1, 2. (a) No ita hani phetho yaṋu ya u shumela Mudzimu? (b) Ndi mbudziso dzifhio dzine ra nga dzi vhudzisa nga ha ifa ḽashu ḽa muya?

VHATHU vha dzimilioni vho ita phetho ya vhuṱali ya u shumela Yehova Mudzimu nahone vho tevhela tsumbo ya Yesu Kristo tshifhinga tshoṱhe. (Mat. 16:24; 1 Pet. 2:21) A ri dzhieli fhasi u ṋekedza vhutshilo hashu kha Mudzimu. Phetho yashu a yo ngo thewa kha nḓivho ṱhukhu ya maṅwalo, fhedzi yo thewa kha u guda nga vhuronwane Ipfi ḽa Mudzimu. Nga zwenezwo, ro guda zwidodombedzwa zwinzhi zwine zwa khwaṱhisa lutendo nga ha ifa ḽe Yehova a ḽi vhea kha vhane “vha fanela uri vha ḓivhe iwe Mudzimu wa ngoho u woṱhe, vha ḓivhe na Yesu Kristo we wa mu ruma.”—Yoh. 17:3; Vharoma 12:2.

² U itela uri ri dzule ri Vhakriste, ri fanela u ita phetho dzi takadzaho Khotsi ashu wa ṱaḓulu. Yeneyi thero i ḓo haseledza hedzi mbudziso dza ndeme: Ifa ḽashu ndi mini? Ri fanela u ḽi dzhia hani? Ri nga ita hani vhungoho ha uri ri wane ifa ḽashu? Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa u ita phetho dza vhuṱali?

3. Ndi ḽifhio ifa ḽe ḽa lindelwa nga (a) vhaḓodzwa na (b) vha “dziṅwe nngu”?

³ Tshivhalo tshiṱuku tsha Vhakriste tsho lavhelela u wana “ifa ḽi sa tshinyali, ḽi si na tshika na ḽi sa puti”—ndugelo ya u vhusa na Kristo ṱaḓulu. (1 Pet. 1:3, 4) U itela u wana ḽeneḽo ifa, vhenevho vhathu vha fanela u “bebwa hafhu.” (Yoh. 3:1-3) Ndi ḽifhio ifa ḽa vhathu vha Yesu vha dzimilioni vha “dziṅwe nngu,” vhane vha konana na vhatevheli vhawe vho ḓodzwaho kha u huwelela mafhungo maḓifha a Muvhuso wa Mudzimu? (Yoh. 10:16) Vha dziṅwe nngu vha ḓo wana ifa ḽe Adamu na Eva vha si ḽi wane—ḽine ḽa vha vhutshilo vhu sa fheli paradisoni  kha ḽifhasi, hune ha sa ḓo vha na maṱungu, lufu kana u lila. (Nzumb. 21:1-4) Yesu o fulufhedzisa muitazwivhi we a fa nae u ri: “Ngoho ndi a u vhudza ṋamusi, u ḓo vha na nṋe Paradisoni.”—Luka 23:43.

4. Ndi phaṱhutshedzo dzifhio dzine ra ḓiphina ngadzo zwino?

⁴ Na zwino, hu na zwine ra zwi takalela nga ha ifa ḽashu. Ngauri ri na lutendo kha “tshirengululi tsho lifhiwaho nga Kristo Yesu,” ri na mulalo wa ngelelo na vhushaka vhuhulwane na Mudzimu. (Vharoma 3:23-25) Ri pfesesa nga vhuḓalo mafulufhedziso a ndeme a re Ipfini ḽa Mudzimu. Zwiṅwe hafhu, u vha tshipiḓa tsha vhurathu na vhukomana ha tshaka dzoṱhe zwi ri ita uri ri takale nga maanḓa. Ndi ndugelo yavhuḓi lungafhani u vha Ṱhanzi dza Yehova. Ndi ngazwo ri tshi dzhiela nṱha ifa ḽashu!

5. Sathane o lingedza u ita mini kha vhashumeli vha Mudzimu, nahone ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa u iledza zwikwekwe zwawe?

⁵ U itela uri ri si xelelwe nga ifa ḽashu ḽavhuḓi, ri fanela u dzula ri tshi ṱhogomela zwikwekwe zwa Sathane. Ndi kale Sathane a tshi khou linga vhathu vha Mudzimu uri vha dzhie phetho dzine dza ḓo ita uri vha xelelwe nga ifa ḽavho. (Num. 25:1-3, 9) Ṱhogomelani uri vhufhelo vhu tsini, Sathane u khou ḓi bvela phanḓa a tshi ri fhura. (Vhalani Nzumbululo 12:12, 17.) Arali ri tshi ṱoḓa u bvela phanḓa ri tshi ‘lwisana na vhukwila ha Diabolo ro khwaṱha,’ ri fanela u bvela phanḓa ri tshi dzhiela nṱha ifa ḽashu. (Vhaef. 6:11) Kha ḽeneḽi sia, tsumbo i tsivhudzaho ya Esau murwa wa musimulalushaka Isaka i sumbedza ngudo dzine ra fanela u sa dzi hangwa.

6, 7. Esau o vha e nnyi nahone ndi ḽifhio ifa ḽe a vha a tshi ḓo ṋewa ḽone?

⁶ Miṅwaha i ṱoḓaho u vha 4 000 yo fhiraho, Isaka na Rebeka vho vha na vhana vha mafhaṱa, Esau na Yakobo. Samusi mafhaṱa a tshi khou aluwa, vho ḓa vha fhambana nga vhumuthu havho na phetho dzavho. “Esau a vha munna wa mudzimba, muthu wa ḓaka;” fhedzi “Yakobo a vha munna wa u vuḓa, a ṱwa muṱani.” (Gen. 25:27) Muṱalutshedzeli wa Bivhili Robert Alter o amba uri ipfi ḽa Luheberu “u vuḓa,” “ḽi amba u fulufhedzea kana u sa ita zwivhi.”

⁷ Musi Esau na Yakobo vhe na miṅwaha ya 15, makhulu wavho Abrahamu o ḓa a lovha, fhedzi fulufhedziso ḽe Yehova kha Abrahamu a ḽo ngo lovha. Nga murahu, Yehova o dovha a amba ḽeneḽo fulufhedziso kha Isaka, ḽa uri tshaka dzoṱhe dza shango u ḓo dzi fhaṱutshedza nga vhana vha Abrahamu. (Vhalani Genesi 26:3-5.) Ḽeneḽo fulufhedziso ḽo dzumbulula uri Messia—ane a vha “mbeu” i fulufhedzeaho yo bulwaho kha Genesi 3:15—u ḓo bva kha mbeu ya Abrahamu. Esau sa tanzhe ḽa Isaka, o vha e na ndugelo ya u ṋewa ḽeneḽo fulufhedziso. Esau o vha a tshi ḓo ṋewa ifa ḽavhuḓi lungafhani! Naa o ḽi dzhiela nṱha?

8, 9. (a) Ndi phetho ifhio ye Esau a i dzhia malugana na ifa ḽawe? (b) Nga murahu ha miṅwaha, ndi mini zwe Esau a zwi ṱhogomela nga ha phetho ye a i ita, nahone o aravha hani?

⁸ Ḽiṅwe ḓuvha musi Esau a tshi bva tsimuni, o vhona Yakobo a tshi khou “bika tshidzimba.” Esau a amba nae a ri: “Mphe ndi mile izwo zwithu zwitswuku izwo, hezwo zwitswuku nandi; ngauri ndo neta.” Yakobo a mu fhindula a ri: “Mbambadzele vhutanzhe hau ṋamusi.” Esau o khetha u ita zwifhio? Zwi mangadzaho o ri: “Vhutanzhe vhu ḓo mpfarisa’ni?” Esau a khetha tshidzimba nṱhani ha ndugelo ya vhutanzhe hawe! U khwaṱhisedza honoho vhutanzhe, Yakobo a ri: “Ranga u ana ndi zwi pfe.” A sa vhuyi a timatima, Esau o rengisa vhutanzhe hawe. Nga murahu ha zwenezwo, “Yakobo a mbo ṋea Esau vhuswa na tshidzimba tsha ṱhumbe, a ḽa a nwa a ḓi-ṱutshela. Ndi hone he Esau a nyadza vhutanzhe hawe.”—Gen. 25:29-34.

⁹ Nga murahu ha miṅwaha, musi Isaka a tshi humbula uri u tsini na u fa, Rebeka o ita vhungoho ha uri Yakobo a wane  vhutanzhe ha Esau. Musi Esau a tshi zwi ṱhogomela nga murahu ha phetho ya vhutsilu ye a i ita, a humbela Isaka a ri: “Na nṋe-vho mphaṱhutshedze, Khotsi-anga . . . Nṋe-vho a wo ngo ntsiela phaṱhutshedzo naa?” Musi Isaka a tshi amba u ri a nga si kone u shandula phaṱhutshedzo ye a i ṋea Yakobo, Esau a “vusa tshililo.”—Gen. 27:30-38.

10. Yehova o dzhia hani Esau na Yakobo nahone ndi ngani?

¹⁰ Ndi masia afhio a vhuḓifari ha Esau ane ra a guda Maṅwaloni? O sumbedza uri nyemulo dzawe dza ṋama ndi dzone dza ndeme khae u fhira phaṱhutshedzo ye ya fulufhedziswa nga Yehova sa tshipiḓa tsha ifa ḽawe. Esau ho ngo dzhiela nṱha vhutanzhe hawe nahone zwi tou vha khagala uri o vha a sa funi Mudzimu. Zwiṅwe hafhu, Esau ho ngo humbula uri phetho ye a i ita i ḓo kwama vhana vhawe. Yakobo o ita zwo fhambanaho na zwenezwo, o dzhiela nṱha vhukuma ifa ḽawe. Sa tsumbo, Yakobo o thetshelesa nyeletshedzo ya vhabebi vhawe malugana na u khetha mufumakadzi. (Gen. 27:46–28:3) Ngauri Yakobo o ita phetho yawe ye ya vha i tshi ṱoḓa u sa fhela mbilu na u ḓidzima zwiṅwe zwithu, o fheleledza e makhulukuku wa Messia. Mudzimu o dzhia hani Esau na Yakobo? A tshi shumisa muporofita Maleaxi, Yehova o ri: “Nṋe-ha nda mbo funa Yakobo. Esau ndo lwa nae.”—Mal. 1:2, 3.

11. (a) Ndi ngani tsumbo ya Esau i tshi shuma kha Vhakriste ṋamusi? (b) Ndi ngani Paulo o ṱumanya vhupombwe na zwe zwa itwa nga Esau?

¹¹ Naa zwine Bivhili ya amba nga ha Esau zwi a shuma kha Vhakriste ṋamusi? Ee, zwi a shuma! Muapostola Paulo o tsivhudza vhatendi ngae u ri vha fanela u ṱhogomela uri ‘vhukati havho hu si vhe na phombwe kana naho e nnyi a sa dzhieliho nṱha zwithu zwikhethwa, u fana na Esau, we a rengisa ndugelo ya vhutanzhe nga ndilo nthihi ya zwiḽiwa.’ (Vhaheb. 12:16) Yeneyo tsivhudzo i kha ḓi shuma na kha Vhakriste. Ri fanela u dzula ri tshi dzhiela nṱha zwithu zwikhethwa u itela uri ri si kundwe nga nyemulo dza ṋama nahone ra xelelwa nga ifa ḽashu ḽa muya. Ndi ngani Paulo o ṱumanya na vhupombwe na zwe zwa itwa nga Esau? Ngauri arali ri na mahumbulele a fanaho na a Esau, ra tendela nyemulo dza ṋama dzi tshi ri langa, zwi ḓo ri lelutshela uri ri ḓidzhenise kha lutamo lwa vhuaḓa nahone ra ita vhupombwe zwa ita uri ri xelelwe nga zwithu zwikhethwa.

12. (a) Sathane u ri linga nga nḓila-ḓe? (b) Ṋeani tsumbo dzi bvaho Maṅwaloni dzine dza ḓo ri thusa arali ro sedzana na phetho dzi konḓaho.

¹² Samusi ri vhashumeli vha Yehova, ri iledza zwithu zwine zwa ḓo ri linga uri ri ṱanganele kha vhuḓifari vhuvhi ha u ṱangana nga dzimbeu. Nṱhani hazwo, ri rabela uri Yehova Mudzimu a ri thuse u lwisana  na milingo musi hu na muṅwe muthu ane a ṱoḓa uri linga uri ri si mu thetshelese. (Mat. 6:13) Fhedzi Sathane u dzulela u lingedza u fhelisa vhumuya hashu musi ri tshi lwela u dzula ri tshi fulufhedzea kha shango ḽeneḽi ḽivhi. (Vhaef. 6:12) Samusi Diabolo e mudzimu wa ano maitele mavhi a zwithu, u a ḓivha nḓila ya u shumisa nyemulo dzashu dza u sa fhelela nga uri vhetshela milingo yo ḓoweleaho kha vhathu vha songo fhelelaho. (1 Vhakor. 10:8, 13) Sa tsumbo, edzani u ḓihumbula ni kha vhuimo vhune ha ni ṋea tshibuli tsha u fusha nyemulo dzaṋu nga nḓila i songo kunaho. Ni ḓo khetha u ita mini? Naa ni ḓo nga Esau nahone na ri: “Mphe ndi mile izwo zwithu.” Kana ni ḓo lwisana na nyemulo dzenedzo nahone na shavhela kule nadzo, u fana na Yosefa murwa wa Yakobo, we a lingwa nga mufumakadzi wa Potifaro?—Vhalani Genesi 39:10-12.

13. (a) Ṋamusi, vhanzhi vho ita hani phetho u fana na Yosefa, fhedzi vhaṅwe vho fana hani na Esau? (b) Tsumbo dza vhathu vhe vha ita u fana na Esau dzi ri ita uri ri ṱhogomele mini zwa ndeme?

¹³ Vhunzhi ha vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vho vhuya vha vha kha vhuimoni he vha fanela u ita phetho i fanaho na ya Esau kana Yosefa. Vhanzhi vho ita phetho ya vhuṱali nahone vha takadza mbilu ya Yehova. (Mir. 27:11) Naho zwo ralo, musi vhaṅwe vhatendi nga riṋe vho sedzana na milingo, vho ita zwi fanaho na zwa Esau, nahone vha vhea ifa ḽavho ḽa muya khomboni. Zwi re zwone ndi uri tshivhalo tshihulwane tsha vhathu vha soliwaho na vha bviswaho tshivhidzoni ṅwaha muṅwe na muṅwe, ndi tsha vhane vha ḓifara luvhi nga zwa u ṱangana nga dzimbeu. Ndi zwa ndeme lungafhani u lugiselela mbilu dzashu zwino—ri sa athu ḓiwana vhuimoni vhune ha ḓo linga u fulufhedzea hashu! (Ps. 78:8) Hu na vhukando vhuvhili vhune ra nga vhu dzhia, vhune ha ḓo ri thusa u lwisana na milingo nahone ha ri thusa u ita phetho dza vhuṱali nga murahu.

14. Ndi mbudziso dzifhio dzine ra fanela u elekanya ngadzo dzine dza ḓo ri thusa u ‘nengwa vhuvhi’ ra ‘nambatela zwivhuya’?

¹⁴ Vhukando ha u thoma vhu katela u elekanya nga ha masiandoitwa a zwine ra zwi ita. U dzhiela nṱha hashu ifa ḽashu ḽa muya zwi ḓitika nga maanḓa nga nḓila ine ra funa ngayo Yehova, Muṋei wa ḽeneḽo ifa. Naho zwo ralo, arali ri tshi funa muṅwe muthu, a ri ṱoḓi u mu vhaisa. Nṱhani hazwo, ri lwela uri a ri tonde. Arali ri tshi ṱoḓa zwenezwo, ndi zwavhuḓi uri ri ḓiṋee tshifhinga tsha u elekanya nga ha nḓila ine masiandoitwa a ḓo ri kwama ngayo, na vhaṅwe vhathu arali ra tendela u kundwa nga nyemulo dza ṋama dzi songo kunaho. Ri fanela u ḓivhudzisa uri: ‘Zwithu zwine nda zwi ita ndi sa humbuleli vhaṅwe vhathu, zwi nga kwama hani vhushaka hanga na Yehova? Muṱa wanga u ḓo kwamea hani arali nda ita zwithu zwo khakheaho? Zwi ḓo kwama hani vhahashu tshivhidzoni? Naa ndi ḓo khukhulisa vhaṅwe?’ (Vhafil. 1:10) Ri nga dovha hafhu ra ḓivhudzisa: ‘Naa tshifhinga tshiṱuku tsha u ḓifhelwa nga madakalo a vhuaḓa ndi tsha ndeme u fhira makhaulambilu ane a ḓo ḓiswa nga phetho dzanga? Naa ndi ṱoḓa u fheleledza ndi tshi fana na Esau, we a vusa mukosi musi a tshi ṱhogomela zwe a ita?’ (Vhaheb. 12:17) U elekanya nga mbudziso dzenedzi zwi ḓo ri thusa u ‘nengwa vhuvhi’ ra ‘nambatela zwivhuya.’ (Vharoma 12:9) U funa Yehova ndi zwone zwine vhukuma zwa ḓo ri sudzulusela uri ri farelele kha ifa ḽashu.—Ps. 73:28.

15. Ndi mini zwine zwa ḓo khwaṱhisa tsireledzo dzashu dza u lwisana na zwithu zwine zwa vhea vhumuya hashu khomboni?

¹⁵ Vhukando ha vhuvhili vhu katela u khwinisa nḓila ine ra ḓitsireledza ngayo. Yehova o ri itela ndugiselelo nnzhi u itela u khwinisa nḓila ine ra ḓitsireledza kha milingo ya shango ine ya dzhenisa vhumuya hashu khomboni. Ndugiselelo dzawe dzi  katela u guda Bivhili, miṱangano ya Vhukriste, vhuḓinḓa ha tsimu na thabelo. (1 Vhakor. 15:58) Tshifhinga tshoṱhe musi ri tshi shululela mbilu dzashu kha Yehova nga thabelo na musi ri tshi ṱanganela kha vhuḓinḓa ha Vhukriste, ri vha ri tshi khou khwaṱhisa tsireledzo ya u lwisana na milingo. (Vhalani 1 Timotheo 6:12, 19.) Kha liṅwe sia, u khwaṱhisa tsireledzo dzashu dza u lwisana na milingo zwi ṱoḓa vhuḓidini hashu. (Vhagal. 6:7) Zwenezwi zwi vhonala kha ndima ya vhuvhili ya Mirero.

16, 17. Ri nga bvelela hani kha u ṱoḓa vhukoni ha u ita phetho dza vhuṱali?

¹⁶ Mirero ndima ya 2 i ri ṱuṱuwedza uri ri wane nḓivho na vhukoni ha u ṱalukanya. Zwenezwo zwifhiwa zwi ita uri ri kone u ṱalula vhukati ha vhuḓi na vhuvhi, u ḓilanga na u funesa u ḓitakadza. Fhedzi naho ri tshi ḓo kona u ita zwenezwo, zwi ḓitika nga vhuḓidini hashu. Musi Bivhili i tshi ombedzela yeneyo ngoho ya mutheo, yo amba uri: “Ṅwana’nga, ngavhe U tshi tenda zwe nda amba, U tshi ḓi-vhulungela zwe nda U laedza. Nḓevhe dzau ngavhe dzi tshi thetshelesa zwa vhuṱali, mbilu yau ya sedzesa ṱhalukanyo. Ngavhe U tshi vhidzelela nḓivho, wa ’tou ṱavhela ṱhalukanyo mukosi, wa i ṱoḓa vhunga maseṱha, wa i londota vhunga lupfumo lwe lwa dzumbwa. Ndi hone U tshi ḓo ḓivha u ofha Yehova, ndi hone U tshi ḓo wana u ḓivha Mudzimu. Ngauri vhuṱali muthu u vhu ṋewa nga Yehova; nḓivho na u ṱalukanya zwi bva mulomoni wawe.”—Mir. 2:1-6.

¹⁷ Zwi tou vha khagala uri, u bvelela hashu kha vhukoni ha u ita phetho dza vhuṱali zwi ḓitika nga u kona u swikelela zwo ṅwalwaho kha Mirero. Ri nga bvelela kha u ima ro khwaṱha ri tshi lwisana na milingo arali ra tendela maambiwa a Yehova a tshi shandula zwine ra vha zwone nga ngomu, arali ra rabelela vhulivhisi ha Mudzimu ri sa neti, nahone arali ra ṱoḓa nḓivho ya Mudzimu vhunga madzanga o dzumbiwaho.

18. No ḓiimisela u bvela phanḓa ni tshi ita mini, nahone ndi ngani?

¹⁸ Yehova u ṋea nḓivho, u pfesesa, ṱhalukanyo na vhuṱali kha vhane vha ita vhuḓidini ha u ṱoḓa zwenezwi zwifhiwa. Musi ri tshi zwi ṱoḓa na u zwi shumisa, ri ḓo sendela tsini na Muṋei, Yehova. Zwiṅwe hafhu, vhushaka hashu vhuhulwane na Yehova Mudzimu vhu ḓo shuma sa tsireledzo musi ro sedzana na mulingo. Arali ra sendela tsini na Yehova nahone ra mu ofha, u ḓo ri tsireledza kha u ita zwithu zwi songo lugaho. (Ps. 25:14; Yak. 4:8) U nga ri ri nga ḓifhelwa nga vhukonani vhune ra vha naho na Yehova na vhuṱali he a ri ṋea hone, zwenezwo zwi ḓo ri thusa roṱhe u ita phetho dza vhuṱali, dzine dza mu takadza nahone dza tsireledza ifa ḽashu.