1, 2. Azende a Yehova nga a ian i eren nyi?

KWASEKRISTU ugen mba yer iti na ér Monika, a kaa ér: “M vôso nom zurum anyom 35 hegen. Mo vea nomom se fa ayol a ase tsembelee. Nahan kpa, zan zan hengen se mba a fa kwagh u hanmô wase i bee ga!” Kape kwagh u avese man azende agen kpishi kpa a lu je la.

² Ka i doo se u fan kwagh u ior asev seer. Ikyar i se ye vea Yehova la hemba ngin hange hange a ikyar i se ye vea mbagenev cii. Sea hen kwagh na nan kpa se fatyô u fan been sha won ga. (Rom. 11:33) Ken hemen yô, se va zua a ian i doon tsung i seer henen kwagh u Yehova gbem sha won.—Orpa. 3:11.

3. Ka nyi se lu timen sha mi ken ngeren nee?

³ Ngeren u a bee la wase se u seer fan ieren i Yehova i lumun ér ior ve va ikyua a na la, kua i sangen a sange ior ga la. Hegen se time sha aeren a Yehova agen ahar, a a doo tsung yô: Ieren na i nan kwagh wuee la, man i sendegh sha kwagh ga la. Kwagh ne una wase se u seer kaven tsembelee er Yehova a “eren dedoo a ior cii; mhôônom ma ker Un a ityom na cii” yô.—Ps. 145:9.

4. Ka nyi ka i na ve nagh ku gba kwagha?

⁴ Inja i u nan kwagh wuee la ér nyi? Mlumun u sha mpin ne ngu ken mkaanem ma Yesu ma i nger ken Aerenakaa 20:35 man. Ma kaa ér: “U nan a na kwagh hembe saan iyol a u ngohol a ngohol kwagh.” Yesu pase kwagh u a lu nagh ku mimi la ken mkaanem ma taver ga man. Or u nan kwagh wuee ka nan na shighe u nan, man agee a nan, kua akaa a nan, a ishima i gbar gbar,  sha u a̱ wase mbagenev. Jighilii yô, saa or a naan mbagenev uzegembaakaa mba taver ishe ve nana lu or u nan kwagh mgbeghaa ga, kpa ka er nan ne a ishima i môm la. (Ôr 2 Mbakorinte 9:7.) Or môm u hemban Yehova, “Aôndo u sar sar” la nagh je kpa nan ngu ga.—1 Tim. 1:11, NW.

5. Yehova tese ér un ne kwagh wuee sha nyi igbenda?

⁵ Yehova ne kwagh wuee nena? Kur mbamgbe mba uumace cii, kua mba ve lu a̱ gba civir un ga la kpaa. Mimi je, ‘Yehova eren dedoo a ior cii.’ “Ka A er iyange Na i̱ due i̱ ta sha mbaaferev kua mbamimi kpaa, man ka A nôô ura sha mbaperapera man mba ve lu mbaperapera ga kpaa.” (Mat. 5:45) Ka nahan ve apostoli Paulu yange pase mbananjighjighga kwagh u Yehova kaa ér ka un A “eren akaa a dedoo, A nôôn ne ura u senen sha, A ivin asema a en a kwaghyan man msaanyol kpaa” ye. (Aer. 14:17) Kwagh ne tese wang je ér Yehova tesen erdoo na hen uumace cii.—Luka 6:35.

6, 7. (a) Ka unô jighilii ka i hemba saan Yehova iyol u kuren mgbe ve? (b) Tese ikyav er Yehova a nengen sha mbacivir un yô.

⁶ Ka hembe saan Yehova iyol u nan mba ve civir un la kwagh cii. Tor Davidi yange kaa ér: “Ngise m lu iyev, hegen m bee iyol, nahan kpaa, mayange m ngu a nenge i ta orperapera kera ga, shin tsombor u nan kpaa u sônon kwaghyan ga.” (Ps. 37:25) Mbakristu kpishi mba ve civir Yehova sha jighjigh mbara nenge er a we ve ikyo tsung yô. Nenge ase ikyav i i dondo ne.

⁷ Anyom a karen kpuaa ken ijime la, Anmgbian u kwase ugen u a lu pania, i yer un ér Nancy yô, yange nyôr ken zayol ugen. Lu u kpenan una kimbi haya sha inyaregh ki hemban ₦10,000, man lu a kwagh ga. A kaa wener: “Yange m fa pe me za zua a inyaregh ki shon tsô kpaa ga. M er msen sha zayol ne, maa m due m yar tom wam u m eren hen hôtel u teen kwaghyan yô. Er ior faan yamen kwaghyan sha iyange ne kpishi ga yô, m tôô mer ior vea fatyô u eren mo iyua sha iyange la kpishi ga. Kwagh er u kpiligh mo iyol yô, ior kpishi va ya kwaghyan hen tugh mbura. Shighe wam been m kurun yô, m kohol inyaregh ki ior erem iyua a mi sha iyange la cii hemba ₦10,000.” Nancy kav wang er Yehova a ne un kwagh wuee sha mgbe na vough yô.—Mat. 6:33.

8. Ka nagh ku Yehova ku nyi ku lu ku hemban ciili?

⁸ Kwagh u hemban cii u Yehova a ne sha ci u uumace cica cii yô, ka nagh ku ipaan ku Wan na la. Yesu kaa ér: “Tar ne doo Aôndo ishima je, nahan A na Wan Na u môm môm la sha er anti or u nan ne Un jighjigh yô, nana̱ de timin ga kpa nana̱ zua a uma u tsôron.” (Yoh. 3:16) “Tar” u i ter heen ne ka uumace cii. Nagh ku Yehova a ne kun ku sha ci u hanma or u nan tsough u lumun ku la cii. Mba ve ne Yesu jighjigh cii vea zua a uma u tsôron. (Yoh. 10:10) Sha mimi yô, ka gbenda u hemban cii u Yehova a tese ér un ne kwagh wuee je ne!

9. Se dondo ieren i Yehova i nan nagh wuee la nena?

 ⁹ Se dondo ieren i Yehova i nan Kwagh wuee la nena? Yehova ‘ne se akaa cii wuee sha u se̱ er kwagh a mi yô’; nahan doo u se kpa se ‘panden kwagh se naan’ mbagenev, sha er se seer nan ve msaanyol yô. (1 Tim. 6:17-19) I̱ doo se u yamen uiyua nan ior asev shi wasen mbaatsanev kpaa. (Ôr Duteronomi 15:7.) Ka nyi ia wase se ve se umbur u nan mbagenev kwagha? Anmgbianev mbagenev tsua ér shighe u or ne ve iyua yô, ve kpa vea ker gbenda u nan orgen iyua. Tiônnongo ngu a anmgbianev mba nomso man mba kasev kpishi mba ve lu a ieren i nan nagh wuee yô.

10. Ter gbenda u vesen môm u se fatyô u nan kwagh wuee yô.

¹⁰ Môm ken igbenda i hemban doon cii, i se naan kwagh wuee yô, ka u nan shighe wase man agee a ase u wasen mbagenev shi taver ve asema. (Gal. 6:10) Se fatyô u karen ayol a ase nengen kwagh u se lu eren sha gbaa ne yô. Se er nahan sha u pinen ayol a ase mbampin mban: ‘I fam ér mo m keghen ato a ior sha uzayol vev, shi m keren gbenda u wasen ve je he? Or ka nana kaa ér mo m wase nan kwagh shin nana tindim nahan, m kegh iyol u zan kpa? Mase zan m umbur kwa u m wuese or u hen tsombor wam shin ma anmgbian ken tiônnongo vee?’ Aluer se mba henen u nan kwagh yô, se seer kporom ikyua a Yehova kua azende a ase kpee je.—Luka 6:38; Anz. 19:17.

11. Ter igbenda igen i se fatyô u nan Yehova kwagh mgbeghaa yô.

 ¹¹ Yehova kpa se fatyô u nan un kwagh. Ruamabera wa se kwagh ér: “Civir Yehova a akaa ou a injaa cii.” (Anz. 3:9, NW) “Akaa a injaa” ne wa shighe wase man agee a ase kua inyaregh yasegh cii ker. Akaa ne cii se fatyô u civir Yehova a mi. Mbayev mba kiriki  je kpa vea fatyô u henen u nan Yehova kwagh wuee. Ter ugen mba yer un ér Jason, a kaa ér: “Tsombor wase ka ua kohol iyua i za nan ken Iyou i Tartor yô, se na mbayev asev iyua ne ve za gbihi shin akwati u eren iyua la. Kwagh ne ngu a doo ve kpishi, sha ci u zum u ve za gbihi i̱ yô, tese ér ka Yehova je ve ‘ne un kwagh ye.’” Mbayev mba i doon ve u nan Yehova kwagh iyev je yô, vea gande kpa vea lu a ieren i nan un kwagh mgbeghaa la her.—Anz. 22:6.

12. U sendegh sha kwagh ga inja na ér nyi?

¹² Ieren igen i doon tsung i Yehova a lu a mi yô, sendegh sha kwagh ga. U sendegh sha kwagh ga la inja na ér nyi? I gema ishember i ken zwa Grika i “sendegh sha kwagh ga” la ajiir kpishi ken Bibilo i New World Translation la ér, u norom sha kwagh ga. (Titu 3:1, 2) Er Bibilo i tese nahan, or u sendegh sha kwagh ga nan hanger ikyaa ga. Nan keren ér i dondo hanma kwagh u i nger shin inya la kembe kembe hanma shighe ga, shi nan nôrom ikyaa shin nan hidi ijime sha kwagh ga ze, shin nan huan tswam iyol kpaa ga. Kpa ka nan eren kwagh a mbagenev sha ishima i legh legh, nan wa ikyo sha mbamyen man mbamlu vev. Nan keghen ato a mbagenev, shi ka a gba sha mi yô, nan er kwagh u ve soo la shi nan sendegh ér saa i̱ er shima i nan keng ga.

13, 14. (a) Yehova tese ér un sendegh sha kwagh ga nena? (b) Gbenda u Aôndo yange er kwagh a Loti la tese se u sendegh sha kwagh ga nena?

¹³ Yehova tese ér un sendegh sha kwagh ga nena? We mbamnenge mba mbacivir un ikyo, shi ashighe kpishi ka a de ér ve er kwagh u a sar ve u eren la. U tesen ikyav yô, nenge gbenda u Yehova yange er kwagh a orperapera Loti la. Shighe u va kuma Yehova u timin Sodom man Gomora la, a pase Loti wang ér a yevese a yem sha uwo. Kpa Loti zamber a na ér a de una yem hen ijiir igen. Hen sha kwagh ne tsô u nenge, inja na yô Loti lu kaan ér Yehova a gema kwagh u a vande ôron un la!—Ôr Genese 19:17-20.

¹⁴ Alaghga orgen nana kure ikyaa kpase ér jighjigh u nan u Loti taver ga shin a taver ityough. Gadia Yehova yange ma kura un hanma ijiir i ma lu cii, nahan ityôkyaa lu i ma cia ga. Kpa mciem gba Loti iyol, shi Yehova kpa kav er lu Loti ken ishima yô, nahan a de ér a yevese a yem ken gar shon u vande wan ishima u timin la. (Ôr Genese 19:21, 22.) Kwagh ne tese wang ér Yehova keren ngee ngee ga, shi a vihi tu ga. Un sendegh sha kwagh ga.

15, 16. Tindi u Mose la tese ér Yehova sendegh sha kwagh ga nena? (Nenge foto u a lu sha mhii u ngeren ne la.)

¹⁵ Nenge ase ikyav igen i i tese ér Yehova sendegh sha kwagh ga yô, ken Atindi a Mose la. Oriserael yange nana gba ican nana fatyô u yamen aniyôngo shin anivo va nan nagh a mi ga yô, nan na nagh sha mbaatii uhar shin utulembamkunguv uhar. Kpa yange nana gba ican je a̱ hemba nan u van a utelembamkunguv uhar di ye? Yehova na zwa ér imba or la nana kese anmwe u cuku nana va na nagh a mi. Nahan kpa, Tindi kaa ér i de lu nyityô mwe cii ga, kpa i lu “mwem ma kengese,” imba mwe i i eren mbavannya mba civirigh kwaghyan a mi la. (Gen. 18:6) Kwagh ne tese ér Yehova sendegh sha kwagh ga nena?—Ôr Levitiku 5:7, 11.

¹⁶ Tôô ase wer u ngu Oriserael, man u ngu a kwagh ga. U tôô anmwe kpuaa wer u za na nagh a mi, u va nyer hen tabernakel yô, u nenge Mbaiserael mba lun a kwagh ave mba van a ilev vev u va nan nagh. Alaghga u nengen nahan yô, kunya gba kôron we a mwem ou ma ma gbe ikyev ga la. Kpa u umbur wer nagh kun gba kwagh sha ishigh ki Yehova. Sha ci u nyi? Sha ci u Yehova ver ishima ér we u na nagh a “mwem ma kengese” ma doon tsung. Ka inja ér  Yehova ngu kaan a we ér: ‘M fa, u fatyô u nan kwagh kpishi er mbagenev nahan ga, kpa m gema m fa er kwagh u ú lu nan mo ne i lu kwagh u hemban doon cii u ú lu a mi yô.’ Mimi je, Yehova tese ér un sendegh sha kwagh ga, gadia keren ér mbacivir un ve er kwagh u a gande ve agee ga shi a fa mbamlu vev.—Ps. 103:14.

17. Ka hanma mcivir Yehova a lumunu?

 ¹⁷ Er se fe ser Yehova sendegh sha kwagh ga, shi lumun mcivir u se civir un a ishima i môm la yô, kwagh ne na se ishimasurun. (Kol. 3:23) Anmgbian u kwase u kaven ishigh ugen kaa ér: “Ka i doom u pasen ior kwagh u Un u a gbem la hanma shighe cii. Ka nahan ve m ze hemen u pasen kwagh shi tesen ior Bibilo ye. Ashighe agen ishima ka i vihim er mnyoon a te sha a mo m kera fetyô u eren tom ne kpishi ga yô. Kpa m fa mer Yehova fa pe tahav av mbu kighir yô, shi m doo un ishima shi wuese iniôngon yam kpaa.”

18. Ter gbenda môm u mbamaren vea fatyô u dondon ikyav i Yehova la yô.

¹⁸ Se dondo ieren i Yehova i sendegh sha kwagh ga la nena? Hide shi hen sha kwagh u Yehova er a Loti la. Ka Yehova a hembe tahav sha won cii ye; nahan cii kpa, yange kegh ato zum u Loti lu pasen un ishima na la. Shi Aôndo ungwa zamber u Loti la kpaa. Wea lu ormaren yô, u fatyô u dondon ieren i Yehova ne nena? U fatyô u keghen ato a wan wou shi lumun u eren kwagh u nan soo la shighe u i gbe i doo kpa? I pase ken Iyoukura i Setemba 1, 2007 la ér mbamaren mbagen ashighe agen ka ve vande zan idyu a ônov vev cii man ve wa atindi hen ya ye. U tesen ikyav yô, aluer mbamaren nenge doo ve u veren shighe u hanma wan ve nana̱ hiden hen ya yô, ka mbamaren ve lu a ian i tsuan shighe u ve soo la ye. Nahan cii kpa, a doo u mbamaren mba ken Kristu vea na ônov vev ian ér ve pase mnenge ve sha kwagh u shighe u ve mbamaren ve tsough la. Ashighe agen yô, mbamaren vea fatyô u sôron shighe la er ônov vev ve soo la, aluer kwagh shon hendan a atindiakaa a Bibilo ga yô. Alaghga mbamaren vea va kav ér ka vea vande zan idyu a ônov vev sha kwagh u atindi a hen ya yô, ve hemba kaven atindi a i we la, shi i hemba doon ve u kuran a.

19. Mbatamen vea nôngo kpoghuloo vea dondo ieren i Yehova i sendegh sha kwagh ga la nena?

¹⁹ Gba u mbatamen mba ken tiônnongo kpa vea nôngo kpoghuloo vea dondo ieren i Yehova i sendegh sha kwagh ga ne. Vea wa mbamlu mba mba ve civir Yehova a ve imôngo la ikyo. Umbur wer nagh ku Mbaiserael mba ve hemba gban ican la je kpa yange ku gba Yehova kwagh. Anmgbianev asev mbagenev kpa alaghga angev shin iyolbeen ia na vea pase kwagh ahwa kpuaa tseegh. Aluer iyol kpe ve sha ci u ve kera mba a tahav mbu pasen kwagh er i hange ve la ga di ye? Mbatamen ve̱ wase ve u fan ér doo Yehova a ve, er ve lu nôngon sha gbashima ve la.—Mar. 12:41-44.

20. Aluer se mba sendegh sha kwagh yô, tese ér ka u se civir Aôndo a iyoltangenaa? Ta iwanger.

²⁰ Doo u se fa ser, ieren i sendegh sha kwagh ga la ngi kposo a ieren i kemen ayol a ase sha ma kwagh, nahan vendan u civir Aôndo la. (Mat. 16:22) Doo u se lu mbatangenyol, kaan ser se mba eren kwagh er tahav asev mbu kom la ga. Kpa gba u se cii se “nongo” kpoghuloo, se sue tom u Tartor. (Luka 13:24) Nahan gba u se lu a mnenge u vough. Se shire nen Aôndo tom sha afatyô wase cii, kpa shi se umbur nen ser Yehova keren ér se er kwagh u a gande se agee ga. Aluer se na un kwagh u se fetyô cii yô, a doo un a vese kpee je. Sha mimi yô, doo se u eren imba Ter u sendegh ikyaa ga ne tom gaa? Ken ngeren u dondon ne, se mase timen sha aeren a Yehova agen ahar, a a doo tsung yô.—Ps. 73:28.