1, 2. Nki’elau diampwena bena diau Mbangi za Yave? Aweyi obadikilanga dio?

NDONGA bebadikilanga dio s’elau diampwena vava bevewanga nsendo mu kuma kia diambu diambote bavanga. Kasikil’owu, akaka bevewanga nsendo wau bawizanesa nsi zole zanwananga vita. Kansi, elau disundidi kalenda vwa o muntu i tumwa kwa Nzambi kimana kasadisa wantu mu kala ye ngwizani ambote yo Mvangi au.

² Wau vo tu Mbangi za Yave, elau diampwena tuna diau. Nzambi yo Kristu bekututumanga mu sadisa wantu kimana ‘babakana (yovo bavutukila ngwizani au) yo Nzambi.’ (2 Kor. 5:20) Yave okutusadilanga muna tunta wantu oku kwa yandi. Muna kuma kiaki, muna vioka 235 ma nsi, mazunda ye mazunda ma wantu besadiswanga mu kala ye ngwizani ambote yo Nzambi yo kala ye vuvu kia moyo a mvu ya mvu. (Tito 2:11) Y’etima diawonso, tubokelanga konso ‘on’ozolele, kabonga maza ma moyo e ngovo.’ (Lus. 22:17) Wau vo tuyangalelanga kiyekwa kiaki kiamfunu yo lungisa kio y’etima diawonso, twafwana yikilwa vo ‘nkangu akw’etima dia mavangu mambote.’ (Tito 2:14) Owau, yambula twabadika una etima dieto dia kala ye mavangu mambote dilenda sadisila wantu mu zaya Yave. Imosi muna mpila tulenda wo vangila i kuyivana muna salu kia umbangi.

3. O vema kwa Yave nkia vuvu kukutuvananga?

³ Muna kuma kia mana mesinga lungisa luyala lwa Mwan’a Nzambi, e sono kia Yesaya 9:7 kivovanga vo: “Eketo dia Yave a vu divanga dio.” E mvovo miami misonganga vo S’eto ezulu una y’etima dia vuluza wantu. Wau vo Yave nkwa vema, oyeto mpe tufwete kalanga ye kiese yo vema muna salu kia samun’e nsangu zambote. Vava tukalanga y’etima dia sadisa wantu kimana bazaya Nzambi, vema kwa Yave tutangininanga. Wau vo tu asadi kumosi yo Nzambi, nga tuvanganga mawonso tulenda mu kuyivana muna salu kia samun’e nsangu zambote?—1 Kor. 3:9.

4. O Yesu aweyi kasongela mbandu ambote ya zindalala song’o vema muna salu kia umbangi?

⁴ Yindula mpe vema kwa Yesu. Watusisila mbandu ambote ya kwamanana kala y’etima yovo vema muna salu kia umbangi. Kana una vo wasiwanga kitantu, wazindalala yo vema kwawonso muna salu kia umbangi yakuna mfoko a zingu kiandi ova ntoto. (Yoa. 18:36, 37) Vava kiafinamanga lufwa lwandi, Yesu wawokesa etima diandi dia sadisa wantu kimana bazaya Yave.

5. O Yesu aweyi kazingila ngwizani ye kingana kiandi kia nti a nsanda?

⁵ Muna mvu a 32 wa Tandu Kieto, Yesu watá kingana kia muntu mosi wakala yo nti a nsanda muna mpatu andi una ke wayimanga bundu ko mu mvu ntatu. Vava kavovesa nsadi andi vo kazenga wo, o nsadi walomba vo kavewa e ntangwa kimana kasia wo e mbole. (Tanga Luka 13:6-9.) Vava Yesu katá kingana kiaki, wantu akete kaka bakala s’alongoki andi. Kansi, nze una usonganga kingana kiaki, Yesu wasadila kolo kiandwelo kasala kiau, tezo kia ngonde sambanu, mu wokesa salu kiandi kia umbangi muna Yuda ye Pereia. Lumbu yakete kaka vitila lufwa lwandi, Yesu wadila wau vo ayingi ke batambulwila ko e nsangu kabasamunwinanga.—Mat. 13:15; Luka 19:41.

6. Ekuma tufwete wokesela vema kweto muna salu kia umbangi?

⁶ Wau vo lukufi kikilu se twina ye mbaninu, tufwete wokesa vema kweto muna salu kia umbangi. (Tanga Daniele 2:41-45.) Ekw’elau diampwena tuna diau dia kala Mbangi za Yave! Mu nza yawonso, yeto kaka tuzayisanga akaka una ufokokela e mpasi zawonso bemonanga o wantu. Mu lumbu iviokele, zulunalu mosi yavova vo ke dilendakana ko dia zaya e mvutu za kiuvu eki: “Ekuma wantu ambote bemwenanga e mpasi?” Nze Akristu, tuna ye mbebe ya zayisa e mvutu za Nkand’a Nzambi kw’awana besonganga luzolo lwa kutuwá. Tuvwidi kuma kiasikila mu ‘kala y’etima’ ekolo tusalanga e salu twavewa kwa Nzambi. (Roma 12:11) Muna nsambu za Nzambi, o vema kweto muna salu kia umbangi kulenda sadisa akaka mu zaya Yave yo kunzola.

7, 8. Vava tukuyivananga kuna mvevo, Yave tukembelelanga. Mu nkia mpila

⁷ Nze una usonganga nona kia Paulu wa ntumwa, ezak’e ntangwa tulenda ‘kawa meso’ yovo ‘kondwa madia’ ekolo tusamunanga nsangu zambote. (2 Kor. 6:5) E mvovo miami misonganga e fu kia kuyivana kuna mvevo. Mikutusungamesanga mpe aviti a nzila ana besianga salu kia samun’e nsangu zambote va fulu kiantete muna zingu kiau, kana una vo besalanga mu kuyilunga-lunga. Badika mpe mbandu a mpangi zeto bekuyivananga muna salu kia kimisionario mu kwenda sadisa wantu mu nsi za kinzenza. (Fili. 2:17) Ezak’e ntangwa, akuluntu ke bekalanga ye ntangwa ya dia ko yovo ya leka mu kuma kia lunga-lunga ampangi muna nkutakani. Tuna mpe ye nona kia mpangi zeto anunu yovo ambevo ana bevanganga ngolo za lungana muna tukutakanu tw’Akristu yo yikama salu kia umbangi. Dia lukasakeso kikilu mu mona e ngolo bevanganga ampangi awana muna salu kia Nzambi. Kana nkutu awana bena vo ke mpangi zeto ko, bemonanga vo salu yayi mfunu kikilu ina kwa yeto.

⁸ Muna nkanda kasonekena zulunalu mosi kuna Reino Unido, muntu mosi una vo ke Mbangi a Yave ko wavova vo: ‘O wantu ke bekwikilanga diaka mu mabundu ko. Adieyi e mfumu za mabundu mama bevanganga? Ke bekwenda vavinge wantu ko nze una Kristu kavanga. Dibundu dimosi kaka divanganga wo, i Mbangi za Yave, ana bekwendanga muna nzo za wantu. Yau kaka belonganga e ludi.’ Mu nza yayi yazala ye akw’eloko, vava tukuyivananga kuna mvevo muna salu kia umbangi, Yave wa Nzambi tukembelelanga.—Roma 12:1.

pila?

9. Adieyi dilenda kutusadisa mu kala y’etima dia mavangu mambote muna salu kia umbangi?

⁹ Adieyi tufwete vanga avo tumwene vo vema kweto muna salu kia umbangi mu kuluka se kwina? Diambote twayindulanga e nluta mia salu katuvana o Yave. (Tanga Roma 10:13-15.) Muna vuluka, wantu bafwete kwikila muna Yave yo vovela nkumbu andi. Kansi muna wo vanga, divavanga vo twabasamunwina e nsangu zambote. O zaya wo difwete kutufila mu kala y’etima dia mavangu mambote yo kuyivana muna salu kia samun’e nsangu zambote za Kintinu.

10. Ekuma tulenda vovela vo mavangu meto mambote metuntanga wantu kwa Yave?

¹⁰ Kana una vo mfunu kwina muna salu kia umbangi, o vema kwa nkatu ke kulendi tunta wantu ko kwa Nzambi. E diambu diezole dilenda kubasadisa i mavangu meto mambote. Paulu wasonga o mfunu wa kala ye mavangu mambote vava kasoneka vo: “Ke tuvana nkutu sakuba muna konso uma ko, o uselo weto ke watumbwa.” (2 Kor. 6:3) E mpov’eto yambote kumosi ye mavangu mambote malenda tunta wantu muna nsambil’a Yave. (Tito 2:10) Kieleka, nkumbu miayingi tuwanga nsangu vo wantu betambulwilanga e ludi vava bemonanga una tutangininanga e nkal’a Kristu.

11. Ekuma tufwete sambilanga kwa Nzambi yo toma fimpa una mavangu meto malenda vanga kw’akaka?

¹¹ Nze una mavangu meto mambote malenda fidila wantu mu longoka e ludi, mavangu mambi mpe malenda kakidilanga wantu mu lembi zaya Yave. Muna kuma kiaki, kiakala vo ku salu twina yovo ku nzo yovo kuna sikola, tufwete keba mu lembi vanga diambu dilenda fila ­wantu mu tumba uselo weto yovo nkal’eto. Avo esumu tuvanganga kuna lukanu, tulenda fwasa emvimba e ngwizani eto yo Yave. (Ayib. 10:26, 27) Ediadi difwete kutufila mu sambanga kwa Nzambi yo toma fimpa una mavangu meto malenda vanga kw’akaka. Wau vo mavangu ma wantu mu nza yayi mu yiva kaka mena, akwa ntima miambote bemona e nswaswani ‘vana vena ndiona osadilanga Nzambi yo ndiona olembi kunsadilanga.’ (Mal. 3:18) Elo, e nkal’eto ya Kikristu mfunu ina muna sadisa wantu mu vutulwisa ngwizani au yo Nzambi.

12-14. Luzindalalu lweto vava tubangikwanga, aweyi lulenda sadisila akaka mu tambulwila e ludi? Yika nona.

¹² Vava kasonekena esi Korinto, Paulu wasonga vo wamweswanga e mpasi, wandwa yo siwa mu pelezo. (Tanga 2 Korinto 6:4, 5.) Vava tumweswanga e mpasi mu kuma kia lukwikilu lweto, luzindalalu lweto lulenda fila akaka mu tambulwila e ludi. Muna bong’e nona: Se vioka mvu miayingi, nkangu a zunga kimosi kia Angola bazola sukisa Mbangi za Yave. Mpangi zole kumosi ye 30 ma wantu ana bayendanga muna tukutakanu tweto bakangwa. I bosi, balunganesa esi zunga kiakina kimana bamona ekolo atantu bawandanga ana bakala vo minkondwa-kuma, yavana bayantika vaika menga. Kana nkutu akento yo wana bawandwa mpe. Ekani bakala diau i vumisa wantu kimana balembi tambulanga Mbangi za Yave. Kansi, vava bawandwa vana meso ma ndonga, ayingi muna zunga kiakina bayenda kwa Mbangi za Yave yo lomba vo bayantika longoka Nkand’a Nzambi. Muna kuma kiaki, e salu kia samun’e nsangu zambote kiakwamanana, ampangi basambulwa kikilu kadi wantu ayingi batambulwila e ludi.

¹³ E nona kiaki kisonganga vo wantu ayingi balenda tambulwila e ludi vava bemonanga unkabu weto wa tatidila Nkanikinu mia Nkand’a Nzambi. Unkabu wasonga Petelo ye ntumwa zakaka wafila wantu ayingi mu kituka s’akundi a Nzambi. (Mav. 5:17-29) Diau adimosi, akundi eto a sikola, a salu yovo yitu yeto balenda tambulwila e ludi vava bemonanga unkabu weto wa tatidila oma mansongi.

¹⁴ Konso ke ntangwa, mpangi zeto zayingi bebangikwanga. Kasikil’owu, kuna Armênia, tezo kia 40 ma mpangi bena muna pelezo mu kuma kia lembi kota muna salu kia kisoladi. Mu ngonde zilanda, nanga ayingi diaka kuna nsi yayina besiwa muna pelezo. Kuna Eritréia, 55 dia selo ya Yave bena muna pelezo, akaka muna yau bena ye kimbuta kia vioka mvu 60. Kuna Coréia do Sul, tezo kia 700 za Mbangi za Yave bena muna pelezo mu kuma kia lukwikilu lwau. Se mvu 60 miviokele kala tuka mpangi zeto bayantika siwa muna pelezo. Yambula twakwamanana samba kimana e kwikizi kia mpangi zeto ana bebangikwanga mu nsi zayingi kiatwasa nkembo kwa Nzambi yo sadisa akwa ntima miambote bayikama e nsambil’aludi.—Nku. 76:8-10.

15. Yika nona kisonganga una wantu balenda tambulwila e ludi vava bemonanga vo tu akwa ziku.

¹⁵ O kala akwa ziku dilenda mpe fila wantu mu longoka e ludi. (Tanga 2 Korinto 6:4, 7.) Badika nona eki: “Vava mpangi mosi ankento kayenda futa tike muna autocarro, nkundi mosi wamvovesa vo ke dina mfunu ko kafuta tike wau vo va lukufi kekwendanga. Mpangi ankento wamvutula vo kafwete futa kaka tike kana nkutu vo va lukufi kayendanga. I bosi, nkundi andi wakulumuka muna autocarro. O mfidi ekalu wayuvula mpangi ankento vo: “Nga u Mbangi a Yave?” Wavutula vo “Elo.” “Ekuma oyuvulwidi kiuvu kiaki?” “Yawá moko kieno mu kuma kia futa tike, ntomene wo zaya vo Mbangi za Yave, amosi muna wantu ana befutanga tike yo kala akwa ziku muna mambu mawonso.” Ke vavioka ngonde zayingi ko, vava bakala mu lukutakanu, muntu mosi wafinama mpangi ankento yo kunyuvula vo: “Nga unzeye? Mono i mfidi ekalu ona wamokena yaku diambu dia futa tike. Muna kuma kia nkal’aku, yabak’e nzengo za yantika longoka Nkand’a Nzambi ye Mbangi za Yave.” Vava wantu bemonanga vo tu akwa ziku, bekwikilanga muna nsangu zambote tusamunanga.

16. Adieyi dilenda vangama vava tusonganga e fu nze luzindalalu, zola ye walakazi? Yika dina mfumu za mabundu bevanganga.

¹⁶ Vava tusonganga e fu nze luzindalalu, zola ye walakazi, tulenda sadisa wantu mu finama Yave. Akaka ana bekutumonanga balenda bak’e nzengo za longoka mu kuma kia Yave, makani mandi ye nkangu andi. E fu ya nkal’ambote besonganga Akristu akieleka yaswaswana y’awana bevavanga kuyisonga vo akwa mavangu mambote. Mfumu zayingi za mabundu bekitukanga amvwama muna nzimbu za minkwikizi miau yo sadila nzimbu zazi mu sumba nzo ye makalu mantalu. Mosi muna yau watungisila mbwa zandi e nzo yasiwa masini mezizimisanga e nzo (ar condicionado). Kieleka, ayingi bekuyibadikilanga vo alandi a Kristu ke belandanga nkanikinu andi ko wa ‘van’e ngovo.’ (Mat. 10:8) Nze anganga zakolama kuna Isaele yankulu, ‘belongelanga muna mfitu.’ Vana ntandu, mayingi mana belonganga ke mena ngwizani ko yo Nkand’a Nzambi. (Mika 3:11) Mavangu mama ma kuyivunina ke malendi tunta wantu ko mu kituka se akundi a Nzambi.

17, 18. (a) Aweyi tukembelelanga Yave vava tutangininanga fu yandi muna zingu kieto? (b) Adieyi dikutufilanga mu kwamanana kala y’etima dia mavangu mambote?

¹⁷ Kuna diak’e sambu, tulenda simba ntima mia wantu vava bebakulanga vo ludi tulonganga yo mona e mpila yambote tukadilanga ye mfinangani zeto. Kasikil’owu, vava mpangi mosi una vo mviti a nzila kasilanga umbangi mu nzo ye nzo, nkento mosi kazola kuntambula ko. Wamvovesa vo vava kadodelenge kielo, mwinda wa kura kazolelenge soba. O mpangi wamvovesa vo: “Dia vonza mu sala salu kiaki ngeye mosi.” I bosi, wansadisa mu soba mwinda yo kwenda dodela nzo yakaka. Vava mwan’ankento ndioyu kawá diambu diavangama, wasivika yo kwenda vava o mpangi kimana kamvutula matondo. O mwana ndioyo watambulwila longoka Nkand’a Nzambi.