Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Dîyi dia Nzambi dikuambuluishe ne wambuluishe nadi bakuabu

Dîyi dia Nzambi dikuambuluishe ne wambuluishe nadi bakuabu

‘Ndi mbala mêyi ebe onso audi ungambila ne: adi makane.’​—MUS. 119:128.

1. Tudi ne bua kueyemena bikole Dîyi dia Nzambi bua tshinyi?

PATU bakulu bakonkonona bua kumanya bikala mulongi wa Bible mukumbane bua kutuadija kuyisha, batu badiebeja ne: ‘Mulongi udi witaba ne: Bible n’Dîyi dia Nzambi difundisha ne nyuma wende anyi?’ * Bua muntu udi musue kulua muambi wa lumu luimpe, nansha bua batendeledi bonso ba Nzambi, badi ne bua kuandamuna lukonko elu ne: eyowa. Bua tshinyi? Tuetu tueyemena Dîyi dia Nzambi ne tuenza nadi mudimu bimpe mu buambi, netuambuluishe bantu bakuabu bua kumanya Yehowa ne kupandukabu.

2. Tudi ne bua ‘kutungunuka mu malu atuvua mulonge’ bua tshinyi?

2 Mupostolo Paulo wakaleja mushinga udi nawu Dîyi dia Nzambi pavuaye mufundile Timote ne: “Tungunuka mu malu auvua mulonge ne avuabu bakufikishe ku ditaba.” “Malu” avua Paulo muambe au avua malongesha malelela avua masake Timote bua kuitaba lumu luimpe. Malongesha aa adi kabidi akolesha ditabuja dietu lelu, ne adi atungunuka ne kutuambuluisha bua kuikala bena “meji bua kupeta lupandu.” (2 Tim. 3:14, 15) Tutu tutamba kutela mêyi a Paulo adi mu mvese udi ulonda bua kuleja bantu ne: Bible mmukanda wa Nzambi, kadi tudi tupeta malongesha makuabu mu mêyi adi mu 2 Timote 3:16. (Bala.) Tukonkononayi bimpe mvese eu. Kuenza nunku nekutuambuluishe bua kuikala bajadike ne: malu onso adi Yehowa utulongesha ‘mmakane.’​—Mus. 119:128.

DIDI “DIAMBULUISHA BUA KULONGESHA”

3-5. a) Tshisumbu tshia bantu tshiakenza tshinyi pavua Petelo muenze muyuki mu Pentekoste? Bua tshinyi? b) Bantu ba bungi ba mu Tesalonike bakitaba bulelela bua tshinyi? c) Ntshinyi tshitu tshikemesha bantu patutu tuyisha lelu?

3 Yezu wakambila bena Isalele ne: “Ndi nnutumina baprofete ne bena meji ne balongeshi.” (Mat. 23:34) Yezu uvua wakula bua bayidi bende bavuaye mulongeshe bua kuyisha bantu ne Dîyi dia Nzambi. Mu Pentekoste wa 33, mupostolo Petelo uvua umue wa ku “balongeshi” aba, wakenza muyuki kumpala kua tshisumbu tshia bantu mu Yelushalema, kutelaye mvese ya bungi ya mu Mifundu ya tshiena Ebelu. Pavua bantu bumvue muvua Petelo mumvuije mvese ayi, ‘biakabalenga ku muoyo.’ Bakanyingalala bua mibi yabu. Bantu binunu bitue ku bisatu bakalomba Nzambi luse ne kuluabu bena Kristo.​—Bien. 2:37-41.

4 Mulongeshi mukuabu uvua mupostolo Paulo, wakayisha lumu luimpe kule ne Yelushalema. Tshilejilu, wakayisha bantu bavua batendelela mu nsunagoga mu tshimenga tshia Tesalonike tshia mu Makedoniya. Munkatshi mua mbingu isatu, dituku dionso dia Nsabatu, Paulo “uvua welangana nabu meji a malu a mu Mifundu minsantu, umvuija ne ufila bijadiki bia mu Mifundu minsantu ne: bivua bikengela bua Kristo akenge ne abishibue ku lufu.” Mbipeta kayi biakamueneka? ‘Bamue ba ku bena Yuda bakalua bena kuitabuja’ anu muvua “musumba munene wa bena Greke” muenze.​—Bien. 17:1-4.

5 Mushindu udi batendeledi ba Nzambi bayisha ne Bible udi ukemesha bantu ba bungi. Pavua tatu kampanda wa mu ditunga dia Suisse muteleje muvua muanetu wa bakaji kampanda umubadila mvese, wakamuebeja ne: “Udi mu tshitendelelu kayi?” Yeye kumuandamuna ne: “Meme ne utudi nende eu, tudi Bantemu ba Yehowa.” Tatu au kuambaye ne: “Mvua anu mua kumanye ne: nnuenu, bualu pa kumbusha Bantemu ba Yehowa, mbena mu tshitendelelu kayi tshikuabu badi mua kulua kuanyi eku bua kumbadila Bible?”

6, 7. a) Mmushindu kayi udi bantu badi balongesha mu tshisumbu mua kuenza mudimu bimpe ne Bible? b) Kuenza mudimu bimpe ne Bible patudi tulonga ne bantu Bible kudi ne mushinga bua tshinyi?

6 Mmunyi mutudi mua kuyisha bimpe menemene ne Bible? Wewe ne diakalenga dia kulongesha mu tshisumbu, bala mvese kampanda misunguluke. Pamutu pa kutela mêyi a mu mvese mukana peshi kumubadila mu dibeji kampanda dipatula ku ordinatere peshi kumubadila mu biamu, bulula Bible ubadilamu, ulombe bantu bua benze pabu nanku. Umvuije bantu mvese mu mushindu udiyi mua kubambuluisha bua kusemena pabuipi ne Yehowa. Pamutu pa wewe kufila bilejilu bidi bikole bua kumvua anyi kulonda malu anu bua kusekesha bantu patupu, umvuije bantu Dîyi dia Nzambi.

7 Mmalu kayi atudi mua kuvuluka patudi tulonga Bible ne bantu? Katuena ne bua kulonga ne muntu malu adi mu mikanda yetu, kadi katuyi tubala mvese idimu to. Tulombe mulongi bua abale mvese idibu bafile ne tumuambuluishe bua kuyumvua. Mushindu kayi? Katuena ne bua kumvuija mvese nkayetu bienze bu badi benzela mulongi wa Bible muyuki to, kadi tudi ne bua kumulomba bua aleje mudiye uyumvua. Pamutu pa kumuambila malu adiye ne bua kuitaba anyi tshidiye ne bua kuenza, tudi ne bua kumuela nkonko mimpe yamuambuluisha bua kumvua bimpe malongesha a mu Bible. *

DIDI ‘DIAMBULUISHA BUA KUBELA’

8. Paulo uvua uluangana ne tshinyi?

8 Misangu ya bungi tutu tumona ne: “kubela” anyi kunyoka mmudimu wa bakulu. Bushuwa, bakulu badi ne mudimu wa ‘kubela bantu badi benza bubi.’ (1 Tim. 5:20; Tito 1:13) Kadi kudibela nkayetu kudi ne mushinga. Paulo mmushile bena Kristo tshilejilu tshimpe tshia kuikala ne kondo ka muoyo katoke. (2 Tim. 1:3) Nansha nanku, wakafunda ne: “Ndi mmona mu mubidi wanyi mukenji mukuabu uluangana ne mukenji wa mu meji anyi, uya nanyi ku bupika bua mukenji wa bubi.” Tuetu bakonkonone mêyi a Paulo aa, netumvue muvuaye ne bua kuluangana bua kukandamena bubi buvua munda muende.​—Bala Lomo 7:21-25.

9, 10. a) Mbutekete kayi buvua Paulo mua kuikala nabu? b) Ntshinyi tshivua Paulo mua kuikala pamuapa muenze bua kutshimuna mvita ivuaye nayi?

9 Paulo uvua udienzeja bua kukandamena butekete kayi? Kavua muleje butekete buvuaye nabu to, kadi wakafundila Timote ne: uvua “mupange bukalanga.” (1 Tim. 1:13) Kumpala kua Paulo kuluaye muena Kristo, uvua ukengesha bena Kristo bikole. Wakaleja muvuaye umvua pakambaye ne: ‘Mvua mubakuatshile tshiji tshikole.’ (Bien. 26:11) Paulo wakamanya mua kukanda tshiji tshiende, kadi imue misangu uvua ne bua kuluangana bua kukanda meji ne mêyi ende. (Bien. 15:36-39) Ntshinyi tshivua tshimuambuluishe?

10 Pavua Paulo mufundile bena Kristo ba mu Kolinto mukanda, wakaleja tshivuaye wenza bua kudibela. (Bala 1 Kolinto 9:26, 27.) Wakenza amue malu bua kukandamena butekete buende. Bidi bimueneka ne: uvua ukeba mibelu ya mu Mifundu minsantu, ulomba Yehowa bua amuambuluishe bua kuyitumikila ne pashishe wenza muende muonso bua ayitumikile. * Tshilejilu tshiende tshidi mua kutuambuluisha bualu tudi petu tuluangana ne meji etu mabi.

11. Mmunyi mutudi mua ‘kutungunuka ne kuditeta’ bua kumanya ni tudi bushuwa mu njila mulelela?

11 Katuena ne bua kuela meji ne: tudi mua kulekela kuluangana ne butekete buetu to. Kadi tudi ne bua ‘kutungunuka ne kuditeta’ bua kujadika ne: tudi bushuwa mu njila mulelela. (2 Kol. 13:5) Patudi tubala mvese bu mudi Kolosayi 3:5-10, tudi mua kudiebeja ne: ‘Ndiku ndienzeja bua kushipa majinga mabi andi nawu anyi? Peshi ndi mutuadije kunanga malu mabi? Pandi ku Enternete, ndiku ngumbusha ne lukasa site mubi anyi? Peshi ndi nkeba anu site idi ne malu mabi?’ Kutumikila mibelu idi mu Dîyi dia Nzambi mu malu a nunku nekutuambuluishe bua ‘kushala batabale ne kulama bieledi bietu bia meji bimpe.’​—1 Tes. 5:6-8.

DIDI ‘DIAMBULUISHA BUA KULULAMIJA MALU’

12, 13. a) Tudi ne bua kuikala ne tshipatshila kayi patudi ‘tululamija malu’ ne muntu? Mmunyi mutudi mua kuidikija tshilejilu tshia Yezu mu bualu ebu? b) Mmêyi a mushindu kayi atudi katuyi mua kuamba patudi ‘tululamija malu’ ne bantu bakuabu?

12 Muaku wa mu tshiena Greke udibu bakudimune ne: “kululamija malu” udi umvuija “kuakaja, kulengeja, kulongolola anyi kuvuija kabidi tshintu tshimpe.” Imue misangu, tudi ne bua kululamija malu ne bakuabu badi kabayi bumvue bimpe malu atudi bambe anyi atudi benze. Tshilejilu, bamfumu ba bitendelelu bena Yuda bakamba muvua Yezu wenzela “balambuishi ba bitadi ne benji ba malu mabi” malu mimpe. Yezu wakabandamuna ne: “Bantu badi ne makanda a mubidi kabatu dijinga ne munganga to, anu badi basama. Ndayi nulonge tshidi mêyi aa umvuija: ‘Ndi musue luse, tshiena musue mulambu.’” (Mat. 9:11-13) Wakumvuija bantu dîyi dia Nzambi ne lutulu ne bulenga. Nunku, bantu bavua badipuekesha bakamanya muvua Yehowa ‘Nzambi wa luse ne dinanga, kayi ukuata tshiji lubilu, muule tente ne luse lujalame ne bushuwa.’ (Ekes. 34:6) Bu muvua muana wa Nzambi uditatshisha bikole bua “kululamija malu,” bantu ba bungi bakitaba lumu luimpe.

13 Tshilejilu tshia Yezu tshidi tshitulongesha mushindu utudi mua kuambuluisha bantu bakuabu. Muntu udi ne tshiji udi mua kuakula mu mushindu mubi wamba ne: ‘Ndi musue bua tulengejangane nebe.’ Kadi kuenza nunku kakuena kumvuangana ne lungenyi ludi mu 2 Timote 3:16 to. Bible kena utuanyishila bua kuamba bakuabu mêyi adi abatapa ku muoyo to. Anu bu ‘muele wa mvita,’ kuamba muntu mêyi mabi kudi kumunyingalaja ne misangu ya bungi kakutu kuambuluisha muntu to.​—Nsu. 12:18.

14-16. a) Mmushindu kayi udi mukulu mua “kululamija malu” bua kuambuluisha bantu bakuabu bua kujikijabu bilumbu? b) Bua tshinyi “kululamija malu” bilondeshile Bible kudi ne mushinga paudi ukolesha bana?

14 Mmushindu kayi utudi mua “kululamija malu” ne lutulu ne bulenga? Fuanyikijabi ne: mulume kampanda ne mukajende badi balomba mukulu kansanga bua abambuluishe bua kujikija bilumbu bidibu nabi misangu yonso. Tshidi mukulu mua kuenza ntshinyi? Kena mua kutua ku tshia umue wa kudibu to, kadi udi mua kubelesha meji ku diambuluisha dia mêyi a mu Bible, pamuapa udi mua kuenza mudimu ne aa adi mu nshapita 3 wa mukanda wa Nsapi wa disanka mu dîku. Padi mukulu wenda uyikila nabu, mulume ne mukajende eu badi mua kumona mibelu idi yonso wa kudibu mua kutumikila bikole. Padi matuku apita, mukulu udi kabidi mua kukonka bua kumanya mudi malu enda mu dîku adi, udi mua kufila kabidi mibelu mikuabu padibi bikengela.

 15 Mmushindu kayi udi baledi mua “kululamija malu” mu mushindu udi wambuluisha bana babu bua kukola mu nyuma? Fuanyikijabi ne: udi musue kuambuluisha muanebe wa bakaji wa tshitende bua kulekelaye balunda babi. Tshia kumpala, udi ne bua kukeba mua kumanya malu onso bimpe. Pashishe, wewe mumone bualu kampanda bubi, udi mua kuyikila nende, pamuapa udi mua kuenza mudimu ne amue malu a mu mukanda wa Les jeunes s’interrogent​—Réponses pratiques, volime 2. Padi matuku apita, udi kabidi mua kuyukila nende. Udi mua kumona lungenyi luende padiye uyisha anyi padiye usomba ne bena mu dîku bakuabu. Wewe muleje muanebe lutulu ne bulenga, neamone muudi mumunange ne muudi umutabalela. Pamuapa nebimusake bua kutumikila mibelu yebe ne kulekela balunda babi.

Padi baledi benza mudimu bimpe ne Bible bua “kululamija malu” ne bana babu, badi babambuluisha bua kuepuka tunyinganyinga tua bungi (Bala  tshikoso tshia 15)

16 Tudi mua kukankamija bantu badi baditatshisha bikole bua makanda abu a mubidi, badi batekete mu mikolo bualu mbajimije mudimu anyi badi kabayi bumvue dilongesha kampanda dia mu Bible patudi tubenzela malu ne lutulu ne bulenga. Kuenza mudimu ne Dîyi dia Nzambi bua “kululamija malu” kudi kupetesha bantu ba Yehowa masanka a bungi.

DIDI ‘DIAMBULUISHA BUA KUNYOKA MU BUAKANE’

17. Bua tshinyi tudi ne bua kuitaba dinyoka?

17 “Dinyoka dionso kadiena dimueneka bu didi disankisha dîba didibu badifila, kadi didi dinyingalaja; pashishe didi dipatula dimuma dia buakane didi ne ditalala kudi bantu badidi dilongeshe.” (Eb. 12:11) Bena Kristo bakulumpe ba bungi badi bitaba ne: dinyoka divuabu babapeshe kudi baledi babu bavua bena Kristo divua dibambuluishe. Patudi tuitaba dinyoka didi Yehowa utupesha ku diambuluisha dia bakulu bena Kristo, tudi tushala mu njila wa muoyo.​—Nsu. 4:13.

18, 19. a) Bua tshinyi mubelu udi mu Nsumuinu 18:13 udi ne mushinga wa bungi bua “kunyoka mu muakane”? b) Padi bakulu baleja bantu badi benze bubi lutulu ne dinanga, ntshinyi tshitu tshitamba kuenzeka?

18 Mmunyi mudi bakulu ne baledi mua kulonga bua kufila dinyoka? Yehowa udi ulomba bena Kristo bua kunyoka “mu buakane.” (2 Tim. 3:16) Nunku, tudi ne bua kulonda mêyi manene a mu Bible patudi tufila dinyoka. Tudi tupeta dimue dia ku mêyi aa mu Nsumuinu 18:13 udi wamba ne: ‘Biakudimuna muntu dîyi kayi muanji kuteleja matshi diambedi, bualu ebu budi bulua bupote ne bundu kudiye.’ Nunku, padi bakulu basue kuyukila ne muntu udibu bumvue ne: mmuenze bubi bunene, badi ne bua kuanji kukeba bua kumanya bimpe tshilumbu etshi ne kupeta bijadiki. (Dut. 13:14) Ke bobu kushisha kumunyoka “mu buakane.”

19 Dîyi dia Nzambi didi kabidi dilomba bakulu bena Kristo bua kunyoka bantu “ne lutulu.” (Bala 2 Timote 2:24-26.) Bulelela, muntu udi mua kupendesha Yehowa ne kunyingalaja bantu bende badi kabayi ne bualu. Kadi mukulu udi ufiika munda padiye ubela muntu wa nunku kakumuambuluisha to. Padi bakulu bidikija ‘bulenga bua Nzambi,’ badi mua kufikisha muntu udi muenze bubi ku dinyingalala.​—Lomo 2:4.

20. Mmêyi kayi manene adi baledi ne bua kutumikila padibu banyoka bana babu?

20 Padi baledi bakolesha bana babu “ne mibelu ne didimuija bia Yehowa,” badi ne bua kutumikila mêyi manene a mu Bible. (Ef. 6:4) Tatu kena ne bua kunyoka muanende anu bualu mmumvue ne: mmuenze bualu kampanda bubi to. Ki mbimpe mu dîku dia muena Kristo muikale muntu udi ukuata tshiji tshikole, tshimufikisha ku dienza malu ne tshikisu to. Bu mudi “Yehowa muikale ne dinanga dikole ne luse,” baledi badi ne bua kudienzeja bua kuidikija ngikadilu mimpe eyi padibu banyoka bana babu.​—Yak. 5:11.

DIPA DIA MUSHINGA MUKOLE DIA KUDI YEHOWA

21, 22. Ntshiambilu kayi tshidi mu Musambu wa 119:97-104 tshidi tshileja bimpe mushindu uudi udiumvua bua Dîyi dia Yehowa?

21 Mutendeledi wa Nzambi kampanda wakaleja bua tshinyi uvua munange mikenji ya Yehowa. (Bala Musambu wa 119:97-104.) Pavuaye mulonge mikenji eyi, wakapeta meji ne dimanya. Kutumikila mibelu ivua mu mikenji eyi kuakamuambuluisha bua kubenga kuenza bilema bivua bantu bakuabu benze. Buende yeye, kulonga Dîyi dia Nzambi kuvua kumusankisha bikole. Uvua mudisuike bua kutumikila Nzambi ne malongesha ende avua mamupeteshe masanka a bungi.

22 Utuku wangata “Dîyi dionso didi mu Mifundu minsantu” ne mushinga anyi? Ku diambuluisha dia Dîyi edi, udi witabuja ne muoyo mujima ne: Nzambi neakumbaje malu adiye mulongolole. Mibelu idi mifundisha ku nyuma wa Nzambi idimu idi itulama bua katuenji bubi budi bufikisha ku lufu. Udi mua kuenza nadi mudimu bimpe bua kuambuluisha bantu bakuabu bua babuele mu njila wa muoyo ne bashalamu. Patudi tuenzela Yehowa Nzambi wetu udi ne dinanga ne meji a bungi mudimu, tuenzayi mudimu bimpe ne “dîyi dionso didi mu Mifundu minsantu.”

^ tshik. 7 Pavua Yezu ulongesha, uvua utamba kuebeja bantu ne: “Nudi nuela meji kayi?” Pashishe uvua windila diandamuna.​—Mat. 18:12; 21:28; 22:42.

^ tshik. 10 Mu mikanda idi Paulo mufunde mudi malu a bungi adi atukankamija bua kukandamena meji a kuenza bubi. (Lomo 6:12; Gal. 5:16-18) Tudi mua kuamba ne: uvua mutumikile pende mibelu ivuaye mupeshe bantu bakuabu.​—Lomo 2:21.