Go na content

Go na table of contents

Taki bun nanga makandra fu tranga un trowlibi

Taki bun nanga makandra fu tranga un trowlibi

„Sani di wan sma taki na a yoisti ten, de leki gowtu apra na ini solfru koba.”ODO 25:11.

1. Te trowpaar e taki bun nanga makandra, dan fa dati e yepi den?

WAN brada na ini Kanada ben taki: „Mi lobi fu de nanga tra sma, ma mi e prisiri moro te mi de nanga mi wefi.” A brada disi taki dati te a de nanga en wefi, dan den prisiri ten na ini en libi e kon moro switi èn den muilek ten de moro makriki fu tyari. Wan masra na ini Australia ben skrifi: „Na ini den 11 yari di wi trow, nowan dei pasa di mi no taki nanga mi wefi.” Fu di en nanga en wefi e taki bun nanga makandra, meki den e frutrow makandra moro èn den abi wan bun trowlibi. Wan sisa na ini Kosta Rika taki: „Fu di wi e taki bun nanga makandra, meki wi trowlibi kon moro bun. Boiti dati, wi kon moro krosibei na Yehovah, a yepi wi fu no fadon na ini tesi, wi kon de moro bun nanga makandra leki trowpaar èn wi kon abi moro lobi gi makandra.”

2. San kan meki taki trowpaar no man taki bun nanga makandra?

2 Yu nanga yu trowpatna lobi fu taki nanga makandra, noso a muilek gi yu fu abi bun takimakandra? Yu kan frustan taki problema o kon son leisi, fu di tu sma di trow na sondu sma èn den e difrenti fu makandra. Dati kan de so fu di den na fu wan tra kulturu èn den kweki na wan tra fasi (Rom. 3:23). Boiti dati, trowpatna kan abi difrenti fasi fa den e taki nanga makandra. Dati meki den ondrosukuman John M. Gottman nanga Nan Silver skrifi taki efu trowpaar wani taki a trow fu den no broko, dan den musu meki bun furu muiti fu leri fu taki bun nanga makandra.

3. San yepi trowpaar fu tranga a trowlibi fu den?

3 A no de fu taki dati trowpaar musu du furu muiti efu den wani abi wan bun trowlibi. Ma te den e du dati, den o de koloku trutru. Trowpaar di lobi makandra kan  prisiri fu a libi trutru (Preik. 9:9). Luku fa a trowlibi fu Isak nanga Rebeka ben de (Gen. 24:67). Bijbel e sori taki den tan lobi makandra, srefi di den ben trow furu yari kaba. Na so a de tu nanga furu trowpaar na ini a ten disi. San yepi den? Den leri fu fruteri makandra krin fa den e denki èn fa den e firi, ma den e du dati na wan switi fasi. Den abi a koni fu man si sani krin, den e sori lobi, lespeki nanga sakafasi. Wi o si now fa den fasi disi kan yepi wan trowpaar fu taki bun nanga makandra.

SORI TAKI YU ABI A KONI FU MAN SI SANI KRIN

4, 5. Fa trowpaar kan frustan makandra moro bun? Gi wan tu eksempre.

4 Odo 16:20 e taki: „A sma di man si a dipi fu wan tori o feni bun.” A o go bun na ini a trowlibi te trowpaar abi a fasi disi. (Leisi Odo 24:3.) Bijbel abi den moro bun rai di kan yepi trowpaar fu abi a koni fu man si sani krin, so taki den kan frustan makandra bun. Genesis 2:18 e taki dati Gado meki na uma leki wan patna di fiti na a man. Disi e sori taki man nanga uma e difrenti fu makandra so taki den kan fiti na makandra. Dati meki umasma e taki tra fasi leki mansma. Umasma lobi fu taki fa den e firi, den lobi taki fa a e go nanga trawan èn den lobi taki fu den famiri nanga den mati fu den. Te wan uma e taki switi nanga en masra èn a e fruteri san de na tapu en ati, dan a e firi taki en masra lobi en. Ma a de tra fasi nanga mansma. Furu mansma no lobi fu taki fa den e firi, ma den wani taki fu sani di den e du, fu den problema fu a libi, fu a fasi fa den o lusu problema èn den wani taki trawan lespeki den.

5 Wan sisa na ini Ingrisikondre taki: „Mi masra wani lusu den problema nomo, na presi fu arki san mi wani taki.” A sisa e taki dati a sani disi fruferi gi en, fu di a wani nomo taki en masra arki en èn taki a e pruberi fu frustan fa a e firi. Wan masra skrifi: „Na a bigin di mi nanga mi wefi trow, mi ben gwenti suku wan lusu esi-esi gi iniwan problema di a ben abi. Ma mi kon leri bakaten taki a wani nomo dati mi arki en” (Odo 18:13; Yak. 1:19). Wan masra di e frustan en wefi, sabi fa en wefi e firi èn a e pruberi fu du noso taki sani di o meki a wefi firi taki a lobi en. Boiti dati, a masra o gi en wefi a dyaranti taki a fasi fa en wefi e denki èn e firi prenspari gi en (1 Petr. 3:7). Ma a wefi srefi o pruberi fu frustan fa en masra e denki fu sani. Te a masra nanga a wefi e du san Gado wani, dan den kan abi wan koloku trowlibi èn den kan yepi makandra fu teki koni bosroiti.

6, 7. (a) Fa Preikiman 3:7 e yepi trowpaar fu frustan makandra? (b) Fa wan wefi kan sori taki a e frustan en masra èn sortu muiti wan masra musu meki?

6 Wan trowpaar di e frustan makandra, sabi taki „wan ten de fu tan tiri èn wan ten de fu taki” (Preik. 3:1, 7). Wan sisa di trow tin yari kaba, taki dati a e frustan now o ten a kan bigin taki nanga en masra fu wan problema. Efu en masra abi furu wroko fu du noso a abi tra frantwortu, dan a e suku wan moro bun ten fu taki fu son problema. Disi meki taki den man taki moro bun nanga makandra. Te wan wefi e taki na wan switi fasi èn „na a yoisti ten”, dan en masra o wani arki en.Leisi Odo 25:11.

Den pikin sani di trowpatna e du gi makandra kan meki den trowlibi waka moro bun

7 Wan Kresten masra no musu arki en wefi wawan, ma a musu meki muiti tu fu taki krin fa ensrefi e firi. Wan owruman di trow 27 yari kaba, taki: „Mi musu meki furu muiti fu fruteri mi wefi san de na tapu mi ati.” Wan brada di trow 24 yari kaba, e taki dati a no lobi fu taki fu den problema fu en. A feni taki efu a no e taki fu den problema, dan den o lusu fu densrefi te fu kaba. A e taki tu: „Mi kon frustan taki a no wan swakifasi te mi e taki fa mi e firi. Te mi no sabi san mi musu taki, dan mi e begi fu taki den  yoisti wortu na a yoisti fasi. Dan mi e teki deki-ati èn mi e bigin taki.” A prenspari gi wan trowpaar fu suku a yoisti ten fu taki nanga makandra. Den kan du dati te den e taki fu a deitekst noso te den e leisi Bijbel makandra.

8. San kan yepi trowpaar fu du muiti fu taki moro bun nanga makandra?

8 A prenspari gi masra nanga wefi taki den e begi èn taki den e du muiti fu taki moro bun nanga makandra. A no de fu taki dati a no makriki fu kenki. Ma te wan trowpaar lobi Yehovah, te den e aksi en a santa yeye fu en èn te den e si a trowlibi fu den leki wan santa sani, dan den o du muiti fu taki bun nanga makandra. Wan wefi di trow 26 yari kaba, skrifi: „Mi nanga mi masra e si a trowlibi leki wan seryusu sani fu di Yehovah e si en so. Fu dati ede wi no e denki srefi fu prati fu makandra. Dati meki wi e du moro muiti fu taki fu den problema fu wi so taki wi man lusu den.” Gado breiti te wan trowpaar e tan gi yesi na en èn a o gi den furu blesi.Ps. 127:1.

KON ABI MORO LOBI GI MAKANDRA

9, 10. San trowpaar kan du fu kon abi moro lobi gi makandra?

9 Lobi na a moro prenspari sani na ini a trowlibi. Bijbel e taki: „Lobi e meki sma kon de wán trutru” (Kol. 3:14). A trutru lobi di wan trowpaar abi gi makandra e kon moro tranga te den e pasa bun ten nanga takru ten. Den e tron moro bun mati èn den lobi fu de nanga makandra. A no den kefalek sani di trowpatna e du gi makandra e meki taki a lobi fu den e kon moro tranga, soleki fa dati e pasa na ini felem. Ma na den pikin sani di den gwenti du gi makandra. Dati kan de sani soleki wan brasa, wan bun sani di yu e taigi yu patna, wan sani di yu e du fu sori taki yu e prakseri en, wan waran lafu, noso te yu e aksi en fa a e go nanga en. Den pikin sani disi kan meki wan trowlibi waka moro bun. Wan trowpaar di trow 19 yari kaba èn di abi wan koloku trowlibi, taki dati den e bèl noso sms makandra fu aksi fa sani e go.

10 Lobi e meki taki trowpaar e tan du muiti fu kon sabi makandra moro bun (Fil. 2:4). Te den sabi makandra, dan dati e meki a lobi fu den kon moro tranga, awansi den e meki fowtu. Iya, wan bun trowlibi e kon moro tranga dei fu dei. Sobun, efu yu trow, dan aksi yusrefi: ’O bun mi sabi mi trowpatna? Mi e frustan fa a e firi èn fa a e denki fu son sani? Mi abi a gwenti fu prakseri den sani di ben meki taki mi kon lobi mi en?’

 ABI LESPEKI GI MAKANDRA

11. Fu san ede a prenspari taki trowpatna abi lespeki gi makandra? Gi wan eksempre.

11 Srefi efu wan trowpaar abi wan koloku trowlibi, toku problema kan kon. Sma di lobi makandra kan kisi trobi son leisi. Prakseri Abraham nanga Sara. A no ala ten den ben e agri nanga makandra (Gen. 21:9-11). Toku dati no pori a trowlibi fu den. Fu san ede? Den ben abi lespeki gi makandra. Disi de fu si na a fasi fa Abraham ben taki nanga Sara. Te a ben e taki nanga en wefi a ben e gebroiki den wortu „mi e begi yu” (Gen. 12:11, 13). Ma Sara srefi ben gi yesi na Abraham èn a ben e kari en „mi masra” san e sori taki a ben abi lespeki gi en (Gen. 18:12). Te wan trowpaar no abi lespeki gi makandra, dan dati o de fu si na a fasi fa den e taki nanga makandra (Odo 12:18). Efu den no e du muiti fu lusu a problema, dan a trowlibi fu den kan pori.Leisi Yakobus 3:7-10, 17, 18.

12. Fu san ede sma di trow no so langa ete musu meki spesrutu muiti fu taki nanga makandra na wan lespeki fasi?

12 Sma di trow no so langa ete musu meki spesrutu muiti fu taki nanga makandra na wan switi fasi èn na wan lespeki fasi. Disi o meki en moro makriki gi den fu taki krin nanga makandra. Wan masra e taki dati na ini den fosi yari di den ben trow, a no ben frustan so bun fa en wefi ben e firi, san a ben abi fanowdu èn fu san ede a ben du son sani. A ben muilek tu gi en wefi. A sani disi meki taki son leisi den no ben sabi san fu du. Toku den ben man de bun nanga makandra fu di den no ben luku sani tumusi fini èn den ben lafu fu den sani di den ben e du. A masra e taki dati a ben de prenspari tu fu sori sakafasi, fu abi pasensi èn fu frutrow na tapu Yehovah. Disi na bun rai gi wi alamala!

SORI TRUTRU SAKAFASI

13. Fu san ede sakafasi na wan prenspari sani na ini wan koloku trowlibi?

13 Soso te wan trowpaar „abi sakafasi”, den o man taki nanga makandra na wan switi fasi èn sondro fu meki trobi (1 Petr. 3:8). Wan brada di trow 11 yari kaba e taki dati te trowpaar abi sakafasi, dan dati e yepi  den fu taki sorry. Na a fasi dati den kan lusu problema makriki. Wan owruman di trow 20 yari kaba, taki: „Son leisi a moro prenspari fu taki sorry leki fu taigi yu trowpatna taki yu lobi en.” A brada e taki tu: „Wan fu den moro bun sani di kan yepi yu fu sori sakafasi na te yu e begi. Te mi nanga mi wefi e begi Yehovah makandra, dan dati e memre wi na den swakifasi fu wi èn a e memre wi taki wi abi Gado en bun-ati fanowdu. Disi e yepi mi fu si sani na a yoisti fasi.”

Tan du muiti fu taki bun nanga yu trowpatna

14. San bigifasi kan du nanga wan trowlibi?

14 Ma bigifasi e meki en muilek gi wan masra nanga en wefi fu taki nanga makandra èn fu lusu problema. Wan sma di abi bigifasi no o man taki sorry noso a no wani aksi pardon. So wan sma e suku ala sortu sani fu sori fu san ede a no fowtu, noso a e gi trawan a fowtu. Te wan trawan hati den firi fu wan sma di abi bigifasi, dan a e mandi èn kande a e taki hati sani baka noso a no e taki srefisrefi (Preik. 7:9). A de krin fu si taki bigifasi kan pori wan trowlibi. A bun fu hori na prakseri taki „Gado e kakafutu gi den wan di abi heimemre, ma a e sori bun-ati gi den sma di abi sakafasi”.Yak. 4:6.

15. Fa Efeisesma 4:26, 27 kan yepi wan trowpaar fu lusu problema?

15 Te masra nanga wefi no e agri nanga makandra, dan na presi fu abi bigifasi den musu du muiti fu lusu a problema esi-esi. Paulus ben taigi den Kresten brada fu en: „No meki son dongo, aladi unu e mandi ete. No gi Didibri okasi fu abi krakti na un tapu” (Ef. 4:26, 27). Problema kan opo kon te sma no e gi yesi na Gado Wortu. Wan sisa e taki: „Son leisi mi nanga mi masra no fiti a rai di skrifi na ini Efeisesma 4:26, 27. Disi meki taki mi no ben man sribi na neti.” Fu dati ede a moro bun fu no draidrai fu taki fu a problema so taki unu kan meki en bun baka. A no de fu taki dati trowpaar musu gi makandra pikinso ten fu kisi densrefi baka. Den musu begi Yehovah tu èn aksi en fu yepi den fu abi sakafasi. Disi o yepi den ala tu fu no denki den eigi firi nomo, ma fu luku fa fu lusu a problema di opo kon.Leisi Kolosesma 3:12, 13.

16. Fa sakafasi kan yepi wan trowpaar fu abi warderi gi den bun fasi fu makandra?

16 Sakafasi o meki taki wan sma poti prakseri na den bun fasi fu en trowpatna. Fu eksempre, kande wan wefi man du wan sani bun na ini na osofamiri. Efu en masra abi sakafasi a no o firi wan fasi, ma a o gi en wefi deki-ati fu tan du a sani dati. Na so fasi a masra e sori taki a e warderi en èn taki a lobi en (Odo 31:10, 28; Ef. 5:28, 29). Wan wefi di abi sakafasi no o dyaf fu di a man du son sani bun èn a no o wisiwasi en masra fu di a no man du den sani dati. Hori na prakseri taki a masra nanga en wefi na „wán skin”. Sobun efu trowpatna abi bigifasi, dan disi kan hati den firi fu ala tu.Mat. 19:4, 5.

17. San kan yepi trowpaar fu abi wan koloku trowlibi di e meki Gado kisi grani?

17 A no de fu taki dati yu wani yu trowlibi de leki di fu Abraham nanga Sara, noso leki di fu Isak nanga Rebeka. Den ben abi wan koloku trowlibi, den tan na makandra èn den gi Yehovah grani. Efu yu wani disi tu, dan tan si a trowlibi leki fa Gado e si en. Studeri en Wortu fu kon abi a koni fu man si sani krin. Abi warderi gi den bun fasi fu makandra so taki a lobi fu unu kon moro tranga (Singi 8:6). Du tranga muiti fu abi sakafasi. Sori lespeki gi yu trowpatna. Efu yu e du den sani disi, dan yu trowlibi o tyari prisiri kon gi yu nanga yu hemel Tata (Odo 27:11). Wan brada di trow 27 yari kaba, ben taki: „Mi no kan denki srefi fa mi libi ben o de sondro mi wefi. A trowlibi fu wi e kon moro bun dei fu dei. Disi de so fu di wi lobi Yehovah èn fu di wi gwenti taki bun nanga makandra.” Yu trowlibi kan de so tu.