1. Cifukwa wuli tikuti Yehova ni Mupharazgi wakwamba kweniso mulara?

 MUPHARAZGI ni uyo wakuphalira ŵanji makani ghawemi. Mupharazgi wakwamba kweniso mulara ni Yehova Ciuta. Ŵapapi ŵithu ŵakwamba ŵati ŵagaluka, Yehova wakapharazga makani ghawemi ghakuti njoka, iyo ni Satana Dyabulosi, yizamuparanyika. (Gen. 3:15) Yehova wakaphalira ŵanalume ŵakugomezgeka kuti ŵalembe vinthu vyakukhwaskana na umo zina lake lizamutuŵiskikira, umo wazamumazgira viheni ivyo Satana wapangiska, ndiposo umo ŵanthu ŵangaŵiraso na mwaŵi uwo Adamu na Eva ŵakataya.

2. (a) Kasi ŵangelo ŵakucita mulimo wuli pa nkhani ya kupharazga? (b) Kasi Yesu nchakuwonerapo wuli ciwemi ku ŵapharazgi?

² Ŵangelo nawo mbapharazgi. Iwo ŵakupharazga makani ghawemi kweniso ŵakovwira ŵanji kucita mulimo uwu. (Luka 1:19; 2:10; Mil. 8:26, 27, 35; Uvu. 14:6) Wuli pakuyowoya za Mikayeli, uyo ni mungelo mukuru? Nayo ni mupharazgi. Apo wakazakaŵa Yesu pano pa caru capasi, mulimo wake ukuru ukaŵa wa kupharazga makani ghawemi. Ivyo wakacita nchilongolero cakuti mulimo wa kupharazga ndiwo ukwenera kuŵa wakuzirwa comene kwa ise.—Luka 4:16-21.

3. (a) Kasi ni makani wuli ghawemi agho tikupharazga? (b) Pakuŵa ŵapharazgi, kasi tisangenge mazgoro gha mafumbo wuli?

³ Yesu wakalangura ŵasambiri ŵake kuti ŵaŵe ŵapharazgi. (Mat. 28:19, 20; Mil. 1:8) Mpositole Paulosi wakaciska wanchito munyake Timote kuti: “Ucite mulimo wa mupharazgi, ufiske uteŵeti wako mwakukwana.” (2 Tim. 4:5) Kasi ni makani wuli ghawemi agho ise taŵalondezgi ŵa Yesu tikupharazga? Pa makani ghawemi agha pali fundo yakuti Adada ŵithu ŵa kucanya, a Yehova, ŵakutitemwa. (Yoh. 3:16; 1 Pet. 5:7) Nthowa yikuru comene iyo Yehova Ciuta wakulongolera citemwa cake ni Ufumu wake. Ntheura tikuphalira ŵanji kuti wose awo ŵakujilambika ku Ufumu uwu, kweniso ŵakupulikira Ciuta, na kucita ico nchakunyoloka, ŵangaŵa pa ubwezi na iyo. (Sal. 15:1, 2) Nakuti khumbo la Yehova ndakuti wamazge masuzgo ghose. Kweniso wazamuwuskapo vyakuŵinya ivyo vikwiza cifukwa ca kukumbuka masuzgo ghakumasinda. Agha ni makani ghawemi nadi! (Yes. 65:17) Pakuti ndise ŵapharazgi, tiyeni tiwone mazgoro gha mafumbo ghaŵiri ghakuzirwa agha: Cifukwa wuli nchakukhumbikwa comene kuti ŵanthu  ŵapulike makani ghawemi mazuŵa ghano? Kasi tingacita wuli kuti ticite makora mulimo withu pakuŵa ŵapharazgi?

4. Kasi ni nkhani wuli zautesi zakukhwaskana na Ciuta izo nyengo zinyake ŵanthu ŵakuphalirika?

⁴ Tiyelezgere kuti mwaphalirika kuti awiskemwe ŵali kumukanani imwe pamoza na mbumba yose. Panji ŵanthu awo ŵakuti ŵakuŵamanya ŵakuyowoya kuti iwo ŵakaŵa ŵakujikuzga, ŵakusunga tuvisisi twambura kwenelera, kweniso ŵankhaza. Ŵanji ŵangakhumba kuti imwe mugomezge kuti adada ŵinu ŵali kufwa ndipo nchambura candulo kuyezga kudumbiskana nawo. Ivi ndivyo ŵanthu ŵanandi ŵakuphalirika pa nkhani ya Ciuta. Ŵakusambizgika kuti nchakusuzga kumupulikiska Ciuta, ŵangamumanya yayi, ndiposo kuti iyo ngwankhaza. Mwaciyelezgero, ŵalongozgi ŵanyake ŵa visopa ŵakuyowoya kuti Ciuta wazamulanga ŵanthu ŵaheni kwamuyirayira ku moto. Ŵanji ŵakuti Ciuta ndiyo wakucitiska masoka gha cilengiwa. Nangauli masoka agha ghakukoma ŵanthu ŵawemi na ŵaheni wuwo, kweni ŵakuti nchilango cakufuma kwa Ciuta.

5, 6. Kasi cisambizgo cakuti vinthu vikacita kusintha kufuma ku vinyake na visambizgo vinyake vyautesi vyakhwaska wuli ŵanthu?

⁵ Ŵanyake ŵakuti Ciuta kulije. Pa nkhani iyi, wonani cisambizgo cakuti vyamoyo vili kucita kusintha kufuma ku vinyake. Ŵanandi awo ŵakukhozgera cisambizgo ici ŵakuti vyamoyo vili kuŵako vyekha kwambura kupangika na munyake wavinjeru. Ŵakuyowoya kuti kulije Mlengi. Ŵanji ŵakuyowoya kuti munthu ni mtundu unyake wa nyama, ntheura cikwenera kuŵa cakuzizika yayi para munthu wakucita vinthu nga nchinyama. Ŵakuyowoyaso kuti ŵanthu ŵamazaza awo ŵakuwusa ŵanji mwankhaza ŵakulondezga waka malango agho ŵakuti ngakawiro. Ntheura, nchakuzizika yayi kuti ŵanandi ŵakugomezga kuti kuwura urunji kuŵengepo nyengo zose. Pa cifukwa ici, awo ŵakuti vinthu vili kucita kusintha kufuma ku vinyake ŵalije cilindizga ciwemi ca munthazi.

⁶ Cisambizgo cakuti vinthu vikacita kusintha kufuma ku vinyake na visambizgo vinyake vyautesi vyasazgirako masuzgo agho ŵanthu ŵakukumana nagho mu mazuŵa ghaumaliro agha. (Rom. 1:28-31; 2 Tim. 3:1-5) Visambizgo vya ŵanthu ivi ni makani ghawemi yayi, ndipo ni vya kanyengo kacoko. M’malo mwake, nga umo mpositole Paulosi wakayowoyera, ŵanthu awo ŵakulondezga visambizgo ivi ŵali “mu cisi mu maghanoghano, ndipo ŵali kutali na umoyo wakuyana na Ciuta.” (Efe. 4:17-19) Mwakusazgirapo, cisambizgo cakuti vinthu vili kucita kusintha kufuma ku vinyake, na visambizgo vinyake vyautesi vyajandizga ŵanthu kuti ŵaleke kuzomera makani ghawemi agho Ciuta wakupeleka.—Ŵazgani Ŵaefeso 2:11-13.

7, 8. Kasi ni nthowa wuli yimoza pera iyo ŵanthu ŵangacita kuti ŵapulikiske makani ghawemi?

⁷ Kuti ŵanthu ŵaphemane na Ciuta, cakwamba ŵakwenera kukhorwa kuti Yehova waliko ndiposo kuti pali vifukwa viwemi vyakusendelelera kwa iyo. Tingaŵawovwira kuti ŵamanye fundo iyi para tingaŵaciska kuti ŵasande cilengiwa. Para ŵanthu ŵakusanda cilengiwa na maghanoghano ghawemi, ŵakumanya kuti Ciuta wali na vinjeru ndiposo nkhongono. (Rom. 1:19, 20) Kuti tovwire ŵanthu kuti ŵawongenge ivyo Mlengi withu Mukuru wali kulenga, tingaŵazga nawo nkhani izo zili mu mabuku na magazini ghithu izo zikulongosora vinandi pa nkhani iyi. Mwaciyelezgero, tingaŵazga nawo nkhani ya mutu wakuti “Kodi Maganizo Olondola Ndi Ati?” mu Galamukani! ya Novembala 2011 panji nkhani ya mutu wakuti “Kodi Ndi Nzeru Kukhulupirira Mulungu?” mu Galamukani! ya Febuluwale 2010. a Nangauli vili nthena, awo ŵakusambira ku cilengiwa pera ŵangaghasanga yayi mazgoro gha mafumbo ghanyake ghakusuzga, nga ghakuti: Cifukwa wuli Ciuta wazomerezga kuti paŵe masuzgo? Kasi khumbo la Ciuta  kulazga ku caru capasi ndakuti wuli? Kasi Ciuta wakunipwelelera ine panekha?

⁸ Nthowa yimoza pera iyo ŵanthu ŵangacita kuti ŵapulikiske makani ghawemi ghakukhwaskana na Ciuta na khumbo lake nkhusambira Baibolo. Tili na mwaŵi ukuru comene wa kovwira ŵanthu kuti ŵasange mazgoro gha mafumbo ghawo. Ndipouli kuti ticonthe mitima ya ŵategherezgi ŵithu, tikwenera kucita vinandi padera pa kuŵaphalira waka fundo. Tikwenera kuŵakhorweska. (2 Tim. 3:14) Tingaŵakhorweska para tikuyezga Yesu. Cifukwa wuli Yesu wakaŵakhorweskanga ŵategherezgi ŵake? Cifukwa cimoza nchakuti wakafumbanga mafumbo mwaluso. Kasi tingamuyezga wuli?

9. Kasi tikwenera kucita vici usange tikukhumba kovwira ŵanthu mwauzimu?

⁹ Cifukwa wuli pakupharazga nase tikwenera kufumba mafumbo nga umo wakacitiranga Yesu? Wonani cakucitika ici: Dokotala winu wamuphalirani kuti wali na makani ghawemi. Wakuti wangamucizgani nthenda yinu usange wangamucitani opareshoni yikuru. Mungamugomezga. Kweni wuli usange wakumuphalirani ivi pambere wandamufumbani ico mukulwara? Mbwenu mungamugomezga yayi dokotala uyu. Nanga dokotala wangaŵa kuti wakuyimanya comene nchito, kweni wakwenera kumufumbani mafumbo na kutegherezga ivyo mukuyowoya vyakukhwaskana na matenda ghinu pambere wandamupani wovwiri wakwenelera. Mwakuyana waka, usange tikukhumba kovwira ŵanthu kuti ŵazomere makani ghawemi gha Ufumu, tikwenera kuŵafumba mafumbo mwaluso. Pekha para tingamanya makora umoyo wawo wauzimu ndipo tingaŵawovwira.

10, 11. Kasi tingafiska vici para tingayezga Yesu pa nkhani ya kusambizga?

¹⁰ Yesu wakamanyanga kuti mafumbo agho ghafumbika makora ghakovwira kuti msambizgi wamanye maghanoghano gha msambiri kweniso kuti msambiri waŵikengepo mtima pa cidumbirano. Mwaciyelezgero, apo Yesu wakakhumbanga kusambizga ŵalondezgi ŵake kuti ŵaŵenge ŵakujiyuyura, wakaŵafumba dankha fumbo lakuti liŵawovwire kughanaghanirapo. (Mrk. 9:33) Kuti wasambizge Petrosi kughanaghanirapo pa vinthu, Yesu wakamufumba fumbo lakuti wasankhepo zgoro lakwenelera. (Mat. 17:24-26) Pa nyengo yinyake, apo Yesu wakakhumbanga kuti ŵasambiri ŵake ŵayowoye ivyo vikaŵa mu mtima wawo, wakaŵafumba mafumbo. (Ŵazgani Mateyu 16:13-17.) Yesu wakaphaliranga waka ŵanthu vyakucita yayi, kweni wakaŵafumbanga mafumbo agho ghakaŵaciskanga kuti ŵazomere makani ghawemi na kusintha umoyo wawo.

¹¹ Para tikuyezga Yesu pa nkhani ya kufumba mafumbo mwaluso, tikufiska vinthu vitatu. Tikusanga nthowa yiwemi yakovwilira waliyose uyo tasangana nayo mu uteŵeti. Tikumanya umo tingadumbiskirana na ŵanthu awo ŵandakolerane nayo fundo iyo tayowoya. Kweniso tikuŵasambizga kuti ŵasange candulo. Wonani viyelezgero vitatu ivyo vikulongora umo tingafumbira mafumbo mwaluso.

12-14. Kasi mungamovwira wuli mwana winu kuti waŵenge na cikanga pakupharazga makani ghawemi? Yowoyani ciyelezgero.

¹² Ciyelezgero cakwamba: Pakuŵa mupapi, kasi mungacita wuli usange mwana winu wamuphalirani kuti wakutondeka kulongosora cigomezgo cake pa nkhani ya cilengiwa para munyake wamufumba ku sukulu? Mungatemwa kuti mumovwire kuti waŵe na cikanga pakupharazga makani ghawemi. Ntheura, m’malo mwa kumususka panji kumupa ulongozgi nyengo yeneyiyo, yezgani Yesu na kumufumba mafumbo ghakovwira kuti wayowoyepo maghanoghano ghake. Kasi mungacita wuli nthena?

¹³ Pamanyuma pakuti mwaŵazgira lumoza na mwana winu nkhani yakuti “Kodi Maganizo Olondola Ndi Ati?” mu Galamukani! ya  Novembala 2011, mufumbani kuti wayowoye fundo izo wakuwona kuti ni zakukondweska comene. Muciskani kuti wasange vifukwa ivyo vikumukhorweska kuti wagomezgenge Mlengi kweniso ivyo wakukhumbira kucita khumbo la Ciuta. (Rom. 12:2) Muphalirani mwana winu kuti pa vifukwa ivyo wapelekenge, ni vyose yayi ivyo vingayana na vinu.

¹⁴ Mulongosolerani mwana winu kuti pakukayowoya na munyake ku sukulu wakwenera kukacita nga umo imwe mwacitira pakudumbiskana na iyo. Mwana winu wakwenera kuweleramo fundo zinyake na kukafumba munyake mafumbo agho ghangakawovwira kuti wakayowoye maghanoghano ghake. Mwaciyelezgero, wangapempha munyake kuti waŵazge ndime yaciŵiri pa kamutu kacoko kakuti “DNA Ndiponso Ubongo wa Munthu” mu nkhani yakuti “Kodi Ndi Nzeru Kukhulupirira Mulungu?” mu Galamukani! ya Febuluwale 2010. Pamasinda, mwana winu wangafumba kuti, “Kasi mbunenesko kuti DNA yili na vinthu vinandi comene kuluska ivyo vikusungika mu makompyuta?” Nchakuwonekerathu kuti munyake wamuzgora kuti enya. Kufuma apo, mwana winu wangakamufumbaso kuti, “Usange awo ŵakupanga makompyuta ŵangapanga yayi kompyuta yakuti yisungenge vinthu vinandi nthena, kasi vingacitika wuli kuti DNA iyo yilije mahara yisungenge vinthu vinandi nthena kwambura munyake uyo wakayipanga?” Kuti movwire mwana winu kuti waŵenge na cikanga pakudumbiskana na ŵanji, nyengo na nyengo muyezgelerenge nayo. Usange mukumusambizga kuti wafumbenge mwaluso mafumbo, mumuwovwirenge kuti wafiske mulimo wake pakuŵa mupharazgi.

15. Kasi tingafumba wuli mafumbo kuti tovwire ŵanthu awo ŵakuti Ciuta kulije?

¹⁵ Ciyelezgero caciŵiri: Mu mulimo withu wa kupharazga, tikusangana na ŵanthu awo ŵakukayika usange Ciuta waliko. Mwaciyelezgero, munthu wangamuphalirani kuti Ciuta kulije. M’malo mwa kumazga cidumbirano, tingamufumba mwanchindi nyengo iyo wakambira kugomezga kuti Ciuta kulije ndiposo ico cikamupangiska kuti wambe kugomezga ivi. Para tapulikizga mazgoro ghake  na kumuwonga cifukwa ca kughanaghanirapo comene, tingamufumba usange wakuwona kuti cingaŵa ciheni kuŵazga nkhani izo zili na ukaboni wakuti vyamoyo vikacita kulengeka. Usange mweneko wa nyumba wali na maghanoghano ghawemi, wangayowoya kuti nchambura mahara kuti munthu wakane kuŵazga nkhani izo zili na ukaboni wanthena uwu. Kufuma apo, tingamupempha kuti tikizeso na buku lithu linyake ilo lili na ukaboni wakuti vyamoyo vikacita kulengeka. Mafumbo ghakufumbika mwaluso kweniso mwalusungu, ghangaŵa nga ni kiyi uyo wakujura mtima wa munthu kuti ŵategherezge makani ghawemi.

16. Cifukwa wuli tikwenera yayi kuzomerezga kuti msambiri wa Baibolo waŵazgenge waka mazgoro mu buku?

¹⁶ Ciyelezgero cacitatu: Para tikucitiska sambiro la Baibolo, nchipusu kuzomerezga msambiri kuti waŵazgenge waka mazgoro mu buku ilo tikusambira nayo. Ndipouli, usange tacita nthena msambiri wangakura yayi mwauzimu. Cifukwa wuli? Cifukwa cakuti msambiri uyo wakuwerezgapo waka mazgoro gha mu buku kwambura kughanaghanirapo, wangakura yayi mwauzimu. Wangafota mwaluŵiro para wakumana na nthambuzgo nga ni khuni ilo likufota para kwawocha cifukwa cakuti lindajinthe pasi misisi yake. (Mat. 13:20, 21) Kuti ivi vileke kucitika, tikwenera kufumba msambiri withu umo wakuwonera ivyo wakusambira. Yezgani kumanya usange wakukolerana nazo fundo izo mwamusambizga. Cakuzirwa comene nchakuti, mukwenera kumufumba cifukwa ico wakukolelerana nazo fundo izo, panji ico wakulekera kukolerana nazo. Kufuma apo, movwirani kuti waghanaghanirepo pa Malemba kuti wafikepo yekha pa fundo yaunenesko. (Heb. 5:14) Usange tikufumba mafumbo mwaluso, ŵanthu awo tikuŵasambizga ŵaŵenge ŵakukhora mu cipulikano ndiposo ŵazamutonda awo ŵakuŵasuska panji kuŵapuluska. (Kol. 2:6-8) Kasi nchivici cinyake ico tingacita kuti tifiske mulimo withu pakuŵa ŵapharazgi?

17, 18. Para tenda na munyithu mu uteŵeti, kasi tingacita wuli vinthu mwakukolerana?

¹⁷ Pakutuma ŵasambiri ŵake kukapharazga, Yesu wakaŵatuma ŵaŵiriŵaŵiri. (Mrk. 6:7; Luka 10:1) Pamanyuma, mpositole Paulosi wakayowoya za ‘ŵanchito ŵanyake’ ŵeneawo ‘ŵakalimbalimba pamoza na iyo cifukwa ca makani ghawemi.’ (Fil. 4:3) Mwakuyana na fundo ya mu Malemba iyi, mu 1953, ŵapharazgi ŵa Ufumu ŵakambiska ndondomeko ya kovwira ŵanji mu uteŵeti.

¹⁸ Usange mwaluta na Mkhristu munyinu mu uteŵeti, kasi mungacita wuli vinthu mwakukolerana? (Ŵazgani 1 Ŵakorinte 3:6-9.) Namwe muŵazgenge mu Baibolo linu malemba agho munyinu wakuŵazga. Tegherezgani para munyinu na mweneko wa nyumba ŵakuyowoyeskana. Pulikizgani comene mwakuti para pakukhumbikwa kuti mumovwire munyinu kuzgora mafumbo ciŵenge cipusu kwa imwe. (Muph. 4:12) Ndipouli, manyani kuti: Mukwenera yayi kumudumulizga munyinu para ivyo wakulongosora vili makora kale. Para mungacita nthena mungagongoweska munyinu kweniso mungatimbanizga mweneko wa nyumba. Nyengo zinyake cikuŵa ciwemi kuyowoyapo para cidumbirano cili mukati. Kweni usange mwasankha kuti muyowoyepo fundo yinyake, yowoyanipo mwakudumura kamoza panji kaŵiri. Para mwacita nthena, lekani munyinu walutizge.

19. Kasi tikwenera kukumbuka vici, ndipo cifukwa wuli?

¹⁹ Kasi mungawovwirana wuli na munyinu para mukwenda kufuma pa nyumba yinyake kuya pa yinyake? Mwalekeraci kuti pa nyengo iyi mudumbiskanenge fundo izo zingawovwira kuti cidumbirano ciŵe cakucontha mtima? Mukwenera kuŵa maso kuti muleke kuyowoya vinthu vyambura kukhozga vyakukhwaskana na ŵanthu ŵa mu cigaŵa cinu. Kweniso tileke kuŵika maghanoghano ghithu pa tunthu tunyake tucokotucoko uto ŵapharazgi ŵanyithu ŵandacite makora. (Zinth. 18:24) Tikwenera kukumbuka kuti tili viŵiya vya dongo. Yehova walongora lusungu lukuru comene kwa ise mwa kutipa usambazi wa uteŵeti wa makani ghawemi. (Ŵazgani 2 Ŵakorinte 4:1, 7.) Ntheura, tiyeni tilongore kuti tikuwonga usambazi uwu mwa kucita vyose ivyo tingakwaniska kuti tifiske mulimo withu pakuŵa ŵapharazgi.