1, 2. а) Јеһова илә јахын мүнасибәтләр гурмаг үчүн нә тәләб олунур? б) Инсанларын Аллаһын тәрбијәсинә неҹә һај вермәләринә даир Мүгәддәс Китабдакы мәлуматлары арашдырмагла һансы фајданы әлдә едәҹәјик?

«МӘНИМ үчүн Аллаһа јахынлашмаг јахшыдыр, Худавәнд Рәббә пәнаһ ҝәтирмишәм» (Мәз. 73:28). Бурада мәзмурчу Аллаһа олан әминлијини ифадә едир. Нәјин сајәсиндә мәзмурчу бу ҹүр мүдрик гәрара ҝәлмишди? Писләрин фираванлығыны ҝөрән мәзмурчу әввәлҹә үрәјиндә дәрин мәјуслуг һисси кечирмишди. О, ҝилеј-ҝүзар едәрәк дејирди: «Мәҝәр мән бош јерә гәлбими тәмизләмишдим, ҝүнаһсызлыг ичиндә әлләрими јумушдум?» (Мәз. 73:2, 3, 13, 21). Анҹаг о, «Аллаһын Мүгәддәс мәканына» ҝирәндә орадакы аб-һава она дүшүнҹә тәрзини дәјишмәјә вә Аллаһла јахын мүнасибәтләрини горујуб-сахламаға көмәк етди (Мәз. 73:16—18). Бу вәзијјәт Аллаһ горхусуна малик олан бу инсана ваҹиб бир дәрс олду: Аллаһын халгы арасында олмаг, мәсләһәти гәбул етмәк вә ону һәјатында тәтбиг етмәк Јеһова илә сых мүнасибәт гурмаг үчүн олдугҹа ваҹиб амилдир (Мәз. 73:24).

² Әлбәттә, биз дә һәгиги вә вар олан Аллаһла јахын мүнасибәтләримизин олмасыны истәјирик. Буна наил олмаг үчүн Онун мәсләһәтләринин вә вердији тәрбијәнин бизи формалашдырмасына јол вермәлијик, беләҹә биз Ону разы салан инсан олаҹағыг. Гәдимдә Аллаһ мәрһәмәт ҝөстәрәрәк ајры-ајры инсанлара вә милләтләрә Онун тәрбијәсини гәбул етмәк имканы верирди. Бу нүмунәләр Мүгәддәс Китабда «нәсиһәт олараг», еләҹә дә «дөврләрин сонунда јашајан бизләри горумаг мәгсәдилә јазылыб» (Ром. 15:4; 1 Кор. 10:11). Аллаһын Кәламында гәләмә алынан бу мәлуматлары арашдырмагла Јеһованы даһа јахындан таныјаҹаг вә Онун бизи формалашдырмасындан һансы фајданы әлдә едәҹәјимизи өјрәнәҹәјик.

3. Јешаја 64:8 вә Јеремја 18:1—6 ајәләриндә Јеһованын инсанлар үзәриндә һакимијјәти нүмунә әсасында неҹә ҝөстәрилир? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бах.)

³ Јеһованын ајры-ајры инсанлар вә милләтләр үзәриндә һакимијјәти Јешаја 64:8 ајәсиндә нүмунә әсасында белә изаһ едилир: «Ја Рәбб, Сәнсән Атамыз: биз ҝилик, Сән исә дулусчу, биз һамымыз Сәнин әлинин ишијик». Дулусчунун ҝилдән истәдији габы дүзәлтмәјә там сәлаһијјәти чатыр. Ҝил исә дулусчуја ондан нә дүзәлдәҹәјини диктә едә билмәз. Ејни шеји инсанла Аллаһ һаггында да демәк олар. Неҹә ки, ҝил она форма верән дулусчуја ҝөстәриш верә билмәз, еләҹә дә инсанын Аллаһа ону неҹә формалашдырмасыны демәјә ихтијары чатмыр. (Јеремја 18:1—6 ајәләрини оху.)

4. Аллаһ инсанлары вә ја милләтләри неҹә ҝәлди формалашдырыр? Изаһ ет.

⁴ Дулусчу ҝилә форма вердији кими, Јеһова да гәдим исраиллиләри формалашдырырды. Анҹаг онлар арасында бөјүк фәрг вар. Мисал үчүн, дулусчу ҝил парчасындан дүзәлдилмәси мүмкүн олан габы дүзәлдир. Бәс Јеһова инсанлары вә ја милләтләри неҹә ҝәлди — бирини јахшы, диҝәрини исә пис формалашдырыр? Мүгәддәс Китаб бунун белә олмадығыны ҝөстәрир. Јеһова инсанлара чох дәјәрли бир һәдијјә — ирадә азадлығы вериб. О, Өз али һакимијјәтиндән елә истифадә етмир ки, вердији һәдијјәнин маһијјәти итсин. Инсанлар өзләри шүурлу шәкилдә Јараданымыз Јеһованын онлары формалашдырмасына разылыг вермәлидирләр. (Јеремја 18:7—10 ајәләрини оху.)

5. Инсанлар Јеһованын онлары формалашдырмасыны рәдд едәндә Јеһова Өз һакимијјәтиндән неҹә истифадә едир?

⁵ Бәс әҝәр инсанлар Бөјүк Дулусчунун онлары формалашдырмасыны инадкарлыгла рәдд едәрләрсә, онда неҹә? Белә олан һалда Јеһова Өз һакимијјәтини неҹә истифадә едир? Ҝәлин нәзәрдә тутулан мәгсәд үчүн јарарсыз вәзијјәтә дүшән ҝиллә нә баш вердији үзәриндә дүшүнәк. Тәбии ки, дулусчу ондан ја башга габ дүзәлдәҹәк, ја да ҝөтүрүб атаҹаг! Адәтән, ҝилин јарарсыз һала дүшмәсинин сәбәби дулусчунун сәһви олур. Бөјүк Дулусчу Јеһова исә инсанлары формалашдыраркән һеч вахт сәһвә јол вермир (Ганун. т. 32:4). Әҝәр инсан Јеһованын ону формалашдырмасына јол вермирсә, бу, јалныз вә јалныз онун өз сәһвидир. Дулусчу кими, Јеһованын инсанлар үзәриндә һакимијјәтиндән неҹә истифадә етмәси онларын мүнасибәтиндән асылыдыр. Јеһованын вердији тәлим-тәрбијәјә дүзҝүн јанашанлар ондан фајда әлдә едирләр. Мисал үчүн, мәсһ олунмуш мәсиһчиләр «шәрәфли... истифадә үчүн» һазырланан «мәрһәмәт габлары»дыр. Дикбашлыг ҝөстәрәрәк Аллаһа гаршы чыханлар исә «мәһв олунасы гәзәб [габлары]» олаҹаглар (Ром. 9:19—23).

6, 7. Давуд падшаһла Шаул падшаһ Јеһованын мәсләһәтинә неҹә фәргли мүнасибәт ҝөстәрдиләр?

⁶ Јеһова инсанлары мүхтәлиф үсулларла, мәсәлән, мәсләһәт вермәклә вә ја ҹәзаландырмагла формалашдырыр. Формалашдырдығы инсанлар үзәриндә Јеһованын Өз һакимијјәтиндән неҹә истифадә етдијини Исраилин илк ики падшаһы Шаулун вә Давудун нүмунәсиндән ҝөрмәк олар. Давуд падшаһ Бат-Шева илә зина едәндә бундан һәм өзү, һәм дә башгалары әзијјәт чәкмишди. Падшаһ олмасына бахмајараг, Јеһова әдаләтли олараг ону ҹәзаландырды. Аллаһ Натан пејғәмбәр васитәсилә Давуда ҹидди мәсләһәт верди (2 Шам. 12:1—12). Давуд буна неҹә јанашды? О, дәрин пешманчылыг һисси кечирди вә төвбә етди. О, Аллаһын мәрһәмәтини гәбул етди. (2 Шамуел 12:13 ајәсини оху.)

⁷ Давуддан фәргли олараг, онун сәләфи Шаул падшаһ мәсләһәтә мәһәл гојмады. Јеһова Шамуел пејғәмбәр васитәсилә Шаула бирбаша ҝөстәриш вермишди ки, бүтүн амалеглиләри вә мал-гараларыны гырсын. Шаул Аллаһын бу әмриндән чыхды. О, Агаг падшаһы вә ән јахшы һејванлары мәһв етмәди. Нәјә ҝөрә? О, мүәјјән мәнада өзүнү  иззәтләндирмәк истәјирди (1 Шам. 15:1—3, 7—9, 12). Шаул мәсләһәтә гулаг асмалы вә Бөјүк Дулусчунун ону формалашдырмасына јол вермәли иди. О исә бундан имтина етди вә өз һәрәкәтинә бәраәт газандырды. Шаул һејванлары Аллаһа гурбан ҝәтирмәк үчүн сағ сахладығыны дејәрәк һәрәкәтиндә гәбаһәт бир шејин олмадығыны изаһ етмәјә чалышды. Јеһова Шаулу падшаһлыгдан рәдд етди вә о, һәгиги Аллаһла мүнасибәтләрини һәмишәлик итирди. (1 Шамуел 15:13—15, 20—23 ајәләрини оху.)

8. Исраил халгынын Јеһованын онлары формалашдырмаг ҹәһдинә неҹә һај вермәсиндән нә өјрәнә биләрик?

⁸ Јеһова тәкҹә ајры-ајры инсанлара јох, милләтләрә дә имкан верир ки, Онун онлары формалашдырмаг ҹәһдинә һај версинләр. Ерамыздан әввәл 1513-ҹү илдә исраиллиләр Мисир көләлијиндән азад олундугдан сонра Аллаһла јени әһд бағладылар. Исраил Онун сечилмиш халгы олду вә мәҹази диллә десәк, Бөјүк Дулусчунун чархы үзәриндә формалашдырылмаг шәрәфинә лајиг ҝөрүлдү. Лакин халг Јеһованын ҝөзүндә пис олан әмәлләр едир, һәтта әтраф халгларын аллаһларына сәҹдә гылырды. Јеһова башларына ағыл гојмаг үчүн дәфәләрлә онларын јанына пејғәмбәрләр ҝөндәрирди, халг исә онлара гулаг асмырды ки, асмырды (Јер. 35:12—15). Инадкарлыг ҝөстәрдикләри үчүн Јеһова онлары сәрт шәкилдә ҹәзаландырды. Мәһв олунмаға лајиг ҝөрүлән габ кими, онгәбиләли шимал падшаһлығы ассуријалылар тәрәфиндән, икигәбиләли ҹәнуб падшаһлығы исә бабиллиләр тәрәфиндән зәбт едилди. Бундан өзүмүзә ваҹиб дәрс ҝөтүрүрүк: јалныз вә јалныз Јеһованын  бизи формалашдырмаг ҹәһдинә дүзҝүн мүнасибәт ҝөстәрдијимиз тәгдирдә, бу, бизә фајда ҝәтирәҹәк.

9, 10. Ниневалылар Аллаһын хәбәрдарлығына неҹә һај вердиләр?

⁹ Јеһова Ассуријанын пајтахты Нинева шәһәринин әһалисинә дә Онун хәбәрдарлыгларына һај вермәк имканы вермишди. Аллаһын сөзү Јунус пејғәмбәрә назил олду: «Галх, Ниневаја о бөјүк шәһәрә ҝет вә она гаршы ҹар чәк, чүнки орадакыларын пислији ҝәлиб Мәнә гәдәр чатмышдыр». Нинева мәһв олунмаға лајиг иди (Јун. 1:1, 2; 3:1—4).

¹⁰ Лакин Јунус һөкм хәбәрини бәјан едәндә «ниневалылар Аллаһа инандылар, оруҹ елан едәрәк бөјүкдән кичијә гәдәр һамы чул ҝејинди». Онларын падшаһы «тахтындан галхараг шаһлыг либасыны әјниндән чыхартды вә чул ҝејиниб күлүн үстүндә отурду». Ниневалылар Јеһованын сөзләриндән өзләринә дәрс ҝөтүрдүләр вә төвбә етдиләр. Нәтиҹәдә, Јеһова онларын үстүнә бәла ҝөндәрмәк фикриндән дашынды (Јун. 3:5—10).

11. Исраиллиләрлә вә ниневалыларла рәфтарындан Јеһованын һансы хүсусијјәти өзүнү ајдын бүрузә верир?

¹¹ Аллаһын сечилмиш халгы олмаларына бахмајараг, исраиллиләр ҹәзасыз галмадылар. Ниневалылар исә Аллаһла һеч бир әһд бағламадыглары һалда, Јеһова онлара һөкм хәбәрини чатдырды. Ниневалылар Јеһованын әлиндә јумшаг ҝил олмаға һазыр олдугларыны ҝөстәрәндә Онун халга рәһми ҝәлди. Бу ики нүмунә Јеһованын «тәрәфкешлик етмәјән» Аллаһ олдуғунун ајдын сүбутудур (Ганун. т. 10:17).

12, 13. а) Инсанлар Јеһова тәрәфиндән формалашдырылмағы гәбул етдикләри тәгдирдә, нәјә ҝөрә О, гәрарларыны дәјишмәјә һазырдыр? б) Јеһованын пешман олмасы Шаул вә ниневалылар үчүн нә демәк иди?

¹² Инсанлар һәрәкәт тәрзләрини дәјишдикләри тәгдирдә, Јеһова да онларла бағлы гәрарларыны дәјишә биләр. Мүгәддәс Китабда Исраилин биринҹи падшаһы барәдә дејилир ки, Јеһова Шаулу падшаһ тәјин етдијинә пешман олду (1 Шам. 15:11). Орада һәмчинин дејилир ки, ниневалылар төвбә едиб пис әмәлләриндән дөнәндә «Аллаһ... рәһм едиб әввәлҹә онларын үстүнә ҝөндәрмәк истәдији бәланы ҝөндәрмәди» (Јун. 3:10).

¹³ «Пешман олмаг» кими тәрҹүмә олунан ибрани сөзү мүнасибәтини вә нијјәтини дәјишмәк демәкдир. Әввәлләр Шаул Јеһованын рәғбәтини газанмышды. Анҹаг итаәтсизлик ҝөстәрәндән сонра Аллаһ ону падшаһлыгдан рәдд етди. Јеһова Өз гәрарыны Шаулу сечәркән сәһвә јол вердијинә ҝөрә јох, Шаулун иманла һәрәкәт етмәдијинә вә итаәтсизлик ҝөстәрдијинә ҝөрә дәјишмишди. Һәгиги Аллаһ Јеһова ниневалыларла бағлы вердији гәрара ҝөрә пешман олду, јәни Өз нијјәтини дәјишди. Дулусчумуз Јеһованын гајғыкеш вә мәрһәмәтли олдуғуну, еләҹә дә инсанлар һәрәкәт тәрзләрини дәјишдикләри тәгдирдә, Онун да Өз гәрарларыны дәјишдијини билмәк неҹә дә тәсәлливериҹидир!

14. а) Јеһова бу ҝүн бизи неҹә формалашдырыр? б) Јеһованын бизи формалашдырмаг ҹәһдинә неҹә һај вермәлијик?

¹⁴ Јеһова бу ҝүн бизи башлыҹа олараг Өз Кәламы олан Мүгәддәс Китаб вә тәшкилаты васитәсилә формалашдырыр (2 Тим. 3:16, 17). Мәҝәр Јеһовадан алдығымыз истәнилән мәсләһәти вә ја тәрбијәни гәбул етмәли дејилик? Нечә илдир вәфтиз олунмағымыздан вә ја тәшкилатда нә гәдәр мәсулијјәтимизин олмасындан асылы олмајараг, биз Аллаһын мәсләһәтини гәбул етмәли вә бизи шәрәфли истифадә үчүн формалашдырмасына јол вермәлијик.

15, 16. а) Мәсиһчи јығынҹагдакы мәсулијјәтләрини итирәндә һансы һиссләри кечирә биләр? Нүмунә чәк. б) Бизә гаршы интизам тәдбири ҝөрүләндә мәнфи һиссләрин өһдәсиндән ҝәлмәјә нә көмәк едә биләр?

 ¹⁵ Бәзән биз тәрбијәни ҝөстәриш вә ја мәсләһәт шәклиндә ала биләрик. Диҝәр һалларда исә, јанлыш һәрәкәтә јол вердијимиз үчүн бизи ҹәзаландырмаг лазым ҝәлә биләр. Бунун нәтиҹәсиндә һәтта јығынҹагдакы бәзи мәсулијјәтләримизи итирә биләрик. Ҝәлин әввәлләр ағсаггал кими хидмәт едән Денисин * нүмунәсинә нәзәр салаг. О, ишҝүзар мәсәләләрдә еһтијатсыз давранараг јанлыш һәрәкәтә јол верди вә нәтиҹәдә, төһмәт алды. Ағсаггал кими хидмәт етмәјәҹәји барәдә јығынҹагда елан олунан ахшам Денис өзүнү неҹә һисс едирди? О, мүвәффәгијјәтсизлијә уғрадығыны дүшүнүрдү. Денис дејир: «Сон 30 ил әрзиндә чохлу мәсулијјәтләрим олуб: даими пионер кими хидмәт етмишәм, Бет-Ел хидмәтиндә олмушам, хидмәти көмәкчи, сонра да ағсаггал тәјинаты алмышам. Тәзәликҹә исә вилајәт конгресиндә илк чыхышымы етмишдим. Амма гәфилдән бунларын һамысыны итирмишдим. Утанҹ вә хәҹаләт чәкмәклә јанашы, артыг тәшкилатда мәнә јер олмадығыны дүшүнүрдүм».

¹⁶ Денис өз дүшүнҹә тәрзиндә дәјишиклик едәрәк сәһвләрини дүзәлтди. Бәс она бу мәнфи һиссләрин өһдәсиндән ҝәлмәјә нә көмәк етди? О изаһ едир: «Мән өзүмә јахшы руһани график гурмаг гәрарына ҝәлдим. Ән ваҹиби исә мәсиһчи гардашлығы мәнә дәстәк олурду вә нәшрләримизи охудугҹа руһланырдым. “Ҝөзәтчи гүлләси” журналынын 2009-ҹу ил 15 август сајындакы “Бир вахтлар олдуғу кими, хидмәтини јенидән бәрпа едә биләрсәнми?” мәгаләси, санки, мәним дуаларыма ҹаваб олараг јазылмыш бир мәктуб иди. Бу мәгаләдәки нөвбәти мәсләһәт чох хошума ҝәлди: “Јығынҹагда әлавә мәсулијјәтләрин олмадығы үчүн диггәтини руһанилијини мөһкәмләндирмәјә ҹәмлә”». Јеһованын Денисә вердији тәрбијәнин она һансы фајдасы олду? Илләр сонра о дејир: «Хидмәти көмәкчи кими хидмәт етмәк мәсулијјәти вермәклә Јеһова мәни јенидән хејир-дуаландырды».

17. Јығынҹагдан кәнар едилмәк ҝүнаһкара неҹә тәсир едә биләр? Нүмунә чәк.

¹⁷ Јеһованын ҹәза тәдбирләриндән бири дә јығынҹагдан кәнар едилмәкдир. Бу, јығынҹағы пис тәсирләрдән горујур, еләҹә дә ҝүнаһкарын дүз јола гајытмасында бөјүк рол ојнаја биләр (1 Кор. 5:6, 7, 11). Роберт 16 илә јахын иди ки, јығынҹагдан кәнар едилмишди. Бу илләр әрзиндә онун валидејнләри вә гардашлары гәтијјәтлә вә сәдагәтлә Аллаһын Кәламынын ҝүнаһкарларла отуруб-дурмамаг, беләләри илә һәтта саламлашмамаг ҝөстәришинә табе олурдулар. Роберт бир нечә илдир ки, бәрпа олунуб вә руһани ҹәһәтдән инкишаф едир. Бу гәдәр вахтдан сонра ону Јеһоваја вә Онун халгына ҝери дөнмәјә нәјин тәшвиг етдијини сорушанда о ҹаваб вермишди ки, аиләсинин тутдуғу мөвге она ҝүҹлү тәсир бағышлајыб. «Аиләм һал-әһвал тутмаг үчүн мәнимлә, аз да олса, үнсијјәт етсәјди, бу, мәни гане едәр вә еһтимал ки, мәни Аллаһа гајытмаға тәшвиг едән үнсијјәт үчүн дарыхмаға гојмазды».

18. Бөјүк Дулусчунун әлиндә биз һансы нөв ҝил олмалыјыг?

¹⁸ Бәлкә дә, бизә бу ҹүр ҹәза тәдбиринин тәтбиг едилмәсинә еһтијаҹ олмасын. Анҹаг биз Бөјүк Дулусчунун әлиндә һансы нөв ҝил олдуғумуз барәдә дүшүнмәлијик. О, бизә тәрбијә верәндә неҹә һај веририк? Давуд, јохса Шаул кими? Бөјүк Дулусчу бизим Атамыздыр. Һеч вахт унутма ки, «ата севдији оғлуну неҹә мәзәммәт едәрсә, Рәбб дә севдијини елә мәзәммәт едәр». Буна ҝөрә дә Јеһованын «вердији тәрбијәјә хор бахма, Онун мәзәммәтинә нифрәт етмә» (Сүл. мәс. 3:11, 12).