ni: “Aneno cik mukene i dul koma ducu, kun tye ka lweny ki cik ma i tamma, tera i opii i te cik me bal.” Ka wakwano tyeng muromo ka nget lok magi, ci wabiniang maber adada lweny mene ma Paulo onongo  myero olweny me loyo mitine me bal.​—Kwan Jo Roma 7:21-25.

9, 10. (a) Goro macalo mene ma Paulo olwenyo kwedgi? (b) Paulo nen calo olwenyo ki gorone nining?

⁹ Goro ango ma Paulo otute kwede me loyone? Kadi bed ni pe otitogi, ento en ocoyo bot Temceo ni onongo ebedo ngat ma ‘layet.’ (1 Tem. 1:13) Ma peya en olokke odoko Lakricitayo, akemo ma Paulo onongo tye kwede i kom Lukricitayo onongo gwa adada. Ma lubbe ki cwiny ma onongo en tye kwede i kom lulub kor Kricito, en oye ni: “Agerre i komgi.” (Tic 26:11) Paulo opwonyo kit me dwoko akemone piny, ento nen calo i kine mukene en oyelle me juko kit ma ewinyo kwede ki i cwinye ki dong lok ma eloko. (Tic 15:36-39) Gin ango ma okonye?

¹⁰ I kare ma tye ka coyo waraga bot Lukricitayo me Korint, Paulo otito diro ma etiyo kwede me jukke kene. (Kwan 1 Jo Korint 9:26, 27.) En otiyo matek me lweny ki gorone. Ka pe gin mo, en nen calo oyenyo tira me Ginacoya, olego bot Jehovah wek okonye me ketogi i tic, ci otute matek me yubo kite. * Watwero nongo adwogi maber ki i lanenne-ni pien wan bene watye ka lweny ki roc ma watye kwede.

11. Wan watwero ‘ngine kekenwa’ nining me niang ka ce watye ka lubo yo me ada?

¹¹ Omyero pe watam ni waromo giko lweny ki gorowa. Ma ka meno, mitte ni myero ‘wangine kekenwa’ me moko ka ce watye ka lubo yo me ada. (2 Kor. 13:5) Ka watye ka kwano ginacoya mogo calo Jo Kolocai 3:5-10, waromo penye kekenwa ni: ‘An tika atye ka tic matek me neko miti me bal ma atye kwede nyo kece kita tye ka doko rac? Ka atye ka tic ki intanet, tika aloro kabedo me tim carocaro ka ce oyabbe nyo ayenyo kabedo ma pe opore?’ Keto tira ma tye i Lok pa Lubanga i kabedo macalo magi i tic bikonyowa me bedo ma ‘wangwa twolo kun wagwokke.’​—1 Tec. 5:6-8.

12, 13. (a) Miti ango ma myero wabed kwede ka watye ka “tiro kit pa dano,” dok waromo lubo lanen pa Yecu nining? (b) Kit lok ango ma pe mitte ka watye ka “tiro kit pa dano”?

¹² Nyig lok me leb Grik ma kigonyo ni “tiro kit pa dano[-ni]” te lokke ni “weko gin moni obed maber, yubo, roco gin moni wek odok maber.” I kine mogo omyero wayub lok i kinwa ki jo mukene ka pe giniang i komwa nyo kit ma watimo kwede ki jami. Me lapore, lutela dini pa Lujudaya gukok ni pingo kica mako Yecu i kom “lujog-mucoro ki lubalo.” Yecu odok iye ni: “Jo ma komgi yot pe gimito daktar, ento kono jo ma komgi lit aye. Wuciti wupwony tyen lok man ni, ‘Amito kica pe lee me gitum.’” (Mat. 9:11-13) En otito Lok pa Lubanga bot dano ducu kun diyo cwinye dok nyuto kica. Pi meno, jo mamwol guniang ni Jehovah kara “Lubanga ma lakica dok maro dano, kiniga pe make oyot, marre ma pe lokke dwong, en lagen mada.” (Nia 34:6) Jo mapol guye kwena maber-ri me nyuto ni gijolo tute ma Wod pa Lubanga oketo me ‘tiro kit pa dano-ni.’

¹³ Lanen pa Yecu-ni pwonyowa kit ma myero wakony kwede jo mukene. Ngat mo ma iye owang romo lok ki dwan me gero ni, ‘Lokwa ni tin pe buto, myero watyek woko.’ Ento tic ki yo ma kit man pe rwatte ki lok ma kicoyo i 2 Temceo 3:16. “Ginacoya ducu” pe miniwa twero me lok i yo me gero. Calo “pala lucwan ka ocobo dano,” tic ki leb makec pol kare cwero cwiny dano dok pe kelo adwogi maber.​—Car. 12:18.

14-16. (a) Luelda gitwero “tiro kit pa dano” nining i yo ma konyo jo mukene me cobo pekogi? (b) Pingo “tiro kit pa dano” kun kitiyo ki Ginacoya pire tek i pito lutino?

 ¹⁴ I yo ma nining ma watwero diyo cwinywa dok wanyuto kica ka watye ka “tiro kit pa dano”? Go kong ni jo mo ma gunyomme ma gimaro daa i kingi gupenyo laelda mo ni okonygi giko daa man. Laelda-ni myero otim gin ango? Labongo lenge, laelda-ni romo tic ki cik me Baibul me konyogi giko daa man, nyo romo tic ki cik ma gitye i dul me 3 i buk me Mung me Nongo Yomcwiny i Kwo me Ot. Ka laelda-ni nyamo kwedgi lok man, laco gin ki dakone gitwero niang tira mene ma ngat acel acel myero oket i tic. Ka kare dong okato, laelda-ni romo penyogi kit ma jami tye ka wot kwede i otgi kun miyo kony mukene ka ce mitte.

 ¹⁵ Lunyodo gitwero ‘tiro kit’ pa lutinogi nining wek gudong i yo me cwiny? Ket kong ni imito konyo nyari ma tye ki mwaka apar ki wiye wek pe obed ki larem marac. Mukwongo, omyero kong iniang lok ada i kom larem man. I ngeye, ka pud itamo pi nyari, ci iromo lok kwede kun itiyo ki cik me Baibul ma ginonge i buk me Questions Young People Ask​—Answers That Work, Volume 2. Inge nino mukene, itwero cwalo cawa malac kacel kwede. Itwero bene niang ka ma tamme tye iye ka en tye i ticwa me pwony nyo ka jo me ot gitye ka mato yamo. Ka idiyo cwinyi dok inyuto kica, ci nyari biniang ni in kara imarre dok itye ki miti i kome. Man biweko en keto tira ma imine-ni i tic kun gwokke ki jami ma balo kwone.

¹⁶ Ka wan bene wadiyo cwinywa dok wanyuto kica, ci wacuko cwiny jo ma giparo pi yotkomgi, jo ma cwinygi otur pien gurwenyo dog ticgi, nyo ginongo tek me ye pwony mogo me Ginacoya. Tic ki lok pa Lubanga me “tiro kit pa dano” kelo adwogi mabeco mapol bot jo pa Jehovah.

17. Pingo myero wajol pwony ki twon pwoc madit?

¹⁷ “Kit pwonnye ducu, ka pud watye iye, pe watamo ni obedo me yomcwiny, ento me kumo.” Kun inongo ni “i ngeye lacen kelo kuc keken bot jo ma guyelle iye, pien nongo dong gudoko jo ma kitgi atir.” (Ibru 12:11) Pol pa Lukricitayo ma dong gudongo gudoko dito giye ni pwony pa lunyodogi ma gin luye okonyogi tutwal. Dok bene ye pwony ma luelda giminiwa kun a ki bot Jehovah weko wamedde ki lubo yo me kwo.​—Car. 4:13.

18, 19. (a) Pingo tira ma nonge i Carolok 18:13 pire tek i ‘pwonyo dano wek gulub kit ma atir’? (b) Adwogi ango ma bino ka luelda ginyuto kica kacel ki mar ka gitye ka konyo jo ma gutimo bal?

¹⁸ Diro mitte wek imi pwony ma konyo ngat moni. Jehovah owacci Lukricitayo myero gumi pwony i “kit ma atir.” (2 Tem. 3:16) Pi meno, omyero wati ki cik me Baibul macalo guti me pwonywa. Cik acel ma kit meno tye i Carolok 18:13: “Ka ngat mo gamo lok ma peya owinyo, meno nyutu mingone, dok kelo lewic i kome, Baibul pa Katoli.” Ma nyutti, ka mitte ni luelda gulok ki ngat mo ma kikok i kome ni otimo bal madit, gin myero kong gukwed lokke maber wek guniang lok ada ducu ma tye. (Nwo. 13:14) Ka gutimo meno, ci dong giromo miyo pwony i “kit ma atir.”

¹⁹ Ento, Lok pa Lubanga wacci luelda myero gutir jo mukene “ki mwolo.” (Kwan 2 Temceo 2:24-26.) Ki lok ada, ngat moni romo kelo cac i kom Jehovah kacel ki cwercwiny bot jo mukene ma pe gubalo. Kadi bed kumeno, laelda pe konyo ngat meno matwal ka ce en miyo tira ma nongo okeco woko. Ento, ka luelda gilubo “kica pa Lubanga,” ci gikonyo ngat ma obalo-ni me ngut i kom balle.​—Rom. 2:4.

20. Cik mene ma lunyodo myero guti kwede ka gitye ka pwonyo lutinogi?

²⁰ Lunyodo myero guti ki cik me Baibul i pito lutinogi kun ‘gipwonyogi dok ginyebogi ki kit mabeco ma Jehovah pwoyo.’ (Ep. 6:4) Wego pe myero omi pwod bot wode pien kiwacce ni en otimo bal kun nongo peya owinyo lok pa wode. Dok bene timo jami i yo me gero pe mitte i paco pa Lakricitayo. ‘Jehovah won kica dok timo ber bot dano,’ dok lunyodo myero gulub lanenne ka gitye ka pwonyo lutinogi.​—Yak. 5:11.

21, 22. Ka ikwano Jabuli 119:97-104, lok mene ma gudo cwinyi ma lubbe ki kit ma iwinyo kwede pi Lok pa Jehovah?

²¹ Latic mo acel pa Lubanga otito gin mumiyo emaro cik pa Jehovah. (Kwan Jabuli 119:97-104.) Pien okwano Baibul, en odoko ryek dok ocako bedo ki niango matir. Keto tira me Baibul i tic okonye pe me timo jami maraco ma jo mukene gitimo ci keligi cwercwiny. Ki bote, kwano Ginacoya okelle yomcwiny kacel ki yengo. En omoko tamme liking me bedo lawiny bot Lubanga ma lubo cikke okelo bote adwogi mabeco mapol-li.

²² In tika itero “Ginacoya ducu” ni pigi tek? Ginacoya weko ibedo ki niye matek ni Lubanga bicobo yubbe. Tira ma iye twero konyi weko pe inyamo ma nwang pi adwogi marac ma bino pi bal. Dok ka itiyo kwede ki diro, ci itwero konyo jo mukene me cako lubo yo me kwo dok gimedde iye. Omyero dong watiyu maber adada ki “Ginacoya ducu” ka nongo watiyo pi Jehovah, Lubangawa maryek dok ma lamar.