1, 2. a) ¿Ñokänti mäkwe ja töi mikani Ngöbö mike täte? b) ¿Kukwe meden ngwantaridre jai jondron ütiäte ja üairebiti tä nikwe yebätä?

NI KWATI krubäte käkwe ja töi mikani sribire Jehová kräke aune ja ngwen Kristo ye erere (Mat. 16:24; 1 Ped. 2:21). Nikwe ja dianinkä Jehová mikakäre täte ye tuin ütiäte nie. Texto ruäre nükani gare nie ye ñan ai käkwe ni töi mikani ja denkä Ngöbö kräke, ñakare aune nikwe ja tötikabare kwin Kukwe Ngöbökwe yebätä. Nireta Jehová aune Jesukristo mike gare jai, yei Jehovata jondron kwin bien ye nükani gare nie aune kukwe namani gare nie ye köböire ni jatani tödeke bäri (Juan 17:3; Rom. 12:2).

² Ni rabadre ja ngwen kwin ni kristiano erere, yekäre kukwe meden tuin kwin ni Rün kä kwinbiti ie ye den ja käne. Ye medenbätä, nikwe ja tötikai kukwe ütiäte nebätä: ¿Jondron meden ütiäte tä nikwe?¿Nita mike tuin ño jai? ¿Ni rabadre dre nuainne ne kwe jondron ütiäte ye rabadre nikwe? ¿Dre ni dimikai kukwe kwin den ja käne?

3. ¿Jondron meden ütiäte tä a) nitre dianinkä nänkäre kä kwinbiti yekwe? b) “obeja mda mda” yekwe?

³ Nitre kristiano braibe tä “jändrän kuin niken ngwarbe ñakare, jübente ñakare amne bä nikwite ñakare” ye ngübare ngäbiti, niaratre ye gobrandi Kristobe kä kwinbiti (1 Ped. 1:3, 4). Jondron ye rabadre kwetre yekäre niaratre “däredreta bobukäre” (Juan 3:1-3). Aune “obeja mda mda” Jesukwe tä sribire gwairebe nitre dianinkä yebe kukwe kwin gobran Ngöbökwe driekäre, ¿jondron meden ütiäte rabai  kwetre? (Juan 10:16.) Kukwe kwin ñaka namani Adán bätä Eva yekwe ye rabai kwetre: niaratre rabai nüne kärekäre kä bä nuäre te aune ñaka ja tare nike, ñaka krüte aune ñaka ja muaire (Apoc. 21:1-4). Ye medenbätä, ni käme murie ketani gwaire Jesube ie kukwe ne käbämikani kwe: “Erametre tita niere matare mäi: Mä täi tibe Kä Bä Nuäre yete” (Luc. 23:43, TNM).

4. ¿Jondron meden ütiäte tä nikwe abokän tä kä mike juto nibätä kä nengwane?

⁴ Jondron ütiäte biani nie ye tä kä mike juto nibätä kä nengwane. “Ni kökaninta Jesú Gobran krikwebätä” yei nita tödeke ye köböire ni töi niena jäme aune nita ja mäke Ngöböbe (Rom. 3:23-25, Ngöbö Täräe [NGT], tärä okwä ükaninte). Ne madakäre, Kukwe Ngöbökwe tä dre käbämike ye nüke gare kwin nie. Arato, nita gwairebe Ngöbö mike täte ja mräkätre kä jökräbiti yebe ye tä kä mike juto krubäte nibätä. Ni testiko Jehovakwe ye ütiäte krubäte. ¡Jondron ütiäte ja üairebiti tä nikwe ye tuin ütiäte nie!

5. ¿Satana tötä dre nuain nitre Ngöbö mikaka täte yebätä, aune dre käkwe ni dimikai nünenkä dite jabätä rüere?

⁵ Jondron ütiäte tä nikwe ye ñaka riadrete nikän, yekäre nikwe ja ngübadrebiti kö okwä Satanakwe yebätä. Niarata ja di ngwen ni Ngöbö mikaka täte töi mike kukwe ñaka kwin den ja käne, ne kwe jondron ütiäte kwetre ye riadrete kän (Núm. 25:1-3, 9). Kä nibira chi käne ye gare ie, ye medenbätä tä ja di ngwen bäri ne kwe ni rikadre ji blobiti (mäkwe ñäkä Apocalipsis 12:12, 17 yebätä). Jondron ütiäte tä nikwe ye nikwe mikadre tuin ütiäte jai ne kwe “Diablu ni ngökaka käkwe kukwe mikaditbe mun rüere, ye ngwane [ni tädre] nünenkä dite jabtä diablu rüere” (Efes. 6:11). Esaú, Isaac monsoi käkwe kukwe nuainbare ye tä kukwe keta kabre ja töi kräke driere nie.

6, 7. ¿Nire abokän Esaú, aune jondron meden rabadre kwe?

⁶ Kirabe Isaac aune Rebeca monsoi namani mukine: kädekani Esaú aune Jacob. Monsotre ye jatani nirien angwane niaratre töi ñaka nämene ja erebe bämikani kwetre. Arato, sribi jene jene nämene kwetre. Biblia tä niere “Esau namani brai kri, aisete käre namani niken muntiare känsenta” Jacob abokän “käre nämane nüne jäme gwi” (Gén. 25:27). Robert Alter, ni kukwe kwitaka käkwe niebare “nüna jäme” kwitata kukwe hebreore ye abokän “ni ja ngwanka metre, o ni töi jäme”.

⁷ Kä namani kwäjätä biti kwärike monso mukine yebiti angwane ruai krütani. Akwa, Jehovakwe kukwe käbämikani Abrahán ie ye ñaka namani ngwarbe. Kä nikani ta angwane Jehovakwe kukwe ye arabe niebare Isaac ie, aune niebare ie nitre kä jökräbiti tibien yekwe jondron kwin rabai Abrahán monsoitre ye köböire (mäkwe ñäkä Génesis 26:3-5 yebätä). Kukwe ye tä mikani gare “meri bkün” kädrieta Génesis 3:15 ye Mesías ara meden jatani Abrahán yekri. Esaú ye Isaac ngobo mubai, yebätä kukwe käbämikani ye rabadre bare niara ye köböire. Akwa, ¿jondron ye mikani tuin ütiäte kwe jai?

8, 9. a) ¿ Jondron ütiäte rabadre Esaukwe ye mikani tuin ño kwe jai b) ¿Kä nikani ta ye bitikäre dre namani gare ie aune dre nuainbare kwe?

⁸ Bati, Esaú jataninta ja gwirete ye ngwane Jacob tuani kwe “ukwen rien” aune niebare kwe ie: “Ti nibi dräre amne, ti kite jraine mrö miare aisete mrö bä tain bürere tä makwe ukwente, ye ngwen chi tie”. Jacob niebare ie: “Ma mubai, aisete jändrän biandre bäri mae tatakwe. Ari ye bien tie mrö ütiäre”. ¿Esaú dre nuainbare? Niebare kwe ie: “¿Ti mubai, aisete ti rabadre jändrän tatakwe bäkäne bäri  makrä abko, rabadre ütiäte tikrä ya?”. Jondron ütiäte nämene kwe akwa ja töi mikani bäri kwe mrö yebätä. Kukwe ye ükatekäre metre Jacob niebare ie: “Ngöbö se okwäbti, jändrän makrä ye ma bike bien jire jökrä tie niere tie”. Esaú ñaka töbikabare jire kukwe yebätä aune kani ngäbiti kwe, ye bitikäre “Jakobokwe ban btä muma kä dianta lenteja, biani kwe Esauye amne Esau nikani kwete. Esaukwe mröbare ünän jökrä btä tomna ñani ünän jökrä kwe, bti nikaninta jäme. Niara mubai, aisete jändrän rünkwe erere rabadre jökrä kwe, ye nin namani ütiäte kräke” (Gén. 25:29-34).

⁹ Isaac ie namani ruin niara krütai, ye ngwane Rebeca kukwe nuainbare ne kwe jondron ütiäte biandre Esaú ie, abokän ñaka mikani tuin ütiäte kwe jai ye rabadre Jacobkwe. Esaú ie namani gare niarakwe jondron ütiäte tuanimetre ye ngwane niebare kwe Isaac ie: “Jändrän ye ngwen siba tie tata, [...] ¿makwe mirite ñakare jire chi mda tikrä ya tata?”. Rün namanina umbre käkwe niebare ie niara ñan raba jondron kwin biani Jacob ie ye kwite, ye medenbätä “Esau moto nötaninte mda, müare kwärä” (Gén. 27:30-38).

10. ¿Jehová namani töbike ño Esaú aune Jacob yebätä aune ñobätä?

¹⁰ ¿Esaú ja töi mikani ño kädrieta Bibliabätä? Biblia tä mike gare niara töi nämene jabebätä aune jondron ütiäte rabadre kwe ye ñaka mikani tuin ütiäte kwe jai. Niara mubai yebätä jondron ütiäte biandre ie ye ñaka namani tuin ütiäte ie aune ñaka nämene Jehová tarere. Kukwe diani kwe ja käne ye rabadre kukwe mike nemen bare mräkätre kwe yebätä ye ñan namani ütiäte kräke. ¡Jacob ñaka nuainbare ye erere! Jondron ütiäte biani ie ye niarakwe mikani tuin ütiäte jai aune rünkwe kukwe niebare ie ja muko känänkäre ye ngwane niarakwe kukwe ye bämikani (Gén. 27:46–28:3). Niarakwe kukwe ngübabare bätärekä aune ja di ngwani krubäte kwe ye köböire niara mräkä yekri Mesías jatani. ¿Jehová namani töbike ño Esaú aune Jacob yebätä? Ni Ngöbö kukwei niekä Malaquías yebiti mikani gare kwe: “Tikwe Jacob tarebare, aune Esaú abokän kräke ti brukwä namani” (Mal. 1:2, 3).

11. a) ¿Biblia tä kukwe niere Esaú yebätä ye ni kristiano raba ja kite ño? b) ¿Esaú kukwe nuainbare ye ñobätä Pablo ketabare nitre ñaka gure metre nemen jabe yebätä?

¹¹ ¿Biblia tä kukwe niere Esaú yebätä ye ni kristiano raba ja kite ño? Apóstol Pablo niebare ja mräkätre kwe yei: “Munkwe ñan ja mika gure tiebe ni mda mdabe amne jändrän kuin deme, ye ie munkwe ñan trö kwita Esaúkwe nuenbare kira ye kwrere.[...] Esaú abko mubai, aisete niara die mikadre rünkwe, akwa mrö batibe btä jändrän kuin ye rürümoinbare kwe jakän Jacoboye” (Heb. 12:16). Kukwe ye  täbe ütiäte ni kräke. Jondron ütiäte tä nikwe ye mikadre tuin ütiäte jankunu jai, ne kwe ni ñaka jatadre töbike jabebätä aune jondron ütiäte ye ñaka riadrete nikän. Akwa, ¿Esaú kukwe nuainbare ye ñobätä Pablo ketabare nitre ñaka gure metre nemen jabe yebätä? Nire käkwe ja töi mikadre Esaú erere angwane raba kite töbike jabebätä aune raba jondron deme tuenmetre rabakäre ni madabe ja mikakäre ngite.

12. a) ¿Satana tä ni nuinte ño? b) Ni törbadre kukwe nuain ye ngwane nitre kädrieta Bibliabätä meden raba ni dimike kukwe kwin den ja käne.

¹² Ni Ngöbö mikaka täte ñaka tä kukwe känene ne kwe rabadre nemen ni madabe, ñakare aune ni mada tä ni nuinte ye ngwane ni ñaka ja mikadre ngite ribedre Jehovai (Mat. 6:13). Satana tä ja di ngwen jankunu ni di gakakäre kukwe ja üairebiti, akwa nita ja di ngwen ja ngwankäre metre kä käme nete (Efes. 6:12). Niarata kä ne gobraine, aune ni töita ja mikabätä ngite ye gare ie, ye medenbätä tä jondron mike tuin bä nuäre nie ni nuatekäre (1 Cor. 10:8, 13). ¿Mä törbadre rabai ni madabe aune ni iti törbadre ja mikai ngite mäbe ye ngwane mäkwe dre nuaindre? Esaú niebare “ngwen chi tie” ye erere mäkwe niedi, o mäkwe kä ngwain nüke jai Jose, Jacob monsoi erere; Potifar muko niara nuaninte ye ngwane ngitiani mentobätä (mäkwe ñäkä Génesis 39:10-12 yebätä).

13. a) ¿José erere ja mräkätre kwati kä nengwane tä ja ngwen ño? ¿Ruäre ja ngwanina ño Esaú erere? b) ¿Dre raba ni dimike ñaka ja ngwen Esaú erere?

¹³ Esaú o José ye erere kukweta nemen bare ja mräkätre ruärebätä, akwa kwati tätre ja ngwen töbätä aune kä mike juto Jehová brukwäbätä (Prov. 27:11). Akwa ja mräkätre ruäre tä ja ngwen Esaú erere aune jondron ütiäte ja üairebiti tä nete kän. Kä kwatire kwatire te nitre Testiko ye kisete sribi ruäre konkrekasionte diankata kän o kitakata kukwebätä tä nemen ni madabe yebätä. Aisete, ni nuate jämi känenkri nikwe ja brukwä ükadrete (Sal. 78:8). Ni nuadrete ye ngwane kukwe ketebu raba ni dimike aune ni töi mike kukwe kwin den ja käne.

14. ¿Kukwe medenbätä töbikadre ne kwe ni töi rabadre “kukwe kämekäme” mike tuin käme jai aune “kukwe kuinkuin” nuainne jankunu?

¹⁴ Keteiti, nikwe kukwe meden nuaindre angwane dre raba nemen bare yebätä töbikadre. Jehovata jondron ütiäte ja üairebiti bien nie, ye medenbätä nita niara tarere bäri angwane jondron ütiäte ye rabai bäri ütiäte ni kräke. Ni mada tare nikwe angwane ni ñaka törbai mikai ulire, ñakare aune ni törbai kukwe kwin nuain okwäbiti. Aisete, nikwe kukwe käme diandre ja käne angwane kukwe tare rabai bare nibätä aune nikwe ni mada mikai ulire yebätä nikwe töbikadre. Ni raba ngwentari jai: “¿Tikwe kukwe ñaka kwin nuaindre angwane tikwe ja mäkäi jankunu Jehovabe? ¿Ye matai ño ti mräkätrebätä? ¿Ja mräkätre konkrekasionte töi rabai ño? ¿Tikwe ni mada ngwain ngoto ritete?” (Filip. 1:10). Arato, ni raba kukwe mada ngwentari jai: “¿Tikwe ja mikadre ngite ye kä mikai juto jankunu tibätä aune kukwe rabai bare tibätä ye nuadi nuäi? ¿Esaú namani ulire aune namani ja muaire kukwe nuainbare kwe yebätä ye erere ti tö ja tuai?” (Heb. 12:17). Töbikadre kukwe ngwantarita yebätä ye käkwe ni töi mikai “kukwe kämekäme” mike tuin käme jai, aune “kukwe kuinkuin” nuainne (Rom. 12:9). Nita Jehová tarere ye käkwe ni töi mikai jondron ütiäte tä nikwe ye mike tuin ütiäte jai (Sal. 73:28).

15. ¿Dre käkwe ni dimikai ne kwe ni tädre dite kä käme nete?

¹⁵ Ketebukäre, nikwe kukwe nuaindre ne kwe ni tädre dite. Jehovata jondron keta  kabre bien nie ja üairebiti ne kwe ni tädre dite kä käme nete. Ñodre, ni raba ja tötike Bibliabätä, näin gätäbätä, kukwe driere aune orasion nuainne (1 Cor. 15:58). Dreta ni brukwäte ye nita mike gare Jehovai orasion yebiti. Arato, kukwe drieta käre ye tä ni dimike ni nuateta ye ngwane (mäkwe ñäkä 1 Timoteo 6:12, 19 yebätä). Ni tädre dite yekäre nikwe ja di ngwandre (Gál. 6:7). Proverbios kapitulo 2 tä blite kukwe yebätä.

16, 17. ¿Dre raba ni dimike kukwe kwin den ja käne?

¹⁶ Proverbios kapitulo 2 tä ni töi mike ja ngwen töbätä aune töbike kwin ja käne. Ni töita ye erere angwane ye raba ni dimike kukwe meden kwin aune kukwe meden käme ye mike gare jai, arato nikwe ja töi ükaite ja gobrainkäre aune ni töita drebätä ye nita nuainne ye rabai gare nie arato. Nikwe ja di ngwandre ne kwe kukwe kwin diandre ja käne. Biblia tä kukwe ne niere: “Monso tikwe mäkwe ti kukwei ka ngäbiti aune tita kukwe nuainmana mäi ye mäkwe ngüba, Ngöbö töbätä ye mäkwe kukwe nuadi ne kwe mäkwe ja brukwä mikadre kukwe ye mike nüke gare jai; arato, kukwe ye rükadre gare kwin mäi ye mätä ribere jai bätä töbikadre kwin ye mäkwe kärä, aune mätä ja di ngwen känene ngwian aune jondron ütiäte ükani ye kwrere, ye ngwane Jehová jürä ngwandre ño jabätä ye rukai gare mäi aune kukwe Ngöbökwe ye kwain mäi. Jehová ye ara tä ni mike töbätä, niara tä ni tötike töbikakäre kwin” (Prov. 2:1-6).

¹⁷ Kukwe ne tä mike gare nikwe kukwe kwin diandre ja käne yekäre ni rabadre kukwe nieta Proverbios yebätä ye nuainne. Nikwe Jehová tuainmetre ja töi ükete, nikwe oradre jankunu ie aune nikwe niara kukwei känändi jondron ütiäte ye kwrere, angwane ja di kwain nie ja ngwankäre dite ni nuadrete ye ngwane.

18. ¿Mä töita kwatibe dre nuainbätä, aune ñobätä?

¹⁸ Nire nire tä ja di ngwen kukwe mike nüke gare jai, töbike kwin käne aune ja ngwen töbätä yei Jehovata kukwe mike nüke gare. Nikwe kukwe ye känändre aune ja töi mikadre ye erere angwane ni rökrai bäri niara ken. Nikwe ja mäkäi bäri ben, ye käkwe ni kriemikai ni nuaite ye ngwane. Ni rökrai bäri Ngöbö ken aune niara jürä ngwandre jabätä ye käkwe ni töi mikai ñaka ja mike ngite (Sal. 25:14; Sant. 4:8). Nita ja mäke ben ye tä kä mike juto nibätä aune kukwe nieta kwe nie ye nita mike täte, angwane nikwe kukwe kwin diain ja käne kä mikakäre juto niara brukwäbätä, aune jondron ütiäte tä nikwe ye ñaka riaite nikän.