Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Bibliata utilicë yanapashunëkipaq y jukkunatapis yanapanëkipaq

Bibliata utilicë yanapashunëkipaq y jukkunatapis yanapanëkipaq

“Llapan mandakunqankunatam allipa rikarqö.” (SAL. 119:128)

1. ¿Imanirtaq Diospa Palabranman alleq confiakushwan?

JUK estudianteqa yachatsikoq manaraq yarqurninmi, Biblia Diospa Palabran kanqanman creinqanta claro rikätsikunan. Llapantsikmi parlanqantsikwan y ruranqantsikwan rikätsikunantsik Biblia ninqanman confiakunqantsikta. * Dios ninqanman alleq confiakur y yachatsikunapaq Bibliata alleq utilicëta yacharninqa, wakin nunakunatam yanapantsik Jehoväta reqiyänampaq y salvacionta tariyänampaq.

2. ¿Imanirtaq yachakur sïguikänantsik?

2 Diospa Palabran alläpa precisaq kanqanta rikätsikurninmi, apóstol Pabluqa Timoteuman kënö nir qellqarqan: “Qamqa llapan yachaconqequicho alli firmi tsaracunqui”. Pablu parlëkanqan yachatsikïkunam Timoteuta yanaparqan alli willakïkunaman confiakunampaq. Jina noqantsiktapis tsë yachatsikïkunam yanapamarquntsik y yanapëkämantsikllam ‘salbacunapaq’ (2 Tim. 3:14, 15). Y Biblia Diospa Palabran kanqanta rikätsikunapaqmi, seguido utilizantsik Pablu qellqanqan palabrakunata. Tsënö kaptimpis, noqantsikqa tsë palabrakunapita más yanapakïkunatam jorqëta puëdintsik (lei 2 Timoteu 3:16 *). Tsëmi kananqa kë versïculopita masllata yachakurishun, tsënöpam Jehoväpa yachatsikïninkuna ‘alli’ kanqanman confiakushun (Sal. 119:128).

“ALLÄPA ALLIM YACHATSIKUNAPAQ”

3-5. a) Pentecostes fiestachö Pedru discursariptin, ¿imanötaq nunakuna chaskikuyarqan, y imanir? b) ¿Imanirtaq Tesalonica markapita atskaq nunakuna rasumpa kaq yachatsikïta chaskikuyarqan? c) Yachatsikunqantsikpita, ¿imanirtaq nunakuna espantakuyan?

3 Jesusmi israelïtakunata kënö nirqan: “Tsemi canan cachamushaq profetacunata, allapa yachaq nunacunata y mayestrucunata” (Mat. 23:34). Tsëta nirqa, Diospa Palabranta utilicëta yachatsinqan discïpulonkunapaqmi parlëkarqan. 33 wata Pentecostes fiestachömi, Pedru jutiyoq maestro, mëtsikaq nunakuna këkäyaptin discursarqan y tsëchömi Escrituras Hebreas textokunapita yachatsikurqan. Pedru shumaq entienditsikuriptinmi, tsëchö këkaq wakin “nunacuna shonquncunacho nanatsicur allapa” llakikuyarqan. Y jutsankunapita arrepentikurmi kima waranqannö nunakuna Diosta perdonta mañakuyarqan y cristiano tikrariyarqan (Hech. 2:37-41).

4 Jina juk alli yachatsikoq maestroqa apóstol Pablum karqan. Këllaman pensarishun, Tesalönicapa Macedonia markanchömi ëllukäyänan sitiochö këkaqkunata shumaq yachatsirqan. “Cada jamacuyänan (sábado) junaqmi quima semananpi Diospa palabranta willapäcur, cäyitserqan Dios Acrashqan que patsaman shamur allapa sufrir wanurir cawarimunanpaq canqanta.” ¿Y chaskikuyarqantsuraq? Awmi, “waquin israel nunacuna” y atska “griegu caq nunacunapis” creikuyarqanmi (Hech. 17:1-4).

5 Kanan witsan Diospa sirweqninkuna Bibliata allipa utilizaqta rikarmi nunakuna alläpa espantakuyan. Juk pani Bibliapita juk textota leipäriptinmi, Suiza nacionpita juk nuna kënö nir tapurirqan: “¿Ima religionpitataq qamkuna kayanki?”. Pënam contestarqan, “yanaqïwan noqaqa Jehoväpa testïgonkunam kayä” nir. Tsënam kë nuna nirqan: “Tantiëkarqänam. Qamkuna mana karqa, ¿piraq wayïman shamunman karqan Bibliata leipämaqnï?”.

6, 7. a) ¿Imanötaq Bibliata alleq utilizäyanman reunionchö yachatsikoqkuna? b) ¿Imanirtaq alläpa precisan juk estudianteta yachatsir Bibliata alleq utilicë?

6 ¿Imanötaq Bibliata más alleq utilizashwan yachatsikurnin? Reunionkunachö yachatsikoq karqa, yachatsikïkanqëkita entienditsikunëkipaq akrashqa textokunata utilicë. Tsë textokunapita parlarinëkipa rantin o juk papelchö qellqashqapita leinëkipa rantinqa, kikin Bibliachö ashirir leiri, y tsëchö këkaqkunatapis tsënölla rurayänampaq niri. Jehoväman witiyänampaq yanapanëkirëkur, kawënintsikchö tsë textokuna imanö yanapamänantsikpaq kaqta yachatsi. Sasa o aja igualatsikïkunawan y experienciakunallata willakunëkipa rantinqa, tsë tiempota utilicë Diospa Palabranta alleq entienditsikunëkipaq.

7 Jina tsënölla mëqan publicacionnintsiwampis juk estudianteta yachatsirqa, ama qonqëtsu tsëchö këkaq textokunata ashita. Textokunata leinampaq estudianteta animë y alli entiendinampaq yanapë. Imëka discursaq cuenta qamlla parlakunëkipa rantinqa, pë entiendinqampita parlakaramunampaq yanapë. Imaman creinampaq kaqta o imata ruranampaq kaqta ninëkipa rantin, alleq pensëkur tapukïkunata rurë tsënöpa kikin cuentata qokunampaq. *

“ALLÄPA ALLIM [...] PIÑAPÄKUNAPAQ”

8. ¿Imanirtaq Pablu alli tsarakunan karqan?

8 Anciänokunalla piñapäkuyänampaq kaqtam imëpis pensantsik. Y tsëqa rasun kaqllam, ‘jutsata rurar sigueqcunata’ piñapäyänampaqqa anciänokunam cargoyoq kayan (1 Tim. 5:20; Tito 1:13). Jina alläpam precisan kikintsikta piñapäkunantsikpis. Pabluqa Diosta sirwirqan limpio concienciawanmi (2 Tim. 1:3). Tsënö këkarpis kënö nirmi qellqarqan: “Quiquïchomi mäquicä mana allicunata rurarnin, conträlla ruraquicanqäta. Peru tse mana alli rurenïcunam tsararäcaman mana allicunallata ruranäpaq”. Kë textopa qepan kaq y puntaq kaq versïculokunata maslla entiendirinqantsikmi yanapamäshun, jutsata rurë munënin kaptin Pablu imanö tsarakunqanta (lei Romanos 7:21-25).

9, 10. a) ¿Imakunachötaq Pablu alli tsarakunan karqan? b) ¿Imataraq rurarqan jutsaman mana ishkinampaq?

9 ¿Imakunachötaq Pablu alli tsarakunan karqan? Imakunachö tsarakunampaq kaqta alleqlla mana willakurpis, Timoteutam willarqan unëqa “mana respetakoq” nuna kashqanta (1 Tim. 1:13, NM). Cristiano manaraq tikrarninmi Pabluqa, Jesuspa qateqninkunata chikir qatikachashqa karqan. Jina nirqanmi cristiänokunawan “pasepa piñashqa” kanqanta (Hech. 26:11). Mana alli genionta tsarëta yachakushqa karpis, hora höraqa sasaraqchi o ajaraqchi karqan piñakïninta y shiminta tsaränampaqqa (Hech. 15:36-39). ¿Imataq yanaparqan?

10 Corinto cristiänokunatam willarqan kikinta piñapäkunampaq imata ruranqantapis (lei 1 Corintios 9:26, 27). Tsënö këninta vencinampaqqa, imëka maqakoq cuentam Diospa Palabranchö consëjokunata asheq y ninqannölla ruranampaq Jehoväta mañakoq y más alli nuna kanampaq sinchikoq. * Pablu tsënö ruranqanqa yanapamantsikmi noqantsikpis mana alli munënintsikkunata vencinapaq.

11. ¿Imatataq juk cristiano ruranman rasumpa kaqchö imanö këkanqanta alleq musyanampaq?

11 Diosta adoranqëkitaqa ama mana precisaqpaq churëtsu. Tsëpa rantinqa, alleq rikë rasumpa kaqchö imanöpis këkanqëkita musyanëkipaq (2 Cor. 13:5). Colosenses 3:5-10 texto ninqankunatanö leirqa, imëpis kënö tapukï: “¿Llapan kallpäwanku mana alli munënïkunata vencinäpaq sinchikö, o mana alli portakurku qallëkä? Internetchö këkaptï rakcha rurë yarqaramuptinqa, ¿rasllaku yarqukurï? ¿Internetchöku rakcha rurëkunata ashï?”. Diospa Palabranchö këkaq consëjokunata llapan rurënikikunachö wiyakunqëkim yanapashunki Diospa kaqchö alli kanëkipaq y alli juicioyoq imëpis këkänëkipaq (1 Tes. 5:6-8).

“ALLÄPA ALLIM [...] MANA ALLI RURËKUNATA ALTSANAPAQ”

12, 13. a) ¿Imarëkurtaq ‘mana alli rurëkunata altsëta’ tïrashwan, y imanötaq Jesus ruranqanta qatishwan? b) ‘Mana alli rurëkunata altsëta’ procurarqa, ¿imanö parlëtataq jaqinantsik?

12 Griego idiömachö ‘mana alli rurëkunata altsë’ ninan palabraqa rikätsikun, imapis wiksukashqata altsë o derechë ninantam. Höraqa, parlanqantsikta o ruranqantsikta llutanmampa rikäyaptinmi, altsëta necesitantsik. Këllaman yarpärishun, pushakoq judío religiösokunam Jesuspaq quejakuyarqan “impuestu cobracoqcunawan y jutsasapacunawan juntacur” mikun nirnin. Tsëmi Jesus kënö nir contestarqan: “Qeshyaqcunallam medicutaqa nesitayan; sanu caqcunaqa manam. ¡Ëwar yachacuyë! ¿Ima ninantataq Diospa palabrancho escribirëcan queno nir, ‘manam munätsu qareniquicunata; sinoqa munä ancupäcoq cayänequitam’[?]” (Mat. 9:11-13). Pëqa, Jehoväpa yachatsikïninta kuyakïwan y pacienciawanmi yachatsikoq, tsëmi humilde nunakunaqa yachakuyarqan Jehová Diosqa “alläpa ankupäkoq [llakipäkoq] y alläpa alli, mana ras piñakoq y alläpa kuyakoq y chipyë rasun kaq” kanqanta (Éx. 34:6). Y ‘mana alli rurëkunata altsayänampaq’ Jesus yachatsikuptinmi, atskaq nunakuna rasumpa kaq yachatsikïman markäkuyarqan.

13 Jesus ruranqanmi noqantsiktapis yanapamantsik nuna mayintsikta imanö yanapanapaq. Pipis piñashqa këkarqa itsa sinchipa kënö ninman: “¿Altsashunku o manaku?”. Tsënö kaptinqa, manachi 2 Timoteu 3:16 texto ninqannötsu rurëkashwan. Diospa Palabranqa manam nimantsiktsu pitapis qayapänapaq. Pitapis piñëpa parlapëqa imëka “espädawan” tukseqnömi alläpa llakitsintsik, y manam imachöpis alliyänampaq yanapantsu (Prov. 12:18).

14-16. a) ‘Mana alli rurëkunata altsëta’ procurarqa, ¿imatataq anciänokuna rurayanman wakin cristiänokuna problëmayoq kayaptin? b) Wamrankunata ‘mana alli rurëkunata altsayänampaq’ yanaparqa, ¿imanirtaq alläpa precisan Bibliata teytakuna utilizäyänan?

14 Tsënö kaptinqa, ¿imanötaq ‘mana alli rurëkunata altsanqantsik’ hora pacienciayoq y alli kanqantsikta rikätsikushwan? Këllaman pensarishun, itsa juk matrimonio pleiturlla kawakuyanqanta altsëta munar, juk anciänota yanapakïta mañakuyanman. ¿Imataraq ruranqa kë anciano? Mëqampapis biennin mana yarqïllapam Bibliapa consëjonkunawan yanaparinman, y tsëpaqqa itsa utilizanman El secreto de la felicidad familiar nishqan libropa 3 kaq capïtulonta. Anciano parlapëkaptinmi, casädokunaqa cada uno pensayänan chaskiyanqan consëjokunata imanö wiyakuyänampaq kaqta. Y tsëpitanam imanö këkäyanqanta juk kutikunachö tapurinman, y precisaptinqa más yanaparinman.

 15 ¿Imanötaq teytakuna ‘mana alli rurëkunata altsar’ wamrankunata yanapayanman Diospa kaqchö más sinchi kayänampaq? Këllaman pensari, itsa joven këman chëkaq warmi wamrëkita yanapëta munëkanki mana alli amïgokunawan mana juntakunampaq. Tsëpaqqa puntatam alleq musyanëki pikunawan juntakïkanqanta. Tsëpitanam precisaptinqa parlapanëki, y tsëpaqqa quizás utilizankiman Lo que los jóvenes preguntan. Respuestas prácticas (volumen 2) nishqan librota. Tsëpita shamoq junaqkunachönam yachatsikoq yarqurnin o kushikuna hora rurëkunachö pëwan más junto kanëki, imanö këkanqanta rikanëkipaq. Pacienciawan y kuyakïwan trataptikiqa, wamrëkiqa cuentatam qokunqa kuyanqëkita y pëpaq yarparanqëkita. Tsëqa, itsa consëjïkikunata wiyakunqa y mana alli amïgokunawan juntakur mana alliman chänampaq kaqpita librakanqa.

“Mana alli rurëkunata altsanapaq” kuyakïwan Bibliata utilizarqa, wamrankuna mana allikunaman mana ishkiyänampaqmi teytakuna yanapayan ( 15 kaq pärrafota rikäri).

16 Jina tsënö pacienciawan y kuyakïwanmi yanapashwan qeshyarnin yarpachakoqkunata, trabäjonnaq këkaqkunata o Bibliapa yachatsikïninkunata alleqlla mana entiendir pantakashqa këkaqkunata. Awmi, ‘mana alli rurëkunata altsanapaq’ Bibliata utilizanqantsikqa alläpam yanapamantsik.

“ALLÄPA ALLIM [...] RASUN KAQCHÖ PIÑAPAR WILLAPÄNAPAQ”

17. ¿Imanirtaq piñapar willapämanqantsikpita agradecikushwan?

17 “Sipichaqa astamanqantsic öra nananmi y waqaripaqmi; tseno castiguta chasquir cäsucoq caqqa yachaconqa alli cabal nuna quetam, y alli pasaquitam.” (Heb. 12:11.) Atskaq poqushqa cristiänokunam niyan, cristiano teytankuna piñapar willapäyanqanqa allipaq kashqanta. Tsënöllam anciänokunawan Jehová piñapar willapämanqantsikpis, kawëman apakoq nänipita mana yarqukurinapaq yanapamantsik (Prov. 4:13).

18, 19. a) ¿Imanirtaq alläpa precisan pitapis ‘rasun kaqchö piñapar willaparqa’ Proverbios 18:13 texto ninqannölla anciänokuna rurayänan? b) ¿Imanötaq yanapakun jutsa ruraqkunata anciänokuna kuyëllapaq tratayaptin?

18 Piñapar willapanqantsik pitapis yanapanampaqqa alläpa yachëwanmi consejanantsik. Jehovämi cristiänokunata mandamarquntsik “rasun kaqchö piñapar willapänapaq” (2 Tim. 3:16, NM). ¿Ima ninantaq tsëqa? Bibliapa musyatsikïninkuna ninqanmannö consejë ninanmi, tsënö musyatsikïtam tarintsik Proverbios 18:13 textochö, kënömi nin: “Pipis manaraq wiyarnin ima asuntopaqpis raslla contestarqa, upa kanqantam rikätsikun y penqakïchömi ushan”. Tsënö kaptinmi juk cristiänota jutsata ruranqampita juzgarninqa anciänokuna alleqraq investigayänan imanö kashqa kanqanta (Deut. 13:14). Tsënö rurarllam, ‘rasun kaqchö piñapar willapäyanqa’.

19 Jinamampis Diospa Palabranqa kuyëllapa consejayänampaqmi anciänokunata nin (lei 2 Timoteu 2:24-26). Itsa Jehoväpa jutinta desonrayashqa o mana culpayoq nunata llakitsiyashqa kayanman. Tsënö kaptimpis, juk anciano piñashqa këkar consejarninqa manam yanapanqatsu. Pero ‘Diosnintsic allapa cuyakoq’ kanqanta kë anciano qatirqa, arrepentikunampaqmi yanaparinqa (Rom. 2:4).

20. ¿Bibliapa mëqan musyatsikïnin ninqanmannötaq teytakuna wamrankunata piñapäyanman?

20 Teytakunapis Bibliapa musyatsikïninkuna ninqannömi wamrankunata ‘shumaq tantiyatsir willapäyänan’ Jehová “munanqanno cawacuyänanpäq” (Efes. 6:4). Imanö kanqampitapis jukllaqlla willariptinqa, manam castigayänantsu. Alläpa piñakoq këqa manam cristiano familiachö kanantsu. ‘Dios Yayaqa llapan boluntaninwanmi nunacunata ancupan’, y wamrakunata y jövenkunata piñapaqkunapis tsënöllam kayänan (Sant. 5:11).

JEHOVÁ QOMANQANTSIK IMAWAMPIS MANA IGUALAQ QARË

21, 22. Salmo 119:97-101, 104 textokunachö, ¿mëqan palabrakunataq rikätsikun Jehoväpa Palabranta kuyanqëkita?

21 Diosta mana jaqita sirweq nunam juk kuti nirqan Jehoväpa leyninta kuyanqanta (lei Salmo 119:97-101, 104 *). Tsë leykunata estudiarninmi yachaq tikrarirqan y imëka sasakunata o ajakunatapis alleq entiendirqan. Tsë consëjokunata wiyakurninmi, wakin nunakuna pantayanqakunamanqa ishkirqantsu. Diospa Palabranta yachakïqa pëpaqqa alläpa kushikïpaq y shumaqmi kaq. Diosta wiyakunampaqmi churakashqa karqan, porque yachatsikïninkunam kawëninchö yanaparqan.

22 ¿Qamqa precisaqpaqku Bibliata churanki? Dios awnikunqankuna cumplikänanman markäkïniki más sinchi kanampaqqa, Bibliachömi yanapakïta tarinki. Consëjonkunaqa Diospa pensënin karmi, wanïman apakoq jutsakunapita tsapäshunki. Y nuna mayikita shumaq entienditsirqa, kawëman apakoq näniman yëkunampaq y tsëpita mana yarqunampaqmi yanapanki. Jehoväta sirwinqantsikchöqa, kuyakoq y yachaq Diospa Palabranta imëkanöpa utilizäshun.

^ par. 1 Rikäri Organizados para hacer la voluntad de Jehová nishqan libropa 79 y 80 kaq päginankunata.

^ par. 2 2 Timoteu 3:16 (NM): “Llapan qellqarëkaqmi Diospa pensamienton y alläpa allim yachatsikunapaq, piñapäkunapaq, mana alli rurëkunata altsanapaq, y rasun kaqchö piñapar willapänapaq”.

^ par. 7 Jesus yachatsikurqa, wiyaqninkunatam kënö tapoq: “¿Imataq niyanqui qamcuna?”. Tsëpitanam contestananta shuyaraq (Mat. 18:12; 21:28; 22:42).

^ par. 10 Pablu qellqanqan cartakunaqa jutsaman mana ishkinapaqmi yanapamantsik (Rom. 6:12; Gal. 5:16-18). Consejakunqankunataqa kikimpis ruraqmi (Rom. 2:21).

^ par. 21 Salmo 119:97-101, 104: “¡Imanömi leynikita kuyëkö! Paqasta junaqtapis tsëllamanmi yarparëkä. Mandamientïkikunaqa imëyaqpis noqapa karmi, chikimaqnïkunapitapis más yachaqta tikratsiman. Llapan yarpätsikïnikikunata alläpa kuyarninmi, yachatsimaqnïkunapitapis más tantiaq tikrarqö. Nimanqëkikunata wiyakurninmi, más mayor nunakunapitapis más yachaq kanqäta portakïnïchö rikätsikö. Mana alli rurëkunaman chaki jalunanta manam munätsu, Palabrëkita cäsokunärëkur. [...] Mandakunqëkita wiyakunärëkurmi entiendikoq nunanö portakö”.