Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Diosan Arupajja juma pachpatakisa ukat yaqhanakar yanaptʼañatakis wali askiwa

Diosan Arupajja juma pachpatakisa ukat yaqhanakar yanaptʼañatakis wali askiwa

‘Taqe kuntï arskta ukanakjja, cheqaparjamaw uñjta.’ (SAL. 119:128, NM)

1. ¿Kunatsa Diosan Arupar taqe chuyma confiyañasa?

BIBLIAT mä yateqerejj yatiyir mistuñatakejj mayitanak phoqheti janicha uk amuytʼañatakejja, akham sasaw irpir chuymaninakajj jisktʼasipjje: “Arsutapajj ¿Biblian cheqapuni Diosan amuytʼayatätapti uñachtʼayi?” * sasa. Cheqansa, Diosan arunakap yatiyañ munirinakasa ukat Jehová Diosan taqe yupaychirinakapasa uka jisktʼarojj “jïsa” sasaw taqe chuyma arsupjjañapa. ¿Kunatsa? Kunattejj Diosan Arupar confiyañäni ukat yatiykasajj sum apnaqarakiñäni ukhajja, mayninakarojj Jehová Diosar uñtʼapjjañapataki ukat qhespiyasipjjañapatakis yanaptʼañäniwa.

2. ¿‘Kuntï yateqktan ukat iyawskaraktan ukarojj’ kunatsa jan pächasis arkaskakiñasa?

2 Diosan Arupajj kunja wakiskirisa ukjja, qhanwa apóstol Pablojj Timoteor carta qellqkäna ukan uñachtʼayäna, akham sänwa: “Kuntejj yateqkta, ukat iyawskarakta ukarojj jan pächasis arkam” sasa. “Kuntejj yateqta” sasin Pablojj siskäna ukajja, Biblian kawkïr yatichäwinakapatï Timoteor suma yatiyäwinakar confiyañ yanaptʼkäna ukanakawa. Jiwasarojj ukhamarakiw Biblian yatichäwinakapajj yanaptʼistu ukat ‘qhespiyasiñatakis irpaskarakistu’ (2 Tim. 3:14, 15). Bibliajj Diosan amuytʼayatawa sasin jaqenakar amuytʼayañatakejja, Pablojj kuntï 2 Timoteo 3:16 qellqatan siskäna ukwa jilpach uñachtʼaytanjja, ukampis jiwasarojj yaqha toqetwa yanaptʼarakistu (liytʼasiñapawa). * Jichhajj uka jiskʼa tʼaqat sum amuytʼañäni, ukaw Jehová Diosan taqe yatichäwinakapajj  ‘cheqapawa’ sasin taqe chuyma confiyañatak yanaptʼistani (Sal. 119:128, NM).

ASKIRAKIW ‘YATICHAÑATAKI’

3-5. 1) Pentecostés 33 maranjja, ¿Pedron arstʼäwip istʼasajj kunsa walja jaqenakajj lurapjjäna, ukat kunatsa? 2) ¿Kunatsa Tesalónica markan walja jaqenakajj cheqa yupaychäwir iyawsapjjäna? 3) ¿Yatiyktan ukhajj kunas jaqenakar muspharayi?

3 Jesusajj israelitanakar akham sänwa: “Ukatpï jumanakarojj khitanëjja profetanaka, yatichirinaka, amuytʼirinakaraki” sasa (Mat. 23:34). Uk sasinjja, arkirinakapatwa parlaskäna, kunattejj jupanakaruw Qollan Qellqatanakampi yatiyapjjañapatak yatichäna. Pentecostés 33 maranwa ukanakat maynïr ‘yatichirejj’ Jerusalén markan walja jaqenak nayraqatapan arstʼäna, jupasti apóstol Pedrönwa. Ukanjja, walja kutiw Hebreo Arut Qollan Qellqatanakat aytäna. Pedron qhanañchtʼäwip istʼasajja, waljanejj “chuymanakapan wali llaktʼataw uñjasipjjäna”. Juchanakapat arrepentisisajja, jupanakat mä kimsa waranq jaqenakaw Diosar perdón mayisajj Criston arkirip tukjjäpjjäna (Hech. 2:37-41).

4 Apóstol Pablojj ukhamarakiw yatichirïna, jupajj Jerusalén markat jaya cheqanwa Diosan suma arunakap yatiyarakïna. Tesalónica (Macedonia) markanjja, judío jaqenakaruw mä sinagogan parläna. “Ukansti kimsa semanaw jupanakampejj sapa samarañ urun parläna. Qellqatanakarjamaw Pablojj jupanakar qhanañchäna: ‘Cristojj tʼaqhesiñapapunïnwa, ukatsti wakisirakïnwa jiwatata jaktañapajja’” sasa. Ukat ¿kunas pasäna? “Yaqhep judionakajj iyawsapjjänwa” ukat “griego jaqenakasti waljanirakiw iyawsapjjäna” (Hech. 17:1-4).

5 Jichhürunakanjja, kunjamsa Diosan servirinakapajj yatichañatakejj Biblia apnaqapjje uk uñjasajja, ukhamarakiw jaqenakajj wal muspharapjje. Mä kutejja, Suiza markankir mä chachajj mä kullakar Biblia liytʼir istʼasajja, akham sasaw jisktʼatayna: “¿Khitinakäpjjtas jumanakajja?” sasa. Kullakajj akham sataynawa: “Nänakajj Jehová Diosan Qhanañchirinakapäpjjtwa” sasa. Ukjjarusti uka chachajj akham sarakïnwa: “Uk niy amuyjjayätwa. Janiw yaqhanakajj utajar Bibliat liytʼirejj jutapkaspati” sasa.

6, 7. 1) Taman arstʼapki ukanakajja, ¿kunjamsa Biblia sum apnaqapjjaspa? 2) Bibliat yateqerinakar yatichkasajja, ¿kunatsa Biblia sum apnaqañajj wakisi?

6 Yatichktan ukhajja, ¿kunjamsa Biblia jukʼamp apnaqsna? Jumatï taman arstʼirïstajja, arstʼkta ukarjamaw Biblian tʼaqanakap liytʼañama. Ukhamajja, Bibliat mä jiskʼa tʼaqap aleq aytañata jan ukajj papelat liytʼañat sipansa, Biblia jistʼarasinwa uka pachpat liytʼañama. Ukat tantachasirinakarus ukham lurapjjañapatakiw chʼamañchtʼañamaraki. Ukat Jehová Diosar jakʼachasipjjañapatakejja, kunjamsa uka tʼaqanakajj yanaptʼaspa uk sum qhanañchtʼañama. Arstʼkasajja, chʼama amuytʼkaña uñachtʼäwinakata jan ukajj laruyirjam experiencianak arsuñat sipansa, Diosan Arupatwa qhanañchtʼañama.

7 Ukat Bibliat apstʼat qellqatanakampi maynir yatichkasajja, Biblian jiskʼa tʼaqanakap liytʼañ janipun armasimti. Ukatjja, Bibliat liytʼañapatakiw yateqerirojj chʼamañchtʼañama ukat amuytʼañapatakis yanaptʼañamarakiwa. Mä arstʼäwïkaspas ukham wali jaya qhanañchtʼañat sipansa, jupan arstʼañapatakiw mayiñama. Ukat kunarus iyawsañapa jan ukajj kunsa lurañapa ukanak sañat sipansa, jupa pachpa sum amuytʼasiñapatakiw wali amuyumpi jisktʼañama. *

ASKIRAKIW ‘JUCH UÑTʼAYAÑATAKI’

8. ¿Kun atipjañatakis Pablojj chʼamachasiskäna?

8 Irpir chuymaninakakiw maynir juchap uñtʼayañapa sasaw jila partejj amuyapjjtanjja. Cheqansa, “khitinakatejj juch lurasipkaki” ukanakarojj irpir chuymaninakaw juch uñtʼayapjjañapa (1 Tim. 5:20; Tito 1:13). Jiwas pachpa juch uñtʼasiñasajja, wali wakiskirirakiwa. Uka toqet Pablojj wali yateqaskayawa, jupajj qʼoma concienciampiw Diosar yupaychäna (2 Tim. 1:3). Ukhamäkchïnsa, akham sasaw qellqäna:  “Ukampis naya kipkanjja mayaw utjitu, kuntejj nayajj munkta uka contrawa, ukasti janchejjankkis uka juchan munañapawa, ukan katuntatarakïtwa” sasa. Jañchin munañanakap atipjañatakejj kunanaksa Pablojj lurañapäna uka toqet yatjjatañäni (Romanos 7:21-25 liytʼasiñapawa).

9, 10. 1) ¿Kuna jan walinak jaytañatakis Pablojj chʼamachasiskpachäna? 2) Kunanakatï juchar purtʼasiykaspa ukanak jaytanukuñatakejja, ¿kunsa Pablojj lurpachäna?

9 Pablojj kunanakarus atipjañ munäna uk janis siskchïnjja, Timoteor carta qellqkasajja, nayajj ‘ñanqhachirïyätwa’ sasaw säna (1 Tim. 1:13, MT). Jesusan janïr arkiripäkasajja, cristianonakarojj jan waltʼayañatakiw arknaqerïna. “Jupanakatakisti wali coleratapunïyätwa” sasaw jupajj säna (Hech. 26:11). Pablojj janis nayrjam colerirëjjchïnjja, awisajj kunjamas chuymapan jikjjatasïna uk inas arsuskakirïchïna (Hech. 15:36-39). ¿Kunas jan ukhamäjjañatakejj yanaptʼäna?

10 Pablojj jupa pachpa juch uñtʼasiñatakejj kunsa luräna ukwa Corintonkir cristianonakarojj qhanañchäna (1 Corintios 9:26, 27 liytʼasiñapawa). Juchar purtʼasiykaspa ukanak jaytañatakiw Pablojj wal chʼamachasïna. Ukatakisti Qollan Qellqatanakatwa ewjjtʼanak thaqpachäna, ukatsti Jehová Diosaruw uka ewjjtʼarjam sarnaqañatakejj mayisïna ukat ukarjam sum phoqhañatakiw chʼamachasirakïna. * Kuntï lurkäna ukanakat yateqassnawa, kunattejj ukhamarakiw jiwasajj jañchin munañanakapar atipjañatak chʼamachasisktanjja.

11. Diosatakjamat sarnaqasktan janicha uk sum amuytʼasiñasatakejja, ¿kunsa lursna?

11 Diosar yupaychkasajja, jañchin munañanakapar atipjañatakejj chʼamachasiskakiñasawa. Diosatakjamat sarnaqasktan janicha uk sum amuytʼasiñasatakejj sapa kutiw ‘yantʼasiñasa’ (2 Cor. 13:5). Ukat Colosenses 3:5-10 qellqat liytʼktan jan ukajj ukham ewjjtʼanakani yaqha qellqatanak liytʼktan ukhajja, akham sasaw jisktʼasiñasa: “¿Jañchin munañanakapar atipjañatakejj taqe chuymat chʼamachasisktjja, jan ukajj jan walcha sarnaqañ munasktjja? ¿Internetar mantasin qʼañu luräwinak uñsti ukhajj jankʼakit jiwtʼaytjja jan ukajj ukanakakcha thaqtjja?” sasa. Uka toqenakat Biblian ewjjanakapar istʼañajja, Diosar yupaychañ toqet jan ikjañataki ukat sum amuyasiñasatakiw yanaptʼistani (1 Tes. 5:6-8).

ASKIRAKIW ‘CHEQAPARJAM QHANAÑCHAÑATAKI’

12, 13. 1) ¿Kuna amtampis ‘cheqaparjam qhanañchañasa’, ukat kunjamsa Jesusat yateqassna? 2) Maynir ‘cheqaparjam qhanañchkasajja’, ¿kunjam arunakamp parlañas jan walïkaspa?

12 ‘Cheqaparjam qhanañchañataki’ sasin jaqokipatäki uka griego arojja, cheqaptayaña, kunjamäkäntï nayrajj ukar kuttʼayaña jan ukajj cheqañchaña sañwa muni. Awisajj kuntï sisktan uk mayninakajj jan wal amuyapjje ukhajja, kunatï cheqäki uk cheqaparjam qhanañchtʼañaw wakisi. Amuytʼañataki, judionakan pʼeqtʼirinakapajja, Jesusajj ‘impuesto cobririnakaru ukat juchararanakarojj’ khuyaptʼayasiñampiw uñji sasaw sapjjäna. Jesusajj jupanakarojj akham sänwa: “Kʼumara jaqenakajj janiw mä qolliri munapkiti, jan ukasti usutanakawa munapjjejja. Sarjjapjjam, amuytʼapjjarakim kuntejj uka arsüwejj sañ munki uka. ‘Nayajj muntwa jumanakan khuyaptʼayasirïpjjañama, janiw sacrificionakjja munkti’” sasa (Mat. 9:11-13). Jesusajj wali pacienciampi ukat munasiñampiw Diosan arunakap qhanañchtʼirïna. Ukatwa altʼat chuymaninakajj Jehová Diosan ‘khuyapayasirïtapa, jan jankʼaki colerasirïtapa, jachʼa munasirïtapa, ukhamarak cheqätapsa’ amuyapjjarakïna (Éxo. 34:6). Jesusan ‘cheqaparjam qhanañchañataki’ chʼamachasitapatjja, altʼat chuyman walja jaqenakaw suma yatiyäwinakapar iyawsapjjäna.

13 Kunjamsa jaqe masisar yanaptʼsna ukjja, Jesusatwa yateqassna. Kunattejj 2 Timoteo 3:16 qellqatan jikjjataski uka ewjjtʼajja, janiw mayninakar qhanañchkasajj qhoru arunakamp parlaña sañ munkiti. Ukat Bibliajj jaqenakar toqeñajj walikïskiwa sasajj janiw siskiti. ‘Parlatasampejj  maynir usuchjsnawa’ ukat janirakiw yanaptʼksnati (Pro. 12:18).

14-16. 1) Jilat kullakanakajj jan walin jikjjatasipki ukhajja, ¿kunjamsa irpir chuymaninakajj ‘cheqaparjam qhanañchapjjaspa’? 2) Wawanakapar yatichkasajja, ¿kunatsa awk taykanakajj Bibliampi ‘cheqaparjam qhanañchtʼapjjañapa’?

14 Maynir ‘cheqaparjam qhanañchkasajja’, ¿kunjamsa paciencianïtasa ukat munasirïtas uñachtʼaysna? Akham amuytʼañäni: Mä chacha warmejja, jan jukʼamp toqesjjañatakiw mä irpir chuymanir yanaptʼa mayi. ¿Irpir chuymanejj kuns lurani? Jan khitir arjjatasaw kuntï Bibliajj ewjjtʼki ukarjam chacha warmimpi amuykiptʼaspa, Familian sum jakasiñatakixa kunas munasi sat libron 3 yatichäwipan uñstki ukanakat inas qhanañchtʼchispa. Ukat irpir chuyman jilatan arstʼkipanjja, kuna ewjjtʼarjam sarnaqañatakis jukʼamp chʼamachasiñapa uk sapa mayniw amuytʼasispa. Ukat mä qhawqha tiempotjja, irpir chuymanejj kunjamäsipkisa ukwa chacha warmirojj jisktʼaspa ukhamat wakischi ukhajj jukʼamp yanaptʼañataki.

 15 ¿Kunjamsa awk taykanakajj wawanakapar ‘cheqaparjam qhanañchtʼapjjaspa’ ukhamat Diosar yupaychañ toqet chʼamañchtʼatäpjjañapataki? Qʼajjo tawaqeta phuchhamajj mä machaq amiganïkaspas ukham amuytʼañäni. Amuyatamarjamajj janiw suma amigäkiti, ukampis ukajj ukhamapuniti janicha ukwa nayraqat sum yatjjatañama. Ukat jan walïtap yatisajja, jupampiw parltʼañama, Kunsa wayn tawaqunakax yatiñ munapxi sat payïr libron qhanañchki ukarjam inas parltʼchisma. Ukat yaqha urunakanjja jupampïñatakiw tiempo apsusiñama ukat yatiyir sarkasasa jan ukajj familiamampi kʼuchirtʼkasas kunjamäskisa ukwa uñjañama. Jumatï pacienciampi ukat munasiñampi uñjäta ukhajja, phuchhamajj qhawqsa jupar munasta ukat llakista ukjja amuyarakiniwa. Ukat inas ewjjtʼanakamar istʼarakchïtam ukhamatwa jan suma amigonakamp jan chikachasisajj jan walinakarus jan purtʼaskaniti.

Munasir awk taykanakajj Bibliampi ‘cheqaparjam qhanañchtʼasajja’, wawanakaparojj jan walir jan purtʼasipjjañapatakiw yanaptʼapjje (Aka yatichäwinkir 15 tʼaqap uñjjattʼäta)

16 Ukham pacienciampi ukat munasiñampirakiw usuntasin llakitäsipki, jan trabajon uñjasis aynachtʼat jikjjatasipki jan ukajj Biblian yaqhep  yatichäwinakap jan sum amuyasin mayjtʼatäsipki ukanakar yanaptʼsna. Cheqansa, Diosan Arupampi qhanañchtʼasajja, Diosan servirinakapajj wali askinakwa jikjjatsna.

ASKIRAKIW ‘CHEQAPARJAM CHEQAÑCHAÑATAKI’

17. ¿Kunatsa ‘cheqaparjam cheqañchatäsajj’ yuspärañasa?

17 “Janipunirakiw kuna mutuyäwi katoqasas ‘Walik mutuyitojj’ sisktanti, jan ukasti usustuwa, khitinakatejj uka mutuyäwi toqe yateqapjje ukanakajj mä suma askin samarañanrakwa jakapjje.” (Heb. 12:11.) Cristiano awk taykanakajampi cheqañchatäñajja wal yanaptʼawayitu sasaw walja jilat kullakanakajj sapjje. Ukat Jehová Diosajj irpir chuymaninak toqe cheqañchkistu uk katoqasiñajja, wiñay jakañar irpir thakinkaskakiñatakiw yanaptʼistu (Pro. 4:13).

18, 19. 1) Maynir ‘cheqaparjam cheqañchañatakejja’, ¿kunatsa Proverbios 18:13 qellqatan jikjjataski uka ewjjtʼajj wali wakiskirejja? 2) Irpir chuymaninakajj llampʼu chuymampi ukat munasiñampi cheqañchapjje ukhajja, ¿kunatakis yanaptʼi?

18 ¿Kunjamsa irpir chuymaninakasa ukat awk taykanakasa sum cheqañchañ yateqapjjaspa? ‘Cheqaparjam cheqañchapjjam’ sasaw Jehová Diosajj ewjjtʼistu (2 Tim. 3:16, NM). Ukajj ¿kamsañs muni? Biblian ewjjtʼanakaparjamaw mayninakar cheqañchañasa, ukanakat mä ewjjtʼajj Proverbios 18:13 qellqatanwa jikjjatasi, ukan akham siwa: “Maynin arunakapa jan sum istʼkasina arsuñajja, jan amuytʼanïña, mä pʼenqarakiwa” sasa. Ukhamajj maynitï mä jilatan jan ukajj kullakan jachʼa jucha luratap irpir chuymaninakar yatiyani ukhajja, irpir chuymaninakajj janïr jupamp parlkasajj sum yatjjatapjjañapawa (Deu. 13:14). Ukhamatakwa jupanakajj ‘cheqaparjam cheqañchapjjaspa’.

19 Bibliajja, ‘llampʼu chuymampiw’ cheqañchapjjañama sasaw irpir chuymaninakar ewjjtʼi (2 Timoteo 2:24-26 liytʼasiñapawa). Cheqas jucha lurirejja, Jehová Diosan sutip inas jiskʼachchi ukat mayninakarus ina chʼusat chuym ustʼaychi. Ukhamäkchi ukasa, irpir chuymanitï coleratäkasin ewjjtʼani ukhajja, janiw yanaptʼkaniti. Ukampis Diosat yateqasisin llampʼu chuymampi cheqañchanejja, jucha luririrojj arrepentisiñapatakiw yanaptʼaspa (Rom. 2:4).

20. ¿Biblian kawkïr ewjjtʼanakaparjamas awk taykanakajj wawanakapar cheqañchapjjañapa?

20 Awk taykanakajj Biblian ewjjanakapar istʼasaw wawanakaparojj cheqañchapjjañapa (Efe. 6:4). Maynitï wawapat kuns yatiyani ukhajja, janiw jupar istʼasakejj jankʼaki asutʼjañapäkiti. Cristiano familianakanjja, janiw sinti colerañanakajj utjañapäkiti. Wawanakaru ukat wayn tawaqonakar cheqañchapjjañapäki ukanakajja, Jehová Diosat yateqasiñatakiw chʼamachasipjjañapa, Jupajj “wali munasiriwa khuyapayasirirakiwa” (Sant. 5:11).

BIBLIAJJ JEHOVÁ DIOSAN MÄ SUMA CHURÄWIPAWA

21, 22. Salmo 119:97-104 qellqatan jikjjataski uka arunakatjja, ¿kawkïr arunakas Diosan Arupar wal munasitam uñachtʼayi?

21 Jehová Diosan mä serviripajja, kunatsa Diosan kamachinakapar wal munasïna ukwa mä kutejj qhanañchäna (Salmo 119:97-104 liytʼasiñapawa). Uka kamachinakapat yatjjatasajja yatiñanïnwa ukat taqe kunsa sumwa amuytʼarakïna. Uka ewjjtʼanakaparjam sarnaqasajja, janiw mayninakjam jan walinak lurkänti. Jupatakejja, Qollan Qellqatat yatjjatañajj kusiskañänwa ukat askirakïnwa. Ukat Diosar taqe chuyma istʼañwa amtäna, kunattejj ewjjanakapajj jakäwipan wali sumwa yanaptʼäna.

22 ¿Jumatakejj Bibliajj wali askirakiti? Diosajj amtanakap phoqhapuniniwa sasin confiyañatakiw Bibliajj yanaptʼistani. Ukanwa Jehová Diosan ewjjanakapajj utji, ukat ukarakiw jiwañar aptʼkistaspa uka juchanakar jan purtʼasiñatakis yanaptʼistu. Jaqe masisarutï Bibliat sum qhanañchtʼañänejja, wiñay jakañar irpir thakhi uñtʼañapatakisa ukat jan saraqañapatakis yanaptʼarakiñäniwa. Ukhamajja, munasiri ukat wali yatiñani Diosar yupaychkasajja, yatjjatawayktan ukhamarjam Biblia apnaqapjjapuniñäni.

^ tʼaqa 1 Organizados para hacer la voluntad de Jehová librot 79 ukat 80 jananak uñjjattʼäta.

^ tʼaqa 2 2 Timoteo 3:16, NM: ‘Taqe Qellqatasti Diosan amuytʼayatawa, askirakiw yatichañataki, juch uñtʼayañataki, cheqaparjam qhanañchañataki ukat cheqaparjam cheqañchañataki’.

^ tʼaqa 7 Yatichkasajj akham sasaw Jesusajj jisktʼirïna: “¿Kunjamas akajj jumanakatakejja?” sasa. Ukat jaysapjjañapatakiw suytʼirïna (Mat. 18:12; 21:28; 22:42).

^ tʼaqa 10 Pablon carta qellqatanakapajja, kunanakatï juchar purtʼasiykistaspa ukanakar atipjañatakiw chʼamañchtʼistu (Rom. 6:12; Gál. 5:16-18). Ukat jupa pachpasa uka ewjjanakaparjam lurarakpachänwa (Rom. 2:21).