1, 2. ¿Imamantam hinalla yachasun Diospa amistadninkunaqa?

YAQA 35 wataña casarasqa Monika sutiyoq cristianam kaynata nirqa: “Qosaywanqa allintam reqsinakuniku, ichaqa chayna wataña casarasqa kaspaykupas hinallaraqmi imayna kasqaykuta reqsinakuchkaniku”, nispa. Chayna kasqanmantam ninmanku achkallaña casarasqakuna hinaspa amistadkunapas.

² Kusikunchikmi kuyasqanchik amistadninchikta astawan reqsispaqa, ichaqa astawanraqmi kusikunanchik Jehova Diosta reqsispanchikqa, payqa pimantapas aswan allin amistadmi. Ichaqa manamá haykapipas atisunchu Jehova Diosmanta tukuyta yachaytaqa (Rom. 11:33). Wiña-wiñaypaq kawsaspanchikpas hinallam Diospa sumaq kayninkunamanta yachasun (Ecl. 3:11).

3. ¿Imamantam kay yachachikuypi qawasun?

³ Pasaq yachachikuymi yanaparuwarqanchik Jehova Dios asuykunapaq hina kasqanta chaynataq mana sayapakuq kasqanta astawan chaninchanapaq. Kunanñataqmi qawasun Jehova Diospa qokuykuq hinaspa entiendeq kasqanmanta. Kaymanta yachayqa allintam yanapawasun, Bibliapa kayna nisqanta entiendenapaq: “Diosqa ancha allinmi llapallanpaqpas. Llakipayarikunmi llapallan rurasqankunamantapas” (Sal. 145:9).

4. ¿Ima ninantaq qokuykuq kayqa?

⁴ ¿Ima ninantaq qokuykuq kayqa? Kayta allinta entiendenapaqmi Jesus kaynata nirqa: “Ima chaskiqmantapas aswan kusisqaqa imapas qoqmi”, nispa (Hech. 20:35). Qokuykuq runaqa kusikuywanmi tiemponta, kallpanta hinaspa kapuqnintapas qon hukkunata yanapananpaq. Qokuykuq runaqa manamá chaninniyoq kaqkunata qoqchu, aswanqa tukuy sonqonwan qoqmi  (leey 2 Corintios 9:7). Manam pipas kanchu Jehova Dios hina qokuykuqqa, payqa ‘kusisqa Diosmi’ (1 Tim. 1:11, NM).

5. ¿Imaynatam Jehova Diosqa qawachin qokuykuq kasqanta?

⁵ ¿Imaynatam Jehova Diosqa qokuykuq kasqanta qawachin? Bibliam nin: “Diosqa ancha allinmi llapallanpaqpas”, nispa. Arí, payqa lliw runakunamanmi imapas necesitasqankuta qon. Paymi “intitapas qespichimun allin otaq mana allin runakunapaqpas, paytaqmi parachimun justo runakunapaqpas chaynataq mana justo runakunapaqpas” (Mat. 5:45). Chaymi apostol Pablo mana iñiq runakunaman kaynata nirqa: “[Diosmi] parachimun poqoy tiempokunapipas allinta ruruchispa, paytaqmi mikunanchikpaqpas chani-chaninta qowanchik chaynapi kusisqa kawsananchikpaq”, nispa (Hech. 14:17). Qawasqanchikman hinaqa, Jehova Diosqa lliw runakunamanmi qokuykuq kasqanta qawachin (Luc. 6:35).

6, 7. a) ¿Pikunatam astawanraq Jehova Diosqa yanapan? b) ¿Ima willakuymi qawachiwanchik serviqninkunata Jehova Dios yanapasqanmanta?

⁶ Jehova Diosqa serviqninkunamanmi astawanqa imapas necesitasqankuta qon. Rey Davidmi nirqa: “Ñawpaq warma kaspaypas, kunan yuyaq kaspaypas allin runataqa manam qonqarusqataqa rikurqanichu. Wawa-churintapas manam limosnakuqtaqa rikurqanichu”, nispa (Sal. 37:25). Chayna kasqantam achka iñiqmasinchikkuna vidankupi qawarqaku. Qatiqninpi chaymanta qawasun.

⁷ Pasaq watakunallapim Nancy sutiyoq precursora hatun sasachakuypi tarikurqa. Paymi nin: “Alquilasqay wasimantam 66 dolar qollqeta paqarintillan paganay karqa, ichaqa manam kapuwarqachu. Chay llakiymantam Jehova Diosman willakurqani, hinaspaymi llamkaq pasakurqani. Ñoqaqa runakunata atiendespaymi mikuy rantikuq wasipi llamkaq kani, manamá piensarqanichu llamkasqaypi runakuna propinata chay tutapi qowanankutaqa. Chay punchawqa manamá runakunaqa anchachu hamuqku, chaymi admirakurqani achkallaña runakuna mikuq hamusqankumanta. Llamkayniy tukuruptinñataqmi propina qowasqankuta yuparqani, llapanpiqa 66 dolar qollqemá kasqa”, nispa. Nancy iñiqmasinchikqa manam iskayrayanchu necesitasqan qollqeta Jehova Dios qoykusqanmanta (Mat. 6:33).

8. ¿Jehova Diospa ima qowasqanchiktaq imamantapas aswan chaninniyoqqa?

⁸ Runakunaman imamantapas aswan chaninniyoq Jehova Diospa qosqanqa, rantinchikpi Churinpa wañukusqanmi. Kikin Jesusmi nirqa: “Diosqa ancha-anchatam kuyarqa runakunata, chaymi sapallan Churinta qomurqa pipas paypi iñiqqa manaña puchukaspa wiñaypaqña kawsananpaq”, nispa (Juan 3:16). Chaynaqa, Jesuspa wañukusqanqa llapallan paypi iñiqkunapaqmi, paykunaqa “kawsaywan huntasqa” kaspankum wiñay kawsayta chaskinqaku (Juan 10:10). ¿Manachu kayqa sutillata qawachin Jehova Dios qokuykuq kasqanta?

9. ¿Imaynatam Jehova Diospa qokuykuq kasqanta qatipakuchwan?

 ⁹ ¿Imaynatam Jehova Diospa qokuykuq kasqanta qatipakuchwan? Imaynam Jehova Diospas ‘chaninninpi llapa imakunatapas kusikunanchikpaq qowanchik’, chaynallataqmi ñoqanchikpas kusikuywan imanchiktapas hukkunaman qonanchik, chaynapi kusisqa kanankupaq (1 Tim. 6:17-19). Ancha kusikunapaqmi imapas kapuqninchikta kuyasqanchik ayllunchikkunaman qoyqa hinaspa wakchakunata yanapayqa (leey Deuteronomio 15:7). ¿Imataq yanapawasun haykapipas qokuykuq kananchikpaq? Wakin iñiqmasinchikkunam sapa kuti kayta ruwanku: imataña pimantapas chaskiruspankuqa, paykunaqa kallpanchakunkum hukkunaman qonankupaqpas. Anchatamá kusikunchik congregacionpi achka iñiqmasinchikkuna chayna qokuykuq kasqankumantaqa.

10. ¿Imaynatawanmi qokuykuq kasqanchikta qawachichwan?

¹⁰ Qokuykuq kasqanchiktaqa qawachichwantaqmi runamasinchikta yanapanapaq hinaspa kallpanchanapaq tiemponchiktawan kallpanchikta servichikuspapas (Gal. 6:10). Chaymi tapukuchwan: “¿Sutillatachu hukkuna qawawanku paykunapaq tiempochakusqayta hinaspa llakinkuta uyariy munasqayta? Pipas yanapaykunaypaq mañakuwaptinqa, ¿arí nispachu nini atispayqa? ¿Yaqachu qayninpakunalla familiayta otaq iñiqmasiyta sonqomanta imamantapas kallpanchaykurqani?”, nispa. Arí, qokuykuq kayqa Jehova Diosman hinaspa kuyasqanchikkunamanmi asuykachiwasun (Luc. 6:38; Prov. 19:17).

11. ¿Imaynatam qokuykuq kasqanchikta Jehova Diosman qawachichwan?

 ¹¹ Jehova Diosmanpas qawachichwanmi qokuykuq kasqanchiktaqa. Bibliam nin: “Diosta alabay tukuy kapuqnikikunawan”, nispa (Prov. 3:9). Chay ‘kapuqninchikkunaqa’  tiemponchikmi, kallpanchikmi hinaspa qollqenchikmi, chaykunatam Diosta servinapaq servichikuchwan. Warmachakunapas atinmankum qokuykuq kasqankuta Diosman qawachiytaqa. Jason sutiyoq taytam nin: “Huñunakunapaq Salonpi qollqeta churanayku kaptinqa, saqenikum warmachaykuna chay qollqeta churanankupaq. Paykunaqa kusisqallañam tarikunku Jehova Diosman qosqankurayku”, nispa. Churi-wawakuna warmallaraq kasqankumanta chayna qokuykuq kasqankuta yachaspankuqa, wiñaruspankupas hinallam Jehova Diosman qokuykuq kasqankuta qawachinqaku (Prov. 22:6).

12. ¿Ima ninantaq entiendeq kayqa?

¹² Entiendeq kaypas Jehova Diospa huk kaqnin sumaq kayninmi. ¿Ima ninantaq entiendeq kayqa? (Tito 3:1, 2.) Entiendeq runaqa manam haykapipas piensasqallanpichu hapipakun. Manataqmi hikutakunchu kamachikuypa nisqanman hina imapas ruwakunanpaq. Kuyakuywanmi runamasinta qawan hinaspapas imayna tarikusqantam entienden. Chaymantapas, hukkunata uyarispanmi allin kaptinqa saqen munasqankuta ruwanankupaq otaq haypanankupaq.

13, 14 a) ¿Imaynatam Jehova Diosqa entiendeq kasqanta qawachin? b) ¿Imatam yachachwan Jehova Dios entiendeq kasqanta Lotman qawachisqanmanta?

¹³ ¿Imaynatam Jehova Diosqa entiendeq kasqanta qawachin? Payqa serviqninkunapa imayna tarikusqankuta qawaspanmi yaqa llapanpi entiendeq kasqanta qawachin. Rimarisun Lotwan imayna kasqanmanta. Sodoma hinaspa Gomorra llaqtakunata manaraq puchukachichkaspanmi, Jehova Diosqa Lotta kamachirqa orqoman lluptikunanpaq. Lotmi ichaqa huk llaqtachaman lluptikunanpaq mañakurqa. Piensariy, chayna mañakusqanwanqa Diostam nichkarqa kamachisqanta cambiananpaq (leey Genesis 19:17-20).

¹⁴ Yaqapaschá chayrayku ñoqanchikqa nichwan Lotqa mana iñiyniyoq otaq mana kasukuq kasqanta. Diosqa maypipas salvaytam atinman karqa imapas makillanpi kasqanrayku. Chaymi Lotqa mana manchakunanchu karqa. Ichaqa manchakuywanmá Lotqa tarikuchkarqa, hinaptinmi Jehova Diosqa entiendespan Lotpa mañakusqanta uyariykurqa. Hinaspanmi chay chinkachinanpaq kaq llaqtachaman lluptinanpaq saqerqa (leey Genesis 19:21, 22). Qawasqanchikman hinaqa Jehova Diosqa entiendeqmi.

15, 16. ¿Imaynatam Israel runakunaman Kamachikuykuna qosqanpipas Jehova Diosqa entiendeq kasqanta qawachirqa? (Qaway 12 paginapi dibujota.)

¹⁵ Israel runakunaman Kamachikuykuna qosqanpipas Jehova Diosqa entiendeq kasqantam qawachirqa. Israel nacionpi mayqanninpas wakcha kaspanqa, manamá atiqchu oveja otaq cabra ofrendata Diosman qoytaqa. Chaywanpas Diosqa chaskiqmi iskay qoqñuta otaq iskay mallqo palomata. Ichaqa llumpay wakcha kasqanrayku chaykunata mana qoyta atispanqa, ¿imatam qoyta atinman karqa? Chayna kaptinqa qonmanmi karqa as harinata. Ichaqa, manamá llutan harinachu kanan karqa aswanqa ‘[fino] harinam’ kanan karqa (Gen. 18:6). ¿Imanasqam chayqa ancha allin karqa? (Leey Levitico 5:7, 11).

¹⁶ Piensasun llumpay wakcha Israel runakuna kasqanchikta. Hinaspam Jehova Diosman harina ofrendata qonapaq richwan, hinaptinmi wakin apu Israel runakuna chayaykamunmanku animal ofrendankuwan. Ichapas chayrayku harina ofrendanchikmanta penqakuyta qallaykuchwan. Ichaqa yuyarichwanmi chay harina ofrendanchikqa Jehova Diospa qayllanpi ancha chaninniyoq kasqanmanta. ¿Imanasqa? Jehova Diosqa fino harinata qonankupaqmi mañakurqa.  Chaywanqa wakcha Israel runakunata kaynata nichkanmanpas hinam karqa: “Yachanim wakcha kasqaykichikrayku wakinkuna hina mana qoy atisqaykichikta. Chayna kaptinpas atisqaykichikman hinam allinnin kaqta qowachkankichik”, nispa. Arí, Jehova Diosqa serviqninkunapa ruway atisqankutawan imayna tarikusqankuta qawaspanmi entiendeq kasqanta qawachin (Sal. 103:14).

17. ¿Imayna servisqanchiktam Jehova Diosqa chaskiwanchik?

 ¹⁷ Anchatam kusikunchik Jehova Dios entiendeq kasqanrayku tukuy sonqowan servisqanchikta chaskiwasqanchikmanta (Col. 3:23). Italia nacionmanta Constance sutiyoq yuyaqña cristianam kaynata nirqa: “Unanchawaqniymanta runamasiykunaman willakusqayqa, anchatam imamantapas kusichiwan. Chaymi Diosmanta hinalla willakuni hinaspa estudiokunatapas qoni. Wakinpiqa onqosqayraykum llakikuni astawan mana ruway atisqaymanta. Ichaqa manamá iskayrayanichu Jehova Dios kuyawasqanmantaqa, imayna tarikusqayta yachaspanmi ruway atisqayta payqa chaninchan”, nispa.

18. ¿Imaynatam tayta-mamakunaqa Jehova Diospa entiendeq kasqanta qatipakunmanku?

¹⁸ ¿Imaynatam Jehova Diospa entiendeq kasqanta qatipakuchwan? Kaqmanta rimarisun Lotmanta. Jehova Diosqa tukuy atiyniyoq kaspanpas, Lotta uyariykuspanmi saqerqa mañakusqanta ruwananpaq. Tayta-mama kaspaqa, ¿atichwanchu Jehova Diosta qatipakuyta? ¿Yaqachu churi-wawaykichikta uyariykuspa allin kaptinqa saqewaqchik mañakusqankuta ruwanankupaq? 2007 watapi lloqsimuq 1 de septiembre Willakuq (ñawpaqpi Llaqta Cuidaq) qellqam nirqa wakin tayta-mamakuna wasinkupi imatapas tanteaspanku warmankuta rimanankupaq saqesqankumanta. Tayta-mamakunaqa tanteanankumá warmankuna imay horapi wasinkuman kutimunankupaq. Chayna kaptinpas, tayta-mamakunaqa saqenmankum churi-wawanku chaymanta rimanankupaq. Ichapas Biblia nisqanpa contranpi mana kaptinqa cambianmanku chay kutimunapaq horata. Tayta-mamakuna wasinkupi imatapas tanteaspanku churi-wawankupa piensasqankuta uyariptinkuqa, paykunaqa imanasqa chayna kasqanta entiendespankuchá kasukuytapas munanqaku.

19. ¿Imaynatam ancianokunaqa Jehova Diospa entiendeq kasqanta qatipakunmanku?

¹⁹ Congregacionpi ancianokunapas Jehova Diospa entiendeq kasqantam qatipakunku iñiqmasinkupa imayna tarikusqankupi reparaspanku. Yuyarisun, Diosqa chanincharqam Israel nacionpi wakchakunapa ofrenda qosqankutaqa. Kunan tiempopiqa wakin iñiqmasinchikkunaqa ichapas onqosqankurayku otaq yuyaqña kasqankurayku as horallata Diosmanta willakunku. Chaywan hukmanyaptinkuqa ancianokunaqa ninmankum tukuy sonqonkuwan chay ruwasqankuta Jehova Dios chaninchasqanmanta (Mar. 12:41-44).

20. ¿Imaynam Dios serviyninchikpi kasun entiendeq runa kaspaqa?

²⁰ Hinaptinqa, entiendeq runa kaspaqa manamá Dios serviyninchikpi kallpanchakusqanchiktaqa saqesunchu kikinchikta llakipayakuspaqa (Mat. 16:22). Manataqmi Dios serviyninchikpi astawan ruwayta atichkaspaqa qellapakusunchu. Aswanqa llapallanchikmi anchata kallpanchakunanchik Diosta servinapaq (Luc. 13:24). Chaynaqa, tukuy atisqanchiktayá ruwasun Jehova Dios serviyninchikpi. Amataq kayta qonqasunchu: manamá Diosqa mana ruway atisqanchiktaqa mañawanchikchu. Arí, Jehova Diosqa ancha kusisqam tarikunqa tukuy atisqanchikta ruwaptinchikqa. ¡Mayna sumaqmi entiendekuq Diosta serviyqa! Qatiqnin yachachikuypim Jehova Diospa iskay sumaq kayninkunamantaraq yachasunchik (Sal. 73:28).