MANO en achiel kuom gik manyalo parogo wuonwa, jal ma ne obolore kendo matiyo matek. Nohero ahinya mondo gik moko otimre e yo makare, omiyo norwako ote mar Muma mapiyo bang’ kane oselendne e higa mar 1953. Chakre kanyo, notimo duto monyalo mondo opuonjwa wan bende gigo ma nopuonjore. Mokwongo minwa ne chunye tek tek kuom weyo puonj mag Katholik. Kata kamano, bang’ kinde en bende nochako hero puonj mag Muma.

Ne ok en gima yot kuom jonyuolwa mondo gipuonjre kodwa nikech minwa ne ok ong’eyo somo e yo maber, to wuonwa ne tiyo matek e puodho kuom seche mathoth. Nikech tich matek ma ne otimono, ne ojabedo mool ma seche moko nindo tere ka wapuonjore. Kata kamano, kinda ma ne gitimo nobedo gi nyak. Nikech ne an nyathi makayo, ne chuna ni mondo apuonj nyaminwa gi owetena mamoko ariyo weche Nyasaye. Kinde duto ne wahero wuoyo e wi kaka Noa nohero joode kendo kaka noluwo gima Nyasaye dwaro mondo otim. Nahero ahinya sigand Mumano! Bang’ ndalo matin, waduto ne wachako dhi e chokruoge ma ne itimo e Od Romo man Roseto degli Abruzzi, ma en taon manie dho nam miluongo ni Adriatic e piny Italy.

E higa mar 1955 kane an jahigni 11, an kaachiel gi minwa ne waidho gode ka wadhi e chokruokwa mokwongo mar distrikt e dala mar Rumi. Chakre kindeno, chokruoge madongo kaka mago osebedo gima duong’ ahinya e ngimana kaka Jakristo.

Ne obatisa higa mar 1956, kendo mapiyo bang’ mano nachako tij painia. Kane an jahigni 17 nabedo painia makende e taon miluongo ni Latina, mayudore yo milambo mar Rumi ma en kilomita 300 kiwuok dalawa. Ne en taon ma ne pok olendie, omiyo ji ne ok dew ahinya ka gineno jowetegi ka puonjore Muma. Kuom mano ne yot mondo ji okaw buge mawuoyo e wi Muma ma an kaachiel gi painia wadwa ne wamiyogi. Kata obedo ni ne amor kane an kuno, ne awinjo kagombo dala nikech ne pod atin. Kata kamano, nadwaro ni mondo atim mana kaka Jehova nochika.

 Bang’e nomiya migawo mar konyo iko chokruok moriwo pinje ma wiye ne wacho ni “Wach Maber Mochwere” ma ne otim 1963 e dala mar Milan. E kinde chokruogno, an gi Paolo Piccioli ma en rawera mane wuok Florence kaachiel gi jomamoko ne wachiwore konyo e migepe mopogore opogore. Odiechieng’ mar ariyo Paolo Piccioli nogolo twak mong’ith e wi kaka joma pok odonjo e kend nyalo timo mathoth e tij Jehova. Nawacho e chunya kama, ‘Owadwani nyaka bed ni ok bi kendo ngang’.’ Kata kamano, ne wachako tudore kode kokalo kuom barua to bang’e ne wafwenyo ni gik mwahero kata ma wagombo chalre. Kuom ranyisi, gik ma ne wachano timo e tij Jehova, hera ma ne waherogo Jehova, kendo gombo motegno mar luwo kaka ne ochikowa, ne chalre. Ne wakendore gi Paolo e higa mar 1965.

Ne alendo ka an painia mapile e taon mar Florence kuom higni apar. Namor neno dongruok madhi nyime e kanyakla mang’eny to moloyo neno kaka rowere ne timo dongruok. An gi Paolo ne wamor goyo kodgi mbaka mag Muma kinde duto kaachiel gi timo gik ma kelonwa mor. Paolo to nohero ahinya goyo kodgi opich tielo. Kata obedo ni nahero mondo abed gi Paolo kinde duto, nang’eyo ni rowere kaachiel gi jomamoko ei kanyakla ne dwarore oyud jip koa kuome.

Ka aparo kaka ne wan-gi jopuonjre mang’eny mag Muma, to ajawinjo ka amor. Achiel kuom jopuonjrego en Adriana, ma nolendo ne ji ariyo mawuok e udi ariyo mopogore opogore. Jogo nochano mar romo gi jadolo mondo giwuo e wi puonj moko mag kanisa, kaka puonj mar Didek, koda wach chuny maok tho. Jodolo adek nobiro e romono. Yo ma ne gilerogo puonjgo ne ochochni, kendo jopuonjrewa mag Muma nofwenyo mayot ni puonjgo ok oluwore gi gima Muma wacho. Kaluwore gi weche ma notimore e romono, bang’ kinde, ji 15 mowuok e udi ariyogo nobedo Joneno mag Jehova.

En adier ni e ndalowagi, yore mwatiyogo e tij lendo opogore ahinya. Kindego, Paolo ne hinyo romo gi jodolo mondo giwuo e wi puonj mag Muma, kendo nobedo ng’at molony ahinya e leronegi yie marwa. Anyalo paro kinde moro ma ne giromoe e nyim jowinjo maok gin Joneno. E romono, nofwenyore ni kare jadolo nosechano mondo jowinjo moko openj penjo moko mag kwodo wi Paolo. Kata kamano, ok ne otimore kaka ne gichano. Moko kuom jowinjo nopenjo kabe en gima kare mondo kanisa odonj e weche siasa, kaka gisebedo ka gitimo chakre chon. Jodolo ok nong’eyo kaka onego gidwok penjono. Apoya nono taya ne osim, ma ji oke. Bang’ higini moko, ne wafwenyo ni kare jodologo ema nochano mondo ng’ato osim taya ka weche ok odhinegi maber kaka ne gichano.

Bang’ tieko higini apar e kend, ne oket Paolo obed jarit alwora. Paolo noyudo tiyo tij andika ma osache ni malo, omiyo ok ne yot ng’ado paro mapiyo. Kata kamano, bang’ keto wachno e lamo, ne wang’ado mar kawo migawo manyienno. Ne wamor ahinya dak gi owete gi nyimine ma ne walimo. Kane chopo seche mag odhiambo, ne wajopuonjore e grup, kae to Paolo konyo nyithi owetego timo tijegi mag skul, to ahinya wuon nokonyogi timo kwano. E wi mano, Paolo bende ne en jasomo maber ma nohero wuoyo gi ji kuom gik mosomo mondo ojiwgi. Wuok tich ne en odiechieng’ marwa mar lendo e taon kama Joneno ne onge mondo wagwel ji obi owinj twak ma ne ibiro golo godhiambo.

Bang’ bedo jarit alwora kuom higini ariyo kende, ne ogwelwa mondo wadhi wati e Bethel man Rumi. Paolo ne konyo e migawo mar weche chike, to an ne atiyo e Migawo mar Gasede. Timo lokruokno ok ne yot, kata kamano ne wang’ado mar luwo kaka Jehova chikowa. Ne wamor ahinya neno dongruok e ofiswa kendo neno kaka kwan mar owete ne medore ahinya e piny Italy. E kindego bende, sirkal mar Italy ne opwodho Joneno mag Jehova kaka achiel kuom dinde ma chik oyiene mondo obed e pinyno. Ne wamor ahinya gi migawowa manyien.

Kane higini mag 1980 chakore, Joneno mag Jehova e piny Italy noromo gi chandruok moro kuom wach remo nikech yie ma gin-go kaluwore gi Muma. Kindeno ne pod wan Bethel. Jonyuol moko ma gin Joneno, ne ohangnegi wach ni gin ema gimiyo nyathigi ma nyako otho nikech gitamore ni kik mede remo. Mano ok ne en adier. Ka kuom adier, nyathino ne otho nikech tuwo moro mane osenya ahinya e piny Italy, mayudore e remo. Owete gi nyimine man Bethel nokonyo ahinya okil mane konyo jonyuolgo. Gocho moro makende mar Amkeni! koda trakt, ne ogo mondo okony ji ong’e gima Wach Nyasaye wacho kuom remo kendo ng’eyo gima ne otimore adier. E dwechego, Paolo ne thoro tiyo kuom seche 16 odiechieng’ kodiechieng’. Ne ajatimo duto manyalo mondo ariwe lwedo.

Noyudo wasekendore kuom higini 20, kane wach moro oyudowa apoya. Ne an jahigini 41 to Paolo ne en jahigini 49 kane anyise ni aparo ni an gi ich. Nasomo weche ma Paolo nondiko e buge moro matin kaluwore gi wachno kama: “Lamo: Kapo ni en adier, konywa wamed tiyoni kuom thuolowa duto, kik wadog chien e winjruokwa gi Nyasaye, kendo wabed jonyuol mabeyo kendo maketo ranyisi maber. To moloyo duto, konya mondo ati gi puonj masebedo ka apuonjo ji e ndiri kuom higini 30 mosekalo.” Sani ka anyalo temo paro wachno, anyalo wacho gadier ni Jehova nodwoko lamo mare koda mara.

 Ngimawa nolokore ahinya bang’ nyuolo Ilaria. Ka wawacho adier, seche moko ne chunywa ool, mana kaka Ngeche 24:10 wacho niya: “Ka dipo nongn’no oteri chieng’ chandruok, tekoni tin.” Kata kamano, kinde duto ne wasiko wajiwore.

Ilaria sani wacho kaka omor ahinya kuom bedo ni onyuole gi jonyuol ma gin Joneno ma ne tiyone Nyasaye kuom thuologi duto. Owacho ni kinde duto ne ohere kendo ne orite maber. Godiechieng’ ne ajabedo kode. Godhiambo kane Paolo odwogo ot, ne othoro bedo gi tije monego otiek, to ema pod noyudo thuolo mar bedo gi Ilaria, tugo kanyachiel kode kendo konye timo tijene mag skul. Ne ojatimo kamano katabed ni ne chuno ni seche moko ochiew sa aboro kata ochiko mokinyi mondo otiek tijene. Ilaria jawacho niya, “Baba e osiepna maduong’.”

Kata kamano, mondo wakony Ilaria mondo osik e lamo madier, ne nyaka warieye, to seche moko ne watimo kamano ka wachung’ motegno e kwero gimarach. Anyalo paro kinde moro ma ne Ilaria ne tugo gi nyathi wadgi kae to otimo gimoro maok ni kare. Ne walerone kwatiyo gi Muma gimomiyo ok nonego otim kamano. Ne wakonye mondo ogo mos ne osiepneno ka wan kanyo.

Ilaria wacho ni hera ma jonyuolne oherogo tij lendo ema nokonye mondo en bende oher tijno. Nikech sani osekend Ilaria, ong’eyo gimomiyo dwarore owinj dwond Jehova kendo otim kaka Jehova chikowa.

E higa mar 2008, Paolo nofwenyo ni en gi kansa. Mokwongo ne nenore ka gima Paolo ne dhi chango, kendo mano nojiwa ahinya. Ne watemo ahinya manyo lakteche mabeyo mondo othiedhe. An gi Ilaria ne wakwayo Jehova ahinya e lamo, mondo okonywa wanan kendo wachung’ motegno. Ok ne yotna neno jal ma kinde moko ne ratego, ka dende chako rumo mos mos. Paolo ne otho e higa 2010 kendo mano nomiyo akuyo ahinya. Kata kamano, kane aparo gik moko duto ma ne watimo kanyachiel kuom higini 45 ma ne wabedogo e kend, mano ne hoyo chunya ahinya. Ne watiyo ne Jehova gi chunywa duto, kendo ang’eyo ni wiye ok bi wil gi tijwa. Arito gi siso kindeno ma Paolo nochier mana kaka Yesu nosingo e Johana 5:28, 29.

Ei chunya ma iye, pod an nyako matincha ma nohero somo sigand Noa. Pod ang’ado mar winjo kendo luwo kaka Jehova chikowa. Asepuonjora ni kata bed ni wakalo e chandruok mane, kata wachiwore e okang’ maromo nade, kata bed ni wanano e bwo chandruok mane, mago duto ok nyal pim gi gweth mogundho ma Nyasaye miyowa. Asepuonjora e ngima ni luwo kaka Jehova chiko, kinde duto kelo gweth.