KA PA cu aa toidormi le rian fakpi in a ṭuanmi a si. Dinnak a duh tukmi a si caah 1953 ah Baibal bia a theih tikah a duh colh. Mah caan thawk in a theihmi kha a si khawh tawk in a fale kha a kan chimh. A hmasa ahcun ka nu nih Catholic phunglam hna kha ngol a duh lo. Asinain a hnuah Baibal cawnpiaknak kha a hun cohlan ve.

Ka nu cu carel a thiam set lo, ka pa cu nifate lo ah, suimilam tampi chung rian a ṭuan zungzal. Cucaah kanmah Baibal cawnpiak cu an caah a har ngai. A caan ah ka pa cu a bat tuk caah Baibal kan cawn lioah a ngu tawn. Asinain aa zuammi vialte cu man a ngei ko. Kei cu upa bik ka si caah ka naunu le ka ṭale pahnih cawnpiak kha ka bawmh ve hna. Noah nih zeitlukin dah a chungkhar a dawt hna ti le Pathian nawl a ngaih ti kha ka chimh tawn hna. Mah tuanbia cu ka duh tukmi a si. Kan chungkhar ningin Baibal kan cawn hnu tlawmpal ah Italy ram, Adriatic rilikam ah a ummi Roseto degli Abruzzi khua i biakinn ah kan i pum.

1955 ah ka nu he tlang pawl kha tan in Rom khua ah tuahmi civui kha a voikhatnak kan rak zawh, mah lioah kum 11 lawng ka si rih. Mah caan thawk in civui cu ka duh tukmi a hung si.

1956 ah tipil ka ing i tlawmpal ah hmaikal ka ṭuan. Kum 17 ka si ah Rom thlanglei ah a ummi, kan inn in meng 190 hrawng a hlatnak Latina timi khua ah special hmaikal rian an ka pek. Mah cu khua thar a si caah khuami hna cu thawngṭha kan cohlan ahcun mi nih zeitindah an kan ruah lai ti kha an phang lo. Cucaah hmaikal ka ṭuanṭimi unaunu he Baibal hrambunhmi cauk kan pekmi hna kha fawi tein an cohlan. Cuka khua ah kaa nuam tuk ko nain ngakchia ka si rih caah inn ka ngai tuk. Asinain Jehovah nih hika khua ah umter a ka duhmi a si caah a nawl ngaih ka duh.

A hnuah, 1963 ah tuah dingmi “Zungzal Thawngṭha” timi ramkomh civui timhtuahnak rian ṭuan ve awkah Milan ah an ka ṭhial. Civui tuah lioah Florence in a rami mino unaupa Paolo Piccioli tel in a dang unau tampi he rian kan ṭuanṭi. Civui a nihnihnak ah mah unaupa nih nupi, va a ngei lomi nih Jehovah rian tamdeuh in an ṭuan khawhnak  kong a chim i a ṭha tuk. Mah lioah ‘Mah unaupa hi zeitikhmanh ah nupi a ngei lai lo’ tiah ka rak ruah kha kaa cinken rih. Asinain civui a dih hnuah pakhat le pakhat ca kan i kua lengmang i kan i tinhmi, Jehovah kan dawtnak le a nawl ngaih kan duh tuknak ti bantuk kan i khahnak tampi a um kha kan hun hngalh. Cucaah 1965 ah Paolo he kan i um.

Florence ah kum hra chung hmaanhmaan ka ṭuan. Khrihfabu a ṭhanchomi, a hleiin mino pawl thlaraulei ah an ṭhanchomi hmuh cu a nuam tuk. Paolo le kei cu mah mino unau pawl he Baibal kong i ruahṭi le i nuamhṭi kha kan duh ngai. Paolo cu mah unau pawl he bawlung an chuihṭi lengmang. Ka vapa he caan hmanṭi cu ka duh ko nain Khrihfabu chung i chungkhar pawl le mino pawl nih ka vapa zohkhenhnak le caan peknak an herh ti zong kha ka hngalhthiam.

Baibal cawnpiaknak tampi kan rak tuahmi kong ka ruah tikah mah nih atu tiang a ka nuamhter. Kan cawnpiakmi pakhat cu Adriana a si i a theihmi kong kha a dang chungkhar pahnih a chimh hna. Mah chungkhar hna nih Thumkomh pathian le a thi kho lomi thlarau ti bantuk cawnpiaknak cheukhat kong i ruah awkah biaknaklei hruaitu pakhat he i ton awk an timhtuah. Asinain mah tonnak ah biaknaklei hruaitu pathum an ra. An fianter ning cu a buai tuk i aa pehtlaih lo caah Baibal kan cawnpiakmi hna nih mah cu Baibal cawnpiakmi a si lo ti kha fawi tein an hngalh khawh. Mah ruangah mah chungkhar chung in 15 cu Jehovah Tehte an hung si.

Tuchan ah kan phungchim ning cu aa dang ngai cang. Hlan ahcun Paolo cu Baibal cawnpiaknak kong i ruah awkah biaknaklei hruaitu pawl he an i tong lengmang, cucaah kan zumhnak kong fianter kha a thiam chinchin. Voikhat cu i tonnak ah a rami hna cu Jehovah Tehte a si lomi lawngte an si. An lak i cheukhat kha biaknaklei hruaitu pawl nih Paolo, zei chim awk hngal loin a umter hngami biahalnak tuah awkah an chimhcia hna ti cu a fiang. Asinain an ruahning bantukin thil a si lo. Mi pakhat nih nainganzi ah biaknak an i telmi hi a ṭha maw tiah a hal hna. Biaknaklei hruaitu pawl cu zei chim awk an hngal ti lo. Mah lioah ruahlo piin mei a mih caah i tonnak kha kan ngol. Kum tlawmpal a rauh hnuah, biaknaklei hruaitu pawl nih an ruahning in thil a si lo ahcun mei hmih ding in an rak timhtuah chungmi a si ti kha kan hun hngalh.

Paolo he kan i umnak kum hra a si ah khualtlawng rian ṭuan awkah a kan sawm. Paolo cu  rianṭha ngai a ngeih caah mah kong ah biakhiahnak tuah cu a har ngai. Thlacam buin ṭha tein kan ruah hnuah mah rian kha cohlan awkah bia kan khiak. Kan i ṭhumhnak chungkhar pawl he caan hmanṭi kha kan duh tuk. Zanlei ah Baibal kan hlathlaiṭi hna, mah hnuah Paolo nih ngakchia pawl kha sianginn ca a zohpi hna, a hleiin kanan tuak kha a bawmh hna. Paolo cu carel a zuam ngaimi a si i a relmi chung in lungthawh awk le thazaang petu a simi kong kha thatho ngaiin a kan chimh tawn. Nikhat ni ah, unau an um lonak khua ah phung kan chim tawn i a lung a thomi hna kha zanlei phungchimnak rak ngaih ve awkah kan sawm hna.

Khualtlawng rian kum hnih kan ṭuan hnuah Rom khua ah a ummi Bethel ah rian ṭuan awkah a kan sawm. Paolo cu Biaceihnak Department ah a ṭuan i kei cu Mekazin Department ah ka ṭuan. Mah cu kan caah a har ngaimi thlennak a si nain nawl a ngaimi si kan duh. Zung ṭengnge ah rian ṭuan awk a tam chin lengmangmi le Italy ah unau an karh chinmi hmuh cu lungthawh awk ngai a si. Mah caan chung ah Italy cozah nih Jehovah Tehte Hna kha ram chung biaknak pakhat in an cohlan. Kan rian thar ah kan i nuam tuk.

1980 a thawklei, Bethel i rian kan ṭuan lioah Italy ah biaceihnak kongkau pakhat cu mi nih an theih ngai. Jehovah Tehte a simi nuva hna kha an fanu a thihmi hi thi an rawnhter lo caah a si tiah sual an phawt hna. Mah cu a hmaan lo. A taktak ti ahcun an fanu cu Italy le a pawngkam ram ah a tam ngaimi thi he aa pehtlaimi a zual ngaimi zawtnak ruangah a thihmi a si. Mah nuva i an sihni hna kha Bethel ah a ummi unau pawl nih an bawmh hna. Mah thil sining he aa tlaimi biatak le thi he aa tlaiin Baibal chimmi kha mi nih an hngalhthiam nakhnga cazual pakhat le I Hlau! ukkhat kha an chuah i mi an pek hna. Mah lio caan ah Paolo cu nikhat ah suimilam 16 chung, i din loin rian a ṭuan tawn. Keimah zong nih ka si khawh chung in ka bawmh ve.

Kan i umnak kum 20 a si ah kan i ruahchan lomi thil pakhat a cang. Ka vapa kha fa ka pawi rua tiah ka chimh lioah, kei cu kum 41 ka si i kan pa cu kum 49 a si. Kan pa nih mah ni caah a dairy ah hitin aa ṭial: “Thlacamnak: Mah cu a si taktak ahcun caantling rian hi ṭuan khawh zungzal awk, thlaraulei der lo awk le kan nunning in nulepa ṭha si awkah kan bawm. A hleiin, a luancia kum 30 chung i pulpit cung in ka chimmi vialte chung in a tlawm bik 1% tal ka zulh khawh nakhnga ka bawm.” Mah kong kha atu ka ruah ṭhan tikah Paolo le keimah kan thlacamnak kha Jehovah nih a kan leh taktak ti ka hngalh.

 Kan fanu Ilaria kan hrin hnuah kan nunning cu tampi aa thleng. “Harnak caan i na der a si ahcun na der taktak a si” tiah Phungthlukbia 24:10 ah aa ṭial bantukin kan nuva in a caan ah kan lung a dong. Asinain pakhat le pakhat kan i bawm zungzal.

Atu ah Ilaria nih caantling rian, i manh lo ngai in a ṭuanmi, Jehovah Tehte a simi nulepa ka ngeih caah kaa lawm tuk tiah a chim lengmang. An ka dawt i an ka zohkhenh timi ruahnak a ngei zungzal. Chun ah kei nih ka zohkhenh. Zanlei kan pa a ṭin tikah lente a celhpi i ca a zohpi. Kan pa cu a rian liim awkah deilei pahnih asiloah pathum tiang ih loin ṭuan a herh hmanhah cutin a tuah. Ilaria nih “Ka pa cu ka hawi ṭha bik a si” tiah a chim lengmang.

Ilaria kha a hmaanmi thil tuah awkah kan bawmh, a caan ah fakpi in kan chimhhrin tawn. Tahchunhnak ah, voikhat cu lente an i celh lioah a hawinu kha puar ngaiin a pehtlaih kha kaa cinken rih. Cutin tuah awk a si lonak kong kha Baibal hmang in kan chimh. Cun kan hmai ah mah a hawinu kha ngaihthiam kan halter.

Ilaria nih ka nu le ka pa cu phungchim a duhmi an si caah kei zong ka duh ve tiah a chim. Atu ah kan fanu cu va a ngei cang i Jehovah nawl ngaih le a lamhruainak zulh zeitlukin dah a biapit ti kha a hngalhthiam chinchin cang.

2008 ah Paolo nih cancer zawtnak a ngeih kha aa hngalh. A hmasa ahcun a dam ṭhan ding a lo i thazaang tampi a ka pek. Paolo zohkhenh awkah siibawi ṭha bik kan kawl hna. Cun Ilaria he ṭhawnnak le inkhawhnak kan ngeihter ko tiah Jehovah sinah saupi thla kan camṭi. A thazaang a ṭhawng tukmi pakhat a tha a der thluahmahmi hmuh cu ka caah a har tuk. 2010 ah kan pa nih a ka thihtak i ka ngaih a chia tuk hringhran. Asinain kum 45 chung kan rak umṭi lio i kan rak ṭuanmi vialte ruah ṭhan cu ka caah hnemtu a si. Jehovah kha a ṭha bikmi kan pek i kan rianṭuanmi kha a philh lai lo ti ka zumh. Johan 5:28, 29 bia a tlin i Paolo a thawhṭhan lai caan kha kaa ngaih tuk.

Ka lung chungah kei cu Noah tuanbia a duh tukmi ngakchia nute kha ka si rih ko. Ka biakhiahnak cu aa thleng bal lo. Jehovah nih a ka halmi zei paoh kha pek ka duh. Kan tonmi harnak, mahca ṭhatnak kan hlawtmi le kan sunghmi thil hna cu dawtnak a ngeimi Pathian nih a kan pekmi thluachuah he tahchunh ahcun zeihmanh a si lo ti kha ka hngalh. Ka nun chungah Jehovah nawl ngaih cu man a ngeimi a si zungzal ti kha ka hmuh.