CHAY tapuyta allinta entiendenapaq Bibliapi iskay willakuykunata t’aqwirisunchis: Noepa tiemponpi Millp’uq Paramanta, Canaán llaqtata ch’usaqyachisqanmantawan.

RUNAKUNA NINKU: “Diosqa mana khuyapayakuspan Millp’uq Parawan llapa runakunata wañuchirqan Noeta familiantan ichaqa mana”, nispa.

BIBLIAN NIN: “Manan munanichu huchasapaq wañunanta, aswanmi huchankuta saqepuspa kawsanankuta munani”, nispa (Ezequiel 33:11). Chaypi nisqan hina Diosqa manan kusikurqanchu Noepa tiemponpi wañuchisqan runakunamanta. Chhaynaqa, ¿imaraykun chayta ruwarqan?

Bibliaq nisqan hina Dios millay runakunata castigaspaqa manan paykunallapi yuyaykuspachu ruwarqan, aswanpas ‘qhepata kawsaq millay runakunapipas’ (2 Pedro 2:5, 6). Ñawpa tiempopi Dios imachus ruwasqanwanmi rikuchin imaynatas millay runakunata tratasqanta. ¿Imaynatan chayta ruwan?

Ñawpaqpi, Jehová Dios anchataña llakikun wañuywan millay runakunata castigasqanta chaypas, manan hinallatachu qhawan runamasin ñak’arichiqta, aswanpas huchachanmi chay ruwasqanmanta. Hamuq tiempopi tukuchinqa ñak’ariytapas mana chanin kaytapas.

Iskaypi, ñawpa tiempopi ruwasqanmi sut’ita rikuchiwanchis pitapas manaraq castigashaspa ñawpaqta willachisqanta. Yachasqanchis hina Millp’uq Parata manaraq apamushaspan Noewan willachirqan llapa runakunaman, ichaqa manan uyarirqankuchu. Chaymi Biblia nin: “Manataq imatapas repararqankuchu millp’uq unu chayamuspa llapanta millp’unankama”, nispa (Mateo 24:39).

¿Kay tiempopaqri hukniraytañachu Dios yuyaykun? Manan. Jehová Diosmi Israel llaqtata nirqan. “Sichus huk llaqtakunaq ruwasqanta hina ruwankichis chayqa huk nacionkunawanmi wanachisqa kankichis Jerusalén llaqta thunisqa kanqa, qankunataq kamachi hina apachisqa kankichis”, nispa. Israelitakunan ichaqa mana kasukurqankuchu, chaymi wawankuta wañuchispa sacrificiopi haywarqanku. Chay ruwasqankumanta, ¿Dios castigarqanchu? Arí, ichaqa ñawpaqtaraqmi profetakunata kacharqan chay mana chanin ruwasqankumanta kutirikunankupaq. Chaymi nirqan: “Manan, manapunin Señor Diosqa imatapas ruwanchu  yuyaykusqanta kamachin profetakunaman manaraq willashaspaqa”, nispa (Amós 3:7).

¿IMATAN YACHANCHIS? Ñawpa tiempopi Diospa imayna ruwasqankunan huk suyakuyta qowanchis. Yachasqanchis hina Jehová Diosqa mana allin ruwaq runakunataqa castiganqapunin. Biblian nin: “Millay runakunaqa wikch’usqapunin kanqaku [...]. Llamp’u sonqokunan ichaqa kay hallp’ata chaskinqaku, sumaq thak-nisqataq tiyakunqaku”, nispa (Salmo 37:9-11). Chaypi nisqan hina, ¿kacharichinchu Diospa castigonkuna ñak’ariymanta runakunata? Icha, ¿mana khuyapayakuq Diosta hinachu rikuchin?

RUNAKUNA NINKU: “Canaán llaqtapi runakunata guerrapi wañuchisqankuqa aswan millaymi karqan kay tiempopi runakuna wañuchiymantaqa”, nispa.

BIBLIAN NIN: “Chaninmi ruwasqankunaqa hunt’aq Diosmi payqa, mana waqlliqmi payqa, chanintaq cheqaqtaqmi payqa”, nispa (Deuteronomio 32:4). Diospa chanin ruwasqankunaqa manan runakunaq ruwasqanwan tupanchu, ¿imarayku? Runakunaqa manan yachanchu runamasinkuq sonqonpi imachus kasqanta, Diosmi ichaqa yachan.

Jehová Diosqa Sodoma, Gomorra llaqtakunata ch’usaqyachinanpaqmi decidirqan, chay ruway munasqanmanta Abrahamqa llakikurqan chaymi Diosta tapurqan: ‘¿Chanin runatapas wañuchinkichu mana chanintawan kuskata?’, nispa. Abrahamqa allinta Jehová Diosta reqsirqan chaymi mana yuyaykurqanchu chayta ruwananpaq. Chayraykun Diosqa sumaqllata rimapayaspa nirqan: “Chunka chanin runakuna kaqtinqa pampachasaqmi chay llaqtata”, nispa (Génesis 18:20-33). Diosqa yacharqanmi chay runakunaq sonqonpi imakuna kasqanta (1 Crónicas 28:9).

Jehová Diosqa yacharqanmi Canaán llaqta runakuna sinchi millay kasqankuta, chaymi ch’usaqyachinanpaq decidirqan. Paykunaqa diosninkumanmi kawsashaq wawankuta ruphachispa sacrificiopi haywarqanku, hinallataq huk millay ruwaykunatapas ruwarqanku. Chhayna millay kasqankuwanmi reqsisqa karqanku (2 Reyes 16:3). * Diosqa askha kutipin rikuchirqan Israel llaqtawan kasqanta, chaywanpas Canaán llaqta runakunaqa manapunin hallp’ankuta paykunaman qoyta munarqankuchu, chhaynapin rikuchisharqanku Dios contra churakusqankuta.

Diosqa khuyapayarqanmi Canaán llaqtamanta wakin runakuna millay ruwasqankuta saqepuqkunata, hinan paykunaqa Diospa munasqanman hina kawsarqanku. Paykunamanta karqan rabona warmi Rahab familiantin. Gabaón llaqta runakunapas pampachayta mañakuqtinku khuyapayarqan, chaymi llapallanku kawsarqanku (Josué 6:25; 9:3, 24-26).

¿IMATAN YACHANCHIS? Canaán llaqtapi imachus sucedesqanmi yachachiwanchis hamuq tiempopi Diosqa kaqllatataq ruwanqa millay runakunawan. ¿Imarayku? Bibliaq nisqan hina, ‘hatun taripay p’unchay [...], Diosta mana manchakuq runakunaq muchunan’ qayllapi kasqanrayku (2 Pedro 3:7). Chaymi kasukunanchis Diospa kamachikuyninta tukuy sonqomantataq payta munakunanchis, chhaynapin kusisqa kawsasunchis.

Tayta-mamakunaq imachus ruwasqankuqa wawankuta yanapanqa otaq manapas. Chaymi Biblia nin: “Akllakuychis kawsayta, qankunapas mirayniykichispas kawsanaykichispaq Diosniykichis Señor Diosta munakuychis, payta kasuychis, hunt’aq kaychis”, nispa (Deuteronomio 30:19, 20). ¿Mana khuyapayakuq Dioschu chhaynata niwasunman? Icha, ¿ñoqanchispaq allin kaqta munaq Diosmantachu?