1, 2. ¿Imatataj Jehovaj amigosnin ruwayta atinchej?

UJ HERMANA, Monika sutiyoj nerqa: “Kinsa chunka phishqayoj watasta jinaña casarasqa kayku. Chay chhika watasña kajtinpis, qosaywan noqawanqa mana tukuy imapipunichu rejsinakusqaykuta reparayku”, nispa. Noqanchejpis qosanchejmanta, warminchejmanta chayri amigosninchejmanta kikillantatajchá nisunman.

² Tukuypis pikunatachus munakunchej chaykunata astawan rejsiyta munanchej. Chaywanpis, Jehovata rejsisqanchejmanta astawan kusikunchej, payqa tukuymantapis aswan sumaj amigonchej. Jinapis Jehovamantaqa mana tukuy imatapunichu yachasunchej (Rom. 11:33). Jehovaj kʼacha kaykunasninmantaqa wiñaypaj yachakullasunpuni, aswan sumajpajtaj qhawasun (Ecl. 3:11).

3. ¿Imatataj kay yachaqanapi yachakusun?

³ Ñaupaj kaj yachaqanapeqa Jehová chimpaykunapaj jina kasqanmanta, tukuyta allinpaj qhawasqanmanta ima ukhuncharqanchej. Kay yachaqanapitaj iskay kʼacha kaykunasninmantawan yachakusun: mana michʼachu kasqanmanta, llampʼu sonqoyoj kasqanmanta ima. Ajinamanta, Jehovaqa “tukuypajmin kʼacha [kasqanta]; tukuy ruwasqasninta khuyakuywan” qhawasqanta ima aswan sumajta entiendesun (Sal. 145:9).

4. ¿Imataj niyta munan mana michʼachu kay?

⁴ ¿Ima niyta munan mana michʼachu kay? Jesús nerqa: “Aswan kusiy wajman qoriy qorichikunamanta nisqaqa”, nispa (Hech. 20:35). Arí, mana michʼakoj runaqa wajkunata yanapananpaj tiemponta, kallpanta, kapuyninta ima tukuy sonqo churan. Chaytaj mana ashkhata  qorisqanmantachu kashan, manaqa imayna sonqowanchus qorisqanmanta (2 Corintios 9:7 leey). “Kusikuyniyoj Dios” Jehovataj qorikoj kasqanta rikuchin, nitaj pay jinaqa pipis kanchu (1 Tim. 1:11, NM).

5. ¿Imaynamantataj Jehová mana michʼachu kasqanta rikuchin?

⁵ ¿Imaynatataj Jehová mana michʼachu kasqanta rikuchin? Payqa tukuy runasman necesitasqankuta qon, payta mana yupaychajkunamanpis. Arí, “Tata Diosqa tukuypajmin kʼacha”. “Payqa sajra runaspaj, kʼacha runaspajpis intinta llojsichimun. Kikillantataj parachimun tukuypaj, allin runaspaj, sajra runaspaj ima” (Mat. 5:45). Chayraykuchá apóstol Pablopis, Diospi mana creej runasman kayta nerqa: “Payqa parata apachimusunkichej, chajrasniykichejta tiempompi poqochin, mikhuna patapi uywasunkichej, sonqoykichejtataj kusiywan juntʼachin”, nispa (Hech. 14:17). Arí, Jehovaqa tukuy runaswan may kʼacha kasqanta rikuchin (Luc. 6:35).

6, 7. 1) ¿Pikunaman necesitasqankuta qospataj Jehová astawan kusikun? 2) ¿Pejpa kausaynintaj Jehová kamachisninwan kʼacha kasqanta rikuchin? Sutʼinchay.

⁶ Jehovaqa cheqa sonqo kamachisninman necesitasqankuta qospa astawanraj kusikun. Rey David nerqa: “Noqa wayna karqani, kunantaj machuña kani; ni jaykʼajpis kʼacha runataqa wijchʼusqata rikorqanichu, nitaj wawasnintapis khuyayta mañakojtaqa”, nispa (Sal. 37:25). Ashkha cristianosqa, kausayninkupi ajinapuni kasqanta rikunku. Uj hermanaj kausayninmanta parlarina.

⁷ Uj precursora Nancy sutiyoj, pasaj wataspi uj llakiypi rikukorqa. Pay nin: “Alquilermanta qʼayantin paganaypaj 66 dolaresta necesitarqani, nitaj kapuwarqachu. Chay llakiyniytaqa Jehovaman willarqani, chantataj llankʼaj riporqani. Noqaqa restaurantepi atiendespa llankʼaj kani, chay chʼisipi runas qolqeta regalanawankutataj mana yuyarqanichu. Imajtinchus sapa semana chay pʼunchaypi jina, mana ancha runa kajchu. Chayrayku ashkha runas jamusqankoqa tʼukullata saqewarqa. Ripunay horaña kajtintaj, regalawasqanku qolqeta yuparqani, ¡66 dolarespunitaj kasqa!”, nispa. Rikunchej jina, Nancyqa Jehová mana michʼachu kasqanta rikorqa, imajtinchus pay necesitasqanta qorqa (Mat. 6:33).

8. ¿Ima sumaj regalotataj Jehová qowanchej?

⁸ Jehovaj aswan jatun regalonqa kʼata Churinta wañuymanta kacharichinawanchejpaj kachamusqan. Jesús nerqa: “Diosqa chay jinatapuni kay pachapi kaj chhikata munakusqanrayku, uj kʼata Churinta qorqa. Ajinamanta pillapis paypi creejqa mana chinkayman renqachu, astawanqa wiñay kawsayniyoj kanqa”, nispa (Juan 3:16). Kay pachapi nispaqa, tukuy runasmanta parlasharqa, chayrayku chay regaloqa tukuy japʼikuyta munajkunapaj. Arí, Jesuspi creejkunaqa “aswan juntʼasqa kawsayniyoj”  kanqanku, nisunman wiñay kausayta japʼenqanku (Juan 10:10). Chaytaj, Jehová may kʼachapuni kasqanta rikuchin.

9. ¿Imaynatataj Jehová jina mana michʼaschu kasunman?

 ⁹ ¿Imaynamantataj Jehová jina mana michʼaschu kasunman? Jehovaqa “tukuy imata qowanchej mana michʼakuspa chay imaswan kusisqa kawsananchejpaj”. Noqanchejpis “wakichisqallataj” kananchej tiyan kapuyninchejmanta wajkunaman jaywarinapaj, paykunapis kusisqa kanankupaj (1 Tim. 6:17-19). Chay kapuyninchejmanta familiaresninchejman, amigosninchejman ima qorispa, pisichikojkunatapis yanapaspa mayta kusikunchej (Deuteronomio 15:7 leey). ¿Imataj yanapawasunman qorikoj kananchejta mana qonqanapaj? Wakin hermanosqa kayta ruwanku: uj regalota japʼispa, paykunapis wajkunaman uj regalota jaywanku. Qotuchakuypeqa ashkha hermanos qorikuyta yachanku, paykunamantataj mayta yachakusunman.

10. ¿Imaynamantawantaj mana michʼaschu kasqanchejta rikuchisunman?

¹⁰ Chantapis, mana michʼaschu kasqanchejtaqa parlasqanchejwan, ruwasqanchejwan ima rikuchillasunmantaj. ¿Imaynamantá? Wajkunata yanapanapaj chayri kallpachanapaj tiemponchejta, kallpanchejta ima churaspa (Gál. 6:10). Qorikoj kasqanchejtachus manachus yachanapajqa kaykunata tapurikusunman: “¿Wajkunata uyariyta munasqayta rikuchinichu? ¿Yanapariyta munanichu, pillapis yanaparinayta chayri imatapis ruwaripunayta niwajtin? ¿Kunallanraj nerqanichu allinta ruwasqanta familiaymanta chayri qotuchakuymanta pillatapis?”, nispa. Wajkunaman qoriyta yachanchej chayqa Jehovaman, amigosninchejmanpis astawan qayllaykusun (Luc. 6:38; Pro. 19:17).

11. ¿Imaynasmantataj Jehovaman qorisunman?

  ¹¹ Jehovamanpis qorinallanchejtaj tiyan. Bibliapi nin: “Tukuy kapuyniykiwan Tata Diosta jatunchay”, nispa (Pro. 3:9). Tukuy kapuyniykiwan nispaqa Diosta sirvinapaj tiemponchejta, kallpanchejta, kapuyninchejta ima churayta atisqanchejta niyta munan. Juchʼuy wawitaspis Jehovaman qoriyta yachankuman. Uj tata, Jason sutiyoj nerqa: “Tantakuna Wasipi qolqeta churayta munaspaqa wawasniykuwan churachiyku. Paykunataj chayta ruwaspa mayta kusikunku, imajtinchus Jehovaman qoshasqankuta reparanku”, nispa. Wawamantapacha yachachejtinchejqa machuyaspapis chayta ruwayta mana qonqaponqankuchu (Pro. 22:6).

12. ¿Imataj llampʼu sonqoyoj kay niyta munan?

¹² Chantapis Jehovaqa llampʼu sonqoyoj. ¿Imataj llampʼu sonqoyoj kay niyta munan? (Tito 3:1, 2.) Llampʼu sonqoyoj runaqa, mana munasqantapunichu ruwachiyta maskʼan, nitaj ima kajtinpis kamachikusqanman jinapunichu juntʼachiyta munan. Chantapis mana wajkunataqa chayman jinapuni juntʼanankupaj tanqanchu. Astawanqa tukuywan kʼacha, imaynachus kasqankuta qhawaspataj atisqallankuta mañan. Chantapis, nisqankuta sumajta uyarispaqa imatachus paykunamanta suyasqantapis tijrachin, atikojtintaj mañakusqankuman jina ruwajta saqen.

13, 14. 1) ¿Imaynamantá Jehová llampʼu sonqoyoj kasqanta rikuchin? 2) ¿Imatá yachakusunman Jehová Lotwan imaynachus kasqanmanta?

¹³ ¿Imaynatá Jehová llampʼu sonqoyoj kasqanta rikuchin? Jehovaqa kamachisninpa sonqonku imaynachus kashasqanta yachan, chantapis munasqankuman jina ruwajta saqen. Sutʼincharinapaj, Sodoma llajtata, Gomorra llajtatawan chinkachiyta munashajtin, Lotta orqosman ayqekunanta sutʼita kamacherqa. Chaywanpis Lotqa waj lugarman ayqeyta mañakorqa. Arí, Lotqa imatachus Jehová kamachisqanta tijrachinanta mañakusharqa (Génesis 19:17-20 leey).

¹⁴ Lot chayta mañakusqanrayku ichapis pisi creeyniyoj, mana kasukojtaj kasqanta yuyasunman. Lotqa qhasillata manchachikusharqa, imaraykuchus Jehovaqa mayllapipis kausakunanpaj tukuy imata qoyta atinman karqa. Chaywanpis Lot manchikusqanrayku Jehovaqa mañakusqanta uyarerqa, chinkachiyta yuyarqa chay llajtaman ayqekojtataj saqerqa (Génesis 19:21, 22 leey). Rikunchej jina, Jehovaqa mana wajkunata tanqanchu nisqanman jinapuni juntʼanankupaj, astawanqa llampʼu sonqoyoj, kʼachataj.

15, 16. ¿Imaynatataj Moisespa Leynin rikucherqa Jehová llampʼu sonqoyoj kasqanta? (12 paginapi dibujota qhawariy.)

¹⁵ Moisespa Leyninmantañataj parlarina. Chaypis Jehová llampʼu sonqoyoj kasqanta rikuchiwanchej. Sutʼincharinapaj, uj israelitaqa may wajcha kasqanrayku jaywananpaj ovejan chayri cabran mana kajtin, iskay tortolasta chayri iskay paloma irpasta jaywayta atej, chaytataj Jehová allinpaj qhawaj. May wajchapuni kasqanrayku ni chaytapis qoyta atejtenqa, uj chhika jakʼuta jaywanankuta saqej. Chaywanpis mana mayqen jakʼutapis jaywanallankuchu karqa, manaqa “sumajnin jakʼuta”, mayqentachus allinpaj qhawasqa wajyarisqa runasllapaj orqhoj kanku (Gén. 18:6). ¿Imaynatá chaypipis Jehová llampʼu sonqoyoj kasqanta rikucherqa? (Levítico 5:7, 11 leey.)

¹⁶ May wajcha israelita kasqaykipi tʼukuriy. Diosta yupaychana toldoman uj chhika jakʼuwan chayaspa, qhapaj israelitas uywasta apamusqankuta rikunki. Chayta rikuspaqa ichapis pʼenqakuwaj uj chhika jakʼullata apasqaykimanta. Chaywanpis, Jehová apasqaykita allinpaj qhawasqanta  yuyarikunki. Imajtinchus Jehovaqa sumajnin jakʼu kananta nerqa. Kaytapis Jehová nisunkiman jina: “Mana wajkuna jinachu qoyta atiwasqaykita yachani, chaywanpis aswan sumajninta jaywashawanki”, nispa. Rikunchej jina, Jehovaqa may llampʼu sonqoyoj kasqanta rikucherqa. Payqa kamachisninmanta atisqallankuta mañan (Sal. 103:14).

17. ¿Imaynatataj Jehová sirvinanchejta munan?

 ¹⁷ Jehová llampʼu sonqoyoj kasqanqa mayta sonqochawanchej, imajtinchus payta sirvinapaj tukuy sonqowan ruwasqanchejta allinpaj qhawan (Col. 3:23, 24). Italiamanta uj paya hermanita, Constance sutiyoj nerqa: “Wajkunaman Diosmanta willarispa mayta kusikuni. Chayrayku runa masiyman willallanipuni, Bibliamantapis yachachillanipuni. Wakin kuteqa onqoyniyrayku mana anchata ruwayta atisqaymanta llakikuni. Chaywanpis yachani Jehová munakuwasqanta, imaynapichus rikukusqayta yachasqanraykutaj, imatachus ruwayta atisqayta sumajpaj qhawasqanta”, nispa.

18. ¿Imaynamantá tatas Jehová jina llampʼu sonqoyoj kayta atinkuman?

¹⁸ ¿Imaynatá Jehová jina llampʼu sonqoyoj kasunman? Lotmanta parlarinallapuni. Jehovaqa Lotwan kasuchikuyta atinman karqa, chaywanpis imatachus mañakusqanta kʼachamanta uyarerqa. Tatasqa Jehovamanta mayta yachakunkuman. ¿Imaynamantá? Wawasninkoj mañakusqanta uyarispa, atikusqanman jinataj chayman jina ruwajta saqespa. Kay La Atalaya 1 septiembre 2007 revista nisqanman jina, wakin tatasqa wasipi kamachiykunamanta imatachus wawasninku yuyasqankuta tapunku. Sutʼincharinapaj, tatasqa ima horachus wawasninku wasiman chayamunankuta niyta atinku. Chaywanpis, cristiano tatasqa imatachus wawasninku chaymanta yuyasqankuta tapunkuman. Wakin kuteqa ima horachus wasiman chayamunankuta tijrachinkuman, Bibliaj yuyaychaykunasninwan mana churanakojtin. Tatasqa niraj imatapis kamachishaspa wawasninkuwanraj parlarinkuman. Ajinamanta wawasninkoqa imaraykuchus chay kamachiykunata kasukunanku kasqanta entiendenqanku.

19. ¿Imaynamantataj ancianospis Jehová jina llampʼu sonqoyoj kankuman?

¹⁹ Ancianospis, Jehová jina llampʼu sonqoyoj kananku tiyan. ¿Imaynamantá? Hermanos imaspichus rikukusqankuta reparaspa. Rikorqanchej jina, Jehovaqa wajcha israelitaspa jaywasqankutapis sumajpaj qhawaj. Kay tiempopipis wakin hermanosqa pisillata willanku, ichapis onqoyninkurayku chayri machitusña kasqankurayku. Chay imasrayku llakisqa kajtinkutaj ancianosqa paykunata Jehová munakusqanta reparachinkuman, imajtinchus paykunaqa tukuy atisqankuta ruwashanku (Mar. 12:41-44).

20. ¿Imataj mana niyta munanchu llampʼu sonqoyoj kay? Sutʼinchay.

²⁰ Chaywanpis, llampʼu sonqoyoj kayqa mana niyta munanchu, atishaspa Diosta yupaychaypi pisillata ruwayqa (Mat. 16:22). Mana pisita ruwaspallachu sonqo juntʼasqa qhepakusunchej. Astawanpis, Diospa Reinonrayku astawan ruwanapaj tukuy atisqanchejta kallpakusunchej (Luc. 13:24). Chayrayku Diosta yupaychanapaj tukuy atisqanchejta ruwana, chaywanpis Jehová atisqallanchejta mañawasqanchejta ama qonqanachu. Ajinata ruwajtinchejqa Jehová mayta kusikonqa. Arí, llampʼu sonqoyoj Diosta sirveyqa may sumaj. Qhepan yachaqanapeqa Jehovaj iskay kʼacha kaykunasninmantawan parlarisun (Sal. 73:28).