SECHE ma jodong-kanyakla nono kabe japuonjre Muma oromo bedo jalendo, gijopenjore kama, ‘Be dwoko mag japuonjreno nyiso ni en gadier ni Muma en Wach Nyasaye?’ * Ng’ato ang’ata madwaro bedo jaland wach maber mar Pinyruoth, onego onyis maonge kiawa ni en gadier ni Muma en Wach Nyasaye. Nikech ang’o? Adiera ma wan-go kuom Wach Nyasaye, kendo lony ma wan-go e tiyo kode e tijwa mar lendo, biro miyo wakony jomoko ong’e Jehova kendo oyud warruok.

² Jaote Paulo nonyiso kaka bedo gadier kuom Wach Nyasaye en gima dwarore ahinya kane ondiko ne Timotheo niya: “Siki e wechego misepuonjori, kendo ming’eyo ni [gin] adier.” “Wechego” ma Paulo ne wuoyoe gin adiera mag Muma ma nomiyo Timotheo oketo yie kuom wach maber. Kamano bende, adierago ema osekonyowa siko e “riekono makelo warruok.” (2 Tim. 3:14, 15) Weche ma Paulo nowacho bang’ ndikono ema wathoro tiyogo ka wanyiso jomoko ni Muma owuok kuom Nyasaye, to wan wawegi bende wanyalo yudo kony ka wanono weche mayudore e 2 Timotheo 3:16. (Som.) We wanon ane ndikoni e yo matut. Timo kamano biro miyo wamed bedo gadier moloyo ni weche duto ma Jehova puonjowa ni “kare.”—Zab. 119:128.

³ Yesu nonyiso oganda Jo-Israel niya: “Aoronu jonabi  gi joma riek kod jopuonj.” (Math. 23:34, Luo New Testament, 2003) Yesu ne wuoyo kuom kaka jopuonjrene ne dhi tiyo gi Ndiko sama gilando wach maber. Chieng’ Pentekost e higa 33, jaote Petro ma ne en achiel kuom “jopuonj,” nogolo twak ne oganda maduong’ ma nochokore Jerusalem kotiyo gi Ndiko mopogore opogore mag dho-Hibrania. Bang’ kane ji mathoth owinjo kaka Petro lero tiend ndikogo, wechego “nochwowo chunygi.” Ne giloko chunygi ma giweyo richogi. Ji madirom aluf adek nokwayo Nyasaye mondo owenegi richogi ma gibedo Jokristo.—Tich 2:37-41.

⁴ Japuonj machielo ma en jaote Paulo, nolando wach maber nyaka oko mar Jerusalem. Kuom ranyisi, kane en e gweng’ Makedonia man Thessalonika, nopuonjo joma ne lemo e sunagogi. Kuom Sabato adek, Paulo “nogoyo mbaka kodgi kuom weche manie Ndiko, koelonigi tiend wechego, kendo nyisogi ni, nonego osand Kristo, eka ochier oa kuom jo motho.” Ang’o ma notimore? “Jomoko kuomgi [Jo-Yahudi] noyie,” mana kaka “ji mang’eny kuom jo Yunani [Jo-Grik]” bende.—Tich 17:1-4.

⁵ Jotich Nyasaye ma kindegi bende tiyo gi Muma e yo mamulo chuny ji mang’eny. Kuom ranyisi, kane nyaminwa moro e piny Switzerland osomone wuon ot ndiko moro, wuon odno nopenje kama: “Un jomage?” Nyaminwano nodwoke niya: “An kaachiel gi nyawadwani, wan Joneno mag Jehova.” Dichwono nowacho niya: “Kare e gimomiyo! Ng’a kendo manyalo biro e oda kae, ma somna Muma kaok mana Joneno mag Jehova?”

⁶ Ere kaka wanyalo tiyo gi Muma e okang’ malach e puonjo jomoko? Kapo ni ijayudo thuolo mar puonjo ji e kanyakla kichung’ e ndiri, berga somo ndiko achiel kachiel kowuok e Muma. Kar wacho mana gi wiyi weche manie Muma, kata somo ndiko mogo e otas, kata somogi e kompyuta matindo mag lwedo, ber elo kendo somo Muma achiel kachiel, kijiwo jowinjo mondo gin bende gitim kamano. E wi mano, kaw kinde mondo ilerne jowinjo kaka ginyalo tiyo gi ndikogo mondo okonygi sudo machiegni gi Jehova. Kar tiyo gi ranyisi mogajore kata nyiso ji weche mosene mana mondo omigi nyiero, ti gi thuolono e lero Wach Nyasaye e yo matut.

⁷ Ang’o monego waket e paro sama watayo puonjruoge mag Muma? Sama watiyo gi bugewa, onego wanon ndiko duto. Onego wajiw japuonjre mondo osom ndiko moket e paragraf, kendo wakonye owinj tiend ndikogo. E yo mane? Ok kuom wuoyo alanda ka gima wagolone twak. Onego wajiw japuonjre mondo en ema omed chiwo paro moloyo. Kar nyise mana gik monego oketie yie, kata kaka onego otim, wanyalo tiyo gi penjo mabiro konye ochop e paro mowinjore. *

⁸ Kinde mang’eny wajoparo ni “kwero gik maricho” en ting’ ma omi mana jodong-kanyakla kende. En adier ni jodong-kanyakla nigi ting’ mar kwero “jogo ma timo richo.” (1 Tim. 5:20; Tito 1:13) Kata kamano, dwarore ni wan wawegi bende wanon timbewa. Paulo noketo ranyisi maber mar bedo Jakristo ma chunye ok ketne bura. (2 Tim. 1:3) Kata kamano, Paulo pod nondiko niya: “E fuondena aneno chik machielo ka kedo gi chik mantie e parona, kendo oketa abed misumba  richo.” Kuom nono weche molworo ndikono, wanyalo neno kaka Paulo ne nyaka ked matek mondo kik obed misumba richo.—Som Jo Rumi 7:21-25.

⁹ Gin nyawo mage ma ne dwarore ni Paulo onyagrego? Kata obedo ni ok nowachogi ayanga, nondiko ne Timotheo kowuoyo kuome owuon ni ne en “jakwinyo.” (1 Tim. 1:13) Kane pok obedo Jakristo, Paulo ne ger pino gi Jokristo. Konyiso paro ma ne en-go kuom Jokristo, nohulore kende owuon niya: ‘Nager kodgi ahinya.’ (Tich 26:11) Paulo nopuonjore geng’o mirimbe, kata kamano pod ne nyaka oked mondo orit paro manie chunye kendo orit lewe. (Tich 15:36-39) Ang’o ma nokonye timo kamano?

¹⁰ Kondiko ne Jokristo man Korintho, nolero okenge ma nokawo mondo orie ngimane. (Som 1 Jo Korintho 9:26, 27.) Paulo nokedo gi nyawo ma ne en-go kaka dhano kendo nonyagore kodgi kaka dwarore. Nomanyo Ndiko moting’o puonj ma ne nyalo konye, nosayo Jehova e lamo mondo okonye oluw puonjgo, kendo notemo matek mondo otim lokruok madwarore. * Ranyisi ma noketono nyalo konyowa nikech wan bende wakedo gi nyawo ma ne onyuolwago.

¹¹ Ok onego wapar ni koro wan joma kare ahinya, maonge lokruok moro amora monego watim e winjruokwa gi Jehova. Kar mano dwarore ni ‘wanonre’ pile mondo wabed gadier ni wawuotho e adiera. (2 Kor. 13:5) Sama wasomo ndiko machalo kaka Jo Kolosai 3:5-10, ng’ato ka ng’ato nyalo penjore kama: ‘Be atimo kinda mondo aneg gombo maricho ma an-go, koso asechako nyiso gombo marichogo? Kodok korka tiyo gi Intanet, sama piche mochido ochako sieko, be aloro Websait mochidono koso adhi nyime yawo pichego?’ Tiyo gi puonj mayudore e Wach Nyasaye e kinde machalo kamano, biro konyowa siko “kwaritore maber.”—1 Thes. 5:6-8.

¹² Wach mayudore e dho-Grik molok ni “rieyo,” tiende en “loso gimoro obed maber, kata duoko gimoro e wang’e obed kaka ne en chon.” Seche moko, nyalo dwarore ni warie wach moro e kindwa kapo ni wachwanyo ng’ato nikech gimoro ma ne wawacho kata timo. Kuom ranyisi, jotend din mar Jo-Yahudi ne ng’ur ni Yesu en osiep “josol osuru gi joricho.” Yesu norieyogi kane owachonegi kama: “Jo mangima ok dwar jathieth, mak mana jo ma tuo. Dhiuru upuonjru tiend wachni eri, ‘Ng’wono ema adwaro, to ok misango.’” (Math. 9:11-13) Yesu nolero ne ji duto wach Nyasaye kotimo kamano gi muolo kod horuok. Mano nomiyo, jogo mobolore ong’eyo Jehova kaka “Nyasaye man gi kech kod ng’wono, ma ok tim mirima piyo, mogundho gi hera gadieri.” (Wuok 34:6) Nikech kinda mane Wuod Nyasaye oketo e “rieyo” weche, nomiyo ji mang’eny oketo yie kuom wach maber ma ne olando.

¹³ Ranyisi ma Yesu noketo puonjowa kaka wanyalo konyo jomoko. Ng’at ma iye osewang’ nyalo wacho gi dwol mamalo kama, ‘An kodi gi wach.’ Kata kamano tiyo gi weche machalo kamago ok e gima iwuoyoe e 2 Timotheo 3:16. Ndikoni ok nyis ni koro onego warog ne ng’ato sama  wadwaro loso kode wach moro. Mana kaka “ligangla” machwopo, wuoyo gi gero nyalo miyo ng’ato bedo gi chuny malit kendo ok okel ber moro amora.—Nge. 12:18.

¹⁴ To kare, ere kaka wanyalo bedo gi kido mar horuok koda muolo sama ‘warieyo’ wach moro e kindwa? Kapo ni dichwo gi dhako ma Jokristo okwayo jaduong’-kanyakla okonygi tieko ywaruok moro mosebedo e kindgi, ang’o ma jaduong’no onego otim? Onyalo konyogi gi puonj mayudore e Muma maok odok ne ng’ato. Onyalo tiyo gi buk miluongo ni Be Ing’eyo Gima Kelo Mor mar Joot e sula mar 3. Seche ma giwuoyo e wi puonj mayudore e bugni, Jokristo ma nigi ywaruok nyalo neno ayanga kaka ng’ato ka ng’ato kuomgi onego oti gi puonj moro. Bang’ ndalo, jaduong’no nyalo dwaro ng’eyo kabe gisetimo lokruok kae to onyalo medo konyogi kapo ni timo kamano dwarore.

 ¹⁵ Ere kaka jonyuol nyalo “rieyo” weche e yo makonyo nyithindgi omed bedo gi winjruok maber gi Nyasaye? Kaw ane ni nyathini manyako osechako bedo gi osiepe ma ichichgo. Gima onego itim mokwongo en ng’eyo weche mathoth e wi osiepenego. Kapo ni chunyi pod chandore e wi osiepe nyathinino, inyalo wuoyo kode. Inyalo tiyo gi puonj mag Muma mayudore e bug Maswali Ambayo Vijana Huuliza—Majibu Yafanyayo Kazi, Buk mar 2. Bang’e inyalo temo mondo iyud thuolo mar timo kode gik moko kanyachiel. Kuom ranyisi, inyalo temo nono paro ma en-go sama un kode e tij lendo, kata sama un gi kinde mag mor kaka joot. Kapo ni ihori mos, kendo wuoyo kode e yo mang’won, obiro fwenyo ni kare ihere gadier. Mano biro konye mondo oluw siem ma imiye kuom  wach osiepe kendo biro miyo kik otim yiero maok owinjore e ngimane.

¹⁶ E yo machalo kamano, ka wang’won kendo wahore mos, wanyalo jiwo joma tuwo, joma chunygi onyosore, joma olalo tijegi kata joma neno ka teknegi yie gi puonj moro mayudore e Muma. Tiyo gi Wach Nyasaye e “rieyo” weche kelo gweth mang’eny ne jotich Jehova.

¹⁷ Muma wacho ni ‘kum ok nere gikanyo ka gima imorgo; onenore ka gima lit, to bang’e achien, onyago olemo mokuwe, ma en ngima makare.’ (Hib. 12:11) Ng’eny Jokristo mosebedo madongo, yie ni kum mane giyudo kuom jonyuolgi nokonyogi ahinya. Kamano bende kum mwayudo kowuok kuom Jehova kokalo kuom jodong-kanyakla bende miyo wasiko e yor ngima.—Nge. 4:13.

¹⁸ Mondo ng’ato ochiw kum e yo maber dwarore ni obed gi lony e timo kamano. Jehova nonyiso Jokristo ni gichiw kum e yo “makare.” (2 Tim. 3:16) Omiyo, onego wawe puonj mag Muma ema otawa seche ma watimo kamano. Achiel kuom puonjgo yudore e Ngeche 18:13 mawacho niya: “Ng’a maduoko wach ka pok owinjo en ng’a mofuwo, okelone wich kuot.” Kuom mano, sama dwarore ni jodongo owuo gi ng’ato motimo richo moro mapek, nyaka gikwong ginon wachno e yo matut mondo gibed gi adiera kuom wachno. (Rapar 13:14) Ka gitimo kamano eka ginyalo chiwo kum e yo “makare.”

¹⁹ E wi mano, Wach Nyasaye jiwo jodongo mondo girie jomoko gi “muolo.” (Som 2 Timotheo 2:24-26.) En adier ni richo ma ng’ato otimo nyalo kelo achaya e wi nying Jehova kendo nyalo kelo lit e chuny jomoko. Kata kamano, jaduong’-kanyakla machiwo siem gi gero ok nyal konyo ng’atno. Omiyo, kapo ni jaduong’-kanyakla oluwo ranyisi mar Nyasaye kuom wuoyo e yo mang’won sama orieyo jaricho, ng’at motimo richono nyalo loko chunye.—Rumi 2:4.

²⁰ Mondo jonyuol ‘orie kendo opuonj’ nyithindo e yor Jehova, dwarore ni giluw puonj mag Muma. (Efe. 6:4) Kuom ranyisi, wuoro ok onego okum nyathine mana nikech wach mowinjo kuom ng’at machielo. Kendo, od Jakristo ok onego obed kama lweny otime newa. Jehova “ng’won gi lala, kendo kecho” ji. Omiyo jogo ma nigi ting’ mar rieyo nyithindo onego oluw ranyisi mar Jehova.—Jak. 5:11.

²¹ Jal moro moluoro Nyasaye nowacho gimomiyo nohero chik Jehova. (Som Zaburi 119:97-104.) Kokalo kuom puonjruok Muma, nobedo mariek kendo molony. Makruok gi puonj mag Muma, nomiyo okwedo yore maricho mosekelo lit ne jomoko. Somo Muma ne en gima more ahinya. Nong’ado e chunye mar luwo chike Nyasaye e ngimane duto.

²² Be iketo geno kuom “Ndiko duto”? Ndiko nyalo konyi gero yie motegno ni Nyasaye biro chopo singo mage. Bende giting’o puonj mowuok kuom Jehova manyalo konyowa weyo richo materowa e tho. Kendo inyalo tiyo kodgi e konyo jomoko oyud yo materogi e ngima kendo gisik e yorno. Mad wadhi nyime tiyo gi “Ndiko duto” e kinde ma watiyone Jehova Nyasachwa ma jahera kendo mariek.