1, 2. Kasi ni mwaŵi wuli ukuru uwo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵali nawo, ndipo imwe mukujipulika wuli na mwaŵi uwu?

 ŴANANDI ŵakuwona kuti ni mwaŵi ukuru para ŵapika njombe cifukwa cakuti ŵacita makora cinthu cinyake. Mwaciyelezgero, ŵanji ŵali kupokerapo njombe ya Nobel cifukwa ca kucita vinthu mwamwamphu pakukhazikiska mtende pakati pa magulu ghaŵiri agho ghakaŵa pa ulwani. Kweni ni mwaŵi ukuru comene kutumika na Ciuta nga mbimiliri ŵake kuti tovwire ŵanthu kuti ŵaŵe pa mtende na Mlengi wawo.

² Pakuŵa Ŵakaboni ŵa Yehova, ndise tili na mwaŵi ukuru uwu. Mwakulongozgeka na Ciuta na Khristu, tikuŵeyelera ŵanthu kuti ‘ŵaphemane na Ciuta.’ (2 Kor. 5:20) Yehova wakugwiliskira nchito ise kuti waguze ŵanthu kuti ŵize kwa iyo. Ndimo ŵanthu mamiliyoni ghanandi mu vyaru vyakujumpha 235 ŵawovwilikira kuti ŵaŵe paubwezi na Ciuta na kuŵa na cigomezgo ca kuzakasanga umoyo wamuyirayira. (Tito 2:11) Na mwamphu wose tikucema “waliyose uyo wakukhumba [kuti] watore maji gha umoyo kwawanangwa.” (Uvu. 22:17) Cifukwa cakuti tikuzirwiska mulimo uwu na kuwucita mwakufwilirapo, tingacemeka kuti ŵanthu “ŵamwamphu pa milimo yiwemi.” (Tito 2:14) Tiyeni sono tiwone umo mwamphu withu pa milimo yiwemi ukovwilira kuti tovwire ŵanthu kusendelera kwa Yehova. Nthowa yimoza iyo tikulongolera mwamphu pa milimo yiwemi ni mulimo withu wa kupharazga.

3. Kasi mazgu ghakuti mwamphu panji “phyumphyu la Yehova” ghakulongora vici?

³ Pakuyowoya ivyo Ufumu wa Mwana wa Ciuta uzamufiska, lemba la Yesaya 9:7 likuti: Mwamphu panji “phyumphyu la Yehova wa mipingo tilifiskenge ivi.” Mazgu agha ghakulongora kuti Adada ŵithu ŵa kucanya mbakukhumbisiska kuponoska ŵanthu. Mwamphu wa Yehova ukulongora kuti mulimo uwo iyo watipa wa kupharazga Ufumu ukukhumba kuti tiwucitenge na mtima wose, mwakuthukutera,  kweniso mwamwamphu. Khumbo likuru ilo tili nalo lakuti tovwire ŵanthu kuti ŵamanye Ciuta likulongora mwamphu wa Yehova. Ntheura, pakuŵa ŵanchito ŵanyake na Ciuta kasi taŵikapo mtima kuti tipharazge mwakukwana makani ghawemi mwakuyana na umo vinthu viliri pa umoyo withu?—1 Kor. 3:9.

4. Kasi Yesu wakalongora wuli ciyelezgero ciwemi pa nkhani ya mwamphu mu uteŵeti?

⁴ Kweniso wonani mwamphu wa Yesu. Wakalutilira kuŵa wamwamphu mu uteŵeti ndipo ici nchakuwonerapo ciwemi kwa ise. Nangauli wakasuskikanga comene, wakalutilira kuŵa wamwamphu pa mulimo wa kupharazga mpaka paumaliro wa umoyo wake wa pa caru capasi. (Yoh. 18:36, 37) Apo nyengo yakuti wafwe yikasendelera, mwamphu wa Yesu pakovwira ŵanji kuti ŵamanye Yehova ukasazgikira comene.

5. Kasi Yesu wakacita wuli vinthu mwakuyana na ntharika ya khuni la mkuyu?

⁵ Mwaciyelezgero, mu caka ca 32 C.E., Yesu wakayowoya ntharika ya munthu uyo wakaŵa na khuni la mkuyu mu munda wake wa mpheska, ilo likapambikanga yayi kwa vyaka vitatu. Wakati waphalirika kuti wadumulire pasi khuni ili, wakupwelelera munda wa mpheska wakapempha kuti ŵamupe nyengo yakuti waŵike vundira musi mwa khuni. (Ŵazgani Luka 13:6-9.) Pa nyengo iyi, ŵasambiri ŵacoko waka ndiwo ŵakaŵa vipambi vya mulimo wa Yesu wa kupharazga. Kweni nga umo wakupwelelera munda wa mpheska wakacitira, Yesu wakagwiliskira nchito nyengo yicoko iyo yikakhalako, myezi pafupifupi yinkhondi na umoza, kuti wapharazge mwamwamphu mu Yudeya na mu Pereya. Kukati kwakhala mazuŵa ghacoko waka kuti wakomeke, Yesu wakalilira Ŵayuda ŵanyake awo ‘ŵakapulika kwambura kucitapo kanthu.’—Mat. 13:15; Luka 19:41.

6. Cifukwa wuli tikwenera kusazgirako mwamphu mu uteŵeti?

⁶ Pakuwona kuti tili mu nyengo zaumaliro, kasi cingaŵa cakwenelera yayi kuti tisazgireko mwamphu withu pa mulimo wa kupharazga? (Ŵazgani Daniel 2:41-45.) Ni mwaŵi ukuru comene kuŵa Ŵakaboni ŵa Yehova. Ndise pera tikuphalira ŵanthu ivyo vingamazga masuzgo ghawo. Sonosono apa munthu munyake wakulemba nkhani za mu nyuzipepara wakayowoya kuti fumbo lakuti, “Cifukwa wuli vinthu viheni vikucitikira ŵanthu ŵawemi?” lingazgoreka yayi. Pakuŵa Ŵakhristu, ni mulimo withu kweniso ni mwaŵi kuphalira ŵanthu mazgoro gha mu Baibolo gha fumbo ili na ghanyake. Tili na vifukwa vyakukwana vyakuŵira “ŵakugolera na mzimu” apo tikucita mulimo uwo Ciuta wali kutipa. (Rom. 12:11) Na wovwiri wa Ciuta, para tikupharazga mwamwamphu tingawovwira ŵanji kuti ŵamanye Yehova na kumutemwa.

7, 8. Kasi Yehova wakupika wuli nchindi para tikulongora mzimu wa kujipata?

⁷ Nga ni mpositole Paulosi, nase mu uteŵeti withu tingakumana na masuzgo nga ‘nkhuchezera usiku wose’ ndiposo “nyengo zambura cakurya.” (2 Kor. 6:5) Mazgu agha ghakuyowoya vya kujipata kweniso ghakutikumbuska vya ŵapayiniya awo ŵakuŵika uteŵeti pakwamba mu umoyo wawo nangauli ŵakusanga ŵekha ndalama zakujiwovwilira. Kweniso ghanaghanirani vya ŵamishonale ‘awo ŵakujipungura nga nchakumwa’ kuti ŵawovwire ŵanthu mu vyaru vinyake. (Fil. 2:17) Ghanaghaniraniso ŵalara awo nyengo zinyake ŵakuleka cakurya panji ŵakupuvya tulo kuti ŵapwelelere mberere za Yehova. Kweniso tili na ŵacekuru ndiposo awo ŵakulwaralwara ŵeneawo ŵakuyezgayezga kuwungana na kunjira mu uteŵeti wa mu munda. Mitima yithu yikuzura na viwongo para tikughanaghana vya ŵateŵeti wose aŵa ŵa Ciuta, ŵeneawo ŵakujipata. Para ŵanji ŵakuwona kufwilirapo kose uku, ŵakwamba kuwuwona mwakwenelera uteŵeti withu.

⁸ Munthu munyake uyo ni Kaboni yayi ku United Kingdom, mweneuyo wakuŵazga mabuku ghithu, wakalemba kalata ku wupu wakulemba nyuzipepara, wakati: “Ŵanthu ŵamba  kuleka kuvigomezga visopa . . . Kasi ŵalongozgi ŵa machalichi . . . ŵakucita vici? Ŵakuluta yayi kuti ŵakakumane na ŵanthu nga umo Khristu wakacitiranga . . . Cisopa cimoza pera ico cikulongora kuti cikupwelerako vya ŵanthu ncha Ŵakaboni ŵa Yehova, ndipo cikuluta kwa iwo na kuŵapharazgira unenesko.” Mu caru ici, ico nchakuzura na kujikondweska, mzimu withu wa kujipata ukucindika comene Yehova Ciuta.—Rom. 12:1.

9. Kasi nchivici ico cingatovwira kuti tilutilire kuŵa ŵamwamphu pa milimo yiwemi mu uteŵeti withu?

⁹ Ndipouli, kasi tingacita wuli usange tawona kuti mwamphu withu pa uteŵeti wamba kucepa? Cingaŵa cakovwira kughanaghanirapo pa ivyo Yehova wakufiska kwizira mu mulimo wa kupharazga. (Ŵazgani Ŵaroma 10:13-15.) Ŵanthu ŵazamuponoskeka pekha para ŵakucema pa zina la Yehova, kweni kuti ŵacite ivi tikwenera kuŵapharazgira dankha. Cifukwa ca kumanya fundo iyi ticiskikenge kuti tilutilire kuŵa ŵamwamphu pa milimo yiwemi na kufwilirapo kupharazga makani ghawemi gha Ufumu.

10. Cifukwa wuli tingayowoya kuti nkharo yithu yiwemi yikovwira kuti ŵanthu ŵize kwa Yehova?

¹⁰ Kuŵa waka ŵamwamphu mu uteŵeti nkhwakukwana yayi kuti tovwire ŵanthu kuti ŵize kwa Ciuta. Cinthu caciŵiri ico cingawovwira ŵanthu kuti ŵize kwa Ciuta, nkhuŵa na nkharo yiwemi. Paulosi wakalongora kuti nkharo yiwemi njakuzirwa apo wakalemba kuti: “Tikupeleka cakukhuŵazga cara mu nthowa yiliyose, mwakuti uteŵeti withu uleke kusangika na kafukwa.” (2 Kor. 6:3) Kayowoyero kithu kawemi kweniso nkharo yiwemi vikutozga cisambizgo ca Ciuta, ndipo vikovwira kuti ŵanji ŵadokere kusopa Yehova. (Tito 2:10) Nakuti, kanandi tikupulika viwemi ivyo vikucitika para ŵanthu ŵa mitima yiwemi ŵawona nkharo yithu yiwemi.

11. Cifukwa wuli tikwenera kulomba na kusanda nkharo yithu?

¹¹ Nangauli tikumanya kuti nkharo yithu yiwemi yingaciska ŵanthu kuti ŵasambire unenesko, kweni tikweneraso kumanya kuti nkharo  yiheni yingaŵatondeska kuti ŵamanye Yehova. Ntheura kwali tili ku nchito, pa nyumba, kwali nkhu sukulu, tileke kucita vinthu ivyo vingapangiska kuti ŵanthu ŵasange kafukwa pa uteŵeti withu panji pa nkharo yithu. Usange tingacitira dala kwananga, umaliro wake ungaŵa uheni comene. (Heb. 10:26, 27) Fundo iyi yikwenera kuticiska kuti tighanaghanirepo comene na kulomba pa ivyo tikucita kweniso umo nkharo yithu yikukhwaskira ŵanji. Apo nkharo ya ŵanthu yikulutilira kuhenipirahenipira, ŵanthu ŵa mitima yiwemi ŵakulutilira “kupatura . . . pakati pa uyo wakuteŵetera Ciuta na uyo kuti wakumuteŵetera cara.” (Mal. 3:18) Nkharo yithu yiwemi yikovwira comene kuti ŵanthu ŵaphemane na Ciuta.

12-14. Kasi ŵanji ŵangawuwona wuli uteŵeti withu para tikuzizipizga viyezgo? Yowoyani ciyelezgero.

¹² Mu kalata iyo Paulosi wakalembera Ŵakorinte, wakayowoya kuti wakasuzgika na visuzgo, maunonono, kutimbika, na kujalirika mu magadi. (Ŵazgani 2 Ŵakorinte 6:4, 5.) Para tikusangana na masuzgo agho ghakuyezga cipulikano cithu, ŵanthu ŵakuzomera unenesko para ŵakuwona kuti tikuzizipizga. Mwaciyelezgero: Mu vyaka ivyo vyajumpha, ŵanji ŵakakhumbanga kukoma Ŵakaboni ŵa Yehova wose mu Angola. Ŵakaboni ŵaŵiri ŵakubapatizika na ŵakunweka 30 awo ŵakizanga ku maungano ŵakakakika. Ŵanthu ŵakiza kuzakawonelera apo ŵakususka ŵakathyapulanga ŵanthu ŵambura mulandu aŵa mpaka ndopa cee. Nanga mbanakazi na ŵana, nawo ŵakathyapulika. Cilato cawo cikaŵa cakuti ŵawofye ŵanthu kuti ŵaleke kutegherezga ku Ŵakaboni ŵa Yehova. Kweni ivi vikati vyacitika, ŵanthu ŵanandi ŵa mu cigaŵa ici ŵakapemphanga Ŵakaboni kuti ŵasambirenge nawo Baibolo. Nyengo yikati yajumphapo, mulimo wa kupharazga Ufumu ukenda makora comene, ŵanthu ŵanandi ŵakasambira unenesko ndipo pakaŵa vitumbiko vinandi.

¹³ Ciyelezgero ici cikulongora kuti para tikudemelera ku fundo za mu Baibolo na cikanga, ŵanthu ŵanandi ŵangiza mu gulu la Yehova. Mungazizwa na unandi wa ŵanthu awo ŵakaphemana na Ciuta cifukwa ca cikanga ico Petrosi na ŵapositole ŵanyake ŵakalongora. (Mil. 5:17-29) Mazuŵa ghano, awo tikusambira nawo sukulu, awo tikugwira nawo nchito, panji ŵa mu mbumba yithu ŵangazomera unenesko para ŵakuwona kuti tikulutilira kucita ico nchiwemi.

¹⁴ Nyengo na nyengo, ŵabali ŵithu ŵanji ŵakutambuzgika. Mwaciyelezgero, ku Armenia, pafupifupi ŵabali 40 ŵali mu jele cifukwa ca kuleka kunjilirapo pa vya caru, ndipo ŵabali ŵanyake ŵanandi ŵangajalirikaso mu jele mu myezi iyo yikwiza. Ku Eritrea, ŵateŵeti ŵa Yehova 55 ŵali kukakika, ŵanji mwa iwo ŵali na vyaka vyakujumpha 60. Ku South Korea, pafupifupi Ŵakaboni 700 ŵali mu jele cifukwa ca cipulikano cawo. Vinthu ivi vyacitika mu caru ici kwa vyaka 60. Tikwenera kulomba kuti Ciuta wacindikike ndiposo kuti ŵanthu awo ŵakutemwa urunji ŵawovwirike kuti ŵazomere kusopa kwaunenesko para ŵabali ŵa mu vyaru vyakupambanapambana ŵakulutilira kugomezgeka.—Sal. 76:8-10.

15. Yowoyani ciyelezgero ico cikulongora kuti para tikucita vinthu mwakugomezgeka ŵanji ŵangazomera unenesko.

¹⁵ Ŵanthu ŵanji ŵangazomera unenesko para ŵakuwona kuti tikucita vinthu mwakugomezgeka. (Ŵazgani 2 Ŵakorinte 6:4, 7.) Mwaciyelezgero, wonani cakucitika ici: Mudumbu munyake wakalipira ndalama mu basi nangauli munyake wakamuphalira kuti waleke kulipira cifukwa apo wakalutanga pakaŵa pafupi comene. Mudumbu wakayowoya kuti wakwenera kulipira nangauli wakalutanga pafupi. Pamanyuma, munyake uyu wakakhira basi. Kufuma apo, dilayivala wakafumba mudumbu kuti, “Kasi ndiwe Kaboni wa Yehova?” Mudumbu wakazgora kuti, “Enya, mwafumbiraci?” “Napulikanga ivyo mwayowoyanga vyakukhwaskana na kulipira ndalama, ndipo nkhumanya kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵali mu gulu la ŵanthu ŵacoko comene awo ŵakucita nthena ndipo ŵakucita vinthu  vyose kwambura kusazgako utesi.” Myezi yicoko waka yikati yajumphapo, mwanalume uyu wakakumana na mudumbu ku maungano ndipo wakati, “Kasi wanimanya? Ndine dilayivala wa basi uyo wakayowoya nawe vya kulipira ndalama. Cifukwa ca nkharo yako yiwemi, naghanaghana kuti nambe kusambira Baibolo na Ŵakaboni ŵa Yehova.” Nkharo yithu ya kucita vinthu kwambura kusazgako utesi yikuticitira ukaboni kuti ndise ŵateŵeti ŵakugomezgeka.

16. Cifukwa wuli kuzizipizga, citemwa na lusungu vikucontha mitima ya ŵanthu? Yowoyani ciyelezgero.

¹⁶ Nase tikovwirako kuti ŵanthu ŵize kwa Yehova para tikuzizipizga, tikutemwana na kucitirana lusungu. Ŵanji awo ŵakutiwona ŵangakhumba kuti ŵasambire vya Yehova, khumbo lake, na ŵanthu ŵake. Nkharo ya Ŵakhristu ŵaunenesko yikupambana na ya ŵanthu awo ŵakujilongora waka kuti ŵakusopa Ciuta mwakujipeleka, ŵeneawo mbapusikizgi. Ŵalongozgi ŵanji ŵa visopa ŵasambazga cifukwa ca kupusika mberere zawo, ndipo ŵazenga nyumba zapacanya, kugura magalimoto ghakudura, kweniso ŵanyake ŵazenga nyumba za ncheŵe izo zili na vyakukupizga mphepo. Nadi, ŵanthu ŵanandi awo ŵakuti mbalondezgi ŵa Khristu ŵalije khumbo la ‘kupeleka kwawanangwa.’ (Mat. 10:8) M’malo mwake, nga mbasofi ŵakugaluka ŵa mu nyengo ya Ŵaisrayeli, “ŵakusambizgira malipiro” ndipo vinandi ivyo ŵakusambizga ni vya mu malemba yayi. (Mika 3:11) Upusikizgi wanthena uwu ungawovwira yayi ŵanthu kuti ŵaphemane na Ciuta.

17, 18. (a) Kasi tikumucindika wuli Yehova para tikuŵa na nkharo iyo wakutemwa? (b) Kasi nchivici ico cikumuciskani kuti muleke kuvuka pakucita milimo yiwemi?

¹⁷ Kweni ŵanthu ŵakucontheka mtima na visambizgo vyaunenesko ndiposo vinthu viwemi ivyo tikucitira ŵazengezgani ŵithu. Mwaciyelezgero, apo mupayiniya munyake wakapharazganga ku nyumba na nyumba, cokoro cinyake cicekuru cikasulako ivyo wakayowoyanga. Cokoro ici cikayowoya kuti cikaŵa pa matanda mu khicini kuti cipayike babu apo mupayiniya uyu wakakhung’uskanga pa mulyango. Mupayiniya wakayowoya kuti: “Nchiwemi yayi kuti musinthenge mwekha babu.” Mupayiniya uyu wakacisinthira babu cokoro ici na kuluta. Mwanamwanalume wa cokoro ici wakati wapulika ivyo vikacitika, wakakondwa comene mwakuti wakayezgayezga kuti wasange mubali uyu kuti wamuwonge. Nyengo yikati yajumphapo, munyamata uyu wakazomera sambiro la Baibolo.

¹⁸ Cifukwa wuli muli kuŵikapo mtima kuti mulutilire kucita milimo yiwemi? Panji nchifukwa cakuti mukumanya kuti para muli na mwamphu mu uteŵeti na kucita vinthu ivyo vikukolerana na khumbo la Ciuta, mukucindika Yehova kweniso mungawovwira ŵanji kuti ŵazakaponoskeke. (Ŵazgani 1 Ŵakorinte 10:31-33.) Para tikupharazga mwamwamphu makani ghawemi na kuŵa na nkharo yiwemi tikulongora kuti tikutemwa Ciuta na ŵanyithu. (Mat. 22:37-39) Usange tili ŵamwamphu pa milimo yiwemi, tikuŵa ŵacimwemwe kweniso ŵakukhorwa. Kweniso tilindilirenge mwakunweka zuŵa apo ŵanthu wose ŵazamulongora mwamphu pa kusopa kwaunenesko, kucindika Mlengi withu, Yehova.