Skip to content

Skip to table of contents

Amumulumbe Jehova Akaambo Kabwaabi Bwakwe Alimwi Akunyoneka

Amumulumbe Jehova Akaambo Kabwaabi Bwakwe Alimwi Akunyoneka

Amumulumbe Jehova Akaambo Kabwaabi Bwakwe Alimwi Akunyoneka

“Jehova mubotu kuliboonse, luzyalo lwakwe lulimwaikide kuzilenge zyakwe zyoonse.”—INT. 145:9.

INO INGA MWAPANDULULA BUTI?

Mbube nzi bobilo bwa Jehova mbotukonzya kulumba?

Mbuti mbotukonzya kwiiya bwaabi bwa Jehova?

Muunzila nzi motukonzya kwiiya kunyoneka kwa Jehova?

1, 2. Ncoolwe nzi ncobajisi balongwe ba Jehova?

MUNAKRISTO umwi wazyina lyakuti Monika wakaamba kuti: “Twakkala mucikwati kwamyaka iitandila ku 35. Mebo abalumi bangu tulizyibene kabotu. Pele nokuba kuti kwainda myaka yoonse eeyi, tuciiya zyintu zipya kujatikizya umwi amweenzyinyina.” Cakutadooneka, oobo mbocibede muzikwati zyoonse alimwi azilongwe.

2 Tulakkomana kuzyibana kabotu abantu mbotuyanda. Nokuba boobo, cilongwe ncotujisi a Jehova nceciyandika kapati kwiinda zilongwe zyoonse. Taakwe notuya kuzizyiba zyoonse zijatikizya nguwe. (Lom. 11:33) Tulikkomene alimwi tulijisi coolwe cakuzumanana kumulumba kapati Jehova akaambo kabube bwakwe kukabe kutamani.—Muk. 3:11.

3. Ncinzi ncotutiibandike mucibalo eeci?

3 Cibalo cainda cakatugwasya kumulumba kapati Jehova akaambo kabube bwakwe bwakusikilika alimwi akutasalulula. Lino tulalanga-langa bube bubotu abumbi bobilo bwa Jehova—bwaabi bwakwe alimwi akunyoneka. Kwiinda mukucita boobo, tulamvwisya kapati kuti: ‘Jehova mubotu kuliboonse alimwi luzyalo lwakwe lulimwaikide kuzilenge zyakwe zyoonse.’—Int. 145:9.

JEHOVA MWAABI

4. Ncinzi ciyandika kapati mukutondezya bwaabi?

4 Ino kuba mwaabi caamba nzi? Bwiinguzi tulabujana mumajwi aa Jesu aajanika mulugwalo lwa Milimo 20:35 aakuti: “Kupa kulakkomanisya kapati kwiinda kutambula.” Kwiinda mumajwi aaya aatakatazyi kumvwa, Jesu wakatondezya cintu ciyandika kapati mukutondezya bwaabi. Muntu mwaabi ulabelesya ciindi cakwe, nguzu zyakwe azyintu nzyajisi kugwasya bamwi—alimwi ulacita oobo calukkomano. Aboobo, bwaabi bulakonzya kubonwa ikutali mukukomena kwacipego ncapa muntu, pele kwiinda mukubona icimukulwaizya kucita boobo. (Amubale 2 Bakolinto 9:7.) Caboola kumakani aabwaabi, kunyina muntu uukonzya kumwiinda Jehova, ‘Leza wesu uukkomene.’—1 Ti. 1:11.

5. Muunzila nzi Jehova mwatondezya kuti mwaabi?

5 Mbuti Jehova mbwatondezya bwaabi? Ulabapa bantu boonse zyintu nzyobayandika, kubikkilizya abaabo batanatalika kumukomba. Masimpe, “Jehova mubotu kuliboonse.” Jehova “ulapasuzya zuba lyakwe kubantu babi ababotu alimwi ulapa mvwula kubantu baluleme abataluleme.” (Mt. 5:45) Nkakaambo kaako ciindi mwaapostolo Paulo naakali kwaambila bantu ibatakali basyomi wakaamba kuti, Jehova “wakacita zibotu kwiinda mukumupa mvwula kuzwa kujulu aziindi eelyo nokuba micelo minji, alimwi wakamupa zyakulya zinji akuzuzya myoyo yanu akubotelwa.” (Mil. 14:17) Cilasalala kuti Jehova mwaabi kubantu boonse.—Lk. 6:35.

6, 7. (a) Mbaani Jehova mbayandisisya kupa nzyobayandika? (b) Amupe cikozyanyo citondezya Leza mbwapa bakombi bakwe basyomeka.

6 Jehova ulayandisisya kubapa bakombi bakwe basyomeka zyintu nzyobayandika. Mwami Davida wakaamba kuti: “Ndakali mulombe, sunu ndakomena, pele nsina bona uululeme uusiidwe, nanka lunyungu lwakwe lukumbila insima.” (Int. 37:25) Banakristo banji basyomeka babubona bumboni bwakuti Jehova ulalanganya. Atulange-lange cikozyanyo eeci.

7 Myaka misyoonto yainda, mucizyi umwi mupainiya waciindi coonse wazyina lyakuti Nancy wakajisi penzi limwi. Nancy wakaamba kuti: “Kwakali kuyandika mali aakkwana K343.20 aaleenti ngondakeelede kubbadela buzuba butobela. Tiindakalizyi mbondakali kukonzya kujana mali aaya. Ndakapaila kujatikizya penzi eeli kumane ndakaunka kumulimo nkondakali kubeleka mulimo wakupa basikuula zyakulya mucintoolo mujikilwa akusambala zyakulya. Tiindakali kuyeeyela kuti inga ndapegwa mali manji kuzwa kuli basikuula akaambo kakubalanganya kabotu nkaambo buzuba oobo bwansondo tiikwakali kujanika basikuula banji kapati. Pele ndakagambwa nkaambo kwakasika basikuula banji busiku oobo. Nindakamana kubeleka ndakaabala mali ngondakapegwa kuzwa kuli basikuula akaambo kakubalanganya kabotu, akali kukkwana K343.20.” Nancy wakasyoma kuti Jehova wakamupa ncaakali kuyandika.—Mt. 6:33.

8. Ino cipego cipati cabwaabi bwa Jehova ninzi?

8 Cipego cipati cabwaabi bwa Jehova cilajanika kubantu boonse. Ino ncipego nzi eeco? Ncipaizyo cacinunuzyo ca Mwanaakwe. Jesu wakaamba kuti: “Leza wakaiyanda kapati nyika cakuti wakapa Mwanaakwe simuzyalwaalikke, kutegwa muntu uuli woonse uumusyoma atakanyonyoonwi pele akabe abuumi butamani.” (Joh. 3:16) Mukapango aaka, ibbala lyakuti “nyika” lyaamba bantu. Inzya, cipego cipati cabwaabi bwa Jehova cilajanika kubantu boonse ibasala kucitambula. Aabo batondezya lusyomo muli Jesu bayoojana buumi—buumi butamani. (Joh. 10:10) Sena kuli bumboni bumbi bwiinda boobu butondezya kuti Jehova mwaabi?

AMWIIYE BWAABI BWA JEHOVA

9. Mbuti mbotukonzya kwiiya bwaabi bwa Jehova?

 9 Mbuti mbotukonzya kwiiya bwaabi bwa Jehova? Jehova ‘ulatupa camaanza obilo zyintu zyoonse nzyotukkomanina’; aboobo tweelede ‘kulibambila kwaabana’ zyintu abamwi, kwiinda mukucita oobo tulagwasyilizya kuti bakkomane. (1 Ti. 6:17-19) Calukkomano tulabelesya zyintu nzyotujisi kupa zipego kubayandwa besu alimwi akugwasya baabo babulide. (Amubale Deuteronomo 15:7.) Ncinzi cikonzya kutugwasya kutegwa katuyeeya kuba baabi? Banakristo bamwi babweza ntaamu eeyi iigwasya: Kufwumbwa ciindi nobatambula cipego, abalo balayeeya kupa muntu umwi cipego. Mbungano ya Banakristo ilijisi bakwesu abacizyi banji ibatondezya muuya wabwaabi.

10. Ninzila nzi imwi mbotu mbotukonzya kutondezya kuti tuli baabi?

10 Nzila imwi mbotu mbotukonzya kuba baabi, nkwiinda mukubelesya ciindi cesu alimwi anguzu kugwasya akukulwaizya bamwi. (Gal. 6:10) Kutegwa tubone naa tucita kabotu mumakani aaya, tulakonzya kulibuzya mibuzyo eeyi: ‘Sena bantu bambi balabona kuti ndiliyandide kujana ciindi akuswiilila nobaamba matongoosi aabo? Ikuti muntu umwi wandilomba kuti ndimugwasye kucita mulimo umwi naa kundituma, sena ndilazumina ikuti kacikonzyeka? Ndilili nondakalumbaizya munamukwasyi naa musyomima kuzwa ansi aamoyo?’ Ikuti katuli “baabi,” tuyakuswena kapati kuli Jehova alimwi akumvwana abalongwe besu.—Lk. 6:38; Tus. 19:17.

11. Ninzila nzi zimwi mbotukonzya kuba baabi kuli Jehova?

 11 Tulakonzya kuba baabi akuli Jehova. Magwalo atukulwaizya ‘kulemeka Jehova ambono zyesu.’ (Tus. 3:9) “Mbono” eezyo zibikkilizya ciindi, nguzu alimwi alubono, izyintu nzyotukonzya kubelesya mumulimo wakwe. Nobaba bana basyoonto balakonzya kwiiya kuba baabi kuli Jehova. Usyi bana umwi uulaazyina lyakuti, Jason, wakaamba kuti: “Ciindi mukwasyi wesu nouyanda kusanga mali ku Ŋanda ya Bwami, inga tupa bana besu kutegwa babikke mbabo mutubbokesi twakusangila. Balakkomana kucita oobo, nkaambo nobacita boobo ‘bapa cimwi cintu kuli Jehova.’” Bana ibajana lukkomano akaambo kakwaabila Jehova nobacili bana balalangilwa kuzumanana kuba baabi nociba ciindi baakukomena.—Tus. 22:6.

JEHOVA ULANYONEKA

12. Ino kunyoneka caamba nzi?

12 Bube bumbi bwa Jehova ibukkomanisya, nkunyoneka. Ino kunyoneka caamba nzi? Ibbala ilyakasandululwa kuti ‘kunyoneka’ mu Bbaibbele lya Busanduluzi bwa Nyika Mpya lyaamba kutakakatila. (Tit. 3:1, 2) Muntu uunyoneka tazumanani lyoonse kukakatila kutobela mulawo uubikkidwe, ulanyoneka alimwi tali mukali. Muciindi caboobo, ulasoleka kuba muntu mutete moyo nalanganya bantu bamwi, ulabikkila maano kukulezya kwabo abukkale bwabo. Ulilibambilide kuswiilila kuli bamwi alimwi ikuti kaciyandika ulanyoneka kutegwa acite nzyobalombozya anzyobayanda bamwi.

13, 14. (a) Mbuti Jehova mbwatondezya kunyoneka? (b) Ncinzi ncotukonzya kwiiya kujatikizya kunyoneka kwa Leza notulanga mbwaakeendelezya Loti?

13 Mbuti Jehova mbwatondezya kuti ulanyoneka? Caluzyalo ulabikkila maano mbuli mbobalimvwa babelesi bakwe alimwi ziindi zimwi ulacita kweelana akulomba kwababelesi bakwe. Mucikozyanyo, amubone Jehova nzyaakacitila mubelesi wakwe uululeme Loti. Ciindi Jehova naakayanda kunyonyoona minzi ya Sodoma a Gomora, cakutainda mumbali wakamulailila Loti kuti accijile kumalundu. Nokuba boobo, akaambo katwaambo tumwi, Loti wakalomba kuti azumizyigwe kuccijila kubusena bumbi. Amuyeeye buyo—Loti wakalomba Jehova kuti acince malailile aakwe!—Amubale Matalikilo 19:17-20.

14 Ncuuba-uba kuli bamwi kwaamba kuti Loti tanaakali kumvwida. Mbwaanga Jehova wakali kukonzya kumufwutula kufwumbwa kubusena, Loti tanaakeelede kulibilika. Nokuba boobo, oobo mbwaakali kulimvwa Loti—aboobo Jehova wakanyoneka akucita kweelana akulomba kwakwe. Leza wakamuzumizya Loti kuti accijile kumunzi ngwaakakanzide kunyonyoona. (Amubale Matalikilo 19:21, 22.) Cakutadooneka, Jehova takakatili kumilawo naa kuyuma moyo. Muciindi caboobo ulanyoneka.

15, 16. Mbuti Mulawo wa Musa mbowakali kutondezya kunyoneka kwa Jehova? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

15 Amulange-lange acimbi cikozyanyo ca Jehova cakunyoneka kweelana ambocitondezyedwe mu Mulawo wa Musa. Ikuti muna Israyeli kali mucete cakuti tanaakali kucikonzya kutuula mbelele naa mpongo, wakali kuzumizyigwa kutuula nziba zyobilo naa nkwilimba zyobilo. Pele mbuti kuti muna Israyeli kali mucete cakuti tanaakali kucikonzya kutuula noziba nkwilimba zyobilo? Mubukkale buli boobo, Jehova wakali kumuzumizya muna Israyeli ooyo mucete kuti atuule tufulaulu tusyoonto. Nokuba boobo, amubone malailile aaya aayandika kapati: Tanaakeelede kutuula kufwumbwa fulaulu pe, pele wakeelede kuba ‘fulaulu mubotu,’ musyobo iwakali kubelesyegwa kubeenzu balemekwa. (Matl. 18:6) Nkaambo nzi eeci ncocakali kuyandika?—Amubale Levitiko 5:7, 11.

16 Amuyeeyele buyo kuti muli muna Israyeli mucete. Nomwasika atente lyakubunganina atufulaulu tusyoonto kutegwa mutuule kacili cipaizyo, mwabona bana Israyeli bavwubide kabaleta banyama. Mulakonzya kufwa nsoni kujatikizya cipaizyo canu cafulaulu iciboneka mbuli kuti tacijisi mpindu. Kumane mwayeeya kuti kumeso aa Jehova cituuzyo canu cilayandika kapati. Nkaambo nzi ncomwayeeya boobo? Nkaambo kakuti Jehova wakali kuyanda kuti fulaulu kauli yooyo uusumpukide kapati. Aboobo, Jehova wakali kwaambila bana Israyeli bacete kuti: ‘Ndilizyi kuti tamukonzyi kutuula mbuli bamwi, pele alimwi ndilizyi kuti eeco ncomupa kulindime ncibotu kapati.’ Masimpe, Jehova ulatondezya kunyoneka kwiinda mukubikkila maano kukulezya alimwi abukkale bwababelesi bakwe.—Int. 103:14.

17. Ino mulimo nzi ngotukonzya kuba masimpe kuti Jehova ulautambula?

 17 Tulakonzya kukulwaizyigwa kwiinda mukuzyiba kuti mukunyoneka kwakwe, Jehova ulautambula mulimo ngotucita camoyo woonse. (Kol. 3:23) Mucizyi umwi uucembeede waku Italy wazyina lyakuti Constance wakaamba kuti: “Kwaambaula abamwi kujatikizya Mulengi wangu ncintu ncondiyandisya kucita kapati lyoonse. Nkakaambo kaako ndilazumanana kukambauka alimwi akusololela ziiyo zya Bbaibbele. Zimwi ziindi ndilatyompwa nondaalilwa kucita zinji mumulimo akaambo kakuciswa. Pele ndilizyi kuti Jehova ulikuzyi kulezya kwangu akuti ulandiyanda alimwi ulalumba mulimo ngondimubelekela kusikila mpondigolela.”

AMWIIYE KUNYONEKA KWA JEHOVA

18. Muunzila nzi imwi bazyali mobakonzya kwiiya cikozyanyo ca Jehova?

18 Mbuti mbotukonzya kwiiya kunyoneka kwa Jehova? Amuyeeye alimwi Jehova mbwaakeendelezya Loti. Jehova ngowakajisi nguzu; pele caluzyalo wakaswiilila ciindi Loti naakali kwaamba mbwaakali kulimvwa. Alimwi Leza wakacita kweelana akulomba kwa Loti. Ikuti kamuli bazyali, sena mulakonzya kwiiya cikozyanyo ca Jehova? Sena mulakonzya kuswiilila kulomba kwabana banu alimwi akucita nzyobalomba kuti kaceelela? Kujatikizya kaambo aaka, magazini ya Ngazi Yamulindizi ya September 1, 2007, yakaamba kuti bazyali zimwi ziindi, balakonzya kubandika abana babo nobabamba milawo yamuŋanda. Mucikozyanyo, bazyali balabikka ciindi bana babo boonse nobeelede kuti kabasikide aŋanda, alimwi balijisi nguzu zyakubikka ciindi cigaminide. Nokuba boobo, bazyali Banakristo balakonzya kuswiilila kubana babo kutegwa baambe mizeezo yabo kujatikizya ciindi icabikkwa. Zimwi ziindi, bazyali balakonzya kubona kuti cili kabotu kutobela muzeezo ngobapa bana kufwumbwa buyo kuti kaweendelana anjiisyo zyamu Bbaibbele. Bazyali balakonzya kujana kuti ciindi nobabikkila maano kumizeezo yabana babo kujatikizya milawo yamuŋanda, bana balalangilwa kwiimvwisya milawo alimwi akwiitobela.

19. Mbuti baalu mbobakonzya kusolekesya kwiiya kunyoneka kwa Jehova?

19 Baalu mumbungano balasolekesya kwiiya kunyoneka kwa Jehova kwiinda mukubikkila maano kubukkale bwabasyominyina. Amuyeeye kuti Jehova wakali kuzibona kuti zilayandika zipaizyo nzyobakali kutuula bana Israyeli bacete. Mbubwenya buyo, bakwesu abacizyi bamwi balalezya kujatikizya nzyobakonzya kucita mumulimo ambweni akaambo kakuciswa naa kucembaala. Mbuti kuti bakwesu abacizyi aaba kabalimvwa kutyompwa akaambo kakulezya kwabo? Baalu caluzyalo balakonzya kubakulwaizya kuti Jehova ulabayanda akaambo kakumubelekela kusika mpobagolela.—Mk. 12:41-44.

20. Sena kunyoneka caamba kulilendekezya akuleka kubelekela Leza? Amupandulule.

20 Mubwini, kunyoneka tacaambi kuti katulilendekezya, akucileka kumubelekela Leza. (Mt. 16:22) Tatweelede kuubyaubya zyintu kutegwa katujana cakulitamizya kwiinda mukwaamba kuti tulanyoneka. Muciindi caboobo, toonse tweelede ‘kubeleka canguzu’ kutegwa tusumpule zyintu zya Bwami. (Lk. 13:24) Masimpe, tulasolekesya kuzilanga kabotu njiisyo zyobilo zitobela. Lubazu lwakusaanguna, tulabeleka canguzu kakunyina kulilendekezya mumulimo wesu. Lubazu lwabili, tulayeeya kuti Jehova kunyina nalangila kumupa zinji kwiinda nzyotukonzya kumupa. Ciindi notumubelekela kusika mpotugolela, tulakonzya kuba masimpe kuti ulakkomana. Sena tatukkomani kubelekela Simalelo uuli boobo uulumba alimwi uunyoneka? Mucibalo citobela, tuyakulanga-langa bube abumbi bubotu bwa Jehova.—Int. 73:28.

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 13]

Bana Israyeli bakakulwaizyigwa kwiiya bwaabi bwa Jehova (Amubone  muncali 9)

[Cifwanikiso icili apeeji 14]

“Lemeka Jehova ambono zyako.”—Tus. 3:9 (Amubone  muncali 11)

“Kufwumbwa ncomucita, amucicite camoyo woonse.”—Kol. 3:23 (Amubone  muncali 17)