Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Yusu humóun Bíbülia lun híderagun hungua íderagua hugíame amu

Yusu humóun Bíbülia lun híderagun hungua íderagua hugíame amu

“Úaraguati narihini sun bugumadin luagu sun katei.” (SAL. 119:128, TNM)

1. Ka uagu lunti lubéi wafiñerun sunsuinagubei tuagu Bíbülia?

DAN le hakutihani wéiyaaña lidan afiñeni anhein gúnfuli lubéi aban aturiahati Bíbülia lau sun le mégeiwabei lun láfuridun apurichiha, álügüdaguatiña houngua: “Dan le layanuhan gürigia le, arufudati san afiñe lan luagu Lererun lan Bungiu Bíbülia?”. * Sun ha busenbaña hiridún keisi apurichihatiña Larúeihan Bungiu —ani sun lubúeingu Bungiu—, lunti hóunabun anha. Ka uagu? Ladüga ánhawa afiñera tuagu Bíbülia ani yusu wamóun buidu lidan ministeriu, wíderagubaña ha híbiri lun hasubudiruni Heowá ani lun hesefurun.

2. Ka uagu lunti lubéi wasigirun lidan katei ‘le furendei wamaalibei’?

2 Afuranguagüda lumuti apostolu Pábulu lisudinin Lererun Bungiu dan le labürühanbei lun Timotéu: “Ítaramemeba deregüdagu lidan le furendei báalibei, le uágubei afiñeedibu lan”. Dan le lariñagun Pábulu “le furendei báalibei”, layanuhaña luagu arufudahani tídangiñeti Bíbülia le adügübei lun lafiñerun Timotéu luagu uganu buiti. Ligiaméme lánibei arufudahani le efekütu wawagu uguñe weyu ani lasigiruña íderaguawa adarirei “lichú aau le busenwabei lun gayara lan [w]asalbarun” (2 Tim. 3:14, 15). Súnwandan wayusuruni dimurei le labürühabei Pábulu lidan bérusu le asigirubei lun warufuduni lúmagiñetu lan Bungiu Bíbülia. Gama lumoun, woun barüti dimurei le saragu amu katei buiti (aliihoualá 2 Timotéu 3:16). Ligíati, akutiha waméi dimurei burí ligía, ítara luba héretima lan wafiñen luagu “úaraguati” lan sun larufudahan Heowá (Sal. 119:128, TNM).

“HUUTU LUN TARUFUDAHAN”

3-5. a) Ida liña hóunabun saragu gürigia lun liyanun Féduru lidan Pentekosutesi, ani ka uagu? b) Ka uagu heresibirei saragu gürigia inarüni Tesalónika? c) Ka aweiridagüdübalun hanigi gürigia dan le wapurichihan houn?

3 Ariñagati Hesusu houn ísüraelina: “Nóunahaba [...] profetagu, hama ha chúbaña aau, hama arufudahatiña, hun” (Mat. 23:34). Layanuhaña meha Hesusu hawagu lani disipulugu, ha únbaña larufudahei tayusurún Lererun Bungiu lidan ministeriu. Lidan Pentekosutesi irumu 33, ruti apostolu Féduru, aban hádangiñe “arufudahatiña” hagía, aban yanu lun aban guririguaü Herusalén. Lidan yanu ligía yúsuti saragu bérusu lídangiñe Abürüdǘni Ebüréu. Saragu hádangiñe ha aganbubalin, “aba lebelurun igarigu tidoun hanigi”. Kéiburi ǘrüwa-milu hádangiñe gürigia hagía asakürihatiña luagu hafigoun, amuriahatiña ferudun luma Bungiu ani aba hadügün kristiánugume (Adü. 2:37-41).

4 Apostolu Pábulu, ábanya hádangiñe arufudahatiña hagía, apurichiha lumuti uganu buiti dise luéi Herusalén. Uburugu Tesalónika ayanuhati houn tílana haligilisin huríu. Akutiha lumutu Lererun Bungiu hama luagu ǘrüwa dimaasu. “Arufudahati houn kei tariñaguni Lererun Bungiu luagu lunti lan meha lasufurirun Kristu, lárigiñeme lan lounwen, aba lanme lásaarun lídangiñe óunweni.” Ka resultóubei? “Ábati hafiñerun hádangiñe huríu”, hama giñe “saragu ha mámabaña huríu” (Adü. 17:1-4).

5 Gíbetiña gürigia aweiridutu hanigi uguñe weyu dan le harihini ligaburi hayusurunu lubúeingu Bungiu Bíbülia. Dan le laganbunbalin aban gürigia suisana taliihan aban gefentu luagu Heowá aban bérusu tídangiñe Bíbülia, aba lálügüdünu: “Kátadün san?”. Aba tariñagun: “Gefentiña luagu Heowá wagía”. Aba lariñagun: “Subudi naali buga. Kábagia amu ñübuin aliihoun Bíbülia nun?”.

6, 7. a) Ida luba hayusurunu íbirigu ha arufudahabaña lidan damuriguaü Bíbülia buidu? b) Ida luba wayusurunu Bíbülia buidu dan le wíchugun aturiahani?

6 Ida luba buídutima lan wayusurunu Bíbülia dan le warufudahan? Anhein ibiha humaali lubéi lubuidun chansi lun harufudahan lun damuriguaü luéigiñe plataforma, yusu humá bérusu burí le lunti tema le uágubei hayanuha. Moun lumuti ayanuharügü humá luagu bérusu burí le súdinibei o lun aliiharügü humani lídangiñe aban ubanaü o tídangiñe aban konputadora, dará humóun Bíbülia ani aliiha huméi tídangiñe, ani amisuraha humaña lílana damuriguaü lun hadügüni ligiaméme. Ani lun híderaguniña ayarafada lun Heowá, ígira humá dan lun harufuduni ida liña lan lídehan bérusu ligía. Lubaragiñe hagumeserun konpararü katei le hénrenguti gunfurandawa lan, o hayanuhan luagu burí sügǘ le adügüti lun héherahan gürigia, yusu huméi dan lun hafuranguagüdünu Lererun Bungiu.

7 Ítarameme, dan le híchugun aturiahani tídangiñe Bíbülia tau aban tídangiñe wani agumeiraguagüdüni, góunigi humá lun másügürün humani bérusu burí sin haliihani. Amisuraha huméi aturiahati lun laliihani súngubei danme le laranserun lubá aturiahani ani íderagua huméi lun gunfuranda lani. Mayanuha humá saragu luagu somu tema kamá hamuga híchuguña aban yanu, amuriaha humá luma lun lariñaguni lisaminan. Lubaragiñe hariñaguni lun kaba lan ladüga o kaba lan lafiñera, adüga humá álügüdahani le lunti lanügüni gürigia lidoun saminaü le richabei. *

“HUUTU LUN [...] TADEINHAN”

8. Ka meha turóbuli úmabei lageindagua Pábulu?

8 Súnwandan wasaminarun wéiyaañarügüñanu lan lidan afiñeni lun hadeinhan. Ani inarüni hani lan wéiyaaña lidan afiñeni buligasion hadeinhan houn ha “asigirubaña lidan figóu” (1 Tim. 5:20; Titu 1:13). Gama lumoun, súdiniti giñe wadeinhan wóuniwagua. Aban meha kristiánu buiti Pábulu le eseriwidubei lun Bungiu lau laruman saminaü (2 Tim. 1:3). Íbini ítara, abürühati: “Arihatina luagu anihein lan ábanya lúrudu lidan núgubu, ageindaguti luma nisaminan; katei ligía, igaburi lánina figóu le nídanbei, le gámabalina dáüwañu”. Dan le wakutihani dimurei burí le geyegubei lau bérusu burí le, líderagubadiwa lun gunfuranda wamani áfaaguni le ladügübei Pábulu kóntüra figóu (aliihoualá Rómana 7:21-25).

9, 10. a) Kóntüra ka burí luwuyeri débili láfaagua Pábulu? b) Ka meha gayarabei adüga lani Pábulu lun lageindagun kóntüra figóu?

9 Ka burí lidebilin apostolu úmabei lageindagua? Íbini míridun lani, abürühati lun Timotéu luagu aban lan meha wügüri menebenehabuti (1 Tim. 1:13). Lubaragiñebei kristiánu lan hanarimeti meha léibaahaniña kristiánugu. Darí lun lariñagun ‘wéiriti lan meha ligañi houn’ (Adü. 26:11). Ani íbini furendei lan árügüdagua lungua luéi igañi, háfuga anihein lan dan hénrengu lan lun lárügüdagun lungua lidan le lariñagubei o le ladügübei (Adü. 15:36-39). Ka íderagubalin?

10 Abahüdaha lumuti meha houn kristiánugu korintuna ka lan ladügübei lun ladeinhan lúniwagua (aliihoualá 1 Korintuna 9:26, 27). Gayarati wariñagun bei lani lúgubu guánarügü le gafigounbei. Háfuga áluahati meha adundehani tidan Bíbülia, ayumuraguati meha lun Heowá lun líderaguni lun lagunfuliruni ani áfaaguati lun lasansirun. * Huuti lani hénpulu woun, lugundun kei ligía, wáfaaguña giñe kóntüra luriban wagaburi.

11. Ida luba wóuchagun woungua lun warihini anhein wéibuguña lubéi lidan lémeri inarüni?

11 Maweiyasun humá arumuga lidan háhuduragun lun Bungiu. Le lunbei hadügüni, hóuchagua humá hungua lun hachoururuni héibuguña lan lidan lémeri inarüni (2 Ko. 13:5). Danme le haliihan bérusu kéiburi Kolosana 3:5-10, álügüdagua humá hungua: “Áfaaguatina san lau sun nere kóntüra luriban ayumahani o móunigiragunhadina nungua saragu luéi luriban échuni? Ánhana adarira aban páhina wíyeti dan le lídanñadina lan Internet, furitina san ñéingiñe? Áluahatina san páhina le gaganati katei le mabuidunti lidan Internet?”. Hasigiruni adundehani le tídanbei Lererun Bungiu lidan katei kéiburi le líderagubadün lun agagudúañu humá ani kipu humeime lubuidun hichügü (1 Tesa. 5:6-8).

““HUUTU LUN [...] HÍGIRUNI GÜRIGIA KATEI LE MABUIDUNBEI”

12, 13. a) Ka wáluahabei wibihin dan le waransehani katei, ani ida luba wasigiruni lani Hesusu hénpulu lidan katei le? b) Ka burí luwuyeri dimurei mabusenrun wabéi wayusurun dan le waransehani katei hama amu?

12 Dimurei güriegu le ásügürawagüdübei “hígiruni [...] katei le mabuidunbei” mini lan “ásururagüda, aranseha o abuiduragüda”. Anihein dan mosu lan waransehani katei dan le mabuidun lan gunfuranda hamani gürigia le wariñagubei o le wadügübei. Kéiburi dan le hekeharunbei tábutigu ligilisi huríu luagu lubuidun lóuseruniña Hesusu “aguburahatiña liseinsuna gumadi [...] hama amu gafigountiña”. Aba lóunabuniña Hesusu: “Ha magadiñebaña, memegeiruntiña surusia; ha sándibaña, hagía emegeirubaña surusia. Furendei huméi ka lan lanichigubei le uágubei lariñaga Bungiu tidan Lererun: ‘Busentina lun gudemehabu humá, mama lun hadagaragüdün animaalugu nun’” (Mat. 9:11-13). Afuranguagüda lumuti meha Hesusu luganute Bungiu lau gurasu luma ínsiñeni, ligía hafurendeirunbalin ha ǘnabugubaña luagu Heowá lan aban Bungiu ‘gudemehabuti, gaguraasunti, wéiriti lidan ínsiñeni luma inarüni’ (Afu. 34:6). Seremei áfaaguni le ladügübei Liráü Bungiu lun “hígiruni gürigia katei le mabuidunbei”, gíbetiña afiñerutiña luagu uganu buiti.

13 Arufudahati lani Hesusu hénpulu woun ida luba lan wíderagun amu gürigia. Aba gürigia le gáñiti gayarati lariñagun: “Ígira waméi sun katei furangu!”. Gama lumoun, mama ligía mini lubéi adundehani le lídanbei 2 Timotéu 3:16. Míchuguntu Bíbülia üma woun lun wadeinhan ni ka un. Ítara kei tagayuahan aban efein, barüti dimurei le ‘abuleseihati’ saragu igarigu ani libe-agei dan manügünti ni kata buiti (Ari. 12:18).

14-16. a) Ka lunbei hadügüni wéiyaaña lidan afiñeni lun haransehani katei dan le gaturóbulin hamá íbirigu? b) Ka uagu súdini lubéi tayusurún Bíbülia lun laransehóun katei lidan larufudahóun houn isaanigu?

14 Ida lubati warufudun gurasu luma ínsiñeni dan le waransehani katei hama amu? Samina humá lun hamuga houdin aban feru maríeitiña amuriaha ídemuei luma aban wéiyaali lidan afiñeni lun haransehan aban turóbuli hámagua. Kaba ladüga wéiyaali ligía? Sin lidin luéigiñe lóubadina ni aban hádangiñe, aba lagumeserun akutiha fiú adundehani méiniti tídangiñeti Bíbülia hama, háfuga le wadarirubei lidan kapítulu 3 tidan líburu El secreto de la felicidad familiar. Lidan anihán lan wéiyaali lidan afiñeni adundehei yanu, gayarati lasaminarun kada aban hádangiñe luagu adundehani le gayarabei lagunfuliruni lidan libagari. Dan lárigiñe, gayarabei lálügüdüniña wéiyaali ligía ida liña lan léibugun katei ani ru ligía amu adundehani houn anhein megei habalin.

 15 Ida luba haransehani agübürigu katei lun héredagüdüni hamadagua hasaanigu luma Heowá? Samina humá busén humá híderagunu hisaani to aweirideinatiña lun tadisedun hawéi umadagu ha mabuiduntiña. Furumiñe, mosu hakutihani lébuna katei. Lárigiñe, anhein gébuna lubéi hadiheridun, gayarati hayanuhan tuma háfuga gayarabei hayusurun adundehani le tídangiñeti líburu Lo que los jóvenes preguntan. Respuestas prácticas (volumen 2). Lidan burí weyu le asigirubei gayarabei hásügürün dan tuma lun harihini tóuserun dan le táfuridun apurichiha o dan le hásügürün dan kei familia. Anhoun hóusera lau gurasu luma ínsiñeni, tarihibei hisaani hínsiñe tan hun ani berese humá tau. Háfuga línchahaboun lan katei le lun tasigiruni hadundehan ani ábame tesefurun luéi sun turóbuli le lanügübei hanuadahóun umadagu wuriba.

Lau hayusurunu Bíbülia lau areini lun haransehani katei, íderagua hamutiña agübürigu hasaanigu lun masufurirun hamá saragu ( Ariha huméi párafu 15)

16 Lau ligiaméme gurasu luma ínsiñeni gayarabei wíderaguniña ha nidiheribaña luagu hátuadi, ha nidiheribaña ladüga heferidiruni hawadigimari o ladüga ua lan gunfuranda hamani somu arufudahani tídangiñeti Bíbülia. Le linarün katei, dan le wayusurunu Lererun Bungiu lun waransehani katei barüti saragu buiti woun keisi lubúeingu Heowá.

“ARUFUDAHATU HOUN GÜRIGIA LIDAN RICHAGUAÜ”

17. Ka uagu mosu lubéi geteingiradi wamá luagu abeichúni le wibihibei?

17 “Inarüni luagu ua lan abeichúni auti wagundaara lidan le weresibiruni, gárirügüti woun; ánheinti ha afurendeirubaña lídangiñe abeichúni, ibihatiña aban ibagari lánina ísuruni luma darangilaü” (Ebü. 12:11.) Hibe-agei kristiánugu ha wéinamuhaña ariñagatiña luagu íderagua lániña abeichúni le hibihibei hámagiñe hagübürigu kristiánu. Ani dan le wánharun lun lererehan Heowá le weresibirubei hámagiñe wéiyaaña lidan afiñeni, íderagua lumutiwa lun werederun lidan émeri le anügübei lidoun ibagari (Ari. 4:13).

18, 19. a) Ka uagu súdini lubéi adundehani le lídanbei Ariñawagúni 18:13 lun lererehóun “lidan richaguaü”? b) Ka resultóubei dan le hóuserun wéiyaaña lidan afiñeni lau areini luma ínsiñehabuni hama ha afigouhabaña?

18 Mama aban katei sensiyuti bíchugun adundehani ani lun buidu lan lani efekütu. Ariñagati Bungiu woun, wagía kristiánugu, lun wadeinhan “lidan richaguaü” (2 Tim. 3:16). Ka mini lubéi le? Mosu lan wasigiruni adundehani le tídanbei Bíbülia, kéiburi le wadarirubei lidan Ariñawagúni 18:13: “Libidiounigan aau ani nibusigarídünati giñe hóunabun gürigia lubaragiñe haganbun”. Ligíati, dan le mosu lan hayanuhan wéiyaaña lidan afiñeni luma somu íbiri le uágubei haganba adügaali lan aban figóu wéiriti, mosu hakutihani kesi ligía lun hasubudiruni buidu ídatima liña lan (2 Lur. 13:14). Ítararügübei gayara lan hererehan “lidan richaguaü”.

19 Ariñagatu giñe Lererun Bungiu houn wéiyaaña lidan afiñeni lun “gaguraasun” hamá dan le hererehan (aliihoualá 2 Timotéu 2:24-26). Gayarati wíyeda laali lan somu gürigia liri Heowá ani adüga ligía dañu houn gürigia maduruntiña. Íbini ítara, anhein ñüdün wéiyaali lidan afiñeni íchiga adundehani lau igañi, mídehanbei ítara. Gama lumoun, anhein láyeiha “lareini Bungiu”, háfuga ladügün lun lasakürihan gürigia ligía (Rom. 2:4).

20. Ka adundehani tídangiñe Bíbülia lunbei hafalaruni agübürigu dan le hererehan houn hasaanigu?

20 Mosu hagunfulirun agübürigu lau adundehani le tídanbei Bíbülia lun gayara lan harufudahan houn hasaanigu “kei labusenruni Wabureme” (Efe. 6:4). Moun lumuti habeichuniña sin hasubudiruni ídatima liña lan lasuseredun katei. Siñati ñein lan lanarime igañi lidan aban familia kristiánu. “Areidati Bungiu, gudemehabu ligía”, ani ha gánibalin buligasion lun hererehan houn irahüñü hama nibureintiña mosu háfaagun lun harufuduni igaburi burí le (Sant. 5:11).

LUBUIDUN IDEWESEI LE RU LÁALIBEI HEOWÁ WOUN

21, 22. Ka dimurei lídangiñe Sálumu 119:97-104 arufudubalin le hasandirubei luagu Lererun Heowá buidu?

21 Ariñaga lumuti meha aban wügüri úaraguati ka lan uagu hínsiñe lubéi lilurudun Heowá lun (aliihoualá Sálumu 119:97-104). Lau laturiahan aba lachuudun lau ani aba furangutima lan gunfuranda lani katei. Ladüga lasigiruni tadundehan Bíbülia, méiguadunti lidoun charati le ídounbei héiguada saragu gürigia. Ariha lumuti meha takutihóun Bíbülia kei aban katei buiti ani huuti. Desidírühali meha gaganbadi lan lun Bungiu, lugundun ruti meha adundehani ligía saragu katei buiti lun lidan libagari.

22 Gebegitu san Bíbülia hun? Lau tídehan gayarati héredagüdüni hafiñen luagu lagunfulirubei lan Bungiu lisuuni. Sun adundehani lúmagiñeti Bungiu le tídanbei sefu lumutiwa luéi sun wuribati le lanügübei figóu. Ani anhoun hafuranguagüda buidu, híderaguba amu gürigia lun giñe háluahani üma le anügübei lidoun ibagari ani lun herederun lidan. Yusu humóun Lererun Bungiu lidan sun manera burí le lidan heseriwidun lun Heowá, Bungiu hínsiñehabuti ani chuti lau.

^ par. 7 Dan le meha larufudahan Hesusu, súnwandan meha lálügüdahan: “Ida liña harihin lun?”. Ani ábaha lagurabahan hóunabun (Mat. 18:12; 21:28; 22:42).

^ par. 10 Ínchaha tumutiwa ligaradan burí Pábulu lun wáfaagun kóntüra figóu (Rom. 6:12; Gal. 5:16-18). Chóuruti yusu lani meha Pábulu adundehani burí le líchugubei (Rom. 2:21).