1, 2. ¿Jamüsü naaʼin na wayuukana sünainmüin nachonnii otta na tepichikana nanainmüin na ojuʼitirakana naya? ¿Kasa kapüleeka namüin?

«PÜTÜJAALE saaʼu oukteenain wattaʼa na kachonniikana pia, ¿jamüsüjeʼe pünüiki namüin?» Asakinnüshii kojuyashii jimaʼalii otta majayünnüü sünain tia chayaa Estados Unidos. Nnojotsü awataain suluʼumüin nekii wanee kasa mojujiraaka atuma naya. Müshiije naya naashin: «Nnojotsü taaʼinjeein mojuinjatüin jaaʼin tatuma», «aishii jia tapüla» (Solo para padres, de Shaunti Feldhahn y Lisa Rice).

² Nnojoishii eein na wayuu üttakana aaʼin sünain nachonnii otta nnojoishii eein na tepichi üttakana aaʼin nanain na ojuʼitirakana naya; yaaʼaleeka nanoujüle. Jaʼitairü aneein nakuwaʼipa na wayuukana sümaa nachonnii jee nayale na tepichikana sümaa nei otta nashi, kapüleesü namüin yootojiraain naya. Jaʼitakajeʼe anale maʼin nakuwaʼipa sünain yootoo, eesü tü kasa nnojotkat yooteein achiki naya. ¿Kasa kapüleeka atuma namüin na wayuukana yootuin naya sümaa nachonnii? ¿Kasa naaʼinrajatka süpüla nnojoluinjatüin kapüleein namüin yootojirawaa?

3. (1) ¿Jamüsü kapüleeka namüin na wayuukana yootojiraain naya namaa nachonnii? (2) ¿Jamüshii kottiraapuʼuka na israeliitakana sümaa nachonnii?

³ Wainma na wayuu kapüleekana amüin akatalaa kaʼi süpüla yootoo. Nnojotpuʼusü maajüin tia. Aluwataanüshii na israeliitakana sünain ekirajaa nachonnii sünain tü nuluwataakalü anain Maleiwa. «Pikirajüinjana na püchonniikana sünain, paashajaa süchiki wanaa sümaa püikkalaain pipialuʼu, wanaa sümaa waraittüin pia, piisalaain otta pütamaain», müshi Moisés namüin (Deut. 6:6, 7, NM). Makatshii na tepichikana sümaa nei chaa nepialuʼu jee eeshii noʼunüle nümaa nashi chaa eere  niʼyataain. Kottiraashii naya otta yootiraashii naya. Sutuma tia natüjaa aaʼu na kachonshiikana kasain choʼujaain namüin na tepichikana, kasain keeʼireein naaʼin otta jamüin tü nakuwaʼipakat. Otta na tepichikana neʼraajüin tü kasa nachekakat otta tü nayouktakat na kachonniikana naya.

4. ¿Jamüsü kapüleeka namüin na wayuukana yootojiraain naya namaa nachonnii?

⁴ ¡Nnojotpuʼusü maajüin sukuwaʼipa wayuu! Suluʼu waneeirua mma eeshii neʼitaanüle na tepichikana sünain koleejiaa piamaiwaʼaya nouyase. Jee na wayuu miyoʼuyuukana nnojoishii jaʼyain nepialuʼu süka wattain eere naʼyataain. Nantapa nepialuʼumüin nnojoliishii yootuin süka shiain naʼyataain neʼe amaa tü computadorkot, telewisoot otta waneeirua kasa. Nnojoishii yootojiraain na wayuukana sümaa nachonnii. Maʼatshii kepiakai naaʼin sümaa wayuu nnojotka neʼraajüin.

5, 6. ¿Kasa naaʼinraka waneeinnua wayuu süpüla nakatalüin kaʼi süpüla kottiraain naya sümaa nachonnii?

⁵ ¿Eeshi süpüla pükatalüin kaʼi sünainjee tü paainjakat süpüla kottiraain pia sümaa püpüshi? (Paashajeʼera Éfeso 5:15, 16, NM.) Eeshii na wayuu nnojoliinnapakana alatirüin wainma oora sünain anajaa telewisoot otta computador. Otta eeshii na kottiraakana sünain ekawaa. Anasü maʼin kottiraale na wayuukana sümaa napüshi soʼu tü ai naʼwaajakalü oʼu Maleiwa. Naainjüle tia, eʼraajiraashii naya otta ekirajaashii sünain tü Wiwüliakat. Pükatala wanee oora semaanawai süpüla paainjüin tia. Akatsaʼa püchajaainjatüin sukuwaʼipa süpüla yootuinjachin pia weinshi sümaa püpüshi. Süpülapünaa noʼunüin na tepichikana sünain koleejiaa, püküja namüin wanee pütchi atütüleʼeraka naaʼin, paashajeʼera namaa tü karaloukta aashajeʼennakat weinshi jee puʼuraaja namaa. Paainjüle tia, eesü süpüla talatüin naaʼin na tepichikana.

⁶ Eeshii na wayuu ooʼulaakana waneeirua kasa shiiʼiree nalatirüin kaʼi sümaa nachonnii. Suuʼulaain Laura * tü shiʼyataainkat süpüla jülüjüin saaʼin na piamashiikana süchonnii. «Ashapajaashii maʼin waya wattaʼa  maalü, oʼunüinjana waya sünain aʼyatawaa otta na tepichikana koleejiainjana naya. Taleʼejapa aipaʼa, atunküinnapa na tachonniikana; sutunkirüin naya tü napüʼüyakat. Masetiraitpa tü nneetkat süka nnojoluitpain taʼyataain, teʼraajapajeʼe na tachonniikana; tatüjaa aaʼu tü alatakat namüin. Taapüin tü nanüikikat noʼuraajapa otta eeshii süpüla takaaliinjüin naya, tatütüleʼerüin naaʼin otta tekirajüin naya».

7. ¿Kasa naküjaka neʼe na tepichikana otta na miyoʼuyuukana?

⁷ Nasakinnapa kojuyashii jimaʼalii otta majayünnüü shia naküjaka nnojoluin jülüjüin aaʼinyüü tü namakat. Müsia nanüiki na miyoʼuyuukana nachiki na nachonniikana. Süpüla anainjatüin sukuwaʼipa tü yootookot, jülüjüinjatü waaʼin tü namakat na waneeinnua wamüin (paashajeʼera Santiago 1:19).

8. ¿Kasa naaʼinrajatka na wayuukana süpüla jülüjüin naaʼin tü namakat na nachonniikana?

⁸ Jiakana kachonshiikana, ¿jülüjüsü jaaʼin tü namakat jümüin jüchonnii? Eesü kapüleere pümüin tia mapüsale pia otta malaale neʼe tü aküjünakat pümüin paashin. Tü malaakat saaʼin pümüin, nnojotsü malaain nümüin chi püchonkai. Shiimainre eejüin paaʼin sünain tü nüküjakat pümüin chi püchonkai, jülüjeerü paaʼin jamüin süküjia nutuma wanee kasa. Jülüjüle paaʼin tü nünüikikat otta tü naainjakat wanaa sümaa nüküjüin wanee kasa, pütüjaajeerü aaʼu tü alatakat nümüin otta kasain jülüjüin naaʼin. Püsakira chi püchonkai. ¿Jamüsü paaʼinrajatka tia? Shia süka müin aka saaʼin wanee wüin oʼutüsü tü jülüjakat naaʼin wanee wayuu, nieechi ayuʼlaka shia wanee wayuu eekai kekiin (Prov. 20:5). Kekiire pia, pütüjaajeerü aaʼu jamüin nünüiki chi püchonkai süchiki wanee kasa nnojotka naashajaweein achiki süka japülin nia.

9. ¿Jamüshii noonooinjanaka na tepichikana namaa na kachonniikana naya?

⁹ Jiakana tepichikana, ¿joonoo amaalü nanüiki na kachonniikana jia? Müsü tü Wiwüliakat: «Poonoo sümaa nünüiki püshi otta nnojo piyouktüin tü suluwataakat anain pia tü püikat» (Prov. 1:8, NM). Soto jaaʼin alin jia napüla na wayuu ojuʼitirakana jia otta nacheküin aneein tü jukuwaʼipakat. Müsüjeseʼe anain joonoole sümaa tü namakat jümüin (Éf. 6:1). Oonooshi wanee wayuu aire nia apülaa otta yootuukale nümaa. Jüküja nümüin jüshi sümaa jii süchiki tü keeʼireekat jaaʼin süpüla nayaawatüin saaʼu tü alatakat jümüin. Jiyaawatüinjatü aaʼu jamüin naainjaka wanee kasa na kachonniikana jia.

10. ¿Kasa shikirajaka anain waya nukuwaʼipa Rehoboam?

¹⁰ Ee jaaʼin sünain tü namakat jümüin na tepichijiraakana wanaa jümaa. Eesü naküjüle jümüin tü kasa keeʼireekat jaaʼin jaapajüin. Akatsaʼa nnojoleerüin anain jukuwaʼipa sutuma. Tü nütüjaakalü aaʼu wanee jimaʼai nnojotsü antapünaain sünain tü nütüjaakalü aaʼu wanee wayuu miyoʼu. Soto jaaʼin tü alatakat nümüin Rehoboam, chi nüchonkai Salomón. Nuluwataapa naaʼu na israeliitakana, shia nuʼunaka achiirua tü namakat na wayuu joʼuujiraakana nümaa; niyouktajüin tü namakat na laülaashiikana. Makalaka shiʼrüin wayumüin tü wayuukalüirua nümüin (1 Rey. 12:1-17). Nnojo juʼunüin süchiirua nukuwaʼipa Rehoboam. Jüküja tü shiimainkat nümüin jüshi sümaa jii. Joonoo sümaa tü namakat jümüin süpüla jütüjüin nanainjee (Prov. 13:20).

11. ¿Kaseerü alataka mamaneere jia namüin jüchonii?

¹¹ Jiakana kachonshiikana, nnojoliire jiʼreein jüchonnii sünain yootoo namaa waneeinnua jimaʼalii süchiki tü alatakat namüin, kamanee jia, jülüja jaaʼin tü namakat. Müsü wanee majayülü: «Taküjüle nünülia  wanee toolo nümüin papaa sümaa maama, müsü kasakai taküjüin namüin. Sutuma müin nakuwaʼipa, nnojolu müsia yooteein taya». Müsü wanee wawala: «Keeʼireesü naaʼin na jimaʼaliikana nachiaanüin natuma na kachonniikana naya. Sutuma nnojoluin kachipünaain naaʼin tia na miyoʼuyuukana, nachajaain na jimaʼaliikana waneeinnua wayuu jülüjakana aaʼin tü namakat, jaʼitainna tepichin naya wanaa namaa». Jiyaawatüle saaʼu jamüin naküjaka na jüchonniikana wanee kasa, nachajaajeena jia süpüla yootoo otta kapülainjeerü namüin tü jümakat.

12. ¿Kaseerü alataka müle jameekai naaʼin wanee wayuu nüküjapa wanee kasa chi nüchonkai?

¹² Eeshii wayuu jashichijaakana naküjapa na nachonniikana wanee kasa namüin. Nnojoishii yooteein mapa na tepichikana saainjünüle tia. Watüjaa aaʼu jaaʼinmajeein na jüchonniikana süka sülüʼülüin «sükalia sajaʼttüinjatüin tü kasakat süpüshua» otta wainmain na amojujeʼereekana nakuwaʼipa otta nanoula jüchonnii (2 Tim. 3:1-5). Mayaapejeʼe jaaʼinmajüin na jüchonniikana süka alin naya jüpüla jaashin, müshii kapükai naaʼin jutuma naashin nayakana.

13. ¿Jamüshii nnojoliinjanaka nasounnajaamaatüin na kachonshiikana?

¹³ Anashii müleka nnojoliire nasounnajaamaatüin na kachonshiikana. Eesü kapüleere tia süka yalain chi püchonkai sünain nüküjüin pümüin tü alatakat nümüin. Yüüta pia, jülüja neʼe paaʼin tü nümakat pümüin. Müshi Salomón: «Nusounnajaale wanee wayuu süpülapünaa naapajüin wanee pütchi malaa neʼe tü naainjakat otta eʼrüshi japülii» (Prov. 18:13, NM). Nnojorüle pusounnajaain, piyaawateerü aaʼu tü nümakat pümüin chi jintüikai otta ayateechi yootuin nia. Pütüjaainjatü saaʼu tü alatakat nümüin chi püchonkai süpüla pükaaliinjüin nia. Eesü shapaale naaʼin wanee wayuu makalaka eein süpüla nujuʼitirüin wanee pütchi airuʼulu (Job 6:1-3). Aire püpüla püchon jülüjeerü paaʼin tü nümakat pümüin süpüla piyaawatüin saaʼu tü alatakat nümüin otta püküjeerü nümüin wanee pütchi akaaliinjaka nia.

14. ¿Jamüshi nnojolinjachika nusounnajaamaatüin wanee jintüi?

¹⁴ Jiakana tepichikana, nnojo jusounnajaain nanainmüin na kachonniikana jia. Nnojotsü anain jiyouktüle süchiki tü namakat jümüin süka eʼitaaushin naya süpüla naaʼinmajüin jia (Prov. 22:6). Eesüjaʼa süpüla sülatüin paala namüin tü alatakat jümüin maaʼulu. Mojusü naaʼin sutuma tü naainjakat paala otta nnojotsü nacheküin sülatüin jümüin tia. Jimeejuuna naya; nnojoishii jiʼipoloin. Paʼaleewain naya; nnojoishii püʼünüüin (paashajeʼera Proverbios 1:5). Kojut jutuma jüshi otta jüi otta jiiʼiyata alin naya jüpüla maʼaka alin jia napüla. Jaainjüle tia, mapüleejeerü namüin nekirajüin jia «sünain tü nuluwataakat anain chi Maleiwakai» (Éf. 6:2-4).

15. ¿Kasa akaaliinjeenaka waya süpüla nnojoluin waashichijaain nooʼomüin na wayuu aikana wapüla?

¹⁵ Eeshii waashichijaʼawaire nooʼomüin na wayuu aikana wapüla. Müshi Pablo namüin na anoujüshii chajanakana Colosas: «Jiakana tooloyuukana, anakaja müleka aire jüpüla juʼwayuuse waneʼewaʼire jukua sümaa nnojoliin jashichin jia namüin. Otta jia kachooinshiikana, anakaja müleka jikirajüle na jüchooinkana süka anakat akuaippa suulia jashichijüin naya jümüin otta suulia mojujain naaʼin sütüma jünüiki» (Col. 1:1, 2; 3:19, 21). Otta müshi nia namüin na anoujüshii chajanakana Éfeso: «Juuʼulaa suulia ülüʼüttaa aaʼin sümüin wayuu je suulia kanain jaaʼin eekai jüʼülüjaain sümaa. Nnojo juwoorolooin sümüin wayuu süka pütchi mojuluʼut» (Éf. 4:31).  Jaʼitairü shapaain waaʼin, nnojoleena aashichijaain waya müleka watüjüle aʼatapajaa, anamiale waya otta wachecherüle waaʼin (Gal. 5:22, 23).

16. ¿Kasa naainjaka Jesuu süpüla nüchiaain na aluwataaushiikana? ¿Jamüsü anaka maʼin tü naainjakat Jesuu?

¹⁶ Jiakana kachonshiikana jülüjataa jaaʼin tü alatakat nümüin Jesuu suʼunnaa tü ekawaa aipaʼajatkat namaa na aluwataaushiikana. Shapaasü maʼin naaʼin süka nütüjaain saaʼu sülüʼülaain maʼin nükalia süpüla oʼutünaa aaʼin. Oonooinjachi nia süpüla wuleinjatüin nünülia Maleiwa otta süpüla suʼttaainjatüin tü wayuukalüirua. Shiasaʼa müin soʼu aikat tia, «oʼttüshii [na aluwataaushiikana] sünain aʼülüjaajirawaa saaʼu jaralin chi miyoʼuin naʼakajee». Nnojoishi awoorolooin Jesuu namüin otta nnojoishii nüʼülüjüin amüin. Yootushi nia namaa. Sotusü naaʼin eejanain naya nümaa suʼunnaa tü müliaa niʼrakat. Mayaainjeʼe nooʼulakünüinjanain aaʼin nutuma Satanaa, nütüjaa aaʼu Jesuu nnojoleerüin sümalajaain nanoula na aluwataashiikana otta nüpansaajüin nünüiki namüin (Luc. 22:24-32).

17. ¿Kasa akaaliinjeenaka na jimaʼaliikana otta na majayünnüükana süpüla nnojoliin naashichijaain?

¹⁷ Akaʼaya jiakana jimaʼaliikana otta majayünnüükana, nnojoliinjana jia aashichijaain. Eesü mojule paaʼin sutuma paaʼinmajünüin maʼin natuma na eweetirakana pia. Naainjüin neʼe tia süka alin pia napüla. Jülüjüle paaʼin tü namakat pümüin otta jüüjüüle pia namüin, neʼreechi pia maʼaka wanee miyoʼu laülaakai aaʼin. Otta eeshii süpüla nnojoliin püchiiruaakuʼu namüin. Nnojo shapaain paaʼin. Müsü tü Wiwüliakat: «Chi wayuu malakai, kaashichijaarai; akaisaʼa chi wayuu kekiikai maʼin, nüchecherüin naaʼin» (Prov. 29:11, NM).

18. ¿Jamüshii aijiraainjanaka na wayuukana süpüla yootojiraain naya süka anaka akuwaʼipa?

¹⁸ Jiakana miyoʼuyuukana otta tepichikana, aishii jia wapüla otta nnojo mojuin jaaʼin nnojorüle anain maʼin jukuwaʼipa sümaa jüpüshi sünain yootoo. Jiʼyataa süchiirua junoukteʼerüin shia otta joonoo waneepia sümaa tü shiimainkat (3 Juan 4). Aneena maʼin waya suluʼu tü paʼaraiisükat otta meeria tü wanüikipalakat yootopa waya. Maaʼulu yaa eesü waainjüle wanee kasa mojuka atuma waaʼin mapa. Nnojo motuin jaaʼin jümajiraainjanain: «Nnojotsü taaʼinjeein». Otta nnojoishii jashichikuʼu müinjanain jia. Anakajaʼa «wanaawajiraale jaaʼin sünain aijiraain jia jüpüla» (Col. 2:2). Soto jaaʼin: aipüraire wanee wayuu nnojoleerü akulajaain naaʼin sünain kamanewaa, nnojoleerü achunjüin naaʼin, nnojoleechi aashichijaain maalü, nnojoleechi eʼrülin wayumüin, nunoujeerü waneepia tü aküjünakat nümüin otta achechereechi naaʼin (1 Cor. 13:4-7, NM). Ayata aijiraain jia süpüla anainjatüin jukuwaʼipa sümaa jüpüshi sünain yootoo otta süpüla nuʼwaajünüinjachin Jeʼwaa.