Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Bɛhile Gyihova Ahunlunyele Nee Ye Ndelebɛbo Nwo Anyezɔlɛ

Bɛhile Gyihova Ahunlunyele Nee Ye Ndelebɛbo Nwo Anyezɔlɛ

“[Gyihova] le kpalɛ maa awie biala, ye anwunvɔnezelɛ wɔ debie biala mɔɔ yebɔ la anwo zo.”EDW. 145:9.

1, 2. Nwolɛ adenle boni a Gyihova agɔnwo mɔ lɛ a?

ADIEMA raalɛ Monika hanle kɛ: “Yɛgyale la asɛɛ ye ɛvolɛ 35 ɛne. Me nee me hu yɛ ze yɛ nwo kɛ debie. Noko, wɔ ɛvolɛ dɔɔnwo ɛhye mɔɔ yɛva yɛdɛnla la anzi, ninyɛne dɔɔnwo wɔ ɛkɛ mɔɔ yɛtɛsukoa ye wɔ yɛ nwo a!” Ɛhye le nɔhalɛ wɔ agyalɛma nee agɔnwolɛma dɔɔnwo mɔɔ bɛwɔ ɛkɛ la afoa nu.

2 Yɛ nye die kɛ yɛbanwu menli mɔɔ yɛkulo bɛ edwɛkɛ la kpalɛ. Wɔ agɔnwolɛ mɔɔ yɛlɛ la amuala anu, yɛ nee Gyihova ɛdeɛ ne a nwolɛ hyia kpalɛ kpalɛ a. Yɛnrɛhola yɛnrɛnwu debie biala mɔɔ fane ɔ nwo la yɛnrɛwie. (Wulo. 11:33) Yɛbanyia adenle yɛava anyelielɛ yɛazukoa Gyihova subane ne mɔ anwo ninyɛne dɔɔnwo wɔ mekɛ mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ la.Nolo. 3:11.

3. Duzu a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anu a?

3 Edwɛkɛ mɔɔ li ɛhye anyunlu la manle yɛnwunle kɛzi yɛbahola yɛahile Gyihova mɔɔ bɛkola bɛbikye ye nee sonla nyunlu mɔɔ ɔnnea anwo anyezɔlɛ la. Bɛmaa yɛzuzu Gyihova subane ngɛnlɛma nwiɔ bieko—ye ahunlunyele nee kɛzi ɔte yɛ edwɛkɛ bo la anwo. Saa yɛyɛ zɔ a yɛbanwu kɛ “[Gyihova] le kpalɛ maa awie biala, ye anwunvɔnezelɛ wɔ debie biala mɔɔ yebɔ la anwo zo.”Edw. 145:9.

GYIHOVA LE AHUNLUNYELE

4. Duzu a kile kɛ awie lɛ nɔhalɛ ahunlunyele a?

4 Duzu a kile kɛ awie le ahunlunyele a? Yɛnwu mualɛ ne wɔ Gyisɛse edwɛkɛ mɔɔ wɔ Gyima ne 20:35 la: “Nyilalɛ dɔɔnwo wɔ ɛmanlɛ nu tɛla ɛlielɛ.” Gyisɛse edwɛkɛ sikalɛ ɛhye maa yɛnwu mɔɔ nɔhalɛ ahunlunyele kile la. Ahunlunyele sonla fa anyelielɛ fi ye ɛhulolɛ nu fa ye mekɛ, ye anwosesebɛ, nee ye anwonyia  boa awie mɔ. Nɔhalɛ, tɛ ahyɛlɛdeɛ ne kpole a kile kɛ awie lɛ ahunlunyele a, emomu, deɛmɔti ɔfa ɔmaa la. (Bɛgenga 2 Kɔlentema 9:7.) Awie biala ɛnlɛ ahunlunyele ɛndɛla Gyihova, yɛ “saleɛ” anzɛɛ anyelielɛ Nyamenle ne.1 Tem. 1:11.

5. Ndenle boni mɔ a Gyihova dua zo da ye ahunlunyele ali a?

5 Kɛzi Gyihova da ahunlunyele ali ɛ? Ɔfa ninyɛne mɔɔ alesama kɔsɔɔti mɔɔ bɛdabɛ mɔɔ bɛnzonle ye bɔbɔ boka nwo hyia nwo la ɔmaa bɛ. Nɔhalɛ, ‘Gyihova le kpalɛ maa awie biala.’ Ɔmaa “ye ezule tɔ na ye ewia fi maa ɛtanevolɛma nee kpalɛyɛlɛma amuala.” (Mat. 5:45) Yemɔti ɛzoanvolɛ Pɔɔlo tendɛ ahile menli mɔɔ ɛnle diedima la ɔhanle kɛ Gyihova dua “ninyɛne kpalɛ mɔɔ ɔyɛ la azo ɔkile ɔ nwo ɔkile bɛ: ɔmaa bɛ ezule, yɛɛ ɛbuhenle ne dwu a ɔmaa bɛ aleɛ na ɔmaa bɛ nye die.” (Gyi. 14:17) Ɛhɛe, Gyihova da ahunlunyele ali ɔkile alesama amuala.Luku 6:35.

6, 7. (a) Nwane mɔ a Gyihova anye die nwo kpalɛ kɛ ɔbava mɔɔ bɛhyia nwolɛ la yeamaa bɛ a? (b) Maa kɛzi Nyamenle nea ye azonvolɛ la anwo neazo.

6 Noko, Gyihova anye die nwo kpalɛ kɛ ɔbava mɔɔ ye nɔhalɛ azonvolɛ hyia nwolɛ la yeamaa bɛ. Belemgbunli Devidi hanle kɛ: “Ɛnee mele kakula, na kɛkala meyɛ kpanyinli; na metɛnwunle kɛ bɛkpo tenlenenli ɛlɛ; yɛɛ metɛnwunle kɛ ɔ mra ɛlɛsɛlɛzɛlɛ aleɛ ali.” (Edw. 37:25) Gyihova nɔhalɛ azonvolɛ dɔɔnwo di ɛhye anwo daselɛ. Suzu neazo ɛhye anwo.

7 Wɔ ɛvolɛ bie mɔɔ ɛze ɛhɔ la anu, Nancy, adiema raalɛ bie mɔɔ ɛnee le adekpakyelɛnli la hɔle anwongyelelɛ nu. Nancy ka kɛ: “Ɛnee mehyia dɔla 66 mɔɔ aleɛ kye a ɔwɔ kɛ mefa metua me sua kakɛ a. Ɛnee mennwu adenle mɔɔ mebalua zo meanyia zɔhane ezukoa ne a. Menyɛle nwolɛ asɔne na mengɔle gyima. Kɛmɔ ɛnee ɔle dapɛne avinli mɔɔ menli dɔɔnwo ɛndɔ aleɛ la ati, ɛnee me nye ɛnla kɛ bɛbahyɛ me ezukoa dɔɔnwo. Ɔzinli me nwo kɛ menli dɔɔnwo radɔle aleɛ nɔsolɛ zɔhane la. Mekɛ mɔɔ memkpɔnenle gyima na mendianle ezukoa mɔɔ bɛva bɛhyɛ me la, ɛnee ɔ muala le dɔla 66 pɛpɛɛpɛ.” Nancy nwunle kɛ Gyihova vile ahunlunyele nu ɔvale mɔɔ ɔhyia nwo la ɔmanle ye.—Mat. 6:33.

8. Gyihova ahyɛlɛdeɛ mɔɔ tɛla biala mɔɔ yevi ahunlunyele nu yeva yemaa la a le duzu?

8 Gyihova ahyɛlɛdeɛ mɔɔ tɛla biala mɔɔ yevi ahunlunyele nu yeva yemaa la wɔ ɛkɛ maa awie biala. Yemɔ a le boni? Ɔ Ra ne ɛkpɔnenlɛ afɔle ne. Gyisɛse hanle kɛ: “Ɔluakɛ Nyamenle hulole ewiade amra kpole kpalɛ la ati yɛɛ ɔvale Ɔ Ra kokye ne ɔmanle a, amaa awie biala mɔɔ kɛlie ye kɛli la anwu na yeanyia ngoane mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ.” (Dwɔn 3:16) Wɔ edwɛkɛ ɛhye anu, “ewiade” ne gyi ɛkɛ maa alesama amuala. Ɛhɛe, Gyihova ahyɛlɛdeɛ mɔɔ tɛla biala mɔɔ yevi ahunlunyele nu yeva yemaa la wɔ ɛkɛ  maa awie biala mɔɔ ɔkulo la. Bɛdabɛ mɔɔ bɛbanyia Gyisɛse anu diedi la banyia ngoane molozo—dahuu ngoane! (Dwɔn 10:10) Daselɛ mɔɔ kile kɛ Gyihova le ahunlunyele amgba la boni a tɛla ɛhye a?

SUKOA GYIHOVA AHUNLUNYELE NE

Bɛzile Yizilayɛma adua kɛ bɛzukoa Gyihova ahunlunyele ne (Nea ɛdendɛkpunli 9)

9. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛazukoa Gyihova ahunlunyele ne ɛ?

 9 Kɛ ɔkɛyɛ na yɛazukoa Gyihova ahunlunyele ne ɛ? Gyihova ‘maa yɛ debie biala molozo yɛfa yɛdie nye’; yemɔti, ɔwɔ kɛ yɛdayɛ noko ‘yɛfa ɛhulolɛ yɛkyɛ debie’ amaa awie mɔ noko anye alie. (1 Tem. 6:17-19) Yɛfa ninyɛne mɔɔ yɛlɛ la bie yɛkyɛ yɛ kulovolɛma anzɛɛ yɛboa menli mɔɔ wɔ ngyianlɛ nu la. (Bɛgenga Mɛla ne 15:7.) Duzu a bamaa yɛahakye kɛ ɔwɔ kɛ yɛda ahunlunyele ali a? Keleseɛnema bie mɔ ɛva adenle ɛhye azo: Mekɛ biala mɔɔ bɛkɛnyia ahyɛlɛdeɛ la, bɛdabɛ noko bɛkpondɛ adenle bɛdua zo bɛkyɛ awie debie. Mediema dɔɔnwo mɔɔ bɛda ahunlunyele ali la wɔ Keleseɛnema asafo ne anu.

10. Adenle kpalɛ mɔɔ yɛdua zo yɛda ahunlunyele ali la a le boni?

10 Ndenle kpalɛ mɔɔ yɛdua zo yɛda ahunlunyele ali la bie a le yɛ ɛdendɛlɛ nee yɛ nyɛleɛ. Kɛzi yɛbayɛ ɛhye ɛ? Ɔlua yɛ mekɛ nee yɛ anwosesebɛ mɔɔ yɛbava yɛaboa awie mɔ la azo. (Gal. 6:10) Saa yɛkulo kɛ yɛnwu mɔdenle mɔɔ yɛlɛbɔ ye wɔ ɛhye ɛyɛlɛ nu la a, yɛbahola yɛabiza yɛ nwo kɛ: ‘Asoo menli nwu kɛ melɛ ɛhulolɛ kɛ mebadu me nwo meamaa meadie awie mɔ ɔ? Saa awie biza me moalɛ wɔ ngyegyelɛ anzɛɛ gyimalilɛ bie anwo a, asoo mekponle zo kɛ mebaboa ye ɔ? Kenle mɔɔ li awieleɛ mɔɔ menvale nganvolɛ mɔɔ fɛta memanle abusua anzɛɛ adiema bie la a le kenlenzu?’ Saa ‘yɛmaa yɛ sa dwu awie mɔ anwo zo a,’ ɔmaa yɛtwe yɛbikye Gyihova nee yɛ gɔnwo mɔ.Luku 6:38; Mrɛ. 19:17.

11. Ndenle mɔɔ yɛdua zo yɛda ahunlunyele ali yɛkile Gyihova la bie a le boni?

  11 Eza yɛbahola yɛala ahunlunyele ali yɛahile Gyihova. Ngɛlɛlera ne ka kɛ: ‘Fa wɔ anwonyia di Gyihova eni.’ (Mrɛ. 3:9) Anwonyia ɛhye bie a le yɛ mekɛ, yɛ anwosesebɛ, nee yɛ ezukoa mɔɔ yɛkola yɛfa yɛboa ye ɛzonlenlɛ ne la. Ngakula bɔbɔ bahola azukoa ala ahunlunyele ali ahile Gyihova. Selɛ bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Jason la hanle kɛ: “Saa yɛ abusua ne ye ndoboa wɔ Belemgbunlililɛ Asalo a, yɛ mra ngakula ne mɔ fa ezukoa ne gua ndoboa nlɛka ne anu. Bɛ nye die kɛ bɛbayɛ zɔ ɔluakɛ ɔmaa bɛte nganeɛ kɛ ‘bɛlɛfa debie bɛahyɛ Gyihova.’” Ngakula mɔɔ sukoa kɛzi bɛfa debie bɛkyɛ Gyihova la kola da ahunlunyele ali wɔ mekɛ mɔɔ bɛkɛnyi la.Mrɛ. 22:6.

GYIHOVA TE EDWƐKƐ BO

12. Duzu a kile kɛ awie te edwɛkɛ bo a?

12 Gyihova subane ngɛnlɛma ne ko noko a le kɛ ɔte edwɛkɛ bo. Duzu a kile kɛ awie te edwɛkɛ bo a? Giliki edwɛkɛkpɔkɛ mɔɔ bɛta bɛkile ɔ bo kɛ “bɛde edwɛkɛ bo” wɔ New World Translation (Ewiade Fofolɛ Ngilebɛbo) ne anu la, eza kile “bɛgyakyi edwɛkɛ nu.” (Tae. 3:1, 2, NW ftn) Sonla mɔɔ te edwɛkɛ bo la ɛnle kyengye yɛɛ ɔ ti ɛnyɛ se. Emomu, ɔ nee ɔ gɔnwo mɔ di ye bɛtɛɛ, ɔsuzu mɔɔ bɛngola ye yɛ nee tɛnlabelɛ mɔɔ bɛwɔ nu la anwo. Ɔlɛ ɛhulolɛ kɛ ɔbadie ɔ gɔnwo mɔ edwɛkɛ, na ɔbayɛ boɛ a, ɔgyakyi ye ɛdeɛ ne anu na ɔkponle ɔ gɔnwo mɔ ɛdeɛ ne azo.

13, 14. (a) Kɛzi Gyihova da ye ali kɛ ɔte edwɛkɛ bo ɛ? (b) Duzu a yɛbahola yɛazukoa yɛavi kɛzi Nyamenle nee Lɔɔto luale la anu a?

13 Kɛzi Gyihova kile kɛ ɔte edwɛkɛ bo ɛ? Ɔfi atiakunlukɛnlɛma nu ɔsuzu ye azonvolɛ nganeɛdelɛ nwo, yɛɛ ɔta ɔdie bɛ nzuzulɛ ɔto nu. Kɛ neazo la, maa yɛzuzu kɛzi Gyihova nee Lɔɔto luale la anwo. Mekɛ mɔɔ Gyihova zile kpɔkɛ kɛ ɔbazɛkye Sodɔm nee Gomɔla la, ɔvale adehilelɛ wienyi ɔmanle Lɔɔto kɛ ɔnriandi ɔhɔ awoka ne mɔ azo. Noko, ɔlua debie bie ati, Lɔɔto zɛlɛle kɛ ɔmaa ɔhɔ ɛleka fofolɛ. Wɔmɔ dwenle nwolɛ nea—Lɔɔto zɛlɛle Gyihova kɛ ɔhakyi Ye adehilelɛ ne!Bɛgenga Mɔlebɛbo 19:17-20.

14 Bie a ɛbaha kɛ Lɔɔto le foanvoanle anzɛɛ ɔ nzo yɛ se. Kɛ ɔde ye biala la, Gyihova balie Lɔɔto ngoane ɔnva nwo ɛleka mɔɔ ɔwɔ la, yemɔti ɔnle kɛ Lɔɔto sulo. Noko akee, ɛzulolɛ hanle Lɔɔto, na Gyihova diele ye. Ɔmanle Lɔɔto adenle ɔhɔle sua bie mɔɔ ɛnee Yeyɛ ye adwenle kɛ ɔbazɛkye ye la azo. (Bɛgenga Mɔlebɛbo 19:21, 22.) Ɔda ali kɛ, Gyihova ɛnle kyengye yɛɛ ɔ ti ɛnyɛ se. Ɔgyakyi edwɛkɛ nu, ɔte edwɛkɛ bo.

15, 16. Kɛzi Mosisi Mɛla ne maa ɔda ali kɛ Gyihova te yɛ edwɛkɛ bo ɛ? (Nea nvoninli ne mɔɔ yɛvale yɛbɔle ɔ bo la.)

15 Maa yɛzuzu kɛzi Mosisi Mɛla ne noko da ye ali kɛ Gyihova te edwɛkɛ bo la anwo. Saa Yizilayɛnli bie le ehyianli somaa na ɔnrɛhola ɔnrɛva boane ralɛ anzɛɛ abɔnkye ɔnrɛbɔ afɔle a, ɔkola ɔfa abubule anzɛɛ mɔlɔnoma nwiɔ ɔbɔ. Na saa Yizilayɛnli ne ɛnrɛhola ɛnrɛdɔ mɔlɔnoma nwiɔ ne noko ɛ? Gyihova kponle zo kɛ ɔbava esamo ekyi yeabɔ afɔle. Noko yɛ edwɛkɛ ɛhye mɔɔ nwolɛ hyia la nzonlɛ: Tɛ esamo biala a ɔbava a, emomu, ‘esamo kpalɛ,’ mɔɔ bɛfa bɛsonle nyɛvolɛ la. (Mɔl. 18:6) Duzu ati a ɛhye anwo hyia ɛ?Bɛgenga Sɛlɛvolɛma 5:7, 11.

16 Fa ye kɛ ɛle Yizilayɛnli na ɛnlɛ bie. Mɔɔ ɛvale wɔ esamo ekyi ne ɛdwule ɛzonlenlɛ sua ne anu kɛ ɛkabɔ afɔle la, ɛnwunle kɛ Yizilayɛma mɔɔ lɛ bie la noko lɛ bɛ nyɛmoa ɛlɛba arabɔ afɔle. Bie a nyiane badɔ ɛ nye zo ɔlua wɔ esamo ekyi ne ati. Akee ɛkakye kɛ wɔ Gyihova anye zo, wɔ afɔle ne sonle bolɛ kpalɛ. Kɛmɔti ɛ? Ɔluakɛ Gyihova se ɛva esamo  kpalɛ. Ɔle kɛ asɛɛ Gyihova ɛlɛka ahile Yizilayɛma mɔɔ le ehyianvolɛ la kɛ: ‘Menwu kɛ bɛnrɛnyia mɔɔ bɛ gɔnwo mɔ ɛlɛfa arɛlɛ me la bie ɛdeɛ, noko meze kɛ mɔɔ bɛlɛfa bɛarɛlɛ me la noko le debie kpalɛ.’ Nɔhalɛ nu, Gyihova da ye ali kɛ ɔte yɛ edwɛkɛ bo ɔlua ye azonvolɛ tɛnlabelɛ nee bɛ sinlidɔlɛ mɔɔ ɔsuzu nwo la azo.Edw. 103:14.

17. Ɛzonlenlɛ boni a ɛlɛ anwodozo kɛ Gyihova die to nu a?

 17 Saa yɛnwu kɛ Gyihova te yɛ edwɛkɛ bo ɔdie ahonle muala nu mɔɔ yɛfi yɛsonle ye la ɔto nu a, ɔkyekye yɛ rɛle. (Kɔl. 3:23) Adiema raalɛ kpanyinli bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Constance mɔɔ ɔvi Italy la hanle kɛ: “Me nye die nwo kɛ mebaha me Bɔvolɛ ne anwo edwɛkɛ meahile awie mɔ dahuu. Ɛhye ati a mekɔ daselɛlilɛ na meyɛ Baebolo ɛzukoalɛ la. Ɔdwu mekɛ ne bie a kɛmɔ me kpɔkɛdelɛ ti mengola menyɛ dɔɔnwo la ati medi nyane. Noko meze kɛ Gyihova ze mɔɔ menrɛhola ye yɛ la yɛɛ ɔkulo me edwɛkɛ na ɔ nye sɔ mɔɔ mekola ye yɛ la.”

SUKOA KƐZI GYIHOVA TE EDWƐKƐ BO LA

18. Adenle ko mɔɔ awovolɛ dua zo sukoa Gyihova neazo ne la a le boni?

18 Kɛ ɔkɛyɛ na yɛazukoa kɛzi Gyihova te edwɛkɛ bo la ɛ? Dwenle kɛzi Gyihova nee Lɔɔto luale la anwo bieko. Gyihova lɛ tumi; noko, ɔdiele Lɔɔto wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee ɔlɛda ye nganeɛdelɛ ali la. Nyamenle liele Lɔɔto nzuzulɛ ne dole nu. Saa ɛle wovolɛ a, asoo ɛbahola wɔazukoa Gyihova neazo ne? Asoo ɛbahola wɔadie ɛ mra, na saa ɔkɛyɛ boɛ a wɔayɛ mɔɔ bɛkpondɛ la? September 1, 2007, The Watchtower ne hanle kɛ, awovolɛ bie mɔ maa bɛ mra kile bɛ adwenle wɔ sua nu gyimayɛlɛ nwo mɛla nwo. Kɛ neazo la, awovolɛ lɛ tumi kola si mekɛ fɔɔnwo mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛ mra ba sua nu la anwo kpɔkɛ. Noko akee, Keleseɛne awovolɛ kola maa bɛ mra kile bɛ adwenle wɔ mekɛ ne mɔɔ bɛkɛkpa la anwo. Ɔdwu mekɛ ne bie a, awovolɛ bahola ayɛ nzenzaleɛ wɔ mekɛ ne anwo saa ɔntia Baebolo nu ngyinlazo bie a. Awovolɛ ɛnwu kɛ saa bɛtie bɛ mra nzuzulɛ wɔ mɛla mɔɔ bɛdi ye sua nu la anwo a, ɔmaa ngakula ne mɔ te ɔ bo na bɛdi zo.

19. Kɛzi mgbanyima bahola azukoa Gyihova ade edwɛkɛ bo ɛ?

19 Asafo nu mgbanyima sukoa Gyihova te edwɛkɛ bo ɔlua mediema ne mɔ tɛnlabelɛ mɔɔ bɛsuzu nwo la azo. Kakye kɛ Gyihova hilele Yizilayɛma mɔɔ ɛnee di ehyia bɔbɔ la afɔlebɔlɛ nwo anyezɔlɛ. Zɔhane ala a mediema bie mɔ ɛngola ɛnyɛ dɔɔnwo wɔ daselɛlilɛ gyima ne anu ɔlua bɛ kpɔkɛdelɛ nee bɛ ɛvolɛ ti a. Saa mediema ɛhye mɔ arɛle ɛbɔ ɔlua bɛ tɛnlabelɛ ne ati a, duzu a bɛbayɛ a? Mgbanyima ne mɔ bahola ahakye bɛ kɛ Gyihova kulo bɛ edwɛkɛ ɔluakɛ bɛlɛyɛ mɔɔ bɛbahola ye yɛ la.Mak. 12:41-44.

20. Asoo ɔwɔ kɛ yɛte yɛda wɔ yɛ ɛzonlenlɛ nu yɛfa yɛkile kɛ yɛte edwɛkɛ bo ɔ? Kilehile nu.

20 Ɔnle kɛ yɛ boɛyɛlɛ mɔɔ yɛkpondɛ la ati yɛto yɛ ɛzonlenlɛ nu na yɛka kɛ yɛlɛ ndelebɛbo. (Mat. 16:22) Yɛngulo kɛ yɛbade yɛala, yɛava edwɛkɛ yɛayeye yɛ nloa na yɛaha kɛ yɛte edwɛkɛ bo. Emomu, ɔwɔ kɛ yɛ kɔsɔɔti ‘yɛbɔ mɔdenle ɛsesebɛ’ yɛboa Belemgbunlililɛ gyima ne. (Luku 13:24) Ɔwɔ kɛ yɛdi ngyinlazo nwiɔ azo. Mɔɔ ɔlumua, ɔwɔ kɛ yɛbɔ yɛ nwo mɔdenle, ɔnle kɛ yɛte yɛda. Mɔɔ tɔ zo nwiɔ, yɛbahakye kɛ Gyihova ɛmkpondɛ mɔɔ bo yɛ nwo zo la ɛnvi yɛ ɛkɛ. Saa yɛfa ninyɛne kpalɛ mɔɔ yɛlɛ la yɛmaa Gyihova a, ɔ nye die. Asoo ɔnyɛ yɛ fɛ kɛ yɛlɛsonle Menlenlɛ mɔɔ kile debie nwo anyezɔlɛ na ɔte yɛ edwɛkɛ bo la ɔ? Yɛbazuzu Gyihova subane ngɛnlɛma nwiɔ bieko anwo wɔ edwɛkɛ mɔɔ doa zo la anu.Edw. 73:28.

‘Fa wɔ anwonyia di Gyihova eni.’—Mrɛ. 3:9 (Nea ɛdendɛkpunli 11)

“Debie biala mɔɔ bɛyɛ la bɛva ahonle kpalɛ bɛyɛ.”—Kɔl. 3:23 (Nea ɛdendɛkpunli 17)