Sa karaang panahon, daghang nasod ang nagsilot sa pipila ka kriminal pinaagi sa paglansang kanila sa estaka o poste. Pananglitan, ihigot o ilansang sa mga Romano ang kriminal diha sa estaka nga tingali mabuhi pa sulod sa pipila ka adlaw una mamatay tungod sa kasakit, kauhaw, kagutom, ug pagkaladlad sa kainit o katugnaw. Para sa mga Romano, makauulaw kini nga silot nga sagad ipahamtang lang niadtong sad-an sa grabeng krimen.

Apan komosta sa karaang nasod sa Israel? Ang mga kriminal ba gisilotan pinaagi sa pagbitay kanila sa estaka? Ang Moisesnong Balaod nag-ingon: “Kon ang usa ka tawo may sala nga takos sa silot sa kamatayon, ug siya gipatay, ug siya imong gibitay sa usa ka estaka, ang iyang patayng lawas kinahanglang dili magpabilin sa estaka sa tibuok gabii; kondili ilubong mo gayod siya nianang adlawa.” (Deut. 21:22, 23) Tin-aw nga panahon sa Hebreohanong Kasulatan, ang tawong takos sa kamatayon patyon una sa dili pa ibitay sa estaka o kahoy.

Bahin niini, ang Levitico 20:2 miingon: “Si bisan kinsa sa mga anak sa Israel, ug si bisan kinsang langyaw nga pumoluyo nga nagapuyo ingong langyaw sa Israel, nga maghatag ni bisan kinsa sa iyang kaliwat ngadto kang Molek, pagapatyon sa walay pakyas. Ang katawhan sa yuta kinahanglang magbato kaniya hangtod sa kamatayon.” Kadtong “adunay espiritu sa pagkaespiritista o espiritu sa pagpanagna” patyon usab. Sa unsang paagi? Pinaagi sa ‘pagbato kanila.’—Lev. 20:27.

Diha sa Deuteronomio 22:23, 24, atong mabasa: “Kon may usa ka babayeng ulay nga sinayoran sa usa ka lalaki, ug mahibalag siya sa usa ka lalaki sa siyudad ug makigdulog kaniya, kamo magdala usab kanilang duha sa gawas sa ganghaan niana nga siyudad ug magbato kanila, ug sila kinahanglang mamatay, ang babaye tungod kay siya wala mosinggit diha sa siyudad, ug ang lalaki tungod kay siya nagpakaulaw sa asawa sa iyang isigkatawo. Sa ingon imong pagakuhaon ang daotan gikan sa imong taliwala.” Busa sa karaang Israel, ang pagbato mao ang pangunang paagi sa pagpatay niadtong sad-an sa grabeng krimen. *

Ang Deuteronomio 21:23 miingon nga “siya nga gibitay tinunglo sa Diyos.” Dayag nga ang pagladlad sa patayng lawas sa tawong “tinunglo sa Diyos” diha sa estaka o kahoy nagsilbing pasidaan sa mga Israelinhon.