1. Nchifukwa wuli tikhumbika kugomezga ukongwa Mazu ngaku Chiuta?

 ASANI ŵara akhumba kuzomerezga munthu kuti wayambi kupharazga, atenere kujifumba kuti, ‘Kumbi vo munthu mwenuyu wakamba vilongo kuti wagomezga kuti Bayibolo likukambirika nadi ndi Chiuta?’ a Munthu yo wakhumba kuti wapharazgengi uthenga wa Ufumu kusazgapu ateŵeti wosi aku Chiuta, akhumbika kuzomerezga kuti Bayibolo likukambirika ndi Chiuta. Nchifukwa wuli tikamba viyo? Asani tigomezga Mazu ngaku Chiuta ndipuso titingagwiriskiya nchitu umampha pakupharazga, vingawovya ŵanthu anyaki kumuziŵa Yehova ndipuso kuzilonde umoyu wamuyaya.

2. Nchifukwa wuli tikhumbika kulutirizga ‘kuja mu venivo tasambira’?

² Wakutumika Paulo wangulongo kuti Mazu ngaku Chiuta ngakukhumbika po wangulembe Timote kuti: “Jariya mwaku ngeningo wasambira ndi wasimikizgika nangu.” Mazu ngakuti, “ngeningo” ngo Paulo wangukamba ngenga uneneska wa m’Bayibolo wo unguchitiska Timote kugomezga uthenga wamampha. Uneneska wenuwu, utitikwaska so isi mazuŵa nganu ndipu utitiwovya kuti tilutirizgi kuja ‘azeru kuti tizitaskiki.’ (2 Tim. 3:14, 15) Kanandi tigwiriskiya nchitu mazu ngakulondopu ngo Paulo wangukamba kuti tilongo anyaki kuti Bayibolo likutuliya kwaku Chiuta, kweni nasi pakutija tikhoza kuyanduwa ndi mazu ngo nge pa 2 Timote 3:16. (Ŵerengani.) Tiyeni tikambiskani vesi lenili. Kuchita ivi kutiwovyengi kuti tije ndi chigomezgu chakuti vinthu vosi vo Yehova wasambiza “vaurunji.”​—Sumu 119:128, NW.

3-5. (a) Kumbi ŵanthu wo anguvwisiya nkhani yaku Petro pa Pentekoste anguchitanji, nanga nchifukwa wuli? (b) Nchifukwa wuli ŵanthu anandi a ku Tesalonika anguvwisiya uthenga wamampha? (c) Nchinthu wuli cho chichitiska kuti ŵanthu achonthekengi mu mtima ndi upharazgi widu mazuŵa nganu?

³ Yesu wangukambiya Ayisraele kuti: “Nditumizga kwaku  imwi amchimi ndi azeru ndi alembi [asambizi].” (Mat. 23:34) Yesu wakambanga za akusambira ŵaki wo wanguŵasambiza kugwiriskiya nchitu Malemba pakupharazga. Pa Pentekoste mu 33 C.E., wakutumika Petro yo wenga yumoza wa asambizi ŵenaŵa, wangukamba nkhani yo ŵanthu anandi anguvwisiya ku Yerusalemu ndipu wanguzumbuwa fundu zinandi za m’Malemba nga Chiheberi. Ŵanthu anandi “anguchontheka mu mtima” ŵati ŵavwa mo Petro wangukonkhoske umampha fundu zenizi. Yiwu angulapa maubudi ngawu ndipu ŵanthu pafupifupi 3,000, angupempha Chiuta kuti waŵagowoke, pavuli paki anguja Akhristu.​—Mac. 2:37-41.

⁴ Msambizi munyaki wenga wakutumika Paulo, yo wangupharazga uthenga wamampha ku vigaŵa vinyaki vo venga kubwalu kwa Yerusalemu. Mwakuyeruzgiyapu, iyu wangukamba nkhani ku ŵanthu wo asopanga musinagoge, mumsumba wa Tesalonika, ku Makedonia. Pa Chisulu chechosi kwa masabata ngatatu, Paulo “wangutorerana [wangukambiskana] nawu mu malemba, wakutoro ndi wakusimikizga kuti kungwenere Khristu kukomwa, ndi kuyukaku ku ŵakufwa.” Nchinthu wuli chinguchitika pavuli paki? “Anyaki ŵaku wo [Ayuda] angukopeka,” nge mo unguchitiya “mzinda ukuru wa Agriki.”​—Mac. 17:1-4.

⁵ Ateŵeti aku Chiuta mazuŵa nganu achontha ŵanthu mu mtima ndi mo agwiriskiya nchitu Bayibolo. Mzichi widu munyaki wati waŵerenge lemba mweneku wa nyumba ku Switzerland, munthu yo wangufumba kuti: “Kumbi mwe muchisopa wuli?” Muzichi yo wangumuka kuti: “Ndisi Akaboni aku Yehova.” Munthu yo wangukamba kuti: “Ndinguziŵa, chifukwa palivi yo wangaza panu kuzindiŵerenge Bayibolo kupatuwaku Akaboni aku Yehova.”

6, 7. (a) Kumbi wo ŵe ndi mwaŵi wakusambiza mumpingu angachita wuli kuti aligwiriskiyengi nchitu umampha Bayibolo? (b) Nchifukwa wuli tikhumbika kugwiriskiya nchitu umampha malemba asani tisambiza ŵanthu Bayibolo?

⁶ Kumbi tingachita wuli kuti tiligwiriskiyi nchitu umampha Bayibolo asani tisambiza ŵanthu? Asani mwe ndi mwaŵi wakukamba nkhani mumpingu pamwenga kulongozga maunganu nganyaki, gwiriskiyani nchitu Malemba ngo imwi mwasankha. M’malu mwakuzumbuwa ŵaka vo lemba lo likamba, mungachita umampha kuliŵerenga kutuliya m’Bayibolo linu ndipuso achiskeni akuvwisiya kuŵerenga lemba lo, m’Bayibolo lawu. Mutenere kulikonkhoska umampha kuti liwovyi akuvwisiya kundere kufupi ndi Yehova. M’malu mwakugwiriskiya nchitu vakuyeruzgiyapu ndipuso vakukumana navu vambula kukolerana ndi nkhani, vo vingachitiska ŵanthu kuti asekengi ŵaka, gwiriskiyani nchitu nyengu yeniyo kukonkhoska Mazu ngaku Chiuta.

⁷ Kumbi titenere kukumbukanji asani tisambiza ŵanthu Bayibolo? Asani tinozgeke kuchisambiza munthu, tikhumbika kuŵerenga malemba ngosi ngo nge m’nkhani kweni pa nyengu ya sambiru, tingasankha malemba ngo tingaŵerenge nayu limoza. Titenere so kuchiska munthu yo tisambira nayu kuti waŵerengengi malemba ngosi ngo ngaŵikika asani wanozgeke kweniso kumuwovya kuti wavwisi vo malemba ngo ngang’anamuwa. Kumbi tingachita wuli venivi? Tikhumbika cha kumukonkhoske fundu zinandi, m’malu mwaki titenere kumuchiska kuti wakonkhoski maŵanaŵanu ngaki. M’malu mwakuchita kumukambiya vo iyu wakhumbika kugomezga pamwenga kuchita, tingamufumba ŵaka mafumbu ngo ngangamuwovya kuŵanaŵana ndipuso kuti wasankhi vinthu umampha. b

8. Nchinthu wuli cho Paulo walimbananga nachu mu viŵaru vaki?

⁸ Nyengu zinandi tiwona nge kuti nkhani ya “chipanikizga” pamwenga yakuchenya ndi udindu wa ŵara achikhristu pe. Mbuneneska kuti ŵara achikhristu ŵe ndi udindu ‘wakuchenya wo alakwa.’ (1 Tim. 5:20; Tito 1:13) Kweni nasi tikhumbika kujichenya. Paulo wenga Mkhristu wachakuwoniyapu chamampha pa nkhani ya kuja ndi njuŵi yamampha. (2 Tim. 1:3) Chinanga kuti venga viyo, iyu wangulemba kuti: “Mu viŵaru vangu  ndithoŵa dangu lamwenga, lakurwiya pa chilangulu cho cha vinjeru vangu [maŵanaŵanu ngangu], ndi lakundikole mkoli ku dangu lo la ulakwi.” Asani tingavwisa vo mazu yanga ngang’anamuwa, tiziŵengi vo Paulo warwananga navu kuti waleki kuchita ubudi.​—Ŵerengani Ŵaroma 7:21-25.

9, 10. (a) Kumbi Paulo wangulimbana ukongwa ndi masuzgu wuli? (b) Nchinthu wuli cho chitenere kuti chinguwovya Paulo kulimbana ndi ubudi waki?

⁹ Kumbi Paulo wanguyesesa kulimbana ndi masuzgu wuli? Chinanga kuti wangungazumbuwa cha kweni wangulembe Timote kuti iyu wenga “wamtonyoru.” (1 Tim. 1:13) Paulo wechendayambi Chikhristu, waŵatombozganga ukongwa Akhristu. Pakukamba mo wawoniyanga akulondo Khristu, iyu wangukamba kuti: ‘Ndinguŵafunthiya ukongwa.’ (Mac. 26:11) Chinanga wuli nyengu zinyaki vamusuzganga kuti waleki kufya mtima ndipuso kukamba mazu ngaheni, Paulo wangusambira kujiko kuti waleki kuchita venivi. (Mac. 15:36-39) Nchinthu wuli chingumuwovya kuti wamalani ndi masuzgu ngenanga?

¹⁰ Mukalata yo wangulembe Akhristu a ku Korinte, Paulo wangukonkhoska vo wanguchita kuti wajichenyengi. (Ŵerengani 1 Ŵakorinte 9:26, 27.) Paulo, walimbananga ukongwa ndi kuleka kufikapu kwaki. Mwambula kukayika, wagwiriskiyanga nchitu ulongozgi wa m’Malemba, wapemphanga Yehova kuti wamuwovyi kugwiriskiya nchitu ulongozgi wo ndipuso wayesesanga kusintha. c Tingayanduwa asani titole vo iyu wachitanga chifukwa nasi tilimbana ndi mijalidu yiheni.

11. Kumbi tingachita wuli kuti tilutirizgi ‘kujiyesa’ kuti tiwoni asani titenda nadi mu uneneska?

¹¹ Tikhumbika cha kuŵanaŵana kuti kusopa kwidu ko tichita nkhwakukwana. Mwaviyo, titenere kulutirizga ‘kujiyesa’ kuti tiwoni asani titenda nadi mu uneneska. (2 Ŵakor. 13:5) Asani tiŵerenga malemba nge Ŵakolose 3:5-10, tijifumbengi kuti: ‘Kumbi nditesesa kubaya mijalidu yangu yiheni? Kumbi mijalidu yangu yamampha yimaliya limu? Pa nyengu yo ndigwiriskiya nchitu Intaneti, asani paza vithuzi viheni, kumbi nditivituzgapu mwaliŵi? Kumbi ndijula malu ngo awoneska vinthu viheni pa Intaneti?’ Asani tigwiriskiya nchitu ulongozgi wa Mazu ngaku Chiuta pa umoyu widu, utiwovyengi kuti “ticherezgi ndi tizizi” pamwenga kuti tiŵanaŵanengi umampha.​—1 Ŵat. 5:6-8.

12, 13. (a) Asani tikhumba ‘kunyoroska vinthu,’ kumbi tikhumbika kuja ndi chilatu wuli, nanga tingamulondo wuli Yesu pa nkhani yeniyi? (b) Kumbi ndi mazu wuli ngo tikhumbika cha kukamba asani tikhumba ‘kunyoroska vinthu’ ndi anyidu?

¹² Mazu nga Chigriki ngo ngakufwatulikiya kuti “chinyoroska” ngang’anamuwa “kuchita vinthu umampha, kunozga vinthu, kuviwezgiyapu po venge kali ndipuso kunyoroska vinthu.” Nyengu zinyaki asani anyidu aguŵa ndi vo takamba pamwenga tachita, titenere kunyoroska vinthu. Mwakuyeruzgiyapu, alongozgi a chisopa cha Chiyuda akambanga kuti Yesu wayanjananga ndi “amsonkhu ndi alakwi.” Ndipu Yesu wangumuka kuti: “[Ambula kutama apenja dokotala cha, kweni akutama ndiwu, NW]. Kweni mukachisambiri mo chiriri chenichi, ‘Ndilembe lisungu, chisopu [sembi] cha.’” (Mat. 9:11-13) Iyu wanguŵakonkhoske Mazu ngaku Chiuta mwakuzizipizga ndipuso mwachanju. Mwaviyo, ŵanthu akujiyuyuwa angwamba kuziŵa Yehova nge “Chiuta wa lisungu ndi wa wezi, wachizita kukara, ndi wakuzara ndi chanju cha wezi ndi ukongorekwa [uneneska].” (Chit. 34:6) Chifukwa chakuti Mwana waku Chiuta wanguyesesa ‘kunyoroska vinthu,’ ŵanthu anandi angwamba kugomezga uthenga wamampha.

¹³ Chakuwoniyapu chaku Yesu chititiwovya kuziŵa mo tingachitiya kuti tiwovyi anyidu. Nyengu zinyaki, munthu yo waguŵa wangakamba mwakukalipa kuti, ‘Ndikhumba kunyoroska vinthu pakati paku iwi ndi ini!’ Kweni kukamba kwa viyo, kukoliyana cha ndi vo vikulembeka pa 2 Timote 3:16. ‘Malemba ngosi’ ngazomerezga cha  kukamba mwakukalipa. Asani tikamba mwakukalipa, mazu ngidu ngangaja nge “nkhulasa kwa lipanga,” ndipu ngangapweteka anyidu kweniso angayanduwa nangu cha.​—Nthanthi 12:18.

14-16. (a) Kumbi ŵara ‘anganyoroska’ wuli vinthu mu nthowa yo yingawovya ŵanthu kuti amalani ndi masuzgu ngawu? (b) Nchifukwa wuli ‘kunyoroska vinthu’ mwakugwiriskiya nchitu malemba nkhwakukhumbika pakulera ŵana?

¹⁴ Asani tikhumba ‘kunyoroska vinthu,’ tingalongo wuli kuti tizizipizga ndipuso te ndi chanju? Tiyeruzgiyi kuti, banja linyaki liyambana kaŵikaŵi ndipu lapempha mura wachikhristu kuti wakaŵawovyi. Kumbi mura yo wakhumbika kuchitanji? Iyu wakhumbika cha kuŵikiya kuvuli yumoza wa m’banja lo kweni watenere kukambiskana ndi banja lo fundu za m’Bayibolo mwakugwiriskiya nchitu fundu zo zisanirika m’buku la Chinsinsi cha Chimwemwe cha Banja, mutu 3. Pa nyengu yo mura wakambiskana nawu, munthurumi ndi munthukazi atenere kusankha fundu yo weyosi pakuyija wangayigwiriskiya nchitu. Asani pajumpha kanyengu, mura watenere kufumba mo vinthu viliri m’banja lo ndipuso kuŵawovya asani mphakukhumbika kuchita viyo.

 ¹⁵ Kumbi apapi ‘anganyoroska’ wuli vinthu mu nthowa yo yingachitiska ŵana ŵawu kuti aje paubwezi wakukho ndi Chiuta? Tiyeruzgiyi kuti, mukhumba kuwovya mwana winu kuti waleki kuyanjana ndi ŵanthu a jalidu liheni. Chakwamba mutenere dankha kufufuza mijalidu ya munthu yo watanjana nayu. Asani mwawona kuti vauneneska, mungakambiskana ndi mwana ŵinu ndipu mungagwiriskiya nchitu fundu zo ze m’buku lakuti, Mayankho a Zimene Achinyamata Amafunsa, Buku Lachiwiri. Asani mwamala kukambiskana nayu, mukhumbika kusaniya nyengu yakucheze nayu. Mungaziŵa so mo waŵanaŵaniya asani mwe mu uteŵeti, pamwenga asani mucheza nge banja. Asani mulongo kuzizipizga ndipuso chanju, mwana winu waziŵengi kuti mutimuyanja. Ivi vingamuwovya kuti walondo ulongozgi winu ndipuso waleki kukumana ndi masuzgu ngakulu pa umoyu waki.

¹⁶ Mwakuyanana ŵaka asani tizizipizga ndipuso te ndi chanju, vitiwovyengi kuchiska ŵanthu  wo adandawula za matenda, nchitu asani yamala ndipuso anyaki wo avwisa cha visambizu vinyaki va m’Bayibolo. Kugwiriskiya nchitu Mazu ngaku Chiuta kuti ‘tinyoroski vinthu,’ kuzisa vitumbiku vinandi ku ŵanthu aku Yehova.

17. Nchifukwa wuli tikhumbika kuzomera chilangu kwambula kudinginyika?

¹⁷ “Chilanga chosi ku sonu chiwoneka kuŵa cha chimwemwi cha kweni chachisungu [chalisungu].” Kweni “pavuli chipasiya chipasi chachimangu cha urunji mwaku ŵeniwo mbakusambizika nachu.” (Ŵah. 12:11) Akhristu anandi azomerezga kuti chilangu cho angupaskika ŵeche ŵana ndi apapi ŵawu achikhristu, chikuŵawovya. Ndipuso kuzomerezga chilangu chakutuliya kwaku Yehova cho ŵara achikhristu apereka, chititiwovya kuti tilutirizgi kuja munthowa ya umoyu.​—Nthanthi 4:13.

18, 19. (a) Nchifukwa wuli ulongozgi wo usanirika pa Nthanthi 18:13, ngwakukhumbika ukongwa pakupereka chilangu “mu urunji”? (b) Nchinthu wuli cho chichitika kanandi, asani ŵara atimuwovya mwakufwasa ndipuso mwachanju munthu yo wabuda?

¹⁸ Kuti munthu wapereki chilangu chamampha pakhumbika lusu. Yehova wakukambiya Akhristu kuti aperekengi chilangu “mu urunji.” (2 Tim. 3:16) Mwaviyo, titenere kugwiriskiya nchitu fundu za m’Bayibolo kuti zitilongozgengi. Yimoza mwa fundu zenizi yisanirika pa Nthanthi 18:13, po patiti: “Asani munthu wamuka wenga wandavwi, nkhupusa kwaki ndi soni.” Ndichu chifukwa chaki, asani ŵara akhumba kukambiskana ndi munthu yo atimuŵanaŵaniya kuti wakuchita ubudi ukulu, atenere kufufuza mwakukwana mo nkhani yo yiliri kuti asaniyi uneneska. (Mar. 13:14) Asani ŵara angachita viyo, ndikuti apereka chilangu “mu urunji.”

¹⁹ Kusazgiyapu pa fundu yeniyi, Mazu ngaku Chiuta ngapereka ulongozgi ku ŵara achikhristu kuti atenere kuwovya anyaki “mu upovu [mwakufwasa].” (Ŵerengani 2 Timote 2:24-26.) Mbuneneska kuti vakuchita va munthu yo, vinganyozesa Yehova kweniso vingazisiya suzgu ŵanthu ambula kunanga. Kweni asani mura wapereka ulongozgi mwakukwiya ku munthu waviyo, ungamuwovya cha. Asani ŵara alondo “ulemu . . . waku Chiuta,” vingawovya kuti munthu yo wabuda, walapi.​—Ŵar. 2:4.

20. Kumbi ndi fundu nizi zo apapi atenere kugwiriskiya nchitu asani alanga ŵana ŵawu?

²⁰ Apapi atenere kugwiriskiya nchitu fundu za m’Bayibolo asani akhumba kulanga ŵana ŵawu ndipuso kuti ŵana wo akoliyanengeku ndi vo Yehova wakhumba. (Ŵaef. 6:4) Asani ada akhumba kulanga mwana wawu munthurumi chifukwa cha jalidu laki liheni, akhumbika kufufuza dankha nkhani yosi mo yiliri. M’banja lachikhristu mukhumbika cha kuchitiyangamu nkhaza. “Ambuya [Yehova] mbachitima ukongwa ndi ŵachifundu.”​—Yak. 5:11.

21, 22. Kumbi ndi fundu niyi yo yisanirika pa Sumu 119:97-104, yo yikonkhoska mwakukoliyana ndi mo yimwi muwone Mazu ngaku Yehova?

²¹ Muteŵeti munyaki waku Chiuta wangukamba chifukwa cho wayanjiyanga dangu laku Yehova. (Ŵerengani Sumu 119:97-104.) Chifukwa chakuti wasambiranga dangu laku Yehova, vingumuwovya kuti waje ndi zeru, waziŵi vinthu ndipuso wavwisi fundu zakusuzga. Wati walondo ulongozgi wa m’Malemba, ungumuwovya kuleka kwenda munthowa ziheni zo zinguzisiya ŵanthu anyaki masuzgu ngakulu. Iyu wakondwanga ndipuso wayanduwanga chifukwa chakusambira Malemba. Ndipu wayesesanga kuvwiya Chiuta, yo ulongozgi waki ungumuwovya pa vinthu vinandi.

²² Kumbi muwona kuti ‘Malemba ngosi’ ngakovya? Malemba ngangakuwovyani kuja ndi chivwanu chakukho kuti Chiuta wazamufiska vo wakulayizga. Ulongozgi waki ungakuvikiliyani ku vinthu vo vingakubayani chifukwa chakuchita ubudi. Asani mutingakonkhoska mwalusu, mungawovya ŵanthu kuti asaniyi nthowa ya umoyu ndi kulutirizga kuja mwenimo. Tiyeni tingagwiriskiyi nchitu umampha ‘Malemba ngosi’ po titeŵete Yehova, Chiuta widu wazeru ndipuso wachanju.