Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Jehová Diosan cheqañchäwip taqe chuym katoqasipjjañäni

Jehová Diosan cheqañchäwip taqe chuym katoqasipjjañäni

“Suma ewjja arunakamampiw irpistajja, ukatsti tukuyarojja jumajj jachʼa kankañanakampiw nayarojj katoqetätajja.” (SAL. 73:24, Aymar Biblia [AB])

1, 2. 1) ¿Jehová Diosampi sum apasiñatakejj kun lurañasasa? 2) Jehová Diosan cheqañchäwip katoqtʼasipkäna uka sarnaqäwinak Bibliat yatjjatañajja, ¿kunjamsa yanaptʼistani?

“NAYASTI Diosaruw jakʼachasï, ukaw nayarojj kusisiyitu. Tatay, jumaw arjjatirejjätajja.” (Sal. 73:28.) Salmonak qellqerejj uka arunakampiw Jehová Diosar confiyatap uñachtʼayäna. ¿Kunjaman uñjasisas uk sispachäna? Jan wali jaqenakan sum jakasipjjatap uñjasajja, chuyma ustʼatajj akham sasaw qalltan säna: “¡Inamayakiw chuyma qʼomachasitajjajja! ¡Inamayakiw amparanakajj ñanqhat jareqasitajjasa!” sasa (Sal. 73:2, 3, 13, 21). Ukampis ‘Diosan qollan utapar mantañaw’ uka jan wali amuyunak apanukuñataki ukat Jehová Diosamp sum apasiskakiñatak yanaptʼäna (Sal. 73:16-18). Ukat ukhaman uñjasisajj salmonak qellqerejj akwa yateqarakïna: Jehová Diosamp sum apasiñatakejja, Diosan yupaychirinakapampiw maynejj chikachasiñapa ukat Diosan ewjjtʼanakaparjamaw sarnaqañapa (Sal. 73:24, AB).

2 Jiwasajja, ukhamarakiw munasiri ukat cheqpach Diosampejj sum apasiñ muntanjja. Ukatakisti, ewjjtʼanakaparjam jan ukajj cheqañchäwiparjam sarnaqañaw wali askejja ukat ukaw Diosatakjam sarnaqañatak yanaptʼistani. Kawkïr markanakarutï jan ukajj jaqenakarutï Jehová Diosajj khuyaptʼayasiñapat cheqañchäwiparjam sarnaqapjjañapatak tiempo churkäna ukanakajj Biblian qellqatawa. Uka sarnaqäwinakajja, “jiwasanakaruw yatichistu” ukat “jiwasanakan amuytʼasipjjañasataki, ukatsti jan ukham lurañasataki[w]” qellqataraki (Rom. 15:4; 1 Cor. 10:11). Ukanak sum yatjjatañäni ukhajja, Jehová Diosajj kunjam Diosasa ukat Jupampi apnaqayastan ukhajj kuna askinakas utji uk sum amuyañatakiw yanaptʼistani.

 JEHOVÁ DIOSAJJ SAÑU LURIRJAMAWA

3. Jehová Diosajj jaqenakjjar kunja munañanisa ukjja, ¿kunjamsa Isaías 64:8 ukat Jeremías 18:1-6 qellqatanakajj qhanañchi? (24 janankir foto uñjjattʼam.)

3 Jehová Diosajj jaqenakjjaru ukat markanakjjarojj kunja munañanisa uka toqet parlkasajja, Bibliajj akham siwa: “[Jehová Dios] Tata, jumaw nanakan awkejjätajja; nanakajj ñeqʼekïpjjtwa, jumasti sañu lurirïtawa; ¡taqe nanakasti juman uskutäpjjaraktwa!” sasa (Isa. 64:8). Mä sañu lurirejja, kunjjay ñeqʼet lurañ munchi ukarjamaw apnaqe, ukat ñeqʼejj jupamp apnaqayasikiwa. Jehová Diosampi ukat jaqenakampejj niya ukhamarakiwa. Ñeqʼejja sañu luririrojj janiw kunjam luratäñsa muni uk siskaspati, jiwasajj janirakiw Jehová Diosarojj kunjam cheqañchayasiñsa muntan uk sisksnati (Jeremías 18:1-6 liytʼasiñapawa).

4. ¿Jehová Diosajj munañaparjamakit jaqenakarusa jan ukajj markanakarus apnaqpacha? Uk qhanañchtʼam.

4 Kunjamtï sañu lurirejj ñeqʼempi lurkejja, Jehová Diosajj ukham lurañatak chʼamanïtapwa nayra Israel markampejj uñachtʼäwayi. Cheqas Jupajj janiw sañu luririmpejj taqe kunans pachpäkiti. Sañu lurirejja, ñeqʼe aptasajj kunayman sañunakwa amtaparjam luraspa. Ukampis ¿Jehová Diosajj munañaparjamakit jaqenakarusa jan ukajj markanakarusa yaqhepajj sumäñapataki ukat yaqhepajj jan walïñapatak lurpacha? Janiwa sasaw Bibliajj qhanañchi. Jehová Diosajj amtasarjam sarnaqeri chuymanwa lurawayistu. Ukhamasti Diosajj taqe kunjjar munañanïkchisa janiw munkir jan munkir jupar istʼañasatak waytʼkistuti. Ukhamajja, amtaparjam apnaqatäñatakejj jiwasaw munañasa (Jeremías 18:7-10 liytʼasiñapawa).

5. Jaqenakajj kunjamtï Jehová Diosajj munki ukarjam jan apnaqayasipki ukhajja, ¿kunsa Jupajj luri?

5 Jehová Diosajja, ¿kunjamsa sañu lurirjamajj jan istʼasipki ukanakarojj apnaqe? Sañu lurirejj kuntï ñeqʼemp lurañ munki ukarjam jan mistjje ukhajja, yaqha kastwa luri jan ukajj jaqtjjewa. ¿Kunatsa? Ñeqʼe jan sum apnaqatapatwa ukham luri. Ukampis Jehová Diosajj janiw ukham lurkiti (Deu. 32:4). Jehová Diosajj kunjamtï munki ukarjam maynejj jan apnaqayaski ukhajja, jaqen juchapawa. Ukampis jupanakajj apnaqayasiñ munapjjeti janicha ukarjamaw Diosajj apnaqe. Ukat apnaqayasipki ukanakajja, askitakïpjjewa. Amuytʼañataki, ajllit cristianonakajj “pachpa ñeqʼeta mä vasja[ma] askitaki” tukuyatäpjjewa, mä arunjja, “khuyapayasiña vasonaka[ru]” tukuyatäpjjewa. Maysa toqetjja, Jehová Diosamp jan apnaqayasiñ munapki ukanakajja, “tʼunjañataki wakiyata qʼapisiñ vasonaka[r]” tukuyatäpjjewa (Rom. 9:19-23, MT).

6, 7. Jehová Diosajj Davitaru ukat Saúl reyinakar cheqañchkäna ukhajja, ¿kunjamsa sapa maynejj uka cheqañchäw katoqasipjjäna?

 6 Jehová Diosajj ewjjtʼasa ukat cheqañchasaw jaqenakar apnaqe. Kunjamsa Jupajj jaqenakar cheqañchi ukjja, Israel marka apnaqer Saúl ukat David chachanakat yatjjatasaw amuysna. David reyejj Betsabé warmimpi wachoqa jucha lurkäna ukhajja, jupa pachparusa ukat yaqhanakarus jan walinwa uñjasiyäna. Reyïkchïnsa, Jehová Diosajj cheqañchänwa ukat Natán profetaparuw kuna jan walinsa uñjasini uk yatiyañapatak khithäna (2 Sam. 12:1-12). ¿Davitajj kuns luräna? Wali llaktʼataw uñjasïna ukat taqe chuymaw arrepentisïna, ukatwa Jehová Diosajj jupat khuyaptʼayasïna (2 Samuel 12:13 liytʼasiñapawa).

 7 Ukampis Saúl reyejj janiw ukhamäkänti, Jehová Diosan ewjjanakaparojj janiw istʼkänti. Samuel profetap toqew Jehová Diosajj akham sasin Saular säna: ‘Amaleq markankir taqe jaqenakaru, uywanakaru tʼunjam’ sasa. Ukampis janiw uka arunakaparojj istʼkänti, Agag reyirojj janiw jiwaykänti ukat suma uywanaksa jiltʼayarakïnwa. ¿Kunatsa? Jachʼañchatäna ukat jaqen sumat uñjatäñwa munäna (1 Sam. 15:1-3, 7-9, 12). Ukat Samuel profetajj Saular amuytʼayañ munäna ukhajja, qhoru chuymaniw jupajj  tuküna, janiw Jehová Diosan cheqañchäwip katoqasiñ munkänti. Kuntï yatiykäna ukajj janis askïkaspa ukham uñjäna ukat uka uywanakajj Diosar sacrificio loqtañatakiwa sasakiw sisjjäna. Ukham luratapatjja, Jehová Diosajj janiw reyirjam uñj-jjänti ukat janipuniw Diosampejj sum apasjjänti (1 Samuel 15:13-15, 20-23 liytʼasiñapawa).

Saúl chachajj Jehová Diosan ewjjtʼap janiw askit uñjkänti ni istʼkänsa. Janiw cheqañchäwip katoqaskänti (7 tʼaqa uñjjattʼam)

Davitajj wali llakitaw jikjjatasïna ukat Jehová Diosan cheqañchäwip katoqasïnwa, mä arunjja, Jupampiw apnaqayasïna. ¿Jumajj ukhamarakti lurta? (6 tʼaqa uñjjattʼam)

DIOSAJJ JANIW YAQHACHIRÏKITI

8. Israel markajj kunjam chuymampitï Jehová Diosan cheqañchäwip katoqkäna ukatjja, ¿kunsa yateqsna?

8 Jehová Diosajj janiw jaqenakarukejj Jupamp cheqañchayasipjjañapatak tiempo churkiti, jan ukasti markpacharus churarakiwa. Khä 1513 nayrïr pacha maran Jehová Diosajj israelitanakar Egipto markat qhespiykäna ukhajja, mä arustʼäwiruw jupanakampejj mantäna. Israelitanakajj Diosan ajllit markapänwa, ukat Jehová Diosamp apnaqatäpjjänwa. Ukampis jupanakajja, kunatï Jehová Dios nayraqatan jan walïkäna ukwa lurapjjäna, ukat uka jakʼankir markanakan diosanakaparuw yupaychjjapjjäna. Jupanakar amuytʼayañatakejja, Jehová Diosajj kutin kutinwa profetanakap khithäna, ukampis janiw istʼapkänti (Jer. 35:12-15). Ukham jan istʼasitanakapatjja, Diosajj jupanakar juchañchänwa. Ukat tʼunjañataki wakiyata vasonakjamaw Israelan 10 tribunakapajj asirionakamp tukjat uñjasipjjäna ukat Judá markan pä tribunakapajj Babilonia markampi katuntataw uñjasipjjäna. Uka sarnaqäwinakajja, amuyasiñasatakiwa. Jiwasatï Jehová Diosampi apnaqayasiñäni ukhakiw cheqañchäwipajj yanaptʼistani.

9, 10. Jehová Diosan juchañchäwi arunakap istʼasinjja, ¿kunsa Nínive markankir jaqenakajj lurapjjäna?

9 Nínive markan jakapkäna ukanakarojj juchañchäwi  arunakap istʼapjjañapatakiw Jehová Diosajj tiempo churäna, uka markajj Asiria markan capitalapänwa. Jonás chacharojj Diosajj akham sänwa: “Sartam, Nínive jachʼa markaru sararakim, ukatsti yatiyanim, nayasti qʼalwa tukjä ñanqha luratanakapajj nayraqatajjaruw purinitu uka layku” sasa. Nínive markajj tukjatañapänwa (Jon. 1:1, 2; 3:1-4).

10 Ukat Jonás chachajj uka yatiyäwinak yatiykäna ukhajja, “uka markankiri jaqenakasti jachʼat jiskʼakamaw Diosaru iyawsapjjäna. Ayunaña amtapjjäna, llakisiñatsa chhankha isinakampiw isthapisipjjarakïna”. Uka markankir reyejja, “qonuñapat sartasinjja, suma isinakap apsusisinjja, llaki isimpiw isintasirakïna, ukatsti qhelljjaruw qontʼasirakïna”. Nínive markankir jaqenakajj arrepentisipjjänwa ukat Jehová Diosampiw apnaqayasipjjäna. Ukatwa Diosajj uka markar jan tukjkänti (Jon. 3:5-10).

11. Jehová Diosajj kunjamtï Nínive ukat Israel markanakar uñjkäna ukajj ¿kunjam Diosätapsa uñachtʼayistu?

11 Israel markajj Jehová Diosan ajllit markapäkchïnsa, jupanakarojj Diosajj cheqañchänwa. Maysa toqetjja, Nínive markankirinakajj janiw Diosan markapjam ajllitäpkänti ukampis Jehová Diosajj jupanakat khuyaptʼayasïnwa, kunattejj Jupampiw apnaqayasipjjäna. Uka pä sarnaqäwinakajja, Jehová Diosajj ‘taqe jaqerus kipkaki uñjirïtapwa’ qhan uñachtʼayistu (Deu. 10:17).

JEHOVÁ DIOSAJJ AMUYTʼIRIWA UKAT WAKISKI UKHAJJ AMTAP MAYJTʼAYARAKIWA

12, 13. 1) Jehová Diosan cheqañchäwip kunjamsa maynejj katoqasi ukarjamajja, ¿kunatsa Jehová Diosajj amtap mayjtʼayi? 2) ¿Kunjamsa Jehová Diosajj amtanakap mayjtʼayirïtap Saúl reyimpi ukat Nínive markamp uñachtʼayäna?

12 Jaqenakatï jan wali luräwinakap jaytapjjaspa ukhajja, Jehová Diosajj kuntï lurañ amtki uk mayjtʼayaspawa. Amuytʼañataki, Israel marka apnaqer Saúl reyejj jan wal lurkän ukhajja, Jehová Diosajj jupar ‘reyit uttʼayatapat walpun amtasïna’ sasaw Bibliajj qhanañchi (1 Sam. 15:11). Ukat Nínive markan arrepentisitap uñjasinjja, “Diosajj jupanakat khuyaptʼayasjjän[wa], janirakiw kuna castigotejj jutañapäkäna uksa apayankjjänti” (Jon. 3:10).

13 Jehová Diosajj Saúl chacharojj reyits uttʼaykchïnjja, qhepat janiw jupan reyïñap munjjänti. Cheqas reyïñapatak ajllisajj janiw pantjaskänti, jan ukasti Saúl chachaw Diosar jan confiyjjänti ukat arunakaparus jan istʼjjänti. Ukampis Diosajj ninivitanakat khuyaptʼayasïnwa, mä arunjja, kuntï jupanakar lurañ amtkäna uk mayjtʼayänwa. Jehová Diosajj amuytʼiriwa, khuyaptʼayasiriwa ukat wakiski ukhajj amtapsa mayjtʼayarakiwa. Ukat maynitï jan wali luratanakapat taqe chuyma arrepentisi ukhajja, kuntï jupar lurañ amtkäna uk mayjtʼayañatakejj jankʼakirakiwa, ukanak yatiñajj wal chuymachtʼistu.

JEHOVÁ DIOSAN CHEQAÑCHÄWIP KATOQASIPUNIÑÄNI

14. 1) ¿Jichhürunakan kuna toqes Jehová Diosajj apnaqestu? 2) Jehová Diosajj cheqañchkistu ukhajja, ¿kunsa lurañasa?

14 Jichhürunakanjja, Jehová Diosajj Arup toqe ukat markap toqew apnaqestu (2 Tim. 3:16, 17). Ukatwa ukanak toqe ewjjtʼkistu jan ukajj cheqañchkistu uk katoqasiñasajj wakisi. Qawqha maranakasay bautisatäskañäni jan ukajj Diosan markapan kuna luräwinïskañänisa, Jehová Diosan ewjjtʼanakaparjam sarnaqaskakiñasawa ukat kunjamtï Jupajj munki ukarjam apnaqayasiskakiñasawa.

15, 16. 1) Maynejj cheqañchat uñjasis taman luräwinakap aptʼasi ukhajja, ¿kunjamsa chuymapan jikjjatasispa? Uk mä uñachtʼäwimp qhanañchtʼam. 2) Cheqañchat uñjasisa jan aynachtʼañatakejja, ¿kunas maynir yanaptʼaspa?

15 ¿Kunjamsa Jehová Diosajj cheqañchistu? Kun lurañassa Jupajj muni ukwa awisajj yatichistu jan ukajj amuyunakas mayjtʼayañatakiw  yanaptʼistu. Ukampis awisajja, jan wali luratasat inas jukʼamp cheqañchatäñasajj wakischispa. Ukhaman uñjasisajja, taman luräwinakas aptʼassnawa. Amuytʼañäni, Demetrio * jilatajj irpir chuymanjamaw irnaqtʼäna. Ukampis qollqe toqetwa jachʼa juchar purïna ukat irpir chuymanjam irnaqañsa aptʼasïnwa. Janiw irpir chuymanjam taman loqtjjaniti sasin yatiyaskäna uka arumajja, ¿kunjamas jikjjatasïna? Jupajj akham siwa: “Qʼala aynachtʼataw jikjjatasiyäta. Pasïr 30 maranak nayrajja, taman walja luräwinakaw utjitäna. Precursor regularjamaw loqtayäta, Betelanwa irnaqayäta, irpir chuymaninakan yanapiripäyätwa ukat qhepatjja irpir chuymanjamaw loqtjjarakiyäta. Ukatjja, ukhanakakiw kimsa uru jachʼa tantachäwin arstʼarakiyäta. Taqe ukanakjja akatjamatwa aptʼasiwayta. Ukhamarusa, mä phenqʼa uñjasisajja, Diosan markapan janipunis kuna lurañas nayatak utj-jjaspa ukham amuyasiyäta” sasa.

16 Demetrio jilatajj uka jan wali luratanakap jaytjjañapänwa. Ukampis kuntï chuymapan amuykäna uk jaytañatakejj ¿kunas yanaptʼäna? Jupajj akham siwa: “Bibliat yatjjatañataki, yatiyir sarañataki ukat taqpach tantachäwinakar sarañatakiw amtawayta. Ukhamarus tamankir jilat kullakanakasa ukat Bibliat apstʼat qellqatanakas walpun yanaptʼawayitu. Ukat ‘¿Aski luräwinakan wasitat irnaqtʼañ munasmati?’ siski uka yatichäwiw Yatiyañataki agosto 15, 2009 revistan mistüna, ukajj mayisitanakajar istʼasinsa carta qellqanipkitaspa ukhamänwa. Ukanjja, ‘jichhajj taman jan walja luräwinëjjasajj tiempom jan ina chʼusar aptʼamti, jan ukasti Diosamp sum apasiñatak chʼamachasiskakiñamawa’ siskäna uka arunakaw chuymajar purtʼawayitu” sasa. ¿Kunjamsa Diosan cheqañchäwipajj Demetrio jilatar yanaptʼäna? Ukat mä qawqha maranak qhepatjja, akham siwa: “Jehová Diosajj irpir chuymaninakan yanapiripjam wasitat irnaqtʼayasaw bendiciwayitu” sasa.

17. Jucha luririrojja, ¿kunjamsa tamat jaqsutäñajj yanaptʼaspa? Uk mä uñachtʼäwimp qhanañchtʼam.

17 Maynejj tamat jaqsuta uñjasi ukhaw Jehová Diosan cheqañchäwip katoqaraki. Ukhamatwa kunatï tamarojj jan waltʼaykaspa ukanakat jarkʼaqasi ukat jan wali luririrus arrepentisiñapatak yanaptʼaraki (1 Cor. 5:6, 7, 11). Roberto jilatajj niya 16 maranakaw tamat jaqsut uñjasïna. Ukat uka tiemponjja, awk taykapasa, jilanakapasa jucha luririmpejj jan chikachasipjjamti ni aruntapjjamsa sasin Bibliajj ewjjtʼki ukarjamaw taqe chuyma istʼapjjäna. Wasitampi tamar kuttʼanitapatjja, walja maranakäjjewa ukat Diosar yupaychañ toqet nayraruw sartaski. Jehová Diosaru ukat markaparu walja maranakat kuttʼanjjañatakejj kunas yanaptʼawaytam sasin jupar jisktʼapkäna ukhajja, familiajajj janipuniw nayamp chikachasiwayapkiti, ukaw yanaptʼawayitu sasaw säna. Ukat akham saskakiwa: “Familiajatï mä jukʼaksa kunjamas jikjjatasiskta uk yatiñatak nayamp parlapjjaspäna ukajj nayatakejj walikïspänwa. Ukampis familiajatjja janiw maynis nayamp chikachasiwayapkänti ukat nayajj jupanakampïñ wal munayäta, ukaw Jehová Diosamp sum apasiñatak chʼamachasiñ yanaptʼawayitu” sasa.

18. Jehová Diosajj cheqañchkistu ukhajja, ¿kunjam chuymanïtassa uñachtʼayañasa?

18 Inas jiwasajj ukham cheqañchäwinak jan katoqkchiñäniti, ukampis Jehová Diosajj cheqañchistani ukhajja, ¿kunjam chuymanïtassa uñachtʼayañäni? Ukat ¿kunjamsa katoqasiñäni? ¿David chachjamäñäniti jan ukajj Saúl chachjamäñänicha? Jehová Diosaw Sañu lurir Awkisajja. Jupajj “khitirutï munaski ukarojj cheqachiwa, kunjämatejj mä awkejj munat wawaparojj cheqachki ukhama”, uka arunak janipun armañäniti. Jehová Diosan cheqañchäwip taqe chuyma katoqtʼasipjjañäni (Pro. 3:11, 12).

^ tʼaqa 15 Yaqha sutinakamp uchatawa.