1, 2. Anne babalar ve çocuklar arasında genelde nasıl bir bağ vardır? Fakat bazen hangi zorlukla karşı karşıya kalabilirler?

“EĞER anne babanızın yarın öleceğini öğrenseydiniz, onlara en çok ne söylemek isterdiniz?” Bu soru Amerika Birleşik Devletleri’nde yüzlerce çocuğa soruldu. Genelde akıllarına ilk gelen anne babalarıyla yaşadıkları sorunlar ya da anlaşmazlıklar değildi. Çocukların yüzde 95’i anne babalarına şunu söylemek istediğini belirtti: “Sizi üzdüğüm için özür dilerim. İkinizi de çok seviyorum” (For Parents Only, Shaunti Feldhahn ve Lisa Rice).

² Genelde her çocuk anne babasını, her anne baba da çocuğunu sever. Bu durum özellikle de Yehova’nın toplumundaki ailelerde geçerlidir. Elbette anne babalar ve çocuklar birbirine yakın olmayı çok ister. Fakat bazen iletişim kurmakta zorlanabilirler. Örneğin bazı konuları rahatlıkla konuşurken belirli konuları konuşmaktan özellikle kaçınıyor olabilirler. Bunun sebebi nedir? İyi bir iletişime neler engel olabilir? Bu engelleri nasıl aşabiliriz?

3. (a) Günümüzde birçok ailede iyi bir iletişim kurmak neden kolay değil? (b) Eski İsrail’de aileler neden kolayca birlikte vakit geçirebiliyordu?

³ Günümüzde birçok kişi ailesiyle sağlıklı bir iletişim kurmak için vakit bulmakta zorlanıyor. Fakat geçmişte durumun böyle olmadığını görüyoruz. Musa eski İsrail’deki babalara şu emri vermişti: “[Tanrı’nın sözlerini] çocuklarına da aşılayacaksın; evinde otururken, yolda yürürken, yattığın ve kalktığın zaman onlardan söz edeceksin” (Tekr. 6:6, 7). Çocuklar evde anneleriyle, tarlada veya iş yerinde ise babalarıyla zaman geçirebiliyordu. Ailece birlikte olup sohbet etmek için bol bol vakitleri oluyordu.  Bu sayede anne babalar çocuklarını iyi tanıyor, onların ihtiyaçlarını ve isteklerini anlayabiliyordu. Benzer şekilde çocuklar da anne babalarını iyi tanımak için yeterince zamana ve fırsata sahip oluyordu.

4. Birçok ailede neden iletişim sorunu yaşanıyor?

⁴ Oysa günümüzde yaşam ne kadar da farklı! Bazı ülkelerde çocuklar çok küçük yaşta, hatta henüz iki yaşındayken çocuk yuvasına gönderiliyor. Birçok anne baba evinden uzak bir yerde çalışıyor. Çocuklarıyla birlikte oldukları kısa süre içinde de bilgisayar, televizyon ve diğer elektronik aletler iletişim kurmalarına engel oluyor. Birçok ailede çocuklarla anne babalar farklı bir hayat yaşıyor; birbirlerine neredeyse yabancılar. Aralarında neredeyse hiçbir iletişim yok.

5, 6. Bazı anne babalar çocuklarıyla vakit geçirebilmek için zamanı nasıl iyi şekilde değerlendiriyor?

⁵ Ailenizle daha fazla vakit geçirmek için zamanınızı nasıl iyi şekilde değerlendirebilirsiniz? (Efesoslular 5:15, 16’yı okuyun). Bazı aileler televizyona ya da bilgisayara daha az vakit ayırmaya karar verdi. Başka aileler de günde en azından bir defa birlikte yemek yemeye çalışıyor. Bunun yanında aile ibadeti, anne babaların ve çocukların birbirlerini daha iyi tanıması ve huzurlu bir ortamda ruhi konularda sohbet edebilmeleri için çok yararlı bir düzenlemedir. Elbette aile ibadetini her hafta düzenli olarak yapmanız övgüye değer, ancak iletişimi güçlendirmek için daha fazlasını yapmak gerekir. Aile bireyleri arasında sürekli bir iletişim olmalıdır. Çocuklarınızı okula göndermeden önce onlara teşvik edici sözler söyleyin, günün ayetini birlikte okuyun ya da birlikte dua edin. Bu sayede çocuğunuz gününü daha iyi geçirebilir.

⁶ Bazı anne babalar çocuklarıyla daha fazla vakit geçirebilmek için yaşam tarzlarında değişiklik yaptı. Örneğin iki çocuğu olan bir anne bu amaçla işinden ayrıldı. Şunları söylüyor: “Sabahları işe ya da okula gitmek için kocam, ben ve çocuklar evden alelacele çıkardık. Akşamları  eve döndüğümde çocuklarım bakıcı tarafından çoktan uyutulmuş olurdu. Artık gelirimiz daha az olsa da, çocuklarımın sorunlarıyla yakından ilgilenebiliyor ve fikirlerini daha iyi biliyorum. Dualarını dinliyorum böylece onlara gerekli olan öğütleri, teşviki ve eğitimi verebiliyorum.”

7. Hem çocuklar hem de anne babalar hangi sorundan şikâyetçi?

⁷ İlk paragrafta adı geçen kitabın yazarları, birçok gençle görüştükten sonra iletişim konusunda başka bir engeli saptadılar. Şunu dediler: “Çocukların anne babaları hakkında en başta gelen şikâyetleri şu oluyor: ‘Beni dinlemiyorlar.’” Bu kuşkusuz tek taraflı bir sorun değildir. Anne babalar da çocukları hakkında sık sık aynı şikâyette bulunuyor. Aile üyeleri iyi bir iletişimi sürdürmek için birbirlerini dikkatle dinlemelidir (Yakup 1:19’u okuyun).

8. Anne babalar çocuklarını nasıl dikkatle dinleyebilir?

⁸ Anne babalar, çocuklarınızı dikkatle dinliyor musunuz? Yorgunsanız ya da konu önemsiz gibi görünüyorsa bunu yapmak zor olabilir. Fakat size önemsiz görünen bir konu çocuğunuz için çok önemli olabilir. ‘Dinlemeye hevesli olmak’ çocuğunuzun sadece ne söylediğine değil, nasıl söylediğine de dikkat etmeyi içerir. Ses tonu ve vücut dili çocuğunuzun neler hissettiği hakkında ipucu verir. Sorular sormak da çok önemlidir. Kutsal Kitap “İnsanın yüreğindeki niyet derindeki sular gibidir; ayırt edici kişi onu çekip çıkarır” der (Özd. 20:5). Özellikle hassas konularda çocuğunuzun düşüncelerini anlamak için anlayışlı ve ayırt edici olmanız gerekir.

9. Çocuklar anne babalarının sözünü neden dinlemeli?

⁹ Çocuklar, anne babanızın sözünü dinliyor musunuz? Tanrı’nın Sözü şöyle der: “Oğlum, babanın verdiği terbiyeyi dinle, annenin öğrettiği kanundan sapma” (Özd. 1:8). Şunu asla unutmayın: Anne babanız sizi çok seviyor ve her zaman sizin iyiliğinizi istiyor. Bu nedenle onları dinlemeniz ve itaat etmeniz sizin yararınızadır (Efes. 6:1). Anne babanıza daha kolay itaat edebilmek için onlarla iyi iletişim kurmaya çalışın ve sizi sevdiklerini hiç unutmayın. Onlara duygularınızı anlatın. Böylece sizi daha kolay anlayabilirler. Elbette siz de onları anlamaya çalışmalısınız.

10. Rehoboam’ın yaşadıklarından neler öğreniyoruz?

¹⁰ Yaşıtlarınızdan öğüt almak istediğinizde dikkatli olmalısınız. Belki onlar tam duymak istediğiniz şeyleri söyleyebilir, fakat verdikleri öğüdün yarardan çok zararı olabilir. Çoğu genç, yaşça büyük kişilerin sahip olduğu tecrübeden ve bilgiden yoksundur. Bu nedenle bir olayın ne gibi sonuçları olacağını önceden göremeyebilirler. Kral Süleyman’ın oğlu Rehoboam’ı hatırlayın. O İsrail kralı olduğunda yaşlı kişilerin öğütlerini dinlemek yerine birlikte büyüdüğü gençlerin verdiği akılsızca öğütleri dinledi. Bunun sonucunda halkın çoğunun desteğini kaybetti (1. Kral. 12:1-17). Siz de Rehoboam gibi akılsızca davranmak yerine anne babanızla aranızdaki iletişimi korumaya gayret edin. Düşüncelerinizi onlara anlatın. Verdikleri öğütleri uygulayın ve tecrübelerinden yararlanın (Özd. 13:20).

11. Anne babalar rahat yaklaşılan kişiler değilse sonuç ne olabilir?

¹¹ Anne babalar, çocuğunuzun öğüt almak için size danışmasını istiyorsanız cana yakın ve rahat yaklaşılan kişiler olun. Genç bir hemşire şunları yazdı: “Annemlerle konuşurken sadece bir erkek ismi söylemem yeterli. Hemen  sinirlenmeye başlıyorlar. Böyle davrandıklarında ben de geriliyorum ve daha fazla konuşmak istemiyorum.” Başka bir genç hemşire de şunları diyor: “Birçok genç anne babasından öğüt almak ister, fakat anne babası onu ciddiye almıyorsa başkalarına, hatta tecrübesiz kişilere yönelir.” Eğer çocuğunuzu her konuda dinlemeye istekli olursanız, size içini dökmesi ve yardımınızı kabul etmesi çok daha kolay olacak.

12. Anne babaların verdiği tepkiler çocuklarla iletişim kurmalarına nasıl engel olabilir?

¹² İletişim konusundaki bir diğer engel de çocuklar bir şey söylediğinde anne babaların duygusal davranarak olumsuz tepki vermesidir. Tabii ki, İsa’nın takipçisi her anne baba çocuğunu korumak ister. İçinde bulunduğumuz “son günlerde” çocuklar için hem ruhi hem de fiziksel açıdan birçok tehlike söz konusu (2. Tim. 3:1-5). Fakat dikkat etmezseniz çocuğunuzu korumak isterken, kendini baskı altında hissetmesine neden olabilirsiniz.

13. Anne babalar fikirlerini aceleyle ifade etmekten neden kaçınmalıdır?

¹³ Anne babalar fikirlerini ifade etmekte aceleci olmamaya dikkat etmelidir. Tabii ki, çocuğunuz sizi incitecek sözler söylediğinde sessiz kalmanız her zaman kolay olmayabilir. Fakat karşılık vermeden önce onları dikkatle dinlemeniz çok önemlidir. Hikmetli Kral Süleyman şöyle yazmıştı: “Dinlemeden cevap vermek akılsızlık ve utançtır” (Özd. 18:13). Eğer sakinliğinizi korur ve çocuğunuzu dinlerseniz sizinle konuşmaya devam edecektir. Ona yardımcı olabilmek için öncelikle durumu tam olarak anlamanız gerekir. Çocuğunuzun böyle incitici şekilde konuşmasının nedeni belki de yaşadığı bir sorundur (Eyüp 6:1-3). Çocuklarını seven anne babalar olarak, onları dinleyip anlamaya çalışın. Bu sayede onlara gerçekten yararlı öğütler verebilirsiniz.

14. Çocuklar konuşmakta neden acele etmemelidir?

¹⁴ Çocuklar, anne babanız size öğüt verirken onlara hemen karşılık vermekten kaçının. Onlar sizi eğitmek üzere Yehova Tanrı’dan bir sorumluluk aldılar (Özd. 22:6). Sizin şu anda yaşadığınız bir sorunu onlar geçmişte yaşamış olabilir. Dahası anne babanız gençken yaptıkları hatalardan pişmanlık duyuyor ve sizi bu hatalardan korumaya çalışıyor. Bu nedenle anne babanızı düşmanınız olarak değil dostunuz olarak görün. Onlar size zarar vermek değil yardım etmek istiyor (Özdeyişler 1:5’i okuyun). ‘Anne babanıza saygılı olun’ ve sizi sevdikleri gibi siz de onları sevin. Böylece sizi ‘Yehova’nın yol gösteren düşünüşünü aşılayarak, O’nun terbiyesiyle yetiştirmeleri’ daha kolay olacak (Efes. 6:2, 4).

15. Sevdiklerinize karşı sakin ve sabırlı davranmanıza ne yardım eder?

¹⁵ Bazen sevdiğiniz kişilere sabır göstermekte zorlanabilirsiniz. Elçi Pavlus ‘Kolose’de Mesih İsa ile birlik içinde olan sadık ve kutsal kardeşlerine’ hitaben şunları yazmıştı: “Siz kocalar, karılarınızı her zaman sevin ve onlara hiddetlenmeyin. Siz babalar, çocuklarınızı çileden çıkarmayın ki cesaretleri kırılmasın” (Kol. 1:1, 2; 3:19, 21). Pavlus, Efesos’taki kardeşlerine şu öğüdü verdi: “Her kötülükle birlikte kindarlık, öfke, gazap, bağırıp çağırma ve sövme sizden tümüyle uzak olsun” (Efes. 4:31). Tahammül, yumuşak başlılık ve özdenetim gibi ruhun meyvesi olan nitelikleri geliştirmek stres altındayken bile sakin kalmanıza yardım edecektir (Gal. 5:22, 23).

16. İsa elçilerinin düşünüşünü nasıl düzeltti? Bu yaklaşım tarzıyla bize nasıl bir örnek bıraktı?

 ¹⁶ Anne babalar, sabır göstermek konusunda İsa’yı örnek alın. Onun elçileriyle birlikte olduğu son akşam yemeğinde yaşadığı yoğun duygusal baskıyı düşünün. İsa aynı gün içinde korkunç acılar çekeceğini ve yavaş yavaş öleceğini biliyordu. Babasının isminin kutsal kılınması ve tüm insanlığın kurtuluşu onun sadakatini korumasına bağlıydı. Fakat o akşam yemeğinde elçiler “aralarında kimin en büyük olduğu konusunda” ateşli şekilde tartışmaya başlamıştı. İsa onlara ne bağırdı ne de kırıcı sözler söyledi. Tersine sakin kalıp tartıştıkları konu üzerinde akıl yürütmelerine yardım etti. Elçilerine, yaşadığı sıkıntılarda kendisine destek olduklarını hatırlattı. İsa Şeytan tarafından sınandıklarında bile onların sadık kalacağına güvendiğini ifade etti. Hatta onlarla bir ahit yaptı ve gökte kral olarak hüküm süreceklerini vaat etti (Luka 22:24-32).

17. Çocukların sakin kalmasına ne yardım eder?

¹⁷ Çocuklar, siz de sakinliğinizi korumalısınız. Özellikle de ergenlik çağındayken anne babanızın verdiği öğütler hoşunuza gitmeyebilir. Size güvenmediklerini düşünebilirsiniz. Fakat unutmayın ki, bunun asıl nedeni onların sizi seviyor olmasıdır. Anne babanızı sakince dinler ve öğütlerini uygularsanız onların size daha çok saygı ve güven duymasını sağlarsınız. Böylece yaşamın farklı alanlarında daha fazla özgürlük elde edersiniz. Kutsal Kitap herkesi özdenetim göstermeye teşvik eder ve şöyle der: “Akılsız kişi öfkesini ortaya döker, hikmetli kişi ise sakinliğini sonuna kadar korur” (Özd. 29:11).

18. Aile içindeki sevgi iyi bir iletişime nasıl katkıda bulunur?

¹⁸ Sevgili çocuklar ve anne babalar, şu anda aranızda istediğiniz gibi iyi bir iletişim yoksa pes etmeyin. Bu konuda çaba göstermeye ve Kutsal Kitapta sunulan öğütleri uygulamaya devam edin (3. Yuhn. 4). Yehova’nın kuracağı yeni dünyada, bugün yaşadığımız yanlış anlamaların ve sürtüşmelerin yerini kusursuz bir iletişim ve iyi ilişkiler alacak. Ancak, şu anda kusurlu yapımız nedeniyle sonradan pişman olacağımız şeyler yapıyoruz. Dolayısıyla, hata yaptığınızda özür dilemeyi ertelemeyin. Bağışlayıcı olun ve birbirinize sevgiyle yaklaşın (Kol. 2:2). Sevgi çok şey başarabilir. ‘Sevgi tahammül eder ve iyilikle davranır. Kolayca kızmaz. Yapılan kötülüğün hesabını tutmaz. Her şeye katlanır, her şeye inanır, her şeyi ümit eder, her şeye dayanır’ (1. Kor. 13:4-7). Sevginizi güçlendirmeye devam edin, böylece ailenizle daha iyi bir iletişiminiz olacak. Bunu yaptıkça daha mutlu olacaksınız ve Yehova’yı yücelteceksiniz.