1, 2. O ā faalogona masani e iai i le va o mātua ma fanau, ae o le ā le luʻi i nisi taimi?

NA FESILIGIA le toʻatele o tamaiti i le Iunaite Setete i le fesili lenei: “O le ā lau tala e fai i ou mātua pe a e iloa o le a maliliu taeao?” O le toʻatele na tali mai e lē toe talanoa i faafitauli, po o se isi lava mea. E pau le gaoioiga o le a latou faia, ʻo le faatoese ma faailoa atu le alofa i o latou mātua.’​—For Parents Only, tusia e Shaunti Feldhahn ma Lisa Rice.

² O se vala e masani ai le iai o le alofa i le va o mātua ma fanau, aemaise lava i tagata o Ieova. Peitaʻi, e iai taimi e lē faigofie ai ona fesootaʻi mātua ma fanau. O le ā le māfuaaga? O ā vala e ono faigatā ai i mātua ma fanau ona talanoa i nisi o mataupu? O le ā e tatau ona faia e mātua ina ia lelei ai a latou fesootaʻiga ma fanau?

3. (i) Aiseā ua faigatā ai ona iai fesootaʻiga lelei i nisi o aiga? (ii) Aiseā na faigofie ai ona fesootaʻi aiga i taimi o Isaraelu?

³ Ua faigatā i aso nei ona maua se taimi e fesootaʻi ai mātua ma fanau. Na faatonu e Mose tamā Isaraelu e aʻoaʻo fanau i le tulafono a le Atua ina ua faapea atu, “ia e matuā aʻoaʻo soo ai i lau fanau, ia e tautala ai pe a e nofo i lou fale, pe a e savali i le ala, pe a e taoto pe a e tulaʻi foʻi.” (Teu. 6:6, 7) Sa tele le taimi e faifaimea faatasi, ma talatalanoa ai mātua ma fanau. O le iʻuga, na malamalama lelei ai mātua i manaʻoga ma uiga o le fanau. Na mafai ai foʻi ona malamalama lelei fanau i mātua.

4. Aiseā ua faigatā ai ona fesootaʻi aiga i aso nei?

 ⁴ Ua suia le olaga i aso nei. I nisi atunuu, ua auai le fanau iti i aʻoga faataʻitaʻi. O nisi mātua ua galulue i galuega totogi. Ae pe a faatasi foʻi le fanau ma mātua, e faaalu o latou taimi i le televise, komepiuta, po o telefoni foʻi. O nisi aiga e lē femalamalamaaʻi mātua ma fanau, ma e toetoe lava ina a leai ni fesootaʻiga.

5, 6. O ā fetuunaʻiga ua faia e nisi mātua ina ia tele le taimi e faifaimea faatasi ai ma le fanau?

⁵ Pe e mafai ona e mafaufau i nisi auala e faifaimea faatasi ai ma lou aiga? (Faitau le Efeso 5:15, 16.) O nisi aiga ua faaitiitia le taimi e faaalu i le televise po o le komepiuta. O nisi ua taumafai e aai faatasi o se aiga i aso taʻitasi. O le tapuaʻiga a le aiga, o le isi lea avanoa e femalamalamaaʻi ai mātua ma fanau. Peitaʻi, e lē na o le pau ia o avanoa e faifaimea faatasi ai o se aiga. E tatau ona talatalanoa i aso taʻitasi. A o leʻi ō atu le fanau i le aʻoga, aiseā e lē iloilo ai le mau, pe fai atu se manatu faalaeiau, po o le tatalo faatasi foʻi ma i latou? E fesoasoani lea i le fanau a o faagasolo le aso.

⁶ Ua faia e nisi mātua suiga i o latou olaga, ina ia tele le taimi e faifaimea faatasi ai ma le fanau. O se faataʻitaʻiga, na tuua e se tinā e toʻalua lana fanau lana galuega. Na ia faamatala e faapea, e pisi lona aiga i taeao uma e ō i le aʻoga ma galuega. E manava mai le pō ua momoe tamaiti. Ina ua tuua lana galuega, na faaitiitia le tupe maua. Peitaʻi, ua ia malamalama i lana fanau ma o la faafitauli, ona ua tele le taimi e faifaimea faatasi ai ma i laʻua. Na ia faapea mai: “Ua ou faalogo i a la tatalo ma faatonutonu, faalaeiau ma aʻoaʻo i laʻua.”

7. O le ā le faitioga e masani ona fai e mātua ma fanau?

⁷ Ina ua māeʻa ona faatalatalanoa le toʻatele o talavou, na taʻua i se tasi tusi: “O le faitioga masani a talavou, ʻE lē faalogo o latou mātua.’” (For Parents Only) O le manatu foʻi lenā o mātua e faatatau i fanau. O lea, ina ia lelei fesootaʻiga i le aiga, e tatau i sui uma o le aiga ona faalogologo lelei.​—Faitau le Iakopo 1:19.

8. E faapefea ona faalogologo lelei mātua i a latou fanau?

⁸ Mātua, po o outou faalogologo lelei iā outou fanau? E lē faigofie lenā vala pe a lagona le vaivai, ma pe a lē tāua foʻi iā te oe le mea o loo talanoa mai ai le tamaitiiti. Ia manatua, o mea e lē tāua iā te oe, e tāua i le tamaitiiti. O lea ia “faalogologo lelei,” pe ia uaʻi atu i le manatu o lou alo ma le auala o loo fai mai ai. O lona leo, taga, faapea ona foliga vaaia, e mafai ona e malamalama ai i ona faalogona. E tāua foʻi le faaaogā o fesili. Ua faapea mai le Faataoto 20:5, “o manatunatuga i le loto o le tagata, o vai loloto ia, a o le tagata e iai le faautaga loloto, e na te utufia mai ai.” E tāua le tofamamao ma le utaga loloto, aemaise pe a talanoa ma lou alo i se mataupu maʻaleʻale.

9. Aiseā e tatau ai i fanau ona usiusitaʻi i mātua?

⁹ Aiseā e tatau ai i fanau ona usiusitaʻi i mātua? Ua faapea mai le Faataoto 1:8, “loʻu atalii e, ia e faalogo i le aʻoaʻiga a lou tamā, ma aua e te tuulafoaʻiina le tulafono a lou tinā.” Ia manatua e alolofa ou mātua iā te oe, ma e mananaʻo e faia le mea sili mo oe. O lea, e atamai ai le usiusitaʻi iā i laʻua. (Efe. 6:1) E faigofie ona usitaʻi fanau, pe a lelei fesootaʻiga, ma iloa o loo alofagia i latou e mātua. O le faailoa i mātua o ou manatu, o le a faigofie ai ona la malamalama iā te oe. Peitaʻi, e tatau foʻi ona e malamalama i manatu o ou mātua.

10. O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai le faaaʻoaʻoga a Reopoamo?

¹⁰ Pe e masani ona e mulimuli i fautuaga a lau tupulaga? Ia faaeteete ona e ono logoleleia a latou fautuaga. Peitaʻi, e lē fesoasoani iā te oe ma e mafai ona e aafia ai. E lē iai i talavou le atamai ma le poto masani e pei o tagata matutua. E lē mafaufau foʻi talavou i āuga o a latou filifiliga. Ia manatua le faaaʻoaʻoga a Reopoamo le atalii o le tupu o Solomona. Sa tatau ona ia mulimuli i fautuaga a tane matutua ina ua avea o ia ma tupu. Peitaʻi, na ia mulimuli i fautuaga lē atamai a ē na latou tupulaga faatasi. O le iʻuga, na fouvale le toʻatele iā te ia. (1 Tu. 12:1-17) Nai lo o le faaaʻoaʻo iā Reopoamo, ia taumafai malosi e faaleleia au fesootaʻiga ma ou mātua. Ia faailoa atu ou manatu, ona maua ai lea o le atamai ma aogā mai i a la fautuaga.​—Faata. 13:20.

11. O le ā e tupu pe a lē faigofie ona talanoa atu lau fanau iā te oe?

¹¹ Mātua, pe e tatou te mananaʻo iā tatou fanau e fesili mai mo fautuaga nai lo o le ō atu i isi talavou? Ia taumafai e faigofie ona talanoa atu lau fanau  iā te oe. Na faapea mai se tuafafine talavou, e masani ona atuatuvale ona mātua pe a talanoa iā i laʻua e faatatau i se tama. O le iʻuga, na ia lē toe talanoa i ona mātua i lea mataupu. Na tusi mai se isi tuafafine talavou e faapea: “O le toʻatele o talavou e mananaʻo i fautuaga a mātua. Ae a lē ano iai mātua, ona latou saili atu lea i isi, e oo lava iā i latou e leai se poto masani.” Ia taumafai e faalogo ma malamalama i faalogona o le fanau a o talanoa mai i so o se mataupu. O le faia faapea, o le a latou lototetele ai e talanoa atu iā te oe, ma lotomalilie ai e mulimuli i au fautuaga.

12. E faapefea i le auala e tali atu ai mātua ona faafaigatā ai fesootaʻiga?

¹² O le auala e tali atu ai mātua, e ono faigatā ai i tamaiti ona talanoa atu iā i latou. Atonu e vave ona ita le matua pe a talanoa atu le tamaitiiti i se mataupu. Ua lē o toe saogalemu nei aso e gata ai, ma e naunau ai mātua e puipuia a latou fanau. (2 Timo. 3:1-5) Peitaʻi, e ono ese mafaufauga o le fanau, ma manatu ai ua faasāsā naʻuā i latou.

13. Aiseā e lē tatau ai i mātua ona vave tali atu?

¹³ E lē tatau i mātua ona vave tali atu. E faigofie ona oso aʻe le ita pe a faia e le tamaitiiti se faamatalaga e te ono tigā ai. Peitaʻi e tāua ona faalogologo lelei a o leʻi tali atu. Na tusi le tupu poto o Solomona: “Pe a tali atu se tasi i se mataupu ae e leʻi faalogo i ai, o lona lava valea lea ma le faamāina.” (Faata. 18:13) O le onosaʻi ma faalogologo lelei, o le a e iloa ai le māfuaaga o faaupuga soona lafo a lou alo. (Iopu 6:1-3) O le matua alofa, e faalogologo lelei ma taumafai e malamalama, ina ia mafai ai ona fesoasoani i lana tama.

14. Aiseā e lē tatau ai i fanau ona vave ona tali atu?

¹⁴ E lē tatau foʻi i le fanau ona vave tali atu. Ia manatua, na tuu e Ieova i mātua le tiute tauave o le aʻoaʻoina o fanau. O lea, e lē tatau ona vave teena manatu o mātua. (Faata. 22:6) Atonu na oo foʻi ou mātua i le tulaga o loo e iai, ma la salamō foʻi i mea sesē na la faia a o talavou. O lea, e lē mananaʻo ai e te oo foʻi i lenā tulaga. O ou mātua, o au uō ae e lē o ni ou fili. E mananaʻo foʻi e fesoasoani, ae e lē ina ia faatigā iā te oe. (Faitau le Faataoto 1:5.) “Ia e āva i lou tamā ma lou tinā.” Ia alofa i ou mātua, e pei ona laʻua alolofa foʻi iā te oe. O le faia faapea, o le a faigofie ona la aʻoaʻoina oe e pei ona finagalo iai Ieova.​—Efe. 6:2, 4.

15. O le ā e fesoasoani iā i tatou e maua le toʻafilemu ma le onosaʻi i tulaga faigatā?

¹⁵ E masani ona lē lava lo tatou onosaʻi i tagata tatou te alolofa i ai. Na tusi Paulo i Kerisiano i Kolose e faapea: “O outou tane, ia alolofa atu pea i a outou avā, ma aua le soona feita iā i latou. O outou tamā, aua le faaonoono i a outou fanau, ina neʻi lotovaivai i latou.” (Kolo. 1:1, 2; 3:19, 21) Na faapea atu Paulo i Kerisiano i Efeso: “Ia tuu lo outou ita umi, ma le itaitagofie, ma le lotoa, ma le soona ʻeʻē, ma upu masoā, atoa foʻi ma mea leaga uma.” (Efe. 4: 31) O le tele e tatou te faaalia atu ai fua o le agaga, o le faigofie foʻi lenā ona tatou toʻafilemu i tulaga faigatā.​—Kala. 5:22, 23.

16. (i) Na faapefea ona faasaʻo e Iesu ona soo? (ii) Aiseā e mataʻina ai lana faaaʻoaʻoga?

¹⁶ Seʻi mafaufau i le faaaʻoaʻoga a Iesu. E mautinoa sa ia popole i lona pō mulimuli ma ona soo. Na silafia e Iesu o le a ia maliu tigā. Sa ia silafia foʻi, sa tatau ona ia faamaoni ina ia faapaiaina le suafa o lona Tamā ma faaolaina ai tagata. Peitaʻi, o le taimi foʻi lenā o loo finau ona soo po o ai o i latou e sili. E leʻi avaavau pe tautala lē faaaloalo atu Iesu iā i latou. Nai lo o lea, sa faasaʻo e Iesu i latou i se auala agamalu. Na ia faamanatu atu iā i latou lo latou lagolagoina o ia a o feagai ma puapuaga i taimi ua mavae. Na ia faamautinoa atu foʻi e mafai ona latou tutumau e ui i tofotofoga a Satani. Na ia folafola atu foʻi o le a avea i latou ma tupu i le lagi.​—Luka 22:24-32.

17. E faapefea ona maua e talavou le toʻa?

¹⁷ E tatau foʻi i fanau ona maua le toʻa. I le avea o se talavou, atonu e te lē fiafia pe a faatonu atu e ou mātua le mea e fai. E te ono manatu e lē maufaatuatuaina oe. Ae ia manatua, e popole ou mātua ona e alolofa iā te oe. Ia faalogo ma toʻafilemu pe a avatu fautuaga. O le faia faapea, o le a faaaloalogia ma maufaatuatuaina ai oe. O le tagata atamai e toʻafilemu. Ua faapea mai le Faataoto 29:11, “o le tagata valea e na te sasaa uma mai lona ita, a o lē e atamai, e taofiofi i lona ita seʻia mavae le faafitauli.”

18. E faapefea i le alofa ona faaleleia ai fesootaʻiga i le aiga?

¹⁸ Mātua ma fanau peleina, aua le lotovaivai pe afai e lē o lelei fesootaʻiga i lou aiga. Ia taumafai pea, ma mulimuli i fautuaga o loo i le Tusi Paia. (3 Ioa. 4) O le a lelei atoatoa tagata ma o le a lelei atoatoa foʻi fesootaʻiga i le lalolagi fou. Peitaʻi, e tatou te faia pea mea sesē i le taimi lenei. O lea, ia vave ona faatoese atu. Ia vave ona faamagalo atu ma ia “autasi ai i le alofa.” (Kolo. 2:2) E malosi le alofa. ʻE faapalepale ma e agalelei le alofa. E lē itaitagofie. E lē faitauina mea leaga e fai atu iā te ia. E onosaʻi i mea uma, e talitonu i mea uma, e faamoemoe i mea uma, e tumau i mea uma.’ (1 Kori. 13:4-7) O le faaalia pea o le alofa o le a faaleleia ai fesootaʻiga i le aiga. E lē gata i lea, o le a faafiafiaina ai Ieova.