DESDE ka síij in hijo Gary tu jaʼabil 1958, tin tsʼáaj cuenta yaan baʼax ku yúuchultiʼ. Baʼaleʼ pʼis máanik diez meses ka tu yilaj le doctoroʼob baʼax yaantiʼoʼ, yéetel pʼis máanik uláakʼ cinco jaʼaboʼob ka tu yaʼalaj le doctoroʼob yaan tu kaajil Londres jach jaaj le baʼax tu yilaj le yáax doctoroʼoboʼ. Nueve jaʼaboʼob síijik Gary ka síij Louise, in hija. Jach lúub in wóol ka tin wilaj yaan xan tiʼ le kʼojaʼanil yaan tiʼ Garyoʼ, tsʼoʼoleʼ maas grave.

Le doctoroʼoboʼ yéetel yaabilaj tu yaʼaloʼobten: «Tu kaʼatúul a paalaleʼ yaantiʼob le kʼojaʼanil ku kʼaabaʼtik síndrome de Bardet-Biedl, tsʼoʼoleʼ maʼ tu tsʼaʼakal». * Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ maʼ yaʼab baʼax ojéelaʼan tiʼ le kʼojaʼanilaʼ. Máax yaan le kʼojaʼanil tiʼaʼ u suukileʼ jujunpʼíitil u bin u sáasil, ku sen poloktal, ku yantal polidactilia tiʼ (u maas yaʼabtal u dedos tiʼ le unajoʼ), tsʼuutsʼ u wíinklil, maʼ tu páajtal u péeksik u wíinklil jeʼex u kʼáateʼ, ku yantal diabetes tiʼ, osteoartritis yéetel maʼ tu meyaj maʼalob u riñón. Tin wilaj maʼ chéen chʼaʼabil ken in kanáant in paalaliʼ. Tsʼoʼok u yilaʼaleʼ juntúul tiʼ cada 125,000 máakoʼob kajaʼanoʼob Gran Bretañaeʼ yaantiʼob le kʼojaʼanilaʼ, baʼaleʼ maʼ xaaneʼ yaʼab uláakʼ máakoʼob yaantiʼob, baʼaleʼ maʼ jach chíikaʼaniʼ.

Maʼ úuch tsʼoʼokok in beeleʼ tsikbalnajen yéetel juntúul u j-jaajkunaj Jéeoba ka tin tsʼáaj cuenta letiʼe u jaajiloʼ. Baʼaleʼ in wíichameʼ maʼ uts tu tʼaaniʼ. Yoʼolal le meyaj yaantiʼoʼ maʼ tu béeytal in bin tiʼ junpʼéeliliʼ múuchʼulil, tumen maʼ t-pʼáatal junpʼéeliliʼ tuʼux. Kex beyoʼ mantatsʼ in payalchiʼ yéetel in xokik le Bibliaoʼ. Jach líikʼ in wóol ka tin kanaj teʼ Bibliaoʼ Jéeobaeʼ mix juntéen ku pʼatik máax kaxtik yéetel «ku kanáantik le máaxoʼob yetsʼaʼanoʼoboʼ; letiʼ kanáantkoʼob tiʼ u kʼiinil yaj óolal» (Sal. 9:9, 10).

Tumen maʼ jach sáasil u yich Garyeʼ, ka tu tsʼáaj seis jaʼaboʼob tiʼeʼ t-bisaj tiʼ junpʼéel tuʼux ku yáantaʼal le paalaloʼob jeʼex letiʼoʼ, lelaʼ tiaʼan tu noojolil Inglaterraeʼ. Suuk u tʼanken kaʼach utiaʼal u yaʼalikten bix u yuʼubikuba, teen túuneʼ kin tsoliktiʼ jujunpʼéel baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Maʼ úuch síijik Louiseeʼ ilaʼab yaanten le kʼojaʼanil ku kʼaabaʼtik esclerosis múltiple yéetel fibromialgia. 16 jaʼaboʼob yaan tiʼ Gary ka suunaji yéetel tu jaʼabil 1975, pʼáat minaʼan u sáasil. Ka máan kaʼapʼéel jaʼabeʼ tu pʼatoʼon in wíicham.

Maʼ úuch suunak Garyeʼ káaj k-bin tiʼ junpʼéel múuchʼulil tuʼux jach ku yeʼesaʼal yaabilaj, yéetel okjaʼanajen tu jaʼabil 1974. Jach kiʼimakchaj in wóol ka tin wilaj juntúul ancianoeʼ táan u yáantik Gary utiaʼal u naʼatik baʼax ku yúuchultiʼ le táan u nojochtaloʼ. Uláakʼ j-Jaajkunajoʼobeʼ ku yáantkenoʼob tin wotoch. Ka máan kʼiineʼ úuch junpʼéel baʼax jach maʼalob: le gobiernooʼ tu tsʼáaj cinco u túulal máaxoʼob áantkoʼon, letiʼe j-Jaajkunajoʼob suuk u yáantkenoʼoboʼ.

Garyeʼ seguernaj u kaanbal yéetel okjaʼanaj tu jaʼabil 1982. Letiʼeʼ u kʼáat u beet u precursor auxiliaril, le oʼolal tin beetaj xan, máan yaʼab jaʼaboʼob táan k-beetik. Garyeʼ jach kiʼimakchaj u yóol ka aʼalaʼabtiʼ tumen le superintendente tiʼ circuitooʼ: «Gary, ¿baʼaxten maʼ ta beetik a precursor regularil?».  Letiʼe baʼax kʼaʼabéet kaʼach tiʼoʼ, le oʼolal tu jaʼabil 1990, kʼuch u beetuba precursor regular.

Garyeʼ kaʼatéen tsʼoʼok u kʼeʼexel u baakel u caderaʼob, tu jaʼabil 1999 yéetel tu jaʼabil 2008, baʼaleʼ u kʼojaʼaniloʼob Louiseeʼ maas grave. Letiʼeʼ chʼóop ka síiji, ka tin wilaj seis u dedosil junpʼéel u yookeʼ tin tsʼáaj cuenta yaan xan tiʼ le kʼojaʼanil yaan tiʼ Garyoʼ. Ka máan kʼiineʼ ilaʼab yaan baʼaloʼob maʼ maʼalob u meyaj tu wíinkliliʼ. Yaʼab u téenel tsʼoʼok u operartaʼal, cinco u téeneleʼ yoʼolal u riñón. Jeʼex Garyeʼ yaan xan diabetes tiʼ.

Tumen Louise u yojel jeʼel u yantal talamil ken operartaʼak máakeʼ, ku tʼaan yéetel le doctoroʼob ku operaroʼ, le ku anesteciaroʼoboʼ bey xan yéetel le máaxoʼob nuʼuktik le hospitaloʼ utiaʼal u yaʼalik baʼaxten maʼ tu kʼamik kʼiʼikʼ. Yoʼolal leloʼ maʼalob u biskuba yéetel tuláakal le máaxoʼob kanáantikoʼ.

T-otocheʼ tuláakal u tsʼaamaj u yóol u meyajt Jéeoba. Kaʼacheʼ minaʼan le baʼaloʼob túumbentak yaan bejlaʼoʼ le oʼolal yaʼab tiempo kin xook u yuʼub in paalal. Bejlaʼeʼ yoʼolal le baʼaloʼob ku yuʼubaʼal wa ku chaʼantaʼal tiʼ CD, DVD yéetel tiʼ www.pr418.com yaan Internetoʼ, tuláakloʼon ku béeytal k-uʼuyik le jaats ku xoʼokol tiʼ le Biblia cada semana tiʼ jejeláas horaʼob yéetel k-comentar teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ.

Yaan kʼiineʼ Garyeʼ ku kanik de memoriail baʼax ken u comentarte yéetel ku páajtal u máansik tsoltʼaanoʼob teʼ Escuela utiaʼal k-Kaʼansik u Tʼaan Diosoʼ. Desde 1995 káaj u meyaj bey siervo ministerialeʼ, tsʼoʼoleʼ teʼ Najil Reinooʼ ku kʼamik le sukuʼunoʼoboʼ yéetel ku yilik le equipo de sonidooʼ.

Le sukuʼunoʼob ku jóokʼloʼob kʼaʼaytaj tu yéeteloʼ u suukileʼ ku léenchʼintikoʼob u silla de ruedas tumen maʼ tu páajtal u xíimbal yoʼolal u artritis. Juntúul tiʼ le sukuʼunoʼoboʼ tsʼoʼok u yáantik Gary u tsʼáa xook tiʼ juntúul máax taak u kanik u jaajil. Garyeʼ tu yáantaj xan juntúul kiik máan veinticinco jaʼaboʼob maʼ tu jóokʼol kʼaʼaytaj. Bejlaʼeʼ tu kaʼatúulal ku bin muchʼtáambal.

Le yaan nueve jaʼaboʼob tiʼ Louiseoʼ kaʼansaʼab tejer tumen in maama. Teen yéetel juntúul máax kanáantikeʼ t-kaʼansaj bordar. Letiʼeʼ jatsʼuts u yilik u beetik teepʼoʼob utiaʼal u síi tiʼ le chaambaloʼob yaan teʼ múuchʼuliloʼ bey xan tiʼ le yaan u jaʼabiloʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ ku beetik tarjetaʼob tuʼux ku takʼik dibujoʼob utiaʼal u tsʼáaik tiʼ máax tsʼoʼok u beetik baʼax maʼalob wa tiʼ máax beetik uts tiʼ letiʼ. Le máaxoʼob kʼamik le tarjetaʼoboʼ jach ku kiʼimaktal u yóoloʼob. Tu chan paalileʼ Louiseeʼ tu kanaj tsʼíib tiʼ máquina. Bejlaʼeʼ yéetel u yáantaj junpʼéel computadora parlanteeʼ (junpʼéel computadora ku xokik le baʼax ku tsʼíibtaʼaloʼ), ku béeytal u tsikbal yéetel u amigoʼob tiʼ correo electrónico. 17 jaʼaboʼob yaantiʼ ka okjaʼanaji, desde teʼ kʼiin jeʼeloʼ kiʼimak k-óol k-beetik precursorail auxiliar teʼ kʼiinoʼob maas ku yaʼalaʼal ka kʼaʼaytajnak máakoʼ. Letiʼ yéetel Garyeʼ ku kankoʼob de memoriail tekstoʼob utiaʼal u yeʼeskoʼob u kʼubmaj u yóoloʼob tiʼ le baʼax ku yaʼalik Jéeobaoʼ: «Le chʼóopoʼob túunoʼ bíin paakatnakoʼob» yéetel «mix juntúul kajnáal bíin u yaʼal: Kʼojaʼanen» (Isa. 33:24; 35:5).

Nib óolal tiʼ Jéeoba úuchik u beetik u tsʼíibtaʼal le Bibliaoʼ. K-jach tsʼáaik xan u diosboʼotikil tiʼ le múuchʼuliloʼ, tumen wa maʼ tu yoʼolal u yáantajeʼ yaʼab baʼax maʼ tu páajtal k-beetik. U jaajileʼ yoʼolal u yáantaj Jéeobaeʼ bejlaʼeʼ yaan u biilal k-kuxtal.