Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

Guníʼ ique chaahuiʼ ante gúniluʼ xiixa ti cadi gunítiluʼ herencia stiluʼ

Guníʼ ique chaahuiʼ ante gúniluʼ xiixa ti cadi gunítiluʼ herencia stiluʼ

«Laucaa ná ni nadxabaʼ, ne lachinanda ni nachaʼhuiʼ.» (ROM. 12:9)

1, 2. 1) Xi gucané lii para gudixhe íqueluʼ gúniluʼ ni na Dios. 2) Xi naquiiñeʼ guinabadiidxanu laca laanu de herencia ni cudii Dios.

 LAANU nuunu lade ca millón de binni nuu xpiaaniʼ ni maʼ gudixhe ique guni adorar Jiobá ne chinanda ejemplu stiʼ Jesucristu (Mat. 16:24; 1 Ped. 2:21). Nabé risaca para laanu ni bíninu dxi bidiʼnu xquendanabáninu Dios. Ni bíninu riʼ, qué ñúninu ni purtiʼ si maʼ nánnanu xiná chupa chonna textu zeeda lu Biblia, sínuque purtiʼ maʼ biʼndaʼ chaahuinu xi rusiidiʼ Stiidxaʼ Dios. Pur laani bizíʼdinu stale cosa ni biquidxi fe stinu, ni racané laanu gusisácanu herencia cudii Jiobá cani riziidiʼ de laa ne de Jesucristu (Juan 17:3; Rom. 12:2).

2 Para cadi guixélenu de Jiobá, naquiiñeʼ quixhe íquenu gúninu guiráʼ ni riuuláʼdxibe. Nga runi, lu tema riʼ zacábinu caadxi guendarinabadiidxaʼ nabé risaca riʼ: Xii nga herencia stinu. Pabiáʼ naquiiñeʼ gusisácanu ni. Xi caquiiñeʼ gúninu para guicaanu ni. Xi zacané laanu para guiníʼ ique chaahuinu ante gúninu xiixa.

XII NGA HERENCIA STINU

3. Xi herencia cabeza 1) ca xpinni Cristu ni bibí. 2) ca «xcaadxi dendxu».

3 Ti grupu huiiniʼ si de xpinni Cristu nga cabeza gaca ni na ca diidxaʼ riʼ: «Ne zacaa nu ni cayapa chaahui be para laanu ibáʼ. Qué zanda initilú ni, nin guiuʼdxu ni, nin guioʼxho ni», laani nga ndaayaʼ de guni mandarnécabe Cristu guibáʼ (1 Ped. 1:3, 4). Ne para guicaacabe ni, naquiiñeʼ gálecabe «sti tiru» (Juan 3:1-3). Yanna, xii nga herencia ni nuu para ca millón de «xcaadxi dendxu» stiʼ Jesús, cani cayacané ca discípulo ni bibí para guireeche ca diidxaʼ nacubi ne galán stiʼ Reinu stiʼ Dios yaʼ (Juan 10:16). Laani nga ni biniti Adán ne Eva dxi bicheenecaʼ Dios: guendanabani ni qué zaluxe ndaaniʼ ti paraísu ra qué ziuu guendananá, qué ziuu guendaguti nin yuubaʼ (Apoc. 21:1-4). Nga runi, gunda gudxi Jesús hombre malu ni guti cueʼbe que ca diidxaʼ riʼ: «Dxandipeʼ cayabeʼ lii yannadxí: Ziuuneluʼ naa ndaaniʼ Paraísu» (Luc. 23:43TNM).

4. Xi ndaayaʼ mápeca cadúʼyanu yanna.

4 Peru dede yanna mápeca cadúʼyanu caadxi ndaayaʼ ni nuu lu herencia stinu. Primé la? nápanu guendariuudxi ne nuunu gaxha de Dios purtiʼ nápanu fe lu ni biʼniʼ Jesús ra gudixe «saca ni bichéʼ nu» (Rom. 3:23-25). Laaca riene chaahuinu guiráʼ ca cosa sicarú ni na Stiidxaʼ Dios chigaca. Ne nabé nayecheʼ riuʼnu purtiʼ nuunu lade guiráʼ ca xpinni cristu ni nadxiisaa ni nuu lu guidubi naca Guidxilayú. Ne laaca ti ndaayaʼ naroʼbaʼ nga nácanu testigu stiʼ Jiobá. ¡Nga runi nabé rusisácanu herencia cudii Dios laanu!

5. Xi racalaʼdxiʼ Binidxabaʼ guni né ca xpinni Dios, ne xi zanda gacané laanu para cadi guiábanu lu ca trampa stibe.

5 Yanna, para cadi gunítinu herencia sicarú stinu, naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu ti cadi guiábanu lu ca trampa stiʼ Binidxabaʼ. Laabe nisi cuyúbibe ximodo gucaabe ca xpinni Dios gúnicaʼ xiixa ni cadi jneza para guníticaʼ herencia sticaʼ (Núm. 25:1-3, 9). Ne cumu nánnabe mayaca guinitilube la? jmaruʼ si cuyúbibe ximodo guxhélebe laanu de Dios (biindaʼ Apocalipsis 12:12, 17). Pa qué racaláʼdxinu «usaba binidxabaʼ [laanu] ne enda nexhená stiʼ» la? cadi naquiiñeʼ gusaana de gusisácanu herencia stinu (Efes. 6:11). Nga runi, guidúʼndanu historia stiʼ Esaú, xiiñiʼ Isaac, purtiʼ zusiidini laanu stale cosa risaca.

QUÉ CHUʼ DXI GÁCANU CASI ESAÚ

6, 7. Tu guca Esaú, ne xi herencia guyuu para laa.

6 Raca biaʼ tapa mil iza, gupa Isaac ne Rebeca ti cuachi: Esaú ne Jacob. Dxi maʼ ziniisicabe, bihuinni gadxé gadxé modo laacabe ne laaca gadxé modo biquiiñecabe tiempu stícabe. Biblia na «beeda gaca Esaú ti hombre ni nanna guinaazeʼ maniʼ guiʼxhiʼ, ne nanna guni dxiiñaʼ lu layú», ne Jacob guca ti hombre «ni qué gapa donda, ni guleza ndaaniʼ yoo de lari» (Gén. 25:27). Robert Alter, ti hombre ni rutiixhi Biblia, na riquiiñecabe diidxaʼ «qué gapa donda» ca lu hebreu para guzeetecabe de «tuuxa ni runi guiráʼ ni na Dios ne qué runi cosa malu».

7 Dxi napa ca cuachi riʼ 15 iza, guti bixhozebiidacaʼ, Abrahán. Peru neca guti Abrahán, qué nusiaandaʼ Jiobá ni maca gudxi laabe. Despué gudxi Jiobá ni Isaac ne gudxi laabe zacaa guiráʼ binni Guidxilayú ndaayaʼ pur ca xiiñiʼ Abrahán (biindaʼ Hechos 3:25). Zacá bisihuinni Jiobá zale Mesías —binni «ni za de gunaa» ni ruzeeteʼ Génesis 3:15— lade ca xiiñiʼ Abrahán. Cumu Esaú nga baʼduʼ lugola stiʼ Isaac la? laa nga napa derechu para guicaa herencia ni bizabiruaa Dios que. Ñee bisisaca Esaú herencia stiʼ la?

Cadi gúniluʼ xiixa ni gucaa lii gunítiluʼ herencia cudii Dios lii

8, 9. 1) Xi biʼniʼ Esaú né herencia stiʼ. 2) Xi gunna Esaú ra gudiʼdiʼ iza, ne xi bíʼnibe.

8 Ti dxi ora bibiguetaʼ Esaú de lu layú, biiyabe Jacob «cayuni ti sopa» ne gúdxibe laa: «¡Nagueendaca, dané naa caadxi guendaró xiñáʼ... guendaró xiñáʼ nuu racá, purtiʼ nabé maʼ bidxagaʼ!». Óraque bicabi Jacob laabe: «¡Ante gudieeʼ ni lii, bitoo guiráʼ derechu ni napuʼ casi baʼduʼ lugola luaʼ!». Xi biʼniʼ Esaú óraque yaʼ. Guidúʼyanu xi bicábibe: «Xi cueenduáʼ gacaʼ baʼduʼ lugola yaʼ». Racá ridúʼyanu bíʼnibe jma pur ti bladuʼ guendaró que pur derechu ni nápabe casi baʼduʼ lugola. Para guʼyaʼ Jacob dxandíʼ ngue cutoo Esaú derechu stiʼ la? gudxi laabe: «¡Biʼniʼ jurar ni yánnaca!». Qué niníʼ ique Esaú ni chupa biaje ne bitoo ni. Óraque «bidii Jacob laabe pan ne sopa de lenteja que, óraque bizulú gudó Esaú ne güeʼ. Despué biasa ne biree zeʼ. Zaqué bisihuinni Esaú qué risaca derechu ni napa casi baʼduʼ lugola» (Gén. 25:29-34).

9 Gudiʼdiʼ si caadxi iza, dxi biʼniʼ sentir Isaac mayaca gatiʼ, biyubi Rebeca ximodo guicaa Jacob derechu casi baʼduʼ lugola ni bitoo Esaú que. Ora bidii Esaú cuenta cadi jneza ni biʼniʼ, maʼ qué ñanda ñuni gastiʼ, óraque gúdxibe bixhózebe Isaac: «¡Guluu ndaayaʼ naa, ya, laaca guluu ndaayaʼ naa, bixhozeʼ huiineʼ! [...] Ñee qué nusaanuʼ ti ndaayaʼ para naa la?». Ora gudxi bixhózebe laabe qué zanda guchaa ndaayaʼ ni maʼ bidii Jacob que la? «bicaa [Esaú] ridxi ne biinaʼ de guidubi ladxidóʼ» (Gén 27:30-38).

10. Xi guníʼ ique Jiobá de Esaú ne Jacob, ne xiñee.

10 Xii nga na Stiidxaʼ Dios jma bisisaca Esaú. Jma bisisácabe ti bladuʼ guendaró que ca ndaayaʼ ni nuu lu herencia ni maca guníʼ Jiobá guicaabe casi baʼduʼ lugola. Qué nusisácabe ni purtiʼ cadi nadxiibe Jiobá. Ne laaca qué niníʼ íquebe xi zazaaca ca xiiñibe pur ni bíʼnibe que. ¡Peru Jacob bisihuinni maʼ gadxé laa! Laa dxandíʼ bisisaca herencia stiʼ. Ne bisihuínnibe ni ora bizuubabe stiidxaʼ bixhózebe dxi gudxi laabe tu guichaganabe (Gén. 27:46–28:3). Dxandíʼ gúcani nagana para laabe, peru cumu bizuubabe diidxaʼ la? guluu Jiobá ndaayaʼ laabe ra beeda gale Mesías que lade ca xiiñibe. Xi guníʼ ique Jiobá de Esaú ne Jacob yaʼ. Biquiiñeʼ Jiobá Malaquías para guníʼ ca diidxaʼ riʼ: «Gunnaxhieeʼ Jacob, ne gucananaladxeʼ Esaú» (Mal. 1:2, 3).

11. 1) Xi rusiidiʼ historia stiʼ Esaú ca xpinni Cristu. 2) Xiñee guníʼ Pablu zeeda gaca ni biʼniʼ Esaú casi ni runi tuuxa ora chuʼné ni cadi xheelaʼ.

11 Xi rusiidiʼ historia stiʼ Esaú laanu, casi xpinni Cristu yaʼ. Apóstol Pablu gudixhená ca biʼchiʼ ne ca bizaʼnaʼ: «Nin tobi de laatu cadi chuʼ né tuuxa ni cadi xheelaʼ, ne nin tobi cadi usaana de ganaxhii ni zeeda de Dios, casi biʼni Esaú chiqué. Pur ti bladu endaró si bitoo irá derechu ni gupa de enda lugola stiʼ» (Heb. 12:16). Laaca riguixhená ca diidxaʼ riʼ laanu yanna. Naquiiñeʼ gusisácanu guiráʼ ni zeeda de Dios para ganda gudxíʼlunu guiráʼ ni uquiinde laanu ti cadi gunítinu herencia stinu. Yanna, xiñee guníʼ Pablu zeeda gaca ni biʼniʼ Esaú que casi ni runi tuuxa ora chuʼné ni cadi xheelaʼ yaʼ. Purtiʼ pa guni tuuxa casi bíʼnibe ne gucaa ique guni ni riuulaʼdxiʼ si la? jma nagueenda zucaanáʼ herencia ni cudii Dios laa, ne zuni xiixa cosa malu, casi chuʼné ni cadi xheelaʼ.

CADI GUDIILUʼ LUGAR GUCAA LADXIDOʼLOʼ LII GUCHEELUʼ

12. 1) Ximodo ruquiinde Binidxabaʼ laanu. 2) Xi caadxi ejemplu zanda gacané laanu ora chuʼ tu uquiinde laanu gúninu cosa malu.

12 Laanu, ca xpinni Dios, cadi canayúbinu ni uquiinde laanu para chúʼnenu ni cadi xheelanu. Ni rúninu nga rinábanu Jiobá gacané laanu para cadi gudiʼnu lugar chuʼ tuuxa gucaa laanu gucheʼnu (Mat. 6:13). Peru laga cayúninu stipa para cadi guchéʼnenu Dios ndaaniʼ guidxilayú malu riʼ, Binidxabaʼ racalaʼdxiʼ guniná laanu ne guxheleʼ laanu de Dios (Efes. 6:12). Nanna Binidxabaʼ riuulaʼdxiʼ binni guni cosa malu, ne cumu laabe nga dios ni cayuni mandar guidxilayú riʼ la? ruyúbibe modo uquiindebe binni para gucheené Dios, ne ngaca nga ni racaláʼdxibe gúnibe né laanu (1 Cor. 10:8, 13). Xi ñuʼnuʼ pa málasi nidxaaguʼ tuuxa ni ñabi lii zanda chúʼneluʼ laa, peru nannuʼ cadi jneza ni yaʼ. Ñuʼnuʼ casi biʼniʼ Esaú ne niniʼluʼ: «¡Nagueendaca dané ni naa!» la? o nucaanaluʼ binni ca ne nireeluʼ de ra nuube, cásica biʼniʼ José, xiiñiʼ Jacob, ora gucalaʼdxiʼ xheelaʼ Potifar nucaa laabe ñatanebe laa. Biblia na: «Neca riniʼné gunaa que José guiráʼ dxi, qué nucaadiaga José laa para ñatané laa ne para ñuuné laa. Peru ti dxi, cásica xcaadxi dxi, biuu José ndaaniʼ yoo que para guni tender negocio stiʼ, peru qué guinni nin tobi de ca hombre ni runi dxiiñaʼ ndaaniʼ yoo que. Óraque biruuxhaʼ gunaa que xhábabe, ne guníʼ: “¡Gutané naa!”. Peru laabe bisaanabe xhábabe lu náʼ gunaa que, bixooñebe ne bireebe de raqué» (Génesis 39:10-12).

13. 1) Ximodo rinanda stale xpinni Cristu ejemplu stiʼ José. Ne ximodo rinanda xcaadxi ejemplu stiʼ Esaú. 2) Xi naquiiñeʼ gúninu para cadi chinándanu ejemplu stiʼ Esaú.

13 Stale xpinni Cristu maʼ bisihuinni pabiáʼ nuu xpiaaniʼ ne rusiéchecaʼ ladxidóʼ Jiobá ora rinándacaʼ ejemplu stiʼ José ne qué rúnicaʼ cásica biʼniʼ Esaú (Prov. 27:11). Peru nuu tu runi casi biʼniʼ Esaú ne pur nga maʼ biniti herencia cudii Dios laa. Guiráʼ iza riguu jnézacabe stale Testigu o ribeecabe laacaʼ ndaaniʼ xquidxi Dios purtiʼ riuunecaʼ ni cadi xheelacaʼ. Nga runi, cadi naquiiñeʼ gudiʼnu lugar quite ladxidoʼno laanu, ti cadi guchéʼnenu Jiobá ora chuʼ tu uquiinde laanu (Sal. 78:8). Yanna guidúʼyanu chupa cosa ni zanda gapa laanu ora chuʼ tu uquiinde laanu ne zacanécani laanu guiníʼ ique chaahuinu ante gúninu xiixa.

GUNÍʼ IQUE NE GUYUU LISTU

Pa gúʼndaluʼ ne guiéneluʼ Stiidxaʼ Dios la? zacanécani lii gucaanaluʼ xiixa ni uquiinde lii gucheeluʼ

14. Gunáʼ nga ca guendarinabadiidxaʼ ni zanda gacané laanu para gucáʼnanu «ni nadxabaʼ» ne cadi gusaana de gúninu «ni nachaʼhuiʼ».

14 Primeca ni naquiiñeʼ gúninu nga guiníʼ íquenu xi zazaacanu pur cani gúninu. Jiobá nga Dios ni rudii laanu herencia stinu, ne pa nadxiinu laabe stale la? laaca zannaxhiinu herencia cudiibe laanu. Pa dxandíʼ nadxiinu tuuxa, qué zuninanu laa, sínuque zúninu stipa pur gusiéchenu laa. Nga runi, naquiiñeʼ cueenu tiempu para guiníʼ íquenu pabiáʼ zacananu ne pabiáʼ zuninanu sti binni pa gudiʼnu lugar gucaa ladxidoʼno laanu guchéʼnenu Jiobá. Naquiiñeʼ guinabadiidxanu laca laanu: «Ximodo zuuyaʼ Jiobá naa pa guneʼ xiixa purtiʼ si riuuladxeʼ ni yaʼ. Ximodo zuninani binnilidxeʼ yaʼ. Ñee zuninani ca bicheʼ ne ca bizanaʼ ni naca xpinni Cristu la? Ñee zucaani stobi gucheené Dios la?» (Filip. 1:10). Laaca zanda guiníʼ íquenu sicaríʼ: «Ñee dxandíʼ nga rapaʼ gana guneʼ ti pecadu ni gusiecheʼ naa ti ratu huiiniʼ, neca nannaʼ zedaneni stale yuubaʼ luguiaʼyaʼ la? Ñee rapaʼ gana guiluxeʼ casi Esaú, guunaʼ ne guinieeʼ xiñee bineʼ ni la?» (Heb. 12:17). Ora guiníʼ íquenu lu ca guendarinabadiidxaʼ riʼ zacanécani laanu gucáʼnanu «ni nadxabaʼ» ne cadi gusaananu de gúninu «ni nachaʼhuiʼ» (Rom. 12:9). Pa nadxiinu Jiobá, zucaa nga laanu gúninu dxiiñaʼ para cadi gunítinu herencia stinu (Sal. 73:28).

15. Xi zanda gacané laanu para chuʼnu listu ora uquiinde guidxilayú riʼ laanu ti cadi guixélenu de Dios.

15 Guiropa cosa ni naquiiñeʼ gúninu nga chuʼnu listu para gudxíʼlunu ni uquiinde laanu. Maʼ bidii Jiobá laanu stale cosa ni zanda gacané laanu para chuʼnu listu ora uquiinde guidxilayú riʼ laanu ti cadi guixélenu de Dios. Gunáʼ nga caadxi de laacani yaʼ. Maʼ biluiʼbe laanu ximodo cueendunu stale cosa galán ora maʼ cadúʼndanu Biblia, ora chuunu ca guendaridagulisaa, ora gucheechenu diidxaʼ ne ora guni orarnu (1 Cor. 15:58). Cada biaje guni orarnu Jiobá ne gábinu laa xi nuu ndaaniʼ ladxidoʼno ne cada biaje gucheechenu diidxaʼ né stale gana, racanécani laanu para guzuhuaʼnu dxiichiʼ ora chuʼ tu uquiinde laanu gúninu xiixa ni cadi jneza (biindaʼ 1 Timoteo 6:12, 13). Nga runi, para ganda chuʼnu listu ne guzuhuaʼnu dxiichiʼ la? naquiiñeʼ gúninu cani maʼ bizéʼtenu riʼ (Gál. 6:7). Ngapeʼ nga ni cusiene capítulo 2 stiʼ Proverbios.

CADI GUSAANA DE GUYÚBILUʼ

16, 17. Xi naquiiñeʼ gúninu para ganda guiníʼ ique chaahuinu ante gúninu xiixa.

16 Guiropa capítulo stiʼ Proverbios cucaa laanu gúninu stipa pur gácanu binni nuu xpiaaniʼ ne gánnanu guiníʼ íquenu. Ca guenda riʼ zacanécani laanu para gánnanu xii nga jneza ne ni cadi jneza, laaca zacanécani laanu gucueezanu laanu de gúninu xiixa cosa malu. Peru naquiiñeʼ gúninu stipa para ganda guiníʼ ique chaahuinu ante gúninu xiixa. Biblia rusihuinni pabiáʼ risaca ni bizéʼtenu ca né ca diidxaʼ riʼ: «Xiiñeʼ huiineʼ, pa guicaaluʼ ca diidxaʼ stinneʼ ne gapa chaahuiluʼ ca mandamientu stinneʼ, ne gucaadiaga chaahuiluʼ guendabiaaniʼ stinneʼ, para gucaaluʼ ladxidoʼloʼ ganna xii nga jneza ne ni cadi jneza; pa guinábaluʼ guendariene ne gucaa íqueluʼ gánnaluʼ xii nga jneza ne ni cadi jneza, pa qué gusaana de guyúbiluʼ ni casi ridxela plata ne guyúbiluʼ ni casi tesoro ni gaʼchiʼ la? ziene chaahuiluʼ ximodo nga guidxíbiluʼ Jiobá, ne zunibiáʼ chaahuiluʼ Dios. Purtiʼ Jiobá nga rudii guendabiaaniʼ; de ruaabe riree guendananna ne guendariene» (Prov. 2:1-6).

17 Nga runi, para ganda guiníʼ ique chaahuinu ante gúninu xiixa, naquiiñeʼ chinándanu ni na ca diidxaʼ zeeda lu Proverbios. Zuzuhuaʼnu dxiichiʼ ora chu tu uquiinde laanu pa gudiʼnu lugar gacané ca conseju stiʼ Jiobá laanu para guchaʼnu modo laanu, pa qué gusaana de guni orarnu para gusiidiʼ Jiobá laanu paneza chuunu ne pa guyúbinu guendabiaaniʼ stiʼ Dios casi runi tuuxa ni ruyubi ti tesoro ni gaʼchiʼ.

18. Xi maʼ gudixhe íqueluʼ gúniluʼ, ne xiñee.

18 Jiobá nga rudii guendabiaaniʼ, guendananna ne guendariene ne racanebe binni ganna xii nga jneza ne ni cadi jneza. Pa gucáʼ íquenu guyúbinu cani ne iquiiñenu cani lu xquendanabáninu la? jma gaxha ziuʼnu de laabe, ne zacá zuzuhuaʼnu dxiichiʼ ora chuʼ tu gacalaʼdxiʼ uquiinde laanu. Pa qué guixélenu de Dios ne guidxíbinu laa, zacaneni laanu para cadi guiábanu lu ti pecadu (Sal. 25:14; Sant. 4:8). Pa chuʼnu gaxha de laabe ne chinándanu ca conseju sicarú stibe, zaníʼ ique chaahuinu ante gúninu xiixa, zusiéchenu ladxidoʼbe ne qué zunítinu herencia stinu.